UZASADNIENIE

K. M. (działająca w imieniu małoletniego syna i swoim) wniosła o ustalenie, że pozwany M. P. jest ojcem małoletniego F. M., nadanie małoletniemu nazwiska M., orzeczenie, że pozwanemu nie będzie przysługiwała władza rodzicielska, zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego syna alimentów w wysokości 500 zł miesięcznie poczynając od 14 lipca 2016r. oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 352 zł tytułem zwrotu połowy kosztów wyprawki dla dziecka i kwoty 1500 zł tytułem zwrotu wydatków związanych trzymiesięcznym kosztem utrzymania siebie w czasie ciąży.

W uzasadnieniu podała, że w okresie od sierpnia 2015r. do początku lutego 2016r. pozostawała z pozwanym w nieformalnym związku. W tym czasie strony współżyły fizycznie, a ona nie utrzymywała stosunków cielesnych z innymi mężczyznami. W wyniku pożycia z pozwanym w dniu (...) urodziła syna F. M.. Podała, że pozwany przez cały okres ciąży nie wspomagał jej finansowo i nie dołożył się do zakupu wyprawki dla dziecka. Podniosła, że pozwany prowadzi działalność gospodarczą świadcząc usługi transportowe na rzecz Spółki (...). M. w J.. Zarabia ok. 3000 zł miesięcznie, nie ma nikogo na utrzymaniu. Natomiast ona utrzymuje się z zasiłku dla bezrobotnych w wysokości 447 zł miesięcznie. Koszt utrzymania małoletniego syna określiła na kwotę 800 zł miesięcznie, koszty utrzymania siebie w okresie trzech miesięcy przed porodem na kwotę 1500 zł, natomiast koszt wyprawki dla dziecka określiła na kwotę 704,50 zł. Pozwany jako ojciec małoletniego F. M. powinien łożyