Sygn. akt V Kz 590/17
Dnia 15 września 2017 r.
Sąd Okręgowy w Łodzi, w V Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący: Sędzia S.O. Zbigniew Mierzejewski
Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Kurek
przy udziale prokuratora Jolanty Skowrońskiej
po rozpoznaniu w sprawie M. W. (1) i D. M.
oskarżonych o czyn z art. 107 § 1 k.k.s. i inne
zażalenia wniesionego przez oskarżyciela publicznego - Naczelnika (...) Urzędu Celno - Skarbowego w Ł.
na postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi
z dnia 2 czerwca 2017 roku, w sprawie V K 1252/15
o umorzeniu postępowania
na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.
postanawia:
uchylić zaskarżone postanowienie w części dotyczącej umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.
Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2017 roku, w sprawie V K 1252/15, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 i 9 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. umorzył postępowanie przeciwko M. W. (1) i D. M. uznając, że zachodzą dwie ujemne przesłanki procesowe. Pierwsza z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. polegająca na tym, iż czyn zarzucany oskarżonym nie zawiera znamion czynu zabronionego. Druga, wskazana w art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k., w postaci braku skargi uprawnego oskarżyciela, albowiem w związku z przedłużeniem przez prokuratora w trybie art. 153 § 1 k.k.s. dochodzenia na czas przekraczający 6 miesięcy, prokurator objął dochodzenie nadzorem i to on, w oparciu o przepis art. 155 § 1 i 2 k.k.s., miał wyłączną kompetencję do wniesienia aktu oskarżenia do sądu.
Postanowienie Sądu Rejonowego zaskarżył zażaleniem w części dotyczącej umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. oskarżyciel publiczny - Naczelnik (...)Urzędu Celno - Skarbowego w Ł. zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:
1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 339 § 3 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., polegającą na umorzeniu postępowania na posiedzeniu, gdy zebrany materiał dowodowy wymagał rzetelnej oceny, a wręcz - w kontekście treści uzasadnienia postanowienia - uzupełnienia go po przeprowadzeniu rozprawy;
2. błąd w ustaleniach faktycznych, który wpłynął na treść orzeczenia, polegający na bezzasadnym przyjęciu, iż oskarżeni M. W. (2) i D. M. działali w usprawiedliwionej nieświadomości co do karalności czynu zabronionego oraz w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność.
Podnosząc powyższe zarzuty Naczelnik (...) Urzędu Celno - Skarbowego w Ł. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Zażalenie Naczelnika (...)Urzędu Celno - Skarbowego w Ł. w kontekście podniesionych zarzutów było zasadne.
Sąd Rejonowy stwierdzając występowanie ujemnej przesłanki procesowej w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela, co nie było kwestionowane przez Naczelnika (...) Urzędu Celno - Skarbowego w Ł., nie miał podstaw do oceny zasadności zarzutu w aspekcie przeszkody procesowej z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., w sytuacji gdy ocena ta, jak słusznie wskazał oskarżyciel publiczny, wymagałaby przeprowadzenia postępowania dowodowego na rozprawie.
Umorzenie postępowania przed rozprawą na posiedzeniu w trybie art. 339 § 3 pkt 1 k.p.k. w oparciu o art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. może nastąpić tylko wówczas, gdy w sposób oczywisty z zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału dowodowego wynika, że zarzucony oskarżonym czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego. Gdy jednak zebrane dowody nie mają jednoznacznego wyrazu, gdy dokonanie trafnych ustaleń faktycznych, co do istotnych okoliczności czynu wymaga gruntownego zbadania i wieloaspektowej krytycznej oceny materiału dowodowego, to umorzenie postępowania na posiedzeniu przed rozprawą nie jest dopuszczalne (por. postanowienie SN z dnia 3 marca 2015 r., IV KK 369/14).
W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy uznał, że rozbieżne poglądy prawne występujące w orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego dotyczące kwestii „technicznego” charakteru przepisów ustawy o grach hazardowych skutkowały brakiem możliwości przypisania oskarżonym umyślności działania, co jest niezbędnym elementem przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s.
Nie wykluczając całkowicie możliwości przyjęcia takiej oceny stwierdzić należy, że z pewnością przed przesłuchaniem oskarżonych była ona przedwczesna. Aby w sposób niebudzący wątpliwości ustalić stan świadomości oskarżonych w zakresie możliwości stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych Sąd Rejonowy winien przede wszystkim przesłuchać M. W. (1), który zawodowo zajmował się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie gier hazardowych oraz ustalić czy zapadały przeciwko niemu także wyroki skazujące za przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s., co niewątpliwie miałoby znaczenie dla oceny jego zachowania także pod kątem zamiaru ewentualnego.
Takie czynności procesowe w związku z negatywną przesłanką w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela nie były jednak możliwe.
Ze wskazanych wyżej powodów powołanie przez Sąd Rejonowy w podstawie prawnej umorzenia postępowania ujemnej przesłanki procesowej z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz dokonanie oceny zachowania oskarżonych w aspekcie strony podmiotowej było błędne.
Nie było jednak możliwe uwzględnienie wniosku oskarżyciela publicznego o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Stwierdzenie występowania względnej, negatywnej przesłanki procesowej w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela uniemożliwia bowiem merytoryczne rozpoznawanie sprawy do czasu usunięcia tej przeszkody formalnej.
Mając na uwadze powyższe konieczne stało się uchylenie postanowienia Sądu Rejonowego w zaskarżonej części.