UZASADNIENIE

Powód (...) Bank SA w W. pozwem wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym domagał się zasądzenia od pozwanej I. G. kwoty 14.621,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi umownymi liczonymi od kwoty 9.606,07 zł od dnia 18 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 735,58 zł od dnia 18 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty, a także kosztami procesu.

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 roku (sygn. akt VI Nc-e 892521/12) Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu we Wschowie.

Powód H. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. pozwem wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym domagał się zasądzenia od pozwanej I. G. kwoty 6.490,76 zł z odsetkami ustawowymi umownymi liczonymi od kwoty 4.466,60 zł od dnia 24 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 24 września 2013 roku (sygn. akt VI Nc-e 1925630/13) Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Nowej Soli (obecnie w zakresie dawnego VI Wydziału Zamiejscowego: SR we Wschowie).

W toku rozprawy w dniu 30 grudnia 2013 r. w sprawie z powództwa (...) Bank SA w W. pozwana, działając przez pełnomocnika – H. A. oświadczyła, że nie neguje powstania zadłużeń i wniosła o rozłożenie należności na raty.

W toku rozprawy w dniu 27 stycznia 2014 r. w sprawie z powództwa H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. pozwana oświadczyła, że spłaca dochodzoną należność, co pociągnęło za sobą zobowiązanie strony powodowej do wskazania aktualnego poziomu dochodzonej należności.

Pismem procesowym z dnia 21 lutego 2014 r. pełnomocnik strony powodowej – H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. doprecyzował i rozszerzył żądanie pozwu wskazując, iż domaga się zasądzenia od pozwanej kwoty 6.788,70 złotych wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 4.466,60 zł od dnia 24 lipca 2013 r. do dnia zapłaty.

Następnie pozwana sformułowała w obu sprawach odpowiedzi na pozew, w których treści sformułowała żądania oddalenia obu powództw, a nadto wnioski dowodowe związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii wobec okoliczności, iż z uwagi na niedorozwój umysłowy pozwana w chwili zawarcia obu umów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dodatkowo pozwana podniosła, iż poza zdiagnozowanym upośledzeniem umysłowym, nie słyszy i nie porozumiewa się ona w sposób umożliwiający werbalne wyrażenie woli zawarcia umowy kredytowej na określonych warunkach.

Zarządzeniem z dnia 1 kwietnia 2015 r. (k. 105 akt VI C 534/13) sprawę VI C 534/13 połączono do wspólnego rozpoznania ze sprawą VI C 202/13. Obecnie sprawy te prowadzone są łącznie pod sygnaturą akt I C 21/15.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2017 r., wydanym w sprawie sygn. akt I C 21/15, Sąd Rejonowy we Wschowie zasądził od pozwanej I. G. na rzecz strony powodowej (...) Bank SA z siedzibą w W. kwotę 14.621,57 zł wraz z odsetkami (daty, od których sąd policzył odsetki oraz ich kwoty sąd szczegółowo wskazał w pkt I); zasądził od pozwanej I. G. na rzecz strony powodowej H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 6.788,70 zł wraz z odsetkami (pkt II); zasądził od pozwanej I. G. na rzecz strony powodowej (...) Bank SA z siedzibą w W. kwotę 187,29 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III); zasądził od pozwanej I. G. na rzecz strony powodowej H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. kwotę 1.525 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (pkt IV) oraz odstąpił od obciążenia pozwanej I. G. kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa (pkt V). (k.-232)

Sąd Rejonowy ustalił m.in., że w dniu 15 kwietnia 2009 r. na wniosek pozwanej (...) Bank SA z siedzibą w K. udzielił I. G. kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) w kwocie 10.340,83 zł na okres od 15 kwietnia 2009 r. do 20 kwietnia 2013 r. Ponieważ pozwana nie wywiązywała się ze swoich powinności wynikających z tej umowy, powstało zadłużenie, co stało się podstawą do rozwiązania zawartej umowy, a następnie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Zaległość pozwanej związana z umową kredytu nr (...) na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przedstawiała się następująco: 9.606,07 zł – należność główna związana z kapitałem kredytu; 735,58 zł – odsetki umowne za okres korzystania z kapitału oraz odsetki za opóźnienie do dnia wystawienia tytułu – 4.279,92 zł. W oparciu o postanowienia umowy od kapitału kredytu powód uprawniony był żądać zasądzenia dalszych odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym.

