Warszawa, dnia 5 lipca 2017 r.
Sygn. akt VI Ka 1035/16
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :
Przewodniczący: SSO Małgorzata Bańkowska (spr.)
Sędziowie: SO Aleksandra Mazurek
SO Sebastian Mazurkiewicz
Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Sylwester Sykut
przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz
po rozpoznaniu dnia 5 lipca 2017 r.
sprawy
M. U. syna A. i T. ur. (...) w N.
oskarżonego o czyny z art. 191§2 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 64§1 kk, art. 158§1 kk w zb. z art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 64§1 kk, art. 244 kk
K. W. (1) syna S. i E. ur. (...) w N. oskarżonego o czyny z art. 159§1 kk w zb. z art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 64§1 kk, art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
P. G. syna J. i B. ur. (...) w N. oskarżonego o czyn z art. 158§1 kk w zb. z art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk
na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych
od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim
z dnia 21 kwietnia 2016 r. sygn. akt II K 718/14
I. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:
1. uchyla rozstrzygnięcie z punktu 2;
2. oskarżonego M. U. w ramach czynu przypisanego mu w punkcie 1 b wyroku uznaje za winnego tego, że dniu 20.04.2014 r. w miejscowości (...), gm. P., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z K. W. (1) i P. G. szarpał K. W. (2), czym naruszył jego nietykalność cielesną, przy czym czynu tego dopuścił się w okresie 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne, tj. o czyn z art. 217 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i na tej podstawie wymierza mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;
3. łagodzi karę wymierzoną za czyn przypisany w punkcie 1 a do 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
4. na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk łączy orzeczone wobec oskarżonego M. U. kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
5. na podstawie art. 63 § 1 kk zalicza oskarżonemu M. U. na poczet orzeczonej kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 20.04.2014 r. do dnia 02.09.2014 r. oraz od dnia 07.09.2014 r. do dnia 06.02.2015 r.
6. uchyla rozstrzygniecie z puntu 4;
7. w ramach czynu przypisanego oskarżonemu K. W. (1) w punkcie 3 a uznaje go za winnego tego, że
a) dniu 20.04.2014 r. w miejscowości (...), gm. P., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. U. i P. G. szarpał K. W. (2), czym naruszył jego nietykalność cielesną tj. o czyn z art. 217 § 1 kk i na tej podstawie wymierza mu karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;
b) w dniu 20.04.2014 r. miejscowości (...), gm. P., woj. (...), używając młotka zadał pokrzywdzonemu K. W. (2) uderzenie w głowę powodując obrażenia w postaci wieloodłamowego złamania kości nosa bez wyraźnych przemieszczeń odłamów, które to obrażenia skutkowały naruszeniem czynności narządów jego ciała i rozstrojem zdrowia trwającym nie dłużej niż 7 dni, przy czym czynu tego dopuścił się w okresie 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne tj. przestępstwa z art. 157 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 157 § 2 kk wymierza mu karę 10 (dziesięć) miesięcy pozbawienia wolności;
c) na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk łączy orzeczone wobec oskarżonego K. W. (1) kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 1 (jeden) rok i 5 (pięć) miesięcy pozbawienia wolności;
8. uchyla rozstrzygnięcia z punktu 5, 6, 7 i 8;
9. w ramach czynu przypisanego P. G. w punkcie 5 wyroku uznaje go za winnego tego, że dniu 20.04.2014 r. w miejscowości (...), gm. P., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z K. W. (1) i M. U., szarpał K. W. (2), czym naruszył jego nietykalność cielesną, tj. o czyn z art. 217 § 1 kk i na tej podstawie wymierza mu karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;
10. na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza P. G. na okres próby 2 (dwóch) lat;
II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
III. zwalnia oskarżonych od opłat za obie instancje oraz uiszczenia pozostałych kosztów
sądowych w sprawie, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;
IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. S. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę oskarżonego M. U. z urzędu w II instancji oraz podatek VAT;
V. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. K. kwotę 1033,20 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę K. W. (1) i P. G. z urzędu w II instancji oraz podatek VAT.
SSO Aleksandra Mazurek SSO Małgorzata Bańkowska SSO Sebastian Mazurkiewicz
Sygn. akt VI Ka 1035/16
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja obrońców oskarżonych M. U., K. W. (1) i P. G. zasługuje na częściowe uwzględnienie.
