UZASADNIENIE

Powódki J. B. (1), D. C. (1), M. N. (1) i E. S. (1) wniosły o zasądzenie na rzecz każdej z nich od pozwanego (...) S.A. w W. tytułem zadośćuczynienia za śmierć brata M. P. kwot po 40 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu.

Pozwany (...) S.A. w W. nie uznał powództwa, wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 14 maja 2007 roku w miejscowości K. R. I. K. kierując samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...) na łuku drogi zjechała na lewy pas jezdni doprowadzając do czołowego zderzenia z jadącym
z przeciwnego kierunku samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...), którym kierował M. P.. Obrażenia poniesione w wyniku zderzenia skutkowały śmiercią M. P.. Winną spowodowania wypadku uznana została I. K. i skazana wyrokiem Sądu Rejonowego
w W. na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby lat trzech. (bezsporne)

W chwili zdarzenia ochrony ubezpieczeniowej w zakresie odpowiedzialności cywilnej kierującej pojazdem marki O. (...) o nr rej. (...)
udzielał pozwany zakład ubezpieczeń. (bezsporne)

M. P. w chwili wypadku miał 25 lata. Pochodził z pełnej rodziny, miał cztery siostry. Mieszkał wraz z rodzicami i dwiema siostrami J. B. (1) i D. C. (1) w miejscowości R.. Miał narzeczoną, z którą planował ślub i wesele. Cała rodzina P. wspólnie spędzała święta, uroczystości rodzinne i spotykała się w wolnym czasie. (dowód: zeznania powódki J. B. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:08:14-00:24 płyta k. 111, zeznania powódki D. C. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:24:14-00:38:42 płyta k. 111, zeznania powódki M. N. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:38:42 – 00:52:33 płyta k. 111, zeznania powódki E. S. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:52:33 – 01:04 płyta k. 111)

Powódka J. B. (1) ma 35 lat. Między nią a bratem była różnica 1 roku. Razem z bratem chodziła to tych samych szkół, oboje mieli wspólnych znajomych, spędzali ze sobą dużo czasu. Brat nauczył powódkę jeździć samochodem. O śmierci brata powódka dowiedziała się będąc w pracy, poinformowała ją o tym siostra M.. Powódka zareagowała płaczem i niedowierzaniem. Po pogrzebie powódka korzystała ze zwolnienia lekarskiego przez dwa tygodnie, podczas którego opiekowała się w domu mamą i ją wspierała. Powódka zażywała te same leki, jakie przepisane były jej mamie. Często z rodzicami odwiedzała grób brata, tęskniła z nim. Teraz często wspomina brata, uczestniczy co roku w mszy w rocznicę jego śmierci. Przechowuje jego zdjęcia i garnitur, który miał przygotowany do ślubu. W 2010 roku powódka wyszła za mąż. Ma dwoje dzieci w wieku 3 i 6 lat. Mieszka jako jedyna
w rodzinnym domu z rodzicami. Na co dzień pracuje i prowadzi wspólne z rodzicami gospodarstwo domowe. (dowód: zeznania powódki J. B. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:08:14-00:24 płyta k. 111)

Powódka D. C. (1) ma 28 lat. W chwili śmierci brata miała niespełna 18 lat. Jest najmłodsza z rodzeństwa, które zawsze razem z M. P. otaczało ją opieką i troską, pomagało w codziennych sprawach. W chwili śmierci brata powódka uczęszczała do II klasy liceum. Ukończyła ją o czasie i po wakacjach rozpoczęła III klasę. W cięższych chwilach powódka korzystała z pomocy psychologa szkolnego. Powódka ukończyła studia pedagogiczne. Przez pewien czas pracowała za granicą. W 2012 roku wyszła za mąż. Ma syna 2 letniego i 2 miesięczną córkę. Powódka wspomina brata. Brakuje jej go w czasie gdy cała rodzina spotyka się razem. Brakowało jej brata na swoim ślubie. (dowód: zeznania powódki D. C. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:24:14-00:38:42 płyta k. 111)

Powódka M. N. (1) ma 37 lat. W chwili śmierci brata od 7 lat mieszkała już poza rodzinnym domem z mężem i synem. Między nią a bratem była różnica 1 roku. Powódka miała dobre relacje z bratem. Mieli wspólnych znajomych. Brat powódki znał przed ślubem jej męża. Oboje później pomogli M. P. w znalezieniu pracy i zameldowali go u siebie w domu. Powódka jako pierwsza z rodziny dowiedziała się o śmierci brata. Zareagowała krzykiem, nie mogła uwierzyć w informację. Musiała zażyć lek uspokajający. Powódka poinformowała o śmierci brata pozostałe siostry i rodziców. Po pogrzebie brata powódka miała krótki urlop po czym wróciła do pracy. Obecnie co najmniej raz
w tygodniu odwiedza rodzinny dom i grób brata. Wspólnie z siostrami i rodzicami spędza święta i uroczystości rodzinne, wspominając brata. (dowód: zeznania powódki M. N. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:38:42 – 00:52:33 płyta k. 111)

Powódka E. S. (1) ma 33 lata. Rok przed śmiercią brata wyszła za mąż
i wyprowadziła się z rodzinnego domu. Między nią a bratem była różnica 3 lat. Powódka miała dobre relacje z bratem, podobnie jak jej mąż. W chwili wypadku brata powódka była w szpitalu. Miała zagrożoną ciążę bliźniaczą. O śmierci brata poinformował ją mąż, były też siostry. Powódka nie mogła uwierzyć w przekazaną jej informację. Pielęgniarka podała jej zastrzyk na uspokojenie. Powódka uczestniczyła
w pogrzebie brata. Niedługo potem urodziła dzieci, które zaraz zmarły. Obecnie powódka ma dwie córki 5 i 7 letnią. Nie pracuje. Zajmuje się dziećmi i domem. Pozostaje na utrzymaniu męża. (dowód: zeznania powódki E. S. na rozprawie w dniu 06.06.2017 r. min. 00:52:33 – 01:04 płyta k. 111)

Śmierć M. P. wywołała u każdej z powódek stany emocjonalne typowe dla przeżywania żałoby po stracie osoby bliskiej: niedowierzanie, żal, poczucie straty. Uczucia te nie miały charakteru patologicznego, nie były przejawem zaburzeń emocjonalnych, były typowymi emocjami wynikającymi ze straty brata. Powódki nie leczyły się psychiatrycznie, ani psychologicznie po śmierci brata i obecnie także nie wymagają leczenia specjalistycznego. Każdą z powódek łączyły bliskie więzi emocjonalne z M. P., co skutkowało silnym poczuciem straty po jego śmierci. Stan żałoby po śmierci brata u każdej z powódek osiągnął etap 5 – zajęcie się własnymi sprawami. Nadal jednak brat zajmuje w ich pamięci miejsce jako osoba zmarła i kultywują po nim pamięć w wspomnieniach
i odwiedzając jego grób. ( dowód: pisemne opinie biegłej sądowej psycholog M. B. k. 114-118, 120-124, 126-130, 132-136)

Powódki zgłosiły szkodę pozwanemu domagając się zapłaty zadośćuczynień. Pismem z dnia 09 stycznia 2017 roku pozwany odmówił przyznania powódkom zadośćuczynień, argumentując iż nie wykazały, iż więź łącząca je z bratem uzasadniała przyjęcie iż doszło do naruszenia ich dóbr osobistych w wyniku jego śmierci. ( bezsporne – pismo k. 57)

Ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, w zakresie sytuacji rodzinnych, osobistych powódek spowodowanych śmiercią brata M. P. Sąd dokonał na podstawie zeznań powódek, uznając je za wiarygodne, wzajemnie się uzupełniające, spontaniczne.

Na podstawie opinii biegłej sądowej psycholog M. B. Sąd dokonał ustaleń w zakresie stanów emocjonalnych powódek w związku ze śmiercią ich brata. Opinie te zdaniem Sądu są rzetelne, logiczne i zrozumiałe.

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy pozwalają na uznanie, iż powódki na skutek śmierci brata M. P., z którym były emocjonalnie związane
i z którym pozostawały w bliskich relacjach, doznały naruszenia dóbr osobistych poprzez zerwanie z nim więzi na skutek jego śmierci. Sytuacja ta spowodowała
u powódek smutek, żal, poczucie straty, tęsknotę – emocje, towarzyszące przeżywanej przez nie żałoby. Na skutek śmierci brata dotychczasowe życie powódek uległo zmianie. Powódki do dziś reagują płaczem wspominając wypadek brata, spontanicznie przywołują wspomnienia z jego życia i wspólnie spędzonych z nim chwil. Powódki tęsknią za bratem i żałują, że ich dzieciom nie dane było poznać M. P..

Więzi rodzinne zaliczane są do kategorii dóbr osobistych, o których mowa
w art. 23 k.c. i określane mianem „wartości życia rodzinnego” (T. Sokołowski, Komentarz do art. 23 k.c., Lex). Zerwanie tych więzi uzasadnia prawo do żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., gdyż zgodnie
z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego najbliższemu członkowi rodziny zmarłego służy zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c., w sytuacji gdy śmierć nastąpiła przed dniem 03 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (por. uchwała SN z dnia 13.07.2011r., III CZP 32/11, OSNC 2012, Nr 1, poz. 10). Ustawowym pojęciem „najbliższego członka rodziny zmarłego” posługuje się art. 446 k.c. Jest to pojęcie w szerokim znaczeniu, na co wielokrotnie wskazywano już
w orzecznictwie. O najbliższych relacjach mówi się wtedy, gdy wynikają one
z poczucia wspólności oraz bliskości osobistej. Do kategorii faktów umożliwiających dokonanie ocen w tym względzie zaliczyć wypada takie dane jak: wiek, sposób dotychczasowego życia każdego z powodów, jego miejsce zamieszkania, częstotliwość i charakter kontaktów z bliską osobą zmarłą (osobiste, telefoniczne, korespondencyjne etc.), własna sytuacja rodzinna, a także tryb życia bliskiej osoby zmarłej, jej indywidualne możliwości i rodzaj wpływu na życie i zamierzenia na przyszłość każdego z powodów z osobna etc. (por. wyrok SN z dnia 13.04.2005r., IV CK 648/04, Legalis nr 68991, wyrok SN z dnia 27.04.2014r., V CSK 445/13, Legalis nr 1067200).

W takim rozumieniu pojęciem osób najbliższych objąć należy powódki J. B. (1), D. C. (1), M. N. (1) i E. S. (1), siostry zmarłego M. P., które wykazały w tym postępowaniu swoje bliskie relacje
z bratem i stratę jaką poniosły na skutek jego śmierci.

W niniejszej sprawie przesłanki określone w art. 448 k.c. i art. 24 § 1 k.c. zostały spełnione. Powódki udowodniły, iż łączyły je więzi emocjonalne ze zmarłym bratem, które na skutek wypadku zostały zerwane, co spowodowało u nich poczucie krzywdy. Powódki wywodziły się z pełnej rodziny i pomimo, iż każda z nich założyła własną rodzinę, nadal do dzisiaj trzymają się razem ze sobą i rodzicami. To daje im radość i poczucie wspólnoty. Na skutek śmierci M. P. dotychczasowe życie jego rodziny uległo nieodwracalnej zmianie. Każda z powódek na swój sposób przeżyła śmierć brata, nadal odczuwa smutek i pustkę po nim.

W niniejszej sprawie pozwany (...) S.A.
w W. ponosi odpowiedzialność majątkową za szkodę wyrządzoną powodom przez osobę objętą obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu, stosownie do art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. i 34 ust. 2 pkt. 3 oraz art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t. jedn. Dz. U.
z 2016 r., poz. 2060 ze zm.).

Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie cierpień wywołanych śmiercią osoby najbliższej. Ustalając kwotę należnego powódkom zadośćuczynienia Sąd oceniał relacje łączące powódki z bratem i wpływ jego śmierci na ich dalsze życie.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że krzywda każdej z powódek powinna zostać zrekompensowana przez przyznanie im zadośćuczynień po 30 000 zł, o czym orzekł w wyroku na podstawie art. 448 k.c. i art. 24 § 1 k.c. W tym zakresie Sąd nie różnicował należnych powódkom kwot, uznając, iż krzywda powinna być zrekompensowana każdej z nich w tej samej wysokości, gdyż łączące z bratem więzi każdej z nich były silne w podobny sposób, podobnie jak poczucie straty po jego śmierci.

Odsetki od przyznanych powódkom kwot zadośćuczynień zasądzono od dnia 12 stycznia 2017 roku, zważywszy, iż pismem z dnia 09 stycznia 2017 roku pozwany odmówił powódkom wypłaty zadośćuczynień. O odsetkach orzeczono zatem na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Dalej idące powództwo Sąd oddalił jako wygórowane. Śmierć brata powódek miała miejsce 10 lat temu. Przez ten czas powódki nie leczyły się psychiatrycznie ani psychologicznie. Dziś też nie wymagają specjalistycznego wsparcia. Żałoba przebiegła u każdej z powódek bez powikłań. Pomimo tragicznej śmierci brata i trudnego okresu żałoby powódki w swoim żalu nie były osamotnione. Wspierały się wzajemnie razem z rodzicami i swoimi rodzinami. Towarzyszące dzisiaj emocje powódek różnią się zdecydowanie od tych jakie przeżywały wówczas. Przez ten czas do chwili obecnej powódki wypełniają prawidłowo swoje role społeczne i koncentrują się na własnych sprawach.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia w proporcji w jakiej strony przegrały proces, tj. pozwany w 75%, a każda z powódek w 25%.

Powódki D. C. (1), M. N. (1) i E. S. (1) poniosły koszty procesu każda w wysokości po 6 227 zł (2 000 zł opłaty stosunkowej, 3 617 zł zastępstwa prawnego pełnomocnika wraz z opłatą skarbową, 500 zł zaliczki na opinie i 110 zł koszty dojazdu pełnomocnika wg spisu kosztów).

Powódka J. B. (1) korzystała ze zwolnienia od kosztów sądowych
i poniosła koszty procesu w kwocie 3 711,30 zł (3 600 zł zastępstwa prawnego pełnomocnika i 111,30 zł koszty dojazdu pełnomocnika wg spisu kosztów).

Koszty procesu pozwanego wynosiły 3 617 zł w zakresie roszczenia powódki J. B. (1) i po 3 600 zł w zakresie roszczeń pozostałych powódek.

Pozwany zatem powinien zwrócić powódkom D. C. (1), M. N. (1) i E. S. (1) po 4 670,25 zł z poniesionych przez nie kosztów procesu, a powódki pozwanemu po 900 zł jego kosztów. Różnicując koszty po obu stronach po stronie pozwanego pozostaje do zwrotu powódkom po 3 770 zł kosztów procesu.

W przypadku powódki J. B. (1) pozwany powinien zwrócić jej 2 783,48 zł kosztów procesu, a powódka pozwanemu 904,25 zł jego kosztów, co po zróżnicowaniu daje 1 879 zł, które pozwany powinien zwrócić powódce J. B. (1).

Poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Wieluniu koszty sądowe obejmowały 472,78 zł tytułem wydatków na opinię biegłej dot. J. B., 2 000 zł opłaty sądowej, od których uiszczenia zwolniona została powódka J. B., a także 391,12 zł wydatków na opinie biegłej ponad uiszczoną zaliczkę (1 891,12 zł łączny koszt opinii i 1 500 zł zaliczki). Te koszty Sąd także stosunkowo rozdzielił przy uwzględnieniu art. 113 ust. 1 i 2 a) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 623 ze zm.), obciążając nimi strony.