Z dniem 4 stycznia 2010 r. (...) Bank SA połączył się z (...) Bank SA w trybie przejęcia – spółka przejmująca (...) Bank SA z siedzibą w W. wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank SA z siedzibą w K..

W dniu 20 lipca 2009 r. pozwana zawarła z (...) Bank SA z siedzibą we W. umowę o kartę kredytową nr KK\ (...), na mocy której uzyskała limit kredytowy do kwoty 4.000 zł. Wobec braku uregulowania w terminie zaległości bank wypowiedział umowę i wezwał I. G. do zapłaty. Wierzytelność stała się wymagalna od dnia 13 września 2010 r. Pozwana nie uregulowała w pełni zadłużenia. Pozostała do zapłaty wierzytelność została w dniu 7 czerwca 2013 r. zbyta przez pierwotnego wierzyciela na rzecz H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.. Następnie strona powodowa poinformowała pozwaną o cesji wierzytelności i wezwała I. G. do zapłaty zaległości pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. Zobowiązanie pozwanej, która nie zastosowała się do tego wezwania, na dzień 21 lutego 2014 r. wynosiło 4.446,60 zł – kapitał; 2.001,00 zł – odsetki karne oraz 321,10 zł – z tytułu kosztów windykacji. W oparciu o umowę kredytu od kapitału kredytu strona powodowa uprawniona była do żądania zasądzenia dalszych odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym.

Sąd Rejonowy w dalszej części uzasadnienia ustalił i opisał sytuację pozwanej I. G., wskazując m.in. na jej stan zdrowia, w tym niedorozwój umysłowy i niedosłuch, naukę w szkole specjalnej i okres około 30 lat pracy jako szwaczka. Sąd podał, że pozwana posiada status inwalidy wojennego i otrzymuje z tego tytułu relatywnie wysokie świadczenie rentowe (około 3.400 zł). I. G. założyła rodzinę, posiada czworo dzieci. Leczyła się m.in. psychiatrycznie. Wpadła w tzw. „pętlę zadłużeń”, a jej globalne zadłużenie wynosi około 90.000 złotych. Ok. 2010 r. pozwana próbowała zaciągnąć kredyt konsolidacyjny, ale okazało się, że nie ma już zdolności kredytowej.

Następnie sąd I instancji przytoczył opinie biegłych wskazując m.in. na funkcjonowanie społeczne pozwanej na poziomie lekkiego upośledzenia umysłowego, zaburzenia adaptacyjne oraz ustalił, że I. G. zna i rozumie zasady współżycia społecznego i podstawowe normy prawne. Rozumienie pełnej konstrukcji prawnej umów kredytowych było w przypadku pozwanej ograniczone: miała ona świadomość, iż zaciąga kolejne zobowiązania, które należy zwrócić, jednak mogła nie zdawać sobie sprawy ze wszystkich skutków tego rodzaju postępowania, m.in. ze szczegółów dotyczących odsetek.

Na podstawie tychże ustaleń Sąd Rejonowy zważył, że oba powództwa podlegały uwzględnieniu w całości. Jako podstawę prawną orzeczenia sąd powołał art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – prawo bankowe (tekst jednolity – Dz. U. z 2015 r., poz. 128) i stwierdził, że obie dochodzone przez strony powodowe wierzytelności trzeba uznać za w pełni bezsporne. Pozwana ostatecznie nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających spłatę dochodzonych w niniejszej sprawie należności po dacie wniesienia pozwów w jakiejkolwiek części, do czego zobowiązana była zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c.

Sąd następnie omówił stanowisko dotyczące obrony pozwanej, która skoncentrowała się na zbadaniu ważności umów, będących podstawą formułowania roszczeń przez pryzmat znajdowania się przez pozwaną w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Sąd przywołał ustalenia zawarte w opinii biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii, które nie były kwestionowane przez strony i nie dały dostatecznych podstaw do sformułowania wniosku, iż zawarte przez I. G. umowy kredytowe, stanowiące podstawę formułowania dochodzonych w sprawie roszczeń, dotknięte są wadą bezwzględnej nieważności, w szczególności w oparciu o regułę określoną art. 82 k.c. Sąd szeroko omówił przepis art. 82 k.c., wskazując na stanowisko doktryny i judykatury (k. 238-239) oraz ocenił, że pozwana, jako osoba bezsprzecznie dotknięta pewnymi ograniczeniami ze strony psychiki oraz niedosłuchem, była jednak w stanie działać z dostatecznym dla zawarcia umów kredytowych rozeznaniem, wykluczającym przyjęcie, że dotknięte były one wadą nieważności. Sąd powołał się również na osobisty kontakt sądu z pozwaną, która mimo pewnych ograniczeń słuchowych, została bez większych przeszkód przesłuchana w toku prowadzonego postępowania i formułowała logiczne wypowiedzi oraz podkreślił, iż analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wykazała, że pozwana, pomimo ukończenia szkoły specjalnej, dobrze radziła sobie w życiu społecznym, przez wiele lat świadcząc pracę i zakładając wielodzietną rodzinę. Okoliczności te utwierdziły sąd w przekonaniu, że ewentualne zaburzenia świadomości I. G. w zakresie zawarcia umów kredytowych i rozumienia skutków tego rodzaju posunięć nie są znaczne.

Sąd odniósł się również do zgłoszonego przez pozwaną wniosku o rozłożenie na raty dochodzonych należności, od którego w toku procesu pozwana odstąpiła. Sąd powołał się na art. 320 k.p.c., a następnie wskazał, iż zastosowanie tego przepisu co do zasady wiąże się z faktycznym pozbawieniem wierzyciela części roszczeń odsetkowych i podkreślił, iż sytuacja finansowa pozwanej, która wpadła w tzw. „spiralę zadłużeń” i posiada znaczne zobowiązania, nie może gwarantować sprawnej ratalnej spłaty dochodzonych pozwami należności.

Sąd zauważył ponadto, że biorąc pod uwagę daty wymagalności roszczeń z tytułu obu umów kredytowych oraz daty złożenia pozwów przez powodów, dochodzone należności w sposób oczywisty nie uległy przedawnieniu (nie zostały przekroczone terminy 3-letnie), na co w sposób subsydiarny wskazywał pełnomocnik pozwanej (k. 204 akt).

O kosztach procesu w zakresie powództwa (...) Bank SA z siedzibą w W. orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity - Dz. U. z 2016 r., poz. 623). O kosztach procesu w zakresie powództwa H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. z 2016 r., poz. 623), a także w oparciu o obowiązujący w dniu wniesienia pozwu przepis § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (tekst jednolity - Dz. U. z 2013 r., poz. 490).

Nadto, w oparciu o przepis art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, przez wzgląd na ogół sytuacji zdrowotnej i materialnej pozwanej, sąd uznał, iż w niniejszej sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadniał odstąpienie w punkcie V wyroku od obciążenia I. G. kosztami sądowymi poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa. (k.236-241)

Apelację od tego wyroku złożyła pozwana I. G. zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę przywołanego rozstrzygnięcia przez przyjęcie, że pozwana w czasie zawierania obu umów kredytowych działała z dostatecznym rozeznaniem, wykluczającym przyjęcie, że dotknięte były one wadą nieważności, a także, że schorzenia, na które cierpi pozwana nie pozwoliły jednoznacznie zakwalifikować oświadczeń woli złożonych przez pozwaną przy zawieraniu umów kredytowych jako bezwzględnie nieważnych, a nadto, że zaburzenia świadomości pozwanej i rozumienia skutków podejmowanych czynności prawnych nie mogą być postrzegane jako znaczne, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego winna doprowadzić do wniosku, że pozwana ze względu na niską sprawność intelektualną ma znacznie ograniczone możliwości spostrzegania i oceny rzeczywistości oraz przewidywania konsekwencji swojego działania, przez co zasadnym jest przyjęcie, że pozwana zawierając umowy kredytowe działała w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Wskazując na powyższe pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez stwierdzenie nieważności umowy kredytowej z dnia 15.04.2009 r. zawartej pomiędzy I. G., a (...) Bank SA oraz umowy z dnia 20.07.2009 r. zawartej pomiędzy I. G., a (...) Bank SA oraz obciążenie strony powodowej kosztami procesu za obie instancje, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji pozwana uzasadniła zarzuty postawione w części wstępnej apelacji, które w jej ocenie winny skutkować uznaniem apelacji za zasadną. (k. 247-251)

Powód H. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji w całości (pkt 1) oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego wg norm przepisanych (pkt 2), zwracając uwagę w uzasadnieniu pisma na bezzasadność zarzutów apelacji. (k.- 269)

Powód (...) Bank SA z siedzibą w W. nie wniósł odpowiedzi na apelację i nie ustosunkował się do twierdzeń apelacji.

Sąd O. y zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej I. G. nie zasługuje na uwzględnienie, co prowadzi do jej oddalenia.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że w uzasadnieniu orzeczenia sąd I instancji zaprezentował ustalony stan faktyczny oraz przeprowadził wywód wskazujący na motywy, którymi kierował się wydając zaskarżone orzeczenie. Poczynione przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne oraz wywiedzione z nich skutki prawne, sąd odwoławczy - podzielając je w całości - przyjmuje za własne, czyniąc je integralną część swojego uzasadnienia.

Biorąc nadto pod uwagę, że kontrola instancyjna nie dała podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie, dalszy zakres kognicji sądu odwoławczego wyznaczała treść orzeczenia oraz zakres zarzutów podniesionych w apelacji. W ocenie sądu odwoławczego brak jest podstaw do podzielenia zasadności podnoszonych przez apelującą zarzutów.

Na wstępie podkreślić należy, że sprawa niniejsza jest sprawą o zapłatę wytoczoną przez powodów przeciwko pozwanej I. G., która nie spłacała rat zaciągniętych kredytów, wskutek czego umowy kredytowe zostały wypowiedziane i postawione w stan wymagalności. Środkiem obrony pozwanej była próba wykazania, że podpisując umowy była w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Apelująca w swoim środku odwoławczym sformułowała wniosek o stwierdzenie nieważności zawartych przez strony umów – jednak żądanie to jest postawione w sposób nieprawidłowy: po pierwsze, to powód wyznacza granice rozpoznania sprawy poprzez swoje żądanie, a linia obrony pozwanego może co najwyżej zmierzać do oddalenia powództwa; po drugie zaś pozwana wniosku wskazanego powyżej nie stawiała w postępowaniu przed sądem I instancji po raz pierwszy formułując go w apelacji.

Przechodząc do rozpoznania zarzutów apelacji wskazać należy, że jedynym zarzutem postawionym przez pozwaną w apelacji jest naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że pozwana zawarła umowy z dostateczną świadomością. Jednak z uzasadnienia apelacji wynika, że w istocie pozwana stawia zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 82 k.c. Po pierwsze, pozwana nie wskazała, jakie to konkretnie dowody kwestionuje, na podstawie których sąd winien dojść do przekonania, że umowy dotknięte były wadą nieważności wskutek działania pozwanej w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Sąd I instancji wskazał dowody, na których się oparł (opinia biegłych lekarzy psychiatry i psychologa, zeznania lekarza psychiatry złożone na rozprawie oraz zeznania samej pozwanej). Sąd ten następnie wyprowadził wywód wskazujący na to, w jaki sposób doszedł do przekonania, że dowody te są podstawa uznania, że argumentacja pozwanej w zakresie pozostawania jej w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli nie jest zasadna. Apelująca nie zaprezentowała w zasadzie żadnych konkretnych dowodów, które podważa i nie dokonała ich interpretacji, która mogłaby prowadzić do wniosków przeciwnych. Niewystarczające jest samo stwierdzenie pozwanej, że „prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzić winna do innych wniosków” – należy jeszcze wskazać na konkretne dowody i prawidłowe – w ocenie apelującego – wnioski z nich wypływające. Wymaganiom tym pozwana nie sprostała.

Odnośnie zaś samego meritum sprawy, tj. niewyartykułowanego, ale wynikającego z uzasadnienia apelacji zarzutu naruszenia art. 82 k.c. sąd odwoławczy podtrzymuje stanowisko sądu I instancji. Podkreślić należy w tym zakresie, że wnioski wyciągnięte przez ten sąd są prawidłowe. Strona pozwana nie zakwestionowała opinii biegłych w zakresie stanu, w jakim znajdowała się pozwana podpisując umowy. W ocenie biegłego psychiatry nie można mówić w przypadku pozwanej o wyłączeniu świadomości w zakresie zawieranych umów. Miała ona świadomość, że zaciąga pożyczkę (k. 203). Również zeznania samej pozwanej nie dały podstaw do stwierdzenia, że działała ona w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2016 r. pozwana zeznała, że wzięła pożyczki, bo miała długi. Wskazała, że przy zawieraniu umów „dawała sobie radę, prosiła, żeby mówić głośniej”. Stwierdziła, że dawała dzieciom kartę kredytową w celu wypłaty środków, lecz to ona tego pilnowała (k. 165-166). Nie ma w tym stanie faktycznym podstaw do stwierdzenia, że umowy, z powodu działania pozwanej w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenia woli, mogły być nieważne. Sąd akceptuje i podtrzymuje wywody zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego odnośnie art. 82 k.c. – nie ma więc potrzeby powtarzać ich ponownie, tym bardziej, że pozwana w apelacji nie wskazała faktów, na podstawie których ocena stanu świadomości pozwanej w kontekście art. 82 k.c. mogłaby być odmienna.

Zauważyć należy również, że umowa pozwanej z (...) Bankiem SA o kartę kredytową nie wiązała się z podjęciem przez pozwaną jakichkolwiek pieniędzy. Bank postawił pozwanej do dyspozycji określoną kwotę (4.000 zł) i wydał kartę kredytową. Pozwana mogła z tej sumy skorzystać (choć nie musiała), lecz sposób, w jaki to czyniła i okoliczności, w jakich to miało miejsce (np. przekazywanie karty osobom trzecim), pozostawało poza sferą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Nie polega także na prawdzie twierdzenie mające uzasadniać kontekst zawieranych umów poza miejscem zamieszkania pozwanej (na wyjazdach) w aspekcie ich nieważności. Otóż umowa kredytu zawarta została dnia 15.04.2009r. we W., a więc w miejscu zamieszkania pozwanej. Natomiast umowa o kartę kredytową z limitem jak wyżej (4.000 zł.) z dnia 20.07.2009r. została zawarta w odległym o kilkanaście kilometrów L..

Biorąc wszystkie powyższe wywody pod uwagę, apelacja pozwanej okazała się bezzasadna. Stąd na podstawie art. 385 k.p.c. sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Na zasadzie art. 102 k.p.c. sąd odwoławczy nie obciążył pozwanej obowiązkiem zwrotu powodowi H. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. kosztów procesu (punkt 2 sentencji wyroku). Przepis ten stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wskazuje zatem na zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania. Nie konkretyzuje on jednak pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi. W niniejszej sprawie sąd wziął pod uwagę trudną sytuację materialną pozwanej. Sama ona przyznaje, że ma duże obciążenia związane z zaciągniętymi kredytami i nie jest w stanie zaspokoić wierzycieli. Jednak sama sytuacja ekonomiczna strony nie stanowi podstawy zwolnienia - na podstawie art. 102 k.p.c. - z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi. Sąd może zastosować w sprawie ten przepis, gdy na rzecz strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11, LEX 1119554). W przedmiotowej sprawie takie okoliczności istnieją. Najistotniejszą z nich jest sytuacja zdrowotna powódki. Powódka jest inwalidą wojennym, ma z tego tytułu przyznane świadczenie, z którego się utrzymuje. Cierpi na niedosłuch i ograniczenia ze strony psychiki. Wszystkie te okoliczności wraz z trudną sytuacją finansową pozwanej są, w ocenie sądu odwoławczego, podstawą do zastosowania w sprawie art. 102 k.p.c. w zakresie kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO M. Z.-A. S. M. W. SSO J. Z.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE