UZASADNIENIE

Dnia 05 maja 2017 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. pozew o zapłatę kwoty 515,87 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz złożyła wniosek o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu swego żądania powódka wskazała, iż w dniu 30 czerwca 2016r. pozwana zleciła powódce wykonanie przewozu na trasie z L. do F. w Szwecji za wynagrodzeniem w wysokości 800 euro. W związku z wykonaniem zlecenia powódka wystawiła fakturę na kwotę 4.359,51 zł z terminem płatności do dnia 19 sierpnia 2016r., skorygowaną fakturą na kwotę 4.366,99 zł. W dniu 27 września 2016r. pozwana uiściła na rzecz powódki kwotę 3.920,21 zł, a w dniu 29 września 2016r. doręczyła powódce notę, na podstawie której obciążyła powódkę kwotą 446,78 zł i którą to kwotę uwzględniła dokonując zapłaty z tytułu wystawionej faktury. Powódka wskazała, iż niniejszym pozwem dochodzi kwoty 39,79 zł i 29,30 zł tytułem skapitalizowanych odsetek oraz kwoty 446,78 zł tytułem pozostałej należności wynikającej z faktury.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 maja 2017 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty, zgodnie z żądaniem powódki.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż towar, który powódka zobowiązana była przewieźć na podstawie umowy zlecenia, został dostarczony w dniu 08 lipca 2016r., tj. 3 dni po terminie. Wskutek nienależytego wykonania zobowiązania pozwana została obciążona kosztami oczekiwania na rozładunek towaru w kwocie 446,78 zł, w związku z powyższym pozwana uiściła na rzecz powódki tylko część należności wynikającej z faktury.

Nadto wraz ze sprzeciwem pozwana złożyła pozew wzajemny o zapłatę kwoty 446,78 zł oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, iż wskutek nienależytego wykonania zobowiązania (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. została obciążona kosztami oczekiwania na rozładunek towaru w kwocie 446,78 zł i zwrotu tej kwoty żąda od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S..

W odpowiedzi powódka wniosła o oddalenie powództwo w całości i o zwrot kosztów postępowania. Wskazała, iż skoro pozwana w tytule przelewu złożyła oświadczenie o potrąceniu (czemu powódka zaprzecza), to nie jest możliwe żądanie tej wierzytelności w pozwie wzajemnym. Powódka wskazała, iż dostarczyła towar z opóźnieniem, lecz zgodnie z art. 30 ust. 3 Konwencji CMR pozwana winna skierować zastrzeżenie na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy, czego nie uczyniła. Nadto wskazała, iż to odbiorcy przysługują ewentualne roszczenia wobec przewoźnika. Strona powodowa wskazała także, iż pozwana nie wykazała, iż odbiorca poniósł jakąkolwiek szkodę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 czerwca 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. na podstawie zlecenia transportowego nr (...) zleciła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. przewóz towaru na trasie L.-F. (Szwecja). Fracht został ustalony na kwotę 800 euro. Stawka frachtowa w walucie obcej przeliczana była na PLN wg średniego kursu NBP ogłoszonego na dzień załadunku. W zleceniu wskazano, iż załadunek miał nastąpić w dniu 30 czerwca 2016r., a rozładunek w dniu 04 lub 05 lipca 2016r. Fracht miał być płatny w ciągu 45 dni od daty otrzymania faktury z dokumentami transportowymi.

Towar został dostarczony w dniu 08 lipca 2016r.

Dowód:

- zlecenie, k.8, 47;

- list przewozowy, k.9, 48.

W dniu 05 lipca 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. fakturę FS 21/07/2016 na kwotę 4.359,51 zł brutto tytułem usługi (...) z terminem zapłaty do dnia 19 sierpnia 2016r., tj. w terminie 45 dni. Faktura została odebrana przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. w dniu 26 lipca 2016r.

W dniu 11 sierpnia 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. korektę faktury VAT (...) 1/08/2016 dot. faktury FS 21/07/2016 na kwotę 4.366,99 zł brutto tytułem usługi (...) z terminem zapłaty do dnia 25 września 2016r., tj. w terminie 45 dni. Faktura została odebrana przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. w dniu 23 sierpnia 2016r.

Dowód:

- faktura FS 21/07/2016 wraz z dokumentem odbioru, k.10-12, 54;

- faktura korekta wraz z dokumentem odbioru, k.13-15, 53.

W dniu 13 lipca 2016r. (...) spółka akcyjna wystosowała do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wiadomość e-mail, w którym poinformowała, iż koszty poniesione w związku z transportem, w którym podwykonawcą była firma (...) ze S., zostaną refakturowane na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Z., a także iż koszty te jak na razie wynoszą 100 euro.

W dniu 29 lipca 2016r. (...) spółka akcyjna w L. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. notę obciążeniową na kwotę 446,78 zł tytułem refakturowanych kosztów oczekiwania na rozładunek towaru, dot. zlecenia z dnia 30 czerwca 2016r.

W dniu 23 sierpnia 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wystawiła (...) spółce akcyjnej w L. faktury na łączną kwotę 14.822,21 zł, z czego (...) spółka akcyjna w L. uiściła kwotę 14.375,39 zł.

Dowód:

- wiadomość e-mail, k.49-50;

- nota obciążeniowa, k.51;

- faktury wraz z potwierdzeniem przelewu, k.56-61.

W dniu 27 września 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. uiściła kwotę w wysokości 3.920,21 zł z tytułu faktury FS 21/07/2016 po korekcie (...) 1/08/2016. W treści przelewu wskazano, iż kwota z powyższych faktur została pomniejszona o notę NO/1/9/2016.

Dowód:

- potwierdzenie przelewu, k.16, 55.

W dniu 27 września 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. notę księgową nr (...). W treści noty wskazano, iż spółka została obciążona kwotą 446,78 zł tytułem refakturowanych kosztów oczekiwania na dostawę towaru, dot. zlecenia z dnia 30 czerwca 2016r.

Dowód:

- nota wraz z dowodem nadania, k.17-18, 52.

W dniu 24 kwietnia 2017r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wezwała (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. do zapłaty kwoty 486,57 zł, na którą to kwotę składają się: kwota 446,78 zł tytułem pozostałej części należności z faktury (...) oraz 39,79 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 3,920,21 zł od dnia 20 sierpnia 2016r. do dnia 27 września 2016r.. Wskazano iż kwotę należy zapłacić w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania.

W odpowiedzi pismem z dnia 05 maja 2017r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. poinformowała, iż żądanie uważa za bezzasadne.

Dowód:

- wezwanie z dnia 24 kwietnia 2017r. wraz z dowodem nadania, k.19-20;

- pismo z dnia 05 maja 2017r., k.62.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo główne okazało uzasadnione w przeważającej części.

Powódka wywodzi swoje roszczenie z umowy zawartej z pozwaną. Była to umowa przewozu, której elementy istotne określa art. 774 k.c., zgodnie z którym przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy, a szczegółowe prawa i obowiązki stron reguluje konwencja genewska o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238). Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 konwencji akt ten stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

Bezsporne w niniejszej sprawie było zawarcie przez strony umowy przewozu oraz wysokość wynagrodzenia z tego tytułu. Pozwana (powódka wzajemna) podnosiła natomiast, iż w związku z tym, iż zlecenie z dnia 30 czerwca 2016r. zostało wykonane z opóźnieniem, a sama została obciążona z tego tytułu kosztami, wypłaciła powódce (pozwanej wzajemnej) kwotę wynikającą z wystawionej faktury tytułem frachtu, pomniejszoną o notę obciążeniową. Nadto pozwem wzajemnym pozwana (powódka wzajemna) dochodziła od powódki (pozwanej wzajemnej) kwoty 446,78 zł tytułem refakturowanych kosztów oczekiwania na rozładunek towaru, który to kosztami sama została obciążona, a za których powstanie obwiniała powódkę (pozwaną wzajemną).

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że stanowisko pozwanej jest wewnętrznie sprzeczne. Z jednej bowiem strony żąda oddalenia powództwa głównego, wskazując w sposób dorozumiany na potrącenie wzajemnej wierzytelności wobec powódki, wynikłej z opóźnionego wykonania przewozu, z drugiej – żąda zasądzenia tej samej kwoty pozwem wzajemnym, tak, jakby potrącenie nie było dokonane.

W ocenie Sądu wskazanie w tytule przelewu, że płacona jest faktura pomniejszona o notę, nie jest wystarczające do przyjęcia, iż doszło do złożenia dorozumianego oświadczenia o potrąceniu. Zgodnie z art. 498 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.) Z cytowanych przepisów wynika, iż potrącenie jest oświadczeniem woli, a więc powinno być wyrażone w sposób wyrażający wolę dostatecznie jasno dla adresata. W niniejszej sprawie pozwana wprawdzie odwołuje się do korespondencji prowadzonej przed procesem, w której miała być wyjaśniana częściowa płatność, jednakże jej nie przedstawia, zaś powódka otrzymaniu oświadczenia o potrąceniu zaprzecza. Wobec tego nie sposób przyjąć, iż do złożenia takiego oświadczenia doszło. Już to czyni powództwo o zapłatę pozostałej części frachtu uzasadnionym. Niezależnie od tego, w ocenie Sądu nie istnienie wzajemna wierzytelność pozwanej. Wierzytelnością tą miałyby być koszty, jakimi pozwana została obciążona przez swego kontrahenta w związku z opóźnionym wykonaniem umowy przewozu przez powódkę. Samo opóźnienie w przewozie było poza sporem – towar miał być dostarczony do 5 lipca, zaś został ostatecznie dostarczony 8 lipca 2016r. Zgodnie z art. 19 konwencji genewskiej o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238) opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza przy przesyłkach drobnych czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom. Stosownie do art. 23 ust. 5 Konwencji w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. Jednakże stosownie do art. 30 ust. 3 Konwencji opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy. Regulacje zawarte w tym art. stanowią tzw. akt staranności odbiorcy, które mają na celu zabezpieczenie możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń wobec przewoźnika, w związku z wykonanym przewozem. Postanowienie art. 30 ust. 3 CMR stanowi wyjątek od przyjętej na gruncie Konwencji CMR zasady, że zgłoszenie przez osobę uprawnioną zastrzeżeń co do sposobu wykonania umowy przez przewoźnika nie ma wpływu ani na zaistnienie, ani na trwanie roszczeń wobec przewoźnika. Brak zgłoszenia zastrzeżenia we wskazanym w tym postanowieniu terminie powoduje wygaśnięcie roszczenia. Zgłoszenie zastrzeżenia jest tu zatem warunkiem skutecznego dochodzenia roszczeń z tytułu opóźnienia dostawy. Uprawnionymi do składania zastrzeżenia są nadawca lub odbiorca przesyłki, gdyż im przysługuje uprawnienie do dochodzenia roszczeń z tytułu opóźnienia dostawy. (D. A., Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). Komentarz). W tym miejscu należy zauważyć, że dla powoda nadawcą – a więc stroną umowy przewozu – była pozwana, zatem nieuzasadnione są zastrzeżenia powódki co do braku legitymacji pozwanej, jeśli idzie o ewentualne roszczenia związane z podniebieniem.

W niniejszej sprawie pozwana (powódka wzajemna) skoncentrowała swą aktywność dowodową na wykazaniu, iż została obciążona kwotą 446,78 zł i że były to koszty poniesione przez jej kontrahenta w związku z koniecznością wydłużonego oczekiwania na rozładunek. Do wykazania tych okoliczności zmierzały wnioski dowodowego zawarte w pozwie wzajemnym i sprzeciwie. Po oświadczeniu powódki, iż opisane w art. 30 ust. 3 Konwencji akty staranności nie miały miejsca, pozwana ani nie odniosła się do tych twierdzeń, ani nie podjęła inicjatywy dowodowej celem wykazania, iż akty te miały jednak miejsce (żadne z wniosków pozwu wzajemnego i sprzeciwu nie zmierzały do wykazania tych okoliczności). Wobec tego, że materiał dowodowy z dokumentów nie zawiera informacji o złożeniu stosownego zastrzeżenia powódce przez pozwaną (korespondencja mailowa dotycząca opóźnienia złożona przez pozwaną to korespondencja miedzy pozwaną a jej kontrahentem), Sąd przyjął, iż pozwana (powódka wzajemna) nie złożyła zastrzeżenia w terminie 21 dni od dnia 8 lipca 2016 r. i tym samym utraciła roszczenia związane z faktem opóźnienia. W tej sytuacji prowadzenie postępowania dowodowego do ustalenia wysokości ewentualnej szkody czy też jej związku przyczynowego z opóźnieniem było niecelowe, z tego też względu oddalono wniosek o przesłuchanie osób wskazanych w sprzeciwie i pozwie wzajemnym.

Z powyższych względów powództwo główne co do roszczenia głównego zostało uwzględnione w całości, a powództwo wzajemne – oddalone w całości. Różnica między kwotą zasądzoną na rzecz powódki a kwotą żądana wynika ze skorygowania żądania w zakresie odsetek. Podstawę orzeczenia w tym zakresie stanowi art. 7 ust 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, z uwzględnieniem umowy stron, która zakładała 45-dniowy termin płatności liczony od doręczenia faktury. Jak wynika z dokumentów, pozwana otrzymała dokumenty 26.07.2016 r., 45 dni upływało 9 września 2016 r., odsetki należą się od dnia następnego. Tak skapitalizowane odsetki wynoszą od części zapłaconej 26,75 zł i od części niezapłaconej 17,35 zł. Łączna kwota tytułem skapitalizowanych odsetek to 44,10 zł. Z powyższych względów Sąd w pkt II oddalił powództwo główne w tym zakresie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony oraz art. 100 k.p.c., który pozwala nałożyć na stronę przegrywającą całość kosztów, jeśli przeciwnik uległ niewielkim zakresie. Powódka powództwo główne wygrała w 95 %, zatem należało uznać, iż stanowi to wygraną sprawę w całości. Na koszty poniesione przez powódkę składają się: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 90 zł zgodnie z treścią § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800), w brzmieniu obowiązującym od dnia 27 października 2016r., opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, opłata sądowa w kwocie 30 zł– łącznie 137 zł.

Taką samą podstawę prawną znajduje rozstrzygnięcie o kosztach procesu wywołanego powództwem wzajemnym, o czym orzeczono w pkt V. Wobec oddalenia powództwa wzajemnego w całości, strona pozwana (powódka wzajemna) winna zwrócić powódce (pozwanej wzajemnej) koszty procesu wywołanego powództwem wzajemnym, tj. kwotę 90 zł, na którą składa się wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800),w brzmieniu obowiązującym od dnia 27 października 2016r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE