UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku P. P. z dnia 20 lipca 2015 r. ponownie ustalił wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 lipca 2015 r. do 19 lipca 2015 r. i od 20 lipca 2015 r. do 31 marca 2021 r. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS ubezpieczony został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 marca 2021 r. oraz częściowo niezdolny do pracy na stałe.

/decyzja – k. 5, akta ZUS/

Ubezpieczony P. P. złożył w dniu 27 kwietnia 2017 r. odwołanie od w/w decyzji i wniósł o orzeczenie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolnosci do pracy od 1 marca 2009 r. na stałe oraz orzeczenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 lipca 2015 r. na stałe.

/odwołanie – k. 2 – 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując argumenty tożsame co w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. P. urodził się (...) Posiada wykształcenie zawodowe. Z zawodu jest ogrodnikiem. Obecnie od 20 lat pracuje jako szatniarz – łazienny.

/bezsporne/

Posiada wymagane okresy składkowe i nieskładkowe.

Od 1 marca 2009 r. do 30 kwietnia 2015 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

/bezsporne/

W dniu 20 lipca 2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – akta ZUS/

Lekarz konsultant ZUS rozpoznał u wnioskodawcy zanik nerwów wzrokowych obu oczu, znaczne niedowidzenie, zawężenie pola widzenia obu oczu, oczopląs pionowo – obrotowy. Ubezpieczony jest od dzieciństwa osobą słabowidzącą. Z powodu zaniku nerwów wzrokowych obu oczu praktycznie stracił widzenie okiem lewym, zachował szczątkowe widzenie okiem prawym na poziomie 0.05. Pole widzenia oka prawego to zawężona część nosowej połowy pola widzenia. Okiem lewym ze względu na bardzo niską ostrość wzroku pola widzenia nie udało się zmierzyć. Zdaniem lekarza konsultanta ZUS ubezpieczony jest obecnie całkowicie niezdolny do pracy, niezdolność istnieje od wielu lat, istniała na dzień 1 lipca 2015 r. – dzień złożenia wniosku. Nie można ustalić, czy w dniu 1 lipca 2015 r. niezdolność do pracy była całkowita.

/opinia lekarza konsultanta ZUS – k. 6 – 11 dokumentacji medycznej/

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 16 marca 2017 r. rozpoznano u ubezpieczonego zanik nerwów wzrokowych obu oczu, znaczne niedowidzenie, zawężenia pola widzenia obu oczu, oczopląs pionowo – obrotowy, zmiany dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego bez istotnego upośledzenia sprawności ruchowej. Lekarz Orzecznik uznał ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego do pracy od daty złożenia wniosku tj. od 15 lipca 2015 r. do 31 marca 2021 r. w związku ze stanem narządu wzroku. Dodał, że nie da się ustalić daty powstania całkowitej niezdolności do pracy.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika – akta ZUS, k. 16 – 17 dokumentacji medycznej/

Ubezpieczony w dniu 20 marca 2017 r. złożył sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

/sprzeciw – k. 18 dokumentacji medycznej/

Komisja lekarska rozpoznała u ubezpieczonego zanik nerwów wzrokowych obu oczu, znaczne niedowidzenie, zawężenie pola widzenia obu oczu, oczopląs pionowo – obrotowy, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym lędźwiowym. W badaniu okulisty konsultanta ZUS parametry widzenia (V. – 0,05, nie czyta, V. – I., pole widzenia OP – zachowuje w części nosowej), gorsze niż w ostatnich badaniach biegłych sądowych z 2012 r. i 2013 r.. pomimo takiej dysfunkcji wnioskodawca zaadoptował się do samodzielnego funkcjonowania – radzi sobie z podstawowymi czynnościami samoobsługi, porusza się samodzielnie poza domem po mieście, korzysta z komunikacji publicznej, nie używa białej laski. Po gabinecie porusza się ostrożnie ale bezkolizyjnie. Na pewno wnioskodawca był osobą częściowo niezdolną do pracy od 1 marca 2009 r. – niezdolność trwała, natomiast obecnie komisja lekarska ustaliła u wnioskodawcy całkowitą niezdolność do pracy od 20 lipca 2015 r. do 31 marca 2021 r.

/orzeczenie Komisji Lekarskiej – k. akta ZUS, opinia lekarska – k. 33 - 35 dokumentacji medycznej/

W konsekwencji powyższego orzeczenia organ rentowy decyzją z dnia z dnia 11 kwietnia 2017 r. ponownie ustalił wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 lipca 2015 r. do 19 lipca 2015 r. i od 20 lipca 2015 r. do 31 marca 2021 r. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

/decyzja – k. 5, akta ZUS/

Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2017 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy: okulisty, neurologa.

/postanowienie – k. 9/

Ubezpieczony P. P. nie stawił się bez usprawiedliwienia na badania w dniach 27 czerwca 2017 r. i 18 lipca 2017 r., które miały być przeprowadzone przez biegłego sądowego z zakresu neurologii dr n. med. J. Z..

/opinia – k. 15, k. 17, wezwanie na badanie wraz z pouczeniem – k. 26, k. 27/

Ubezpieczony w dniu 16 czerwca 2017 r. osobiście odebrał wezwanie na badanie w dniu 27 czerwca 2017 r. Wezwanie zawierało informację, że ubezpieczony na badanie ma dostarczyć całą dokumentację lekarską dotyczącą stanu zdrowia.

/elektroniczne potwierdzenie odbioru – k. 14/

W dniu 30 czerwca 2017 r. wezwanie na badanie P. P. w dniu 18 lipca 2017 r. odebrał dorosły domownik. Wezwanie zawierało informację, że ubezpieczony na badanie ma dostarczyć całą dokumentację lekarską dotyczącą stanu zdrowia.

/elektroniczne potwierdzenie odbioru – k. 16/

W/w wezwania na badanie zawierały pouczenie, że o przyczynach uniemożliwiających stawiennictwo w wyznaczonym terminie należy natychmiast zawiadomić sąd oraz, że w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na badanie lekarskie może spowodować rozpoznanie sprawy z pominięciem tego dowodu i ocenę, że strona odmówiła przedstawienia dowodu lub stawia przeszkody w jego przeprowadzeniu.

/wezwania – k. 26, k. 27/

W dniu 2 sierpnia 2017 r. ubezpieczony odebrał zawiadomienie na termin rozprawy w dniu 21 sierpnia 2017 r.

/potwierdzenie odbioru – k. 28/

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w Ł. z dnia 16 listopada 2011 r. zaliczono P. P. do znacznego stopnia niepełnosprawności na stałe. Niepełnosprawność powstała przed 16 rokiem życia, ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 19 sierpnia 2011 r.

/orzeczenie – k. 23/

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego oraz dokumenty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2015 r., poz. 748 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl art. 57 ust. 2 warunku, o którym mowa w przepisie ust. 1 pkt 3 art. 57, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Warunki wskazane w art. 57 w/w ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Celem ustalenia, czy zachodzi przesłanka ustalenia całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego przed dniem 20 lipca 2015 r., postanowieniem z dnia 6 czerwca 2017 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych: neurologa i okulisty, tj. stosownie do schorzeń skarżącego. Wyborowi biegłych strony się nie sprzeciwiły (art. 279 k.p.c.).

Należy wskazać, iż w dniu 16 czerwca 2017 r. ubezpieczony osobiście odebrał pismo sądowe, wzywające go do stawiennictwa na badania przez biegłego neurologa w dniu: 27 czerwca 2017 r. Ubezpieczony nie stawił się na badanie nie usprawiedliwiając swojego niestawiennictwa. Następnie w dniu 30 czerwca dorosły domownik wnioskodawcy odebrał kolejne wezwanie na badanie przez biegłego neurologa w dniu 18 lipca 2017 r., na które ubezpieczony także się nie stawił i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwo.

O fakcie niestawiennictwa ubezpieczonego na badaniach biegły neurolog poinformował Sąd i nie wydał opinii w niniejszej sprawie.

Wobec powyższego skarżącego wezwano na rozprawę wyznaczoną na dzień 21 sierpnia 2017 r.

Należy podkreślić, że proces cywilny, w tym także proces w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, jest procesem kontradyktoryjnym, co oznacza, iż obowiązek zgłoszenia twierdzeń i ciężar przeprowadzenia stosownego dowodu na poparcie swoich racji w postępowaniu sądowym obciąża ubezpieczonego, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c.

Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Tymczasem wskazać należy, że w toku niniejszego postępowania aktywność procesowa skarżącego ograniczyła się jedynie do złożenia odwołania od decyzji organu rentowego, odbierania pism procesowych i nieusprawiedliwiania swojego niestawiennictwa na wyznaczonych terminach badań. Terminy badań były zaś wyznaczane dwuktrotnie, a ubezpieczony nie wykazał się inicjatywą w postępowaniu toczącym się na skutek jego odwołania, poza złożeniem w toku postępowania odwołania i orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Same twierdzenia skarżącego zawarte w odwołaniu od decyzji i jego subiektywne poczucie niezadowolenia z decyzji wydanej przez organ rentowy nie miały żadnej wartości dowodowej, w związku z czym Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii (...) biegłych, aby w sposób możliwie kompleksowy i sumaryczny możliwa była ocena całkowitej niezdolności skarżącego do pracy. Biorąc pod uwagę fakt, iż ubezpieczony każdorazowo był pouczany o skutkach niestawiennictwa na wyznaczone badania i mimo to nie stawił się na żadne z nich, aby umożliwić weryfikację jego twierdzeń na temat występujących schorzeń, Sąd rozpoznał sprawę z pominięciem tego dowodu i przyjął negatywne skutki procesowe dla ubezpieczonego.

Zaś jeśli chodzi o złożone w toku postępowania orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. To w tym miejscu wskazać należy, że nie ulega wątpliwości, iż orzeczenie powyższe wskazuje jedynie na określony stan zdrowia wnioskodawcy, nie zaś na jego wpływ na zdolność do pracy zarobkowej.

Pojęcie niepełnosprawności na gruncie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie pokrywa się z pojęciem niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalnej. W wyroku z dnia 20 sierpnia 2003 r. (II UK 386/02 OSNP 2004/12/213), Sad Najwyższy odnosząc się do obu pojęć wskazał, iż na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do ich utożsamiania. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej (pojęcie niezdolności do pracy, zawarte w ustawie o emeryturach i rentach z FUS jest inne niż pojęcie niepełnosprawności, zawarte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych), jak i w zakresie orzekania o każdym z tych stanów. Są one też przesłanką do przyznania innego rodzaju świadczeń (uprawnień). Niepełnosprawność sama przez się nie zawsze uniemożliwia świadczenie pracy.

Wobec powyższego, uznając, że skoro skarżący odmówił z przyczyn leżących po jego stronie przedstawienia dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia (nie stawił się na badania), Sąd I instancji przyjął, że nie wykazał on, aby był całkowicie niezdolny do pracy przed datą wskazaną w decyzji ZUS tj. przed dniem 20 lipca 2015 r.

Mając na względzie powyższe, odwołanie wnioskodawcy, jako niezasadne podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na postawie art. 477 ¹⁴ §1 kpc w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.

K.K.-W.