UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie w sprawie VIII GC 379/16 oddalił powództwo D. G., Ł. O. (2) przeciwko (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy wskazał, że w dniu 15 -05- 2015 roku, należący do M. S., samochód marki F. (...) nr rej. (...), rok produkcji 2001, został uszkodzony w wyniku kolizji. Z uwagi na rozmiar uszkodzeń poszkodowany od początku zdawał sobie sprawę ,że naprawa pojazdu będzie nieopłacalna.

Sprawca szkody posiadał ważną polisę ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej zawartą z pozwanym. Pismem z dnia u 28 maja 2015 pozwany poinformował poszkodowanego, ze koszt naprawy przekracza 100 % jego wartości rynkowej tj. 5600zł i przy wycenie wartości wraku na 2100zł , przyznał 3500 zł odszkodowania , które wpłynęło na konto poszkodowanego w dniu 8-06-2015r.

.Poszkodowany M. S. otrzymał telefon do powodowej firmy od holującego pojazd i w dniu 15 -05- 2015r. zawarł z powodami umowę, na mocy której wynajął pojazd zastępczy marki C. (...) o nr rej. (...) Poszkodowany nie pytał o stawkę wynajmu za dobę, ani też nie porównywał jej ze stawkami proponowanymi przez inne firmy. Okres najmu wynosił 30 dni i obejmował okres do dnia 15 -05- 2014 roku do 13 -06-2016r. Poszkodowany przebywał na delegacji w O. i telefonicznie ustalił, że odda pojazd kilka dni po wypłacie odszkodowania. Wydanie pojazdu nastąpiło w miejscu zamieszkania poszkodowanego tj. w W..

W dniu 13-05- 2015 roku powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) z tytułu wynajmu samochodu na kwotę 5983,95 złotych brutto, wskazując 25 dni najmu – oraz stawkę dzienną najmu 169 złotych netto tj. 207, 87 brutto i 725,70 zł za jego odbiór w W. oraz 61, 50 zł za przygotowanie pojazdu. W tym samy dniu M. S. zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności na podstawie, której przelał na powoda swoją wierzytelność - prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu u powodów auta zastępczego, a która to wierzytelność przysługiwała mu w związku ze szkodą komunikacyjną, za którą odpowiedzialność ponosi, jako ubezpieczyciel pozwany.

W dniu zgłoszenia szkody, tj. po wynajęciu pojazdu od powodów, pozwany oferował poszkodowanemu zorganizowanie wynajmu pojazdu zastępczego.

Decyzją z dnia 23-07-2015r. roku pozwany przyznał odszkodowanie w wysokości 3198 zł za najem pojazdu zastępczego obejmujące 20 dni przy stawce 130 zł netto tj. 159, 90 zł brutto. Decyzja ubezpieczyciela została podtrzymana po wniesieniu odwołania przez powoda..

Przeciętne stawki za dobę wynajmu pojazdu segmentu D wynosiły na terenie miejsca zamieszkania poszkodowanego tj. W. 149 zł brutto a wg miejsca zdarzenia tj. rynku (...) – 139 zł brutto.

Sąd Rejonowy wskazał, że istota przedmiotowego sporu sprowadzała się w pierwszej kolejności do rozstrzygnięcia, czy najem pojazdu przez cedenta przez okres 25 dni pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą w postaci wynagrodzenia za wynajem pojazdu zastępczego.

W ocenie Sądu Rejonowego domaganie się odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego powyżej okres 20 dni nie było zasadne .

Normalnym następstwem uszkodzenia pojazdu jest konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego. Czasowego – to znaczy do chwili, gdy szkoda nie została jeszcze naprawiona tj. do upływu czasu gdy poszkodowany mógł nabyć ,, ekwiwalentny’’ pojazd. Od chwili kolizji poszkodowany wiedział o nieopłacalności naprawy i konieczności nabycia innego pojazdu. Ten moment jest bardzo istotny ponieważ już od tej chwili poszkodowany mógł podjąć działania zmierzające do nabycia pojazdu. W świetle doświadczenia życiowego nabycie innego pojazdy w okresie 20 dni jest wystarczającym okresem dla podjęcia szeregu czynności organizacyjnych przy uwzględnieniu obowiązku zapobiegania zwiększania rozmiarów szkody.

Koszty najmu pojazdu zastępczego, które mają podlegać zwrotowi powinny obejmować jedynie stawkę najmu, która odpowiada celowym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom likwidacji szkody. Cedent jako poszkodowany powinien dochować należytej staranności i podejmować działania w celu minimalizacji szkody a więc, zdaniem Sądu, winien podjąć działania aby wynająć pojazd zastępczy za racjonalną kwotę, zwłaszcza, że ponoszenie wydatków na najem zwiększa wysokość zobowiązań poszkodowanego. Poszkodowani w wielu przypadkach nie przykładają uwagi i należytej staranności przy wyborze pojazdu zastępczego w przekonaniu, iż ostatecznie to nie oni poniosą koszty najmu. W ocenie Sądu, zachowanie poszkodowanego w tym zakresie stanowiło naruszenie zarówno obowiązku zapobieżeniu zwiększenia szkody wyrażonego zarówno w art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jak i art. 826 k.c. Obowiązek ten koresponduje także z obowiązkiem współdziałania wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania, mający charakter zasady ogólnej a wyrażony w art. 354 § 2 k.c. Obowiązek ten odnosi się, zdaniem Sądu, także do działań związanych z wynajmem pojazdu zastępczego a zatem poszkodowany winien podjąć działania które minimalizowałyby koszty najmu. Takim działaniem winno być wyszukanie firmy oferującej korzystną stawkę za wynajem pojazdu. Oczywistym jest, że poszkodowany w sytuacji gdyby był zobowiązany sam zapłacić za najem pojazdu dokonałby weryfikacji ofert i poczyniłby korzystnego wyboru. Obowiązek minimalizacji szkody jest bardzo istotny przy obowiązkowych ubezpieczeniach. Niefrasobliwość poszkodowanych przy najmach bezgotówkowych i brak zainteresowania czynszem najmu nie może obciążać ubezpieczyciela albowiem narusza to jego prawa a w dalszej perspektywie prowadziłoby do konieczności ponoszenia tych kosztów przez całą społeczność właścicieli pojazdów mechanicznych zobligowanych do obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej skoro wypłaty są finansowane ze składek ubezpieczeniowych i kalkulowane przy uwzględnieniu wypłacanych odszkodowań.

Podkreślić wypada, że racjonalnie działający człowiek nie wydałby równowartości uszkodzonego pojazdu na najem za niecały miesiąc. Nadto, jak bardzo zawyżane są stawki najmu pojazdów w ramach odpowiedzialności OC świadczy chociażby fakt rzekomego bezpłatnego przedłużenia najmu w niniejszej sprawie o kilka dni po wypłacie odszkodowania.

Pozwany uznał stawkę 159.90 brutto zł i taką stawkę Sąd przyjął za zasadną zważywszy, że jest ona wyższa od przeciętnej stawki ustalonej przez biegłego zarówno na rynku (...) jak i (...). Sąd I instancji przyjął, iż żądanie kwoty 61,50 zł z tytułu przygotowania pojazdu do wynajmu jest bezzasadne. Wydatek ten nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym, gdyż – w ocenie Sądu – koszty usług związanych z przygotowaniem pojazdu do użytku powinny zostać uwzględnione w czynszu najmu pojazdu. Do takiego wniosku uprawnia treść art. 662 § 1 k.c., zgodnie z którym obowiązkiem wynajmującego jest wydanie najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymanie jej w takim stanie przez czas trwania najmu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

Od powyższego wyroku apelację złożyli powodowie, zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego,

a) art. 361 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że najem auta zastępczego przez okres pierwszych 20 dni od zdarzenia pozostawał w związku przyczynowo skutkowym ze zdarzeniem a najem wykraczający poza te ramy czasowe tego związku był pozbawiony;

b) art. 361 § 1 i 2 kodeksu cywilnego w zw. z art. 822 § 1 i §2 k.c. sprzeciwiające się zasadzie pełnej rekompensaty szkody w ten sposób, że Sąd obniżył kwotę należnego odszkodowania w wyniku czego nie zostały powodowi zwrócone pełne koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo co do kwoty 799,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu poprzez uwzględnienie powództwa co do tej kwoty wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów na rzecz powodów za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powodów nie jest zasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Nie ma podstaw do tego by zakwestionować przeprowadzoną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, bowiem nie można zarzucić temu Sądowi tego, iż ocena ta jest dowolna i przekracza granicę swobodnej oceny dowodów.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 361 § 1 i 2 k.c. wskazać należy, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa szkody. W przypadku uszkodzenia pojazdu, konieczność najmu pojazdu zastępczego stanowi normalne następstwo szkody w rozumieniu art. 361 k.c. za którą odpowiedzialność ponosi pozwany jako ubezpieczyciel. W niniejszej sprawie słusznie Sąd Rejonowy wskazał, że za uzasadniony należało uznać najem pojazdu przez 20 dni i szczegółowo uzasadnił swoje stanowisko powołując się również a stanowisko orzecznictwa, słusznie wskazując, że poszkodowany mając świadomość, już w momencie zdarzenia, konieczności nabycia nowego pojazdu przez okres 20 dni a wiec prawie trzech tygodni mógł podjąć działania w celu przygotowania zakupu nowego samochodu. Powodowie również nie wykazali, że w takim okresie poszkodowany nie mógł przygotować się do nabycia pojazdu, nie posiadał środków odpowiednich na to i musiał czekać na wypłatę odszkodowania lub pomimo jego starań nie znalazł odpowiedniego dla siebie pojazdu.

Odnośnie kolejnego zarzutu powodów dotyczącego obniżenia kwoty należnego odszkodowania przez Sąd, to podkreślenia wymagało, ze przepis art. 361 § 1 k.c. wiąże odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, niepowiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego ( por. SN w wyroku z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 373/2007, LEX nr 465886). Ponadto Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013r., III CZP 76/13, OSNC 2014, nr 9, poz. 85, wskazała, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego. Wydatek z tytułu przygotowania pojazdu do użytku nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym i nie może obciążać pozwanej. Na marginesie Sąd Okręgowy zauważa, że pomimo ograniczenia powództwa i żądania przez powodów na etapie apelacji jedynie kwoty 799,50 zł powodowie nie cofnęli w tym zakresie powództwa i nie zrzekli się roszczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji powodów i orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. dokonując jedynie sprostowania wyroku w zakresie pkt 2.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE