UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2016 r. (data prezentaty w ZUS) J. C. złożył
za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. odwołanie
od decyzji ww. organu rentowego z dnia 23 listopada 2016 r. znak: (...).
W uzasadnieniu odwołania J. C. wskazał, że czuje się pokrzywdzony przez organ rentowy, gdyż posiada staż pracy w wymiarze 6 lat, a ponadto jest w trakcie załatwiania dokumentacji.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 stycznia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania J. C. na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy powołał się na treść art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że odwołujący nie spełnia warunku do uzyskania emerytury
w postaci odpowiedniego stażu pracy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący J. C. urodził się w dniu (...) w M.
(akta ZUS – okoliczność bezsporna).

Na przełomie lipca 1968 r. i września 1971 r. odwołujący przebywał w Zakładzie Karnym we W.. Przebywając w Zakładzie Karnym odwołujący pracował w okresach od 18 lipca 1968 r. do 6 listopada 1968 r., od 13 lutym 1969 r. do 7 września 1971 r. oraz
od 8 września 1971 r. do 16 września 1971 r. w charakterze pracownika fizycznego (zaświadczenie o wykonywaniu pracy k. 9 a.r.).

W okresie od dnia 13 grudnia 1973 r. do 27 lutego 1975 r. oraz od czerwca 1985 r.
do czerwca 1987 r. odwołujący był zatrudniony w Zakładach (...) w M. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ładowacza (zaświadczenie z UM w S. k. 10 a.r., karty ewidencji zarobków k. 12,
13 i 15 a.r.).

W dniu 18 listopada 2016 r. J. C. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Do wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz zawierający informacje dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych oraz załączniki
na ich potwierdzenie (wniosek o emeryturę z załącznikami k. 1-15 a.s.).

Po rozpoznaniu ww. wnioski Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 23 listopada 2016 r. skarżoną decyzję znak: (...) na mocy odmówił J. C. prawa do emerytury wskazując, że nie udowodnił okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 20 lat. Jednocześnie organ rentowy przyjął za udowodnione okresy składkowe w wymiarze 6 lat, 1 miesiąc i 7 dni (skarżona decyzja ZUS z 23.11.2016 r. k. 17 a.r.).

W dniu 14 grudnia 2016 r. J. C. złożył odwołanie od powyższej decyzji inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie k. 2 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dowodów z dokumentów załączonych do akt sprawy, w szczególności akt organu rentowego. Zebrane przez
Sąd dowody nie budziły zastrzeżeń co do ich wiarygodności i nie były kwestionowane przez strony, wobec czego Sąd dał im wiarę w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddziału w W. z dnia 23 listopada 2016 r. znak: (...) było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół prawa odwołującego do emerytury. Kwestie prawa do emerytury zostały uregulowane w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 887). Ustawa ta przewiduje dwa sposoby obliczania wysokości emerytur, uzależniając ten sposób od daty urodzenia ubezpieczonego. Dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. prawo
do emerytury przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego i wykazaniu się odpowiednim stażem ubezpieczeniowym (tzw. stary system emerytalny). Z kolei osoby urodzone
po 31 grudnia 1948 r. nabywają prawo do emerytury na zasadzie tzw. nowego systemu emerytalnego, tj. w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego.

Ponieważ J. C. jest osobą urodzoną w dniu (...), a więc przed dniem 1 stycznia 1949 r., rozważania co do kwestii jego prawa do emerytury powinna
być rozpatrywana na podstawie przepisów art. 27 i 28 ustawy o emeryturach i rentach. Zgodnie z art. 27 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

W myśl z ust. 3 pkt 2 ww. ustawy wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie od dnia 1 stycznia 1948 r. do dnia 31 marca 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 1 miesiąc.

Zgodnie zaś z treścią art. 28 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego,
o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet
i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Bezspornym jest, że J. C. z dniem 17 marca 2013 r. osiągnął wiek emerytalny wskazany w art. 27 ust. 3 pkt 2 ustawy emerytalnej. Kwestią sporną pozostaje, czy odwołujący legitymuje się wymaganym treścią powyższych przepisów stażem pracy.

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Stosownie do przepisu § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń oraz ich wysokość. Z kolei zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument
na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu
lub uposażenia. Natomiast w myśl § 22 ust. 1 rozporządzenia jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy
o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę,
wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika
w czasie trwania zatrudnienia.

Należy podkreślić, że w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477⁸ i nast. k.p.c.) nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przepis art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty,
od których uzależnione jest prawo do emerytury i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dotyczące środków dowodowych pozwalających na stwierdzenie okresów zatrudnienia lub wysokości zarobków czy dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty przewidziane w rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. (por. przykładowo wyroki Sądu Najwyższego:
z 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06; z dnia 08 sierpnia 2006 r., I UK 27/06; z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06). Konkluzją powyższego jest stwierdzenie, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń
lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z 2 lutego 1996 r., II URN 3/95).

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa
na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność z jego wynik (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96). Obowiązująca w procesie cywilnym zasada kontradyktoryjności nie obliguje sądu do bezwzględnego poszukiwania prawdy obiektywnej. Ciężar dostarczenia w postępowaniu sądowym materiału procesowego spoczywa, co do zasady, na stronach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 27 maja 2008 r. ACa 175/08). Przepis art. 232 k.p.c. stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przenosząc tą regułę na grunt niniejszej sprawy należy przyjąć, że jeśli strona odwołująca się od decyzji organu rentowego, w której organ na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał ustaleń niekorzystnych dla wnioskodawcy, zaprzecza twierdzeniom wyrażonym przez ten organ w skarżonej decyzji, to powinna w postępowaniu przed sądem odwoławczym nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących podleganiu ubezpieczeniom społecznym, lecz także wskazać okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których byłoby możliwe wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych ze stanowiskiem strony odwołującej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało uznać, że skoro odwołujący kwestionował skarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie ustalenia ogólnego stażu pracy na potrzeby ustalenia jego prawa do emerytury i twierdził,
że organ rentowy winien był ustalić jego staż pracy w innym niż to wskazano w skarżonej decyzji, to na odwołującym spoczywał ciężar udowodnienia, że legitymuje się stażem pracy w wymiarze wyższym niż kwestionowany. Tymczasem odwołujący nie przedstawił w toku postępowania żadnych okoliczności mogących prowadzić do stwierdzenia, że skarżona decyzja ZUS została wydana w sposób niezgodny z prawem bądź rzeczywistym stanem faktycznym. Odwołujący nie wskazał na czym miałyby polegać nieprawidłowości skarżonej decyzji, a swoją argumentację ograniczał w zasadzie do stwierdzenia, że decyzja ta jest dla niego krzywdząca.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadziła do wniosku, zgodnie z którym kwestionowana przez odwołującego decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych została wydana w sposób prawidłowy. Odwołujący załączył do wniosku
o emeryturę dokumenty potwierdzające okresy wykonywania przez niego pracy w Zakładzie Karnym we W. oraz Zakładach (...) w M.
w postaci zaświadczenia z Urzędu Miejskiego w S. oraz kart wynagrodzeń otrzymywanych przez odwołującego na przełomie lat 1985 – 1987 i oprócz tej dokumentacji nie przedłożył innych dowodów. Organ rentowy obliczył staż pracy odwołującego w oparciu o przedłożone przez niego dokumenty i na ich podstawie ustalił, że legitymuje się łącznym okresem składkowym w wymiarze 6 lat, 1 miesiąca i 7 dni. W zainicjowanym wnioskiem odwołującego postępowaniu w przedmiocie prawa do emerytury organ rentowy nie dysponował żadnymi innymi dokumentami, na podstawie których mógłby poczynić ustalenia co do realnego stażu pracy odwołującego. Z tych też względów Sąd Okręgowy uznał,
że oparciu o dostępny materiał dowodowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie miał możliwości wydania decyzji o innej treści, niż decyzja zaskarżona.

W toku postępowania odwołujący powoływał się na fakt poszukiwania dokumentacji celem wykazania dodatkowych okresów zatrudnienia, jednakże z perspektywy istoty sporu
w niniejszej sprawie kwestia ta nie ma znaczenia. Przedmiotem rozważań sądu ubezpieczeń społecznych jest bowiem merytoryczna ocena zaskarżonej decyzji organu rentowego na dzień jej wydania; oznacza to, że Sąd Okręgowy mógłby ewentualnie badać sytuację, w której przykładowo organ rentowy nie uwzględniłby któregoś z okresów składkowych bądź nieskładkowych. Taka sytuacja nie ma jednak miejsca na tle niniejszej sprawy, gdyż organ rentowy uwzględnił wszystkie te okresy zatrudnienia odwołującego, które wynikają
z przedłożonych przez niego dokumentów. Skoro odwołujący nie przedstawił organowi rentowemu dokumentacji potwierdzającej inne okresy zatrudnienia niż te, które zostały
w skarżonej decyzji uwzględnione, to nie można temu organowi czynić zarzutu,
że nie analizował możliwości ich zaliczenia na poczet stażu pracy w związku z dochodzonym przez odwołującego prawem do emerytury. Na marginesie Sąd Okręgowy zaznacza,
że wydanie przez ZUS skarżonej decyzji odmownej w przedmiocie przyznania odwołującemu prawa do emerytury nie uniemożliwia ubiegania się przez niego o to świadczenie
w przyszłości. Odnalezienie przez odwołującego dokumentacji, z której wynikałyby inne okresy składkowe lub nieskładkowe i przedłożenie ich organowi rentowemu z ponownym wnioskiem o emeryturę będzie skutkować ponownym rozpatrzeniem przez ZUS kwestii prawa odwołującego do emerytury i w przypadku stwierdzenia, że odwołujący spełnia przesłanki określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, może skutkować przyznaniem świadczenia emerytalnego.

Nie sposób również uznać za zasadne wątpliwości odwołującego co do konieczności spełnienia określonych warunków do nabycia prawa do emerytury. Warunki te w sposób jednoznaczny wynikają z treści cytowanego wyżej przepis art. 27 ustawy emerytalnej a ich spełnienie jest konieczne do uzyskania prawa do świadczenia emerytalnego. Wyjątkowo ustawodawca umożliwił na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej nabycie prawa do emerytury osobom, które nie osiągnęły okresu składkowego i nieskładkowego, przy czym zgodnie
z treścią tego przepisu osoby te wciąż są zobligowane do wykazania stażu pracy w wymiarze 20 lat w przypadku mężczyzn i 15 lat w przypadku kobiet. Ustawa o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie przewiduje natomiast możliwości nabycia prawa do świadczenia emerytalnego przez osoby, które nie spełniają warunku posiadania odpowiedniego stażu pracy, a twierdzenia odwołującego w tym zakresie wyrażone w piśmie procesowym z dnia 18 stycznia 2017 r. nie znajdują żadnych podstaw na tle przepisów regulujących prawo do emerytury.

Podsumowując, odwołujący nie udowodnił posiadania co najmniej 25 lub 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, tym samym nie spełnił wymogu posiadania stażu pracy w wymiarze określonym odpowiednio w art. 27 ust. 1 pkt 2 lub art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Niespełnienie przez odwołującego powyższych przesłanek prowadziło do wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgodnej z przepisami ww. ustawy decyzji odmawiającej przyznania mu prawa do wnioskowanego świadczenia emerytalnego.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie J. C., nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE