UZASADNIENIE

Decyzją z dnia z dnia 14 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego J. W. na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 121.606,65 zł. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 86,40% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową (86,40 % x 1220,89 zł = 1 054,85 zł).

Do podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęte zostały wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. 1989 – 1998. Za poszczególne lata uwzględniono następujący dochód:

- za 1989 rok – 2 537 438,00 zł

- za 1990 rok – 5 219 200,00 zł

- za 1991 rok – 7 365 000,00 zł

- za 1992 rok – 24 297 500,00 zł

- za 1993 rok – 42 753 000,00 zł

- za 1994 rok – 71 425 000,00 zł

- za 1995 rok – 10 427,00 zł

- za 1996 rok – 9 642,00 zł

- za 1997 rok – 11 845,68 zł

- za 1998 rok – 15 811,10 zł

(decyzja – k. 36 - 37 akt kapitałowych ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 38 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 17 października 2016 roku (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 września 2016 roku J. W. przyznał jej emeryturę od dnia 12 października 2016 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Organ rentowy podniósł, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia przez J. W.. Ponadto za okres od 1 sierpnia 1974 roku do 31 lipca 1978 roku, od 1 sierpnia 1978 roku do 31 stycznia 1980 roku, od 1 lutego 1980 roku do 29 lutego 1988 roku, od 1 stycznia 1991 roku do 30 kwietnia 1992 roku organ rentowy przyjął w podstawie wymiaru świadczenia kwoty obowiązującego w danym roku kalendarzowym minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

(decyzja – k.25 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę)

Odwołanie od decyzji złożyła J. W. zaskarżając je w całości. Skarżąca wniosła o ich zmianę poprzez uwzględnienie do ustalenia wartości kapitału początkowego wysokości wynagrodzeń według zapisów legitymacji ubezpieczeniowej za okres zatrudnienia od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku oraz od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku w zakładzie pracy Zakład (...) Sp. z o. o. w Ł.. Wnioskodawczyni podniosła, że zgodnie z wpisem do legitymacji ubezpieczeniowej jej zarobek za okres od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku wyniósł 29 272 800 zł, a od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku – 6 978 000 zł, a za pozostały okres ośmiu miesięcy od 1 maja 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku – 19 637 500 zł, co wynika z Rp – 7 Zespołu (...).

(odwołanie – k. 2 – 4)

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o ich oddalenie. Podnosząc argumentację jak w zaskarżonych decyzjach organ rentowy podał, że zaświadczenia Rp 7 na okoliczność uzyskiwanych wynagrodzeń w latach 1991 oraz 1992 wnioskodawczyni nie przedstawiła, a zapisy w legitymacji ubezpieczeniowej są nieczytelne. Organ rentowy zgodził się, że żądana przez wnioskodawczynię kwota 2 439 400 widnieje w legitymacji ubezpieczeniowej, ale nie wiadomo co ona ma obrazować. Natomiast, jeśli przyjąć, że wynagrodzenie wnioskodawczyni za kwiecień 1992 roku miałoby wynosić 1744500 zł, to dlaczego po ubruttowieniu miałoby wynosić 2439400 zł. Organ rentowy podniósł, że brak jest danych wskazujących na to, że kwota 1744500 zł opisana jako ostatnio uzyskiwane wynagrodzenie do 30 kwietnia 1992 roku, miałaby stanowić wynagrodzenie również za styczeń, luty oraz marzec 1992 roku.

(odpowiedź na odwołanie – k.5 – 5 verte)

W dniu 17 stycznia 2017 roku wnioskodawczyni J. W. sprecyzowała swoje stanowisko, wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji i ustalenie prawidłowej wysokości emerytury poprzez przyjęcie do ustalenia wartości kapitału początkowego wysokości wynagrodzeń według zapisów legitymacji ubezpieczeniowej za okres od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku oraz od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku.

(pismo – k. 11 – 12)

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie.

(stanowisko pełnomocnika wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z dnia 7 czerwca 2017 roku – 00:01:12 – płyta CD k. 23)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

J. W. urodziła się w dniu (...). Ubezpieczona w dniu 16 maja 2003 roku złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego, a w dniu 12 września 2016 roku – wniosek o emeryturę.

(wnioski – k. 1 – 1 verte akt kapitałowych ZUS oraz k. 1 – 4 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę)

W okresie od 1 lutego 1990 roku do 30 kwietnia 1992 roku wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładzie (...) w pełnym wymiarze godzin na stanowisku specjalisty do spraw finansowo – księgowych i ostatnio otrzymywała wynagrodzenie ubruttowione w wysokości 1.744.500 zł. Stosunek pracy został rozwiązany przez zakład z zachowaniem okresu wypowiedzenia w związku ze zmianami organizacyjnymi.

(świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1992 roku wydane przez w Zakładzie (...) S. A. – k. 14 – 14 verte akt kapitałowych ZUS; legitymacja ubezpieczeniowa – k. 6 akt kapitałowych ZUS)

Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wnioskodawczyni od 1 stycznia 1990 roku do 31 grudnia 1991 roku wynosiła 2.439.400 zł, a od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku - 1.744.500 zł. Ponadto wysokość odprawy wnioskodawczyni wynosiła 3.489.000 zł, a ekwiwalentu za urlop – 1.778.400 zł.

Zapisy z legitymacji ubezpieczeniowej robiła księgowa. Wynagrodzenia jakie zostały w legitymacji wpisane są takie, jakie J. W. faktycznie otrzymała. Kwota 2.439.400 złotych była miesięcznym wynagrodzeniem ubezpieczonej przez cały 1991 rok. Spółka dobrze prosperowała w 1991 roku i miała dużo klientów. Wnioskodawczyni dostawała dodatkowe premie, dlatego to wynagrodzenie było wyższe niż miesięczne jej zarobki od stycznia 1992 roku. Kwota 3.489.000 złotych to była odprawa, jaką J. W. dostała po ustaniu stosunku pracy z tytułu likwidacji zakładu pracy. Przez cały 1991 rok średnie wynagrodzenie było takie, jakie wpisano jej w legitymację, podobnie kwestia odnosi się 1992 roku. Poza wynagrodzeniem zasadniczym na wynagrodzenie składała się premia regulaminowa i premia uznaniowa. Innych składników nie było. Premia uznaniowa była wypłacana raz na 2 miesiące bądź raz na kwartał w zależności od tego jakie zyski osiągnęła firma.

Na legitymacji ubezpieczeniowej widnieje podpis zastępcy głównego księgowego z upoważnienia H. M. oraz data 30 kwietnia 1992 roku. W momencie gdy spółka była likwidowana, główny księgowy H. M., przebywała na zwolnieniu lekarskim i zastępowała ją T. K. i to ona podpisała się na legitymacji ubezpieczeniowej J. W. z upoważnienia głównego księgowego. T. K. była zastępcą głównego księgowego.

(kserokopia części książeczki ubezpieczeniowej wnioskodawczyni – k. 11 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę, koperta – k. 13; zeznania J. W. – e-protokół rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:03:38 – płyta CD – k. 28)

Decyzją z dnia 2 grudnia 2003 roku organ rentowy ustalił wnioskodawczyni, na dzień 1 styczna 1999 roku kapitał początkowy, którego wartość wynosiła 116 001,27 zł. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 79,85 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową (79,85 % x 1220,89 zł = 974,88 zł).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lata, 3 miesiące, 2 dni tj. 291 miesięcy. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi 0 miesięcy i 21 dni, tj. 0 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 84,52 % (współczynnik proporcjonalny) = 247,65 złotych

(291 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 974,88 złotych (podstawa wymiaru) = 307,38 złotych

RAZEM = 555,03 złotych

555,03 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 116 001,27 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

Do podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęte zostały wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. 1989 – 1998. Za poszczególne lata uwzględniono następujący dochód i ustalono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego:

- za 1989 rok – 2 537 438,00 zł –102,27

- za 1990 rok – 599 200,00 zł – 4,85

- za 1991 rok – 2 439 400,00 zł – 11,48

- za 1992 rok – 22 542 000,00 zł – 64,00

- za 1993 rok – 42 753 000,00 zł – 89,18

- za 1994 rok – 71 425 000,00 zł – 111,71

- za 1995 rok – 10 427,00 zł – 123,67

- za 1996 rok – 9 642,00 zł – 92,04

- za 1997 rok – 11 845,68 zł – 92,96

- za 1998 rok – 15 811,10 zł – 106,30

(decyzja – k. 24 – 24 verte akt kapitałowych ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 26 akt kapitałowych ZUS)

Następnie decyzją z dnia 19 września 2016 roku organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego J. W., którego wartość na dzień 1 stycznia 1999 roku wynosiła 120 248,15 zł. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 84,71% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową (84,71% x 1220,89 zł = 1 034,22 zł). Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lata, 3 miesiące, 2 dni tj. 291 miesięcy. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi 0 miesięcy i 21 dni, tj. 0 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 85,07 % (współczynnik proporcjonalny) = 249,26 złotych

(291 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1034,22 złotych (podstawa wymiaru) = 326,09 złotych

RAZEM = 575,35 złotych

575,35 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 120 248,15 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

Do podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęte zostały wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. 1989 – 1998. Za poszczególne lata uwzględniono następujący dochód:

- za 1989 rok – 2 537 438,00 zł – 102,27

- za 1990 rok – 3 127 200,00 zł – 25,31

- za 1991 rok – 7 365 000,00 zł – 34,68

- za 1992 rok – 24 297 500,00 zł – 68,99

- za 1993 rok – 42 753 000,00 zł – 89,18

- za 1994 rok – 71 425 000,00 zł – 111,71

- za 1995 rok – 10 427,00 zł – 123,67

- za 1996 rok – 9 642,00 zł – 92,04

- za 1997 rok – 11 845,68 zł – 92,96

- za 1998 rok – 15 811,10 zł – 106,30

Jednocześnie organ rentowy poinformował, że za okres od 1 stycznia 1974 roku do 31 lipca 1978 roku, od 1 sierpnia 1978 roku do 31 stycznia 1980 roku, od 1 lutego 1980 roku do 29 lutego 1988 roku, od 1 lutego 1990 roku do 30 kwietnia 1992 roku nieudokumentowania zarobkami z tytułu pozostawania w stosunku pracy w myśl kodeksu pracy przyjęto w podstawie wymiaru świadczenia kwoty obowiązującego w danym roku kalendarzowym minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

(decyzja – k. 31 i kolejna nieponumerowana karta akt kapitałowych ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 32 akt kapitałowych ZUS)

Przy uwzględnieniu za rok 1991 kwoty 2.439.400 zł miesięcznie oraz za okres od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku kwoty 1.744.500 zł zamiast wynagrodzenia minimalnego, wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 97,71 % z lat 1989 – 1998. Wysokość świadczenia na dzień 12 października 2016 roku wynosi 2954,34 zł (kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego – 450.659,28 zł, kwota składek zewidencjonowanych na koncie 289.698,01 zł, średnie dalsze trwanie życia – 250,60 miesięcy).

(pismo ZUS – k. 25)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

Odwołania zasługują na uwzględnienie.

W myśl art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1383), emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art.173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 1b oraz art.185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art.183.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1383), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412),środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja niewątpliwie wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, iż zarówno okres zatrudnienia jak i wysokość uzyskiwanego uposażenia nie może być wykazana w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r. II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998/11/342, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997-03-04, III AUa 105/97 opubl: OSA w W. rok 1997, Nr. 2, poz. 7; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1993-08-18, III AUr 294/93 opubl: P.. Sąd. rok 1994, Nr. 3, poz. 6).

Mając to na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornymi okresami zatrudnienia wnioskodawczyni oraz dopuścił dowód z zeznań wnioskodawczyni.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczona wniosła o uwzględnienie, przy wyliczaniu wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego, wynagrodzenia w Zakładzie (...) sp. z o. o. (...) na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej. Organ rentowy zakwestionował legitymację ubezpieczeniową wnioskodawczyni, w której zostało ustalone kwotowo miesięczne wynagrodzenie i za te okresy przyjął wynagrodzenie minimalne, z uwagi na brak czytelności zapisów w legitymacji. Ponadto wskazał, że brak jest zaświadczenia Rp – 7 na okoliczność uzyskiwania wynagrodzeń w latach 1991 – 1992.

Z niekwestionowanych przez organ rentowy zeznań wnioskodawczyni wynika, że w spornym okresie faktycznie otrzymywała wynagrodzenie takie, jakie zostało wpisane do jej legitymacji ubezpieczeniowej. Przedstawiona legitymacja ubezpieczeniowa J. W. zawiera czytelne informacje dotyczące wysokości jej wynagrodzenia. Wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładzie (...) w pełnym wymiarze godzin na stanowisku specjalista do spraw finansowo – księgowych i w okresie od 1 stycznia 1991 roku do 31 stycznia 1991 roku faktycznie otrzymywała przeciętnie wynagrodzenie w wysokości 2.439.400 zł miesięcznie, a od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku – 1.744.500 zł. Różnica pomiędzy wysokością wynagrodzeń za okres od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku oraz wynagrodzeniem obejmującym okres od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku jest spowodowana tym, iż spółka w 1991 roku bardzo dobrze prosperowała i miała dużo klientów. Dlatego też w 1991 roku w skład jej wynagrodzenia wchodziły dodatkowe premie, zaś wynagrodzenie było wyższe w porównaniu z wynagrodzeniem przysługującym jej od 1 stycznia 1992 roku. Kwota 3.489.000 złotych stanowiła odprawę, jaką J. W. rzeczywiście dostała po ustaniu stosunku pracy z tytułu likwidacji zakładu pracy.

Przechodząc do kwestii wiarygodności samego dokumentu - legitymacji ubezpieczeniowej, wskazać należy, że widnieje na niej podpis zastępcy głównego księgowego T. K. działającej z upoważnienia H. M.. Ponadto widniejąca data 30 kwietnia 1992 roku, tożsama z datą zakończenia stosunku pracy wnioskodawczyni w zakładzie stanowi potwierdzenie wiarygodności przedmiotowego dokumentu. Osoba, która podpisała legitymację zmarła i brak jest jakichkolwiek innych dokumentów potwierdzających uzyskane przez wnioskodawczynię w spornym okresie wynagrodzenie.

W ocenie Sądu legitymacja ubezpieczeniowa wnioskodawczyni, stanowiąca wystarczający dokument, określający wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wnioskodawczyni, dała podstawę do określenia jej dochodów za sporny okres. Dokument ten nie budzi wątpliwości, nadto w kolumnie dotyczącej osoby odpowiedzialnej za wpis został podpisany przez zastępcę głównego księgowego – T. K., która była do tej czynności upoważniona. Nie ma na nim żadnych oznak podrobienia czy przerobienia, żadnych przekreśleń czy też przeróbek.

Wskazać jednocześnie należy, że również na podstawie świadectwa pracy Sąd przyjął, że wynagrodzenie ubruttowione wnioskodawczyni wynosiło w 1992 roku 1.744.500 zł. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym wysokość wyliczonego i zapisanego w legitymacji ubezpieczeniowej wysokości ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, który wylicza się w oparciu o wynagrodzenia z ostatnich 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym rozwiązano stosunek pracy (czyli tutaj styczeń-marzec 1992), przy czym pamiętać należy, że ekwiwalent za urlop jest zawsze nieco wyższy niż miesięczne wynagrodzenie.

Podsumowując, zdaniem Sądu nie ma przeszkód do przyjęcia przy obliczeniu kapitału początkowego kwot z legitymacji ubezpieczeniowej.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, wypożyczając akta rentowe.

A.M.