Na wstępie Sąd Odwoławczy pragnie wskazać, iż wnikliwa analiza całości materiału dowodowego oraz ustalony na tej podstawie przez Sad Rejonowy stan faktyczny, prowadzą do konstatacji, iż Sąd I instancji dokonał częściowo nieprawidłowej subsumcji ustaleń faktycznych pod przepisy prawa materialnego, a tym samym błędnie uznał oskarżonego M. U. za winnego przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., oskarżonego P. G. za winnego przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a oskarżonego K. W. (1) za winnego przestępstwa z art. 159 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
Art. 158 § 1 k.k. penalizuje zachowanie, które polega na braniu udziału w bójce lub pobiciu w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1. Wskazany występek jest typem przestępstwa materialnego, gdzie skutkiem jest powstanie realnego, bezpośredniego niebezpieczeństwa uraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub w art. 157 § 1 k.k. Jak słusznie bowiem wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 2008 r., w sprawie o sygn. akt IV KK 342/07 - czyn przypisany oskarżonemu nie zawiera znamion występku z art. 158 § 1 k.k., jeżeli nie wskazuje „okoliczności i sposobu działania oskarżonego i innych osób świadczących, iż pokrzywdzony […] w czasie inkryminowanego zdarzenia narażony był na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutków wymienionych w art. 156 § 1 k.k. lub w art. 157 § 1 k.k.”.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy, należy zauważyć, iż Sąd Rejonowy ustalił jedynie, że oskarżeni „rzucili się na niego [pokrzywdzonego] i zaczęli go szarpać. Pokrzywdzony uciekł do domu po czym otworzył okno by porozmawiać. Przez otwarte okno K. W. (1) uderzył pokrzywdzonego młotkiem z gumową głowicą w nos.”. W ocenie Sądu Odwoławczego z powyższego opisu zdarzenia, nie jest możliwe przypisanie oskarżonym udziału w pobiciu pokrzywdzonego.
Należy przyznać rację apelującemu obrońcy M. U., że sama szarpanina nie jest pobiciem w rozumieniu art. 158 § 1 k.k. Brak określenia, rodzaju i ilości zadawanych ciosów, sposobu ich zadawania, „temperatury” i dynamiki całego zdarzenia, a także innych okoliczności mogących świadczyć o realności i bezpośredniości niebezpieczeństwa grożącemu pokrzywdzonemu czyni niemożliwym przypisanie oskarżonym popełnienie występku z art. 158 § 1 k.k. i art. 159 k.k.
Ustalony przez sąd meriti stan faktyczny, wskazuje, że przedmiotowe zdarzenie miało dwa etapy. Najpierw doszło do szarpania pokrzywdzonego przez wszystkich oskarżonych, co stanowiło naruszenie jego nietykalności w rozumieniu art.217§1kk, a następnie oskarżony K. W. (1) , działając samodzielnie, dokonał uszkodzenia ciała pokrzywdzonego zadając mu cios młotkiem w twarz, co należało zakwalifikować z art.157§2kk, z uwagi na powstały skutek naruszenia czynności narządów ciała na czas poniżej 7 dni.
Przy braku apelacji na niekorzyść oskarżonych, sąd odwoławczy nie mógł zmienić ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd rejonowy, a te nie dawały podstaw do uznania za właściwą kwalifikacji prawnej zaproponowanej przez sąd meriti, odnośnie omawianego czynu.
Sąd odwoławczy, uprzedził strony o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej, a ponieważ tak opisane czyny są ścigane z oskarżenia prywatnego, prokurator wyraził wolę ich ścigania z urzędu.
Wobec powyższego Sąd Okręgowy, nie wychodząc poza zdarzenie faktyczne opisane aktem oskarżenia, zmienił opis i kwalifikację tego czynu, w sposób jak zostało to wskazane w treści wyroku.
Powyższe rozstrzygnięcie uzasadnione było ustalonym przez Sąd Rejonowy stanem faktycznym, na podstawie którego nie można było przypisać oskarżonym popełnienia przestępstw z art. 158 k.k. i art. 159 k.k.
Ponadto, jak już wcześniej zaznaczono, złożenie apelacji wyłącznie przez obrońców oskarżonych na ich korzyść uniemożliwiało poczynienie przez Sąd Odwoławczy ustaleń niekorzystnych dla oskarżonych, w tym wydanie rozstrzygnięcia o takim charakterze.
Sąd Okręgowy pragnie wskazać, iż wyłącznie oskarżony K. W. (1) odpowiada za popełnienie przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. Nie ulega wątpliwości, że to właśnie oskarżony uderzył pokrzywdzonego K. W. (2) młotkiem w głowę, a ponieważ dopuścił się tego czynu w warunkach powrotu do przestępstwa w rozumieniu art.64§1kk, czyn ten należało zakwalifikować w związku z tym artykułem.
W tym miejscu należy odrzucić jako niezasadny zarzut obrońcy oskarżonego K. W. (1), polegający na naruszeniu art. 7 k.p.k., poprzez przyjęcie, że to oskarżony K. W. (1), a nie M. U. uderzył pokrzywdzonego młotkiem.
Sąd Odwoławczy za nietrafny uznaje argument niekonsekwencji w zeznaniach K. W. (2). Warto podkreślić, iż w postępowaniu sądowym pokrzywdzony w sposób kategoryczny określił tożsamość osoby, która uderzyła go młotkiem. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny w tym zakresie dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego. Nie ulega wątpliwości, iż to jedynie oskarżony K. W. (1) wypełnił znamiona przestępstwa z art. 157 § 2 k.k., albowiem jego zachowanie w tym zakresie było wyodrębnione i zindywidualizowane na tle zachowań pozostałych oskarżonych.
Z uwagi na znacznie mniejszy stopień społecznej szkodliwości czynu, jakim jest naruszenie nietykalności cielesnej, Sąd Okręgowy, wymierzył za ten czyn K. W. (1) i P. G. kary po 2 miesiące pozbawienia wolności, a w stosunku do oskarżonego M. U. karę 3 miesięcy, albowiem czyn ten popełnił w warunkach art.64§1kk.
W stosunku do P. G., wykonanie tej kary zostało warunkowo zawieszone na 2 letni okres próby, bez obwarowywania tej kary dodatkowymi obowiązkami z katalogu art.72kk.
Za czyn kwalifikowany z art.157§2kk, sąd wymierzył oskarżonemu K. W. (1) karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Sąd Okręgowy wymierzając oskarżonym powyższe kary kierował się dyrektywami ich wymiaru z art. 53 k.k. uznając, że są one właściwe zindywidualizowane, adekwatne do stopnia winy oraz stopnia ich społecznej szkodliwości.
Pozostałe zarzuty podniesione w apelacjach Sąd Odwoławczy uznał za niezasadne.
W pierwszej kolejności Sąd Odwoławczy pragnie odnieść się do apelacji wywiedzionej na rzecz M. U.. W jej treści obrońca oskarżonego zarzuca Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa materialnego tj. art. 191 § 2 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie oraz błędne ustalenia faktyczne, które miały wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Ponadto zarzuca rażąco niewspółmierną karę orzeczoną za przestępstwa z art. 244 k.k.
W tym miejscu należy podkreślić, iż przedmiotem zarzutów apelacyjnych nie może być jednocześnie zarzut naruszenia prawa materialnego oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść orzeczenia. Należy zaznaczyć, iż zarzut naruszenia prawa materialnego może być podniesiony, jeżeli w sprawie został prawidłowo ustalony stan faktyczny. Wobec powyższego, wskazane zarzuty należy ocenić jako nieprawidłowe. Powyższą problematykę jednoznacznie ocenia również judykatura ( vide: m.in. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 9 stycznia 2002 r., V KKN 319/99).
Jakkolwiek dostrzegając wskazane uchybienie, Sąd Odwoławczy analizując treść wniesionej apelacji doszedł do przekonania, iż apelujący jako pierwotny błąd Sądu Rejonowego zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a przez to - jako jego konsekwencję - błędne uznanie, iż oskarżony M. U. popełnił przestępstwo z art. 191 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
Mając to na uwadze należy podkreślić, iż Sąd Rejonowy w rozpatrywanym zakresie dokonał prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego. Ponadto z tak zebranego i ocenionego materiału dowodowego, Sąd Rejonowy ustalił prawidłowo fakty, na podstawie których oparł przypisanie oskarżonemu popełnienie zarzucanego mu przestępstwa.
Należy zauważyć, iż Sąd prawidłowo ustalił, iż skierowane przez oskarżonego M. U. groźby podpalenia domu, wywołały u pokrzywdzonych S. J. i K. W. (2) uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione. Jako irrelewantne dla oceny spełnienia tego znamienia jest zagadnienie słuszności dochodzonego przez oskarżonego zwrotu samochodu i pieniędzy. Podobną oceną należy obdarzyć argumenty w postaci zwrotu przez oskarżonego kluczyków od A., czy też faktu, iż S. J. nie czekała na przyjazd wezwanej Policji. Błędne jest uznanie przez apelującego ww. okoliczności jako dowodu, przemawiającego za faktem, że skierowane groźby nie wywołały obawy u pokrzywdzonych.
Sąd Odwoławczy pragnie zauważyć, iż bezprawność groźby w rozumieniu art. 191 § 2 k.k. nie należy rozpatrywać z legalnością przesłanek lub motywów jakimi kierował się sprawca przestępstwa. Skierowanie groźby podpalenia domu, jest groźbą popełnienia przestępstwa na szkodę pokrzywdzonego, a tym samym groźbą bezprawną w rozumieniu art. 115 § 12 k.k.
Nie znajdując podstaw do uniewinnienia oskarżonego od czynu opisanego w pkt.1a, Sąd uznał, że zachodzą przesłanki do złagodzenia kary wymierzonej za ten czyn M. U., albowiem czyn ten pozostawał w ścisłym związku, z czynem zakwalifikowanym z art.217§1kk.
Odnośnie zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonej kary w stosunku do zarzuconych oskarżonemu M. U. czynów z art. 244 k.k., to podkreślenia wymaga, że zgodnie z dyspozycją art. 438 pkt 4 k.p.k. Sąd Odwoławczy jedynie wówczas ma podstawy do ingerowania w wymiar kary orzeczonej przez Sąd I instancji, kiedy uzna, że orzeczona kara w sposób rażący odbiega od kary, którą oskarżony powinien ponieść. Warto w tym miejscu nadmienić, iż określenie rażącej niewspółmierności, należy rozumieć jako „bijącą w oczy” ( vide Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - II Wydział Karny z dnia 6 listopada 2015 r., II AKa 321/15).
Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż podniesione zarzuty rażącej niewspółmierności nie są zasadne. Jakkolwiek podniesiony argument w postaci przyznania się oskarżonego do zarzucanego mu czynu może stanowić okoliczność łagodzącą, której Sąd Rejonowy nie uwzględnił, to należy wskazać, iż jest to argument mający jedynie w części odzwierciedlenie w materiale dowodowym.
Warto zauważyć, iż jak słusznie apelujący wskazuje, oskarżony w postępowaniu przygotowawczym przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów (k. 577). Jednak w postępowaniu sądowym oskarżony – na co błędnie wskazał w apelacji obrońca - nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu przestępstw z art. 244 k.k., wskazując co prawda, że kierował samochodem w dniach wyszczególnionych w akcie oskarżenia, ale nie wiedział, że zakaz został w stosunku do niego orzeczony (k. 842). Takie wyjaśnienia należy ocenić jako nieprzyznanie się do zarzucanych czynów, z uwagi na kwestionowanie znamienia umyślności w naruszeniu zakazu sądowego.
Ustosunkowując się do apelacji obrońcy oskarżonych K. W. (1) i P. G., Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż zarzut naruszenia art. 7 k.p.k., poprzez błędne uznanie przez Sąd Rejonowy posiadania przez oskarżonego K. W. (1) narkotyków, a polegający na obdarzeniu w tym zakresie wiarygodnością jedynie dowodów z zeznań funkcjonariuszy Policji - M. K. (1) i M. K. (2), jest niezasadny. Podważanie wskazanych zeznań z uwagi na niespójność w postaci określenia co wyrzucił oskarżony w trakcie pościgu, a to „woreczek”, „zawiniątko”, lub „reklamówkę” należy uznać jako nietrafne. Funkcjonariusze Policji jednoznacznie zeznali, iż oskarżony wyrzucił jedną rzecz. Różnice w precyzyjnym określeniu co wyrzucił oskarżony nie uzasadniają przyjęcia argumentu, iż są to dwie odmienne rzeczy. Powyższe uzasadnia fakt, iż całe zdarzenie miało charakter dynamiczny – policjanci biegli w pościgu za oskarżonym. Dodatkowo każda osoba posiada własny, zindywidualizowany zasób słownictwa i określenie przez różne osoby jednej rzeczy mogą być inne.
Konkludując należy wskazać, iż brak przesłanki w materiale dowodowym do stwierdzenia, iż znaleziony przez policjantów pakunek jest czymś innym od tego co wyrzucił w trakcie pościgu oskarżony. Na zakończenie tego wywodu należy odrzucić okoliczność braku odcisków palców oskarżonego na reklamówce, w której znajdowały się narkotyki, a mającą przemawiać za nieprzypisaniem oskarżonemu zarzucanego przestępstwa. Należy zauważyć, iż na torbie typu reklamówka jak i na torebce z tworzywa sztucznego z zamknięciem strunowym, w którym znajdowały się narkotyki co prawda ujawniono ślady, jednak nie nadające się do identyfikacji z uwagi na liczbę cech szczególnych (k. 498). W związku z tym wskazane wcześniej zeznania świadków, którzy bezpośrednio widzieli wyrzucenie przez oskarżonego reklamówki i miejsce, w którym została wyrzucona należy ocenić jako dowód przesądzający o sprawstwie oskarżonego, a tym samym Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego i ustalił w tym zakresie prawidłowy stan faktyczny.
Wobec zmiany wyroku Sądu I instancji, koniecznym było orzeczenie nowej kary łącznej wobec oskarżonego K. W. (1) i M. U..
Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd rejonowy, zastosował częściową absorbcję i mając na względzie dokonaną zmianę, wymierzył oskarżonemu K. W. (1) karę łączną 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności, a M. U. karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet okres w jakim oskarżony był pozbawiony wolności w tej sprawie.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Odwoławczy orzekł jak w sentencji wyroku.
sso Małgorzata Bańkowska sso Aleksandra Mazurek sso Sebastian Mazurkiewicz