UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu, uwzględniając wniosek pozwanego, stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Pile. Sąd ten wskazał, że w pozwie powód uzasadniając właściwość miejscową sądu w Toruniu powołał się na art. 34 k.c. Według Sądu pierwszej instancji z orzecznictwa sądowego wynika, że właściwość miejscowa sądu według miejsca spełnienia dochodzonego świadczenia może uwzględnić miejsce siedziby wierzyciela banku tylko wtedy, gdy strony wyraziły zgodę na dokonanie zapłaty na umiejscowiony w określonym banku rachunek wierzyciela. Powód nie przedstawił żadnych dokumentów na to, aby strony doszły do porozumienia co do miejsca płatności i banku prowadzącego jego rachunek bankowy. W związku z tym Sąd a quo na podstawie art. 200 § 1 w zw. z art. 27 k.p.c. uznał zarzut niewłaściwości miejscowej za zasadny (k. 31 - 31, s. 2).

W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił mu naruszenie:

1. art. 200 w zw. z art. 202 k.c. przez ich nieprawidłowe zastosowanie i stwierdzenie przez sąd w Toruniu swojej niewłaściwości miejscowej,

2. art. 27 k.p.c. przez jego nieprawidłowe zastosowanie i uznanie za właściwy miejscowo sąd w Pile,

3. art. 34 k.p.c. przez jego nieprawidłowe zastosowanie i uznanie, że strony nie doszły do porozumienia co do miejsca płatności,

4. art. 46 k.p.c. poprzez jego pominięcie i niezastosowanie, podczas gdy strony ustaliły właściwość sądu w Toruniu.

Wskazując na te podstawy żalący się wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i o zasądzenie kosztów postępowania, a także o przeprowadzenie dowodu z umowy najmu z dnia 30 października 2009 r., którą dołączył do zażalenia oraz zwrócenie się do Sądu Rejonowego w Toruniu o udostępnienie akt sprawy V GNc 928/17, w której nie był zgłoszony przez pozwanego zarzut niewłaściwości miejscowej tego sądu (k. 42-43).

Pozwany nie udzielił odpowiedzi na zażalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Nie ma podstaw do uwzględnienia wniosków skarżącego o przeprowadzenie dowodu z dokumentu dołączonego do zażalenia (umowy najmu z klauzulą prorogacyjną (k. 37-38) oraz z akt sprawy V GNc928/17. Okoliczność, że pozwany w wymienionej sprawie nie podniósł zarzutu niewłaściwości miejscowej sądu w Toruniu nie wyklucza dopuszczalności jego zgłoszenia w innej sprawie tym bardziej, że w rachubę wchodził nakaz zapłaty, który się uprawomocnił bez jego zaskarżenia. Co do umowy najmu dołączonej do zażalenia, to za takim stanowiskiem przemawiają następujące argumenty. Po pierwsze, unormowanie art. 381 w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c., gdyż nie było przeszkód, aby powód powołał się na ten dokument już w pozwie. Po drugie, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. pozew powinien zawierać przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających w miarę potrzeby właściwość sądu. Rację ma Sąd Najwyższy, że właściwość przemienna sądu, do którego pozew został wniesiony, powinna wynikać z okoliczności wskazanych w pozwie (uchwała z dnia 9 czerwca 2005 r., III CZP 28/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 61). Z motywów tej uchwały wynika, że także w przypadku, gdy z dołączonych do pozwu dokumentów wynikają okoliczności uzasadniające właściwość przemienną sądu, do którego pozew wniesiono, zachodzi potrzeba wskazania ich w treści pozwu. In concreto powód w ogóle w pozwie nie powołał się na umowę najmu, w której strony zmieściły klauzulę prorogacyjną. Z podanych względów zarzut naruszenia art. 46 k.p.c. jest chybiony.

Pozostaje kwestia, czy wskazane w pozwie okoliczności są wystarczające do uznania właściwości miejscowej sądu w Toruniu. Wprawdzie powód w uzasadnianiu pozwu odwołał się do orzecznictwa sądowego dotyczącego rozliczeń bezgotówkowych, ale powiązał właściwość miejscową sądu w Toruniu z miejscem spełnienia świadczenia pieniężnego (k. 3). Jest to wystarczające do uzasadnienia właściwości przemiennej sądu w Toruniu, o której mowa w art. 34 k.p.c. Odmiennego wniosku nie uprawnia poprawne stanowisko Sądu a quo, że uznanie siedziby banku prowadzącego rachunek wierzyciela za miejsce spełnienia świadczenia pieniężnego jest dopuszczalne tylko w tych przypadkach, w których obie strony wyraziły zgodę na zapłatę na określony rachunek wierzyciela. Ponieważ in concreto takiej zgody nie było należy uznać, że o miejscu spełnienia świadczenia pieniężnego nie decyduje siedziba banku prowadzącego rachunek powoda. Jeżeli dłużnik nie zastosuje się do żądania zapłaty na wskazany przez wierzyciela rachunek bankowy, za miejsce spełnienia świadczenia należy uważać, z wszystkimi tego konsekwencjami procesowymi łączącymi się z powiązaniem art. 34 k.p.c. z regulacją art. 454 k.c., miejsce zamieszkania lub siedzibę (siedzibę przedsiębiorstwa) wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia. Taki trafny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 lutego 2002 r. (III CZP 81/2001, OSNC 2002, nr 11, poz. 131). Ponieważ siedzibą powoda i siedzibą jego przedsiębiorstwa jest T., powód, korzystając z właściwości przemiennej, wytoczył powództwa przed sąd właściwy miejscowo (art. 31 k.p.c.).

Zaskarżone postanowienie zapadło zatem z naruszeniem pozostałych, wymienionych w zażaleniu unormowań, a zatem należało je uchylić (art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 1 i 2 zd. 1 k.p.c.). O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie Sąd Rejonowy w orzeczeniu kończącym sprawę (art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.).

Jerzy P. Naworski

Zbigniew Krepski Joanna Rusińska

(...)

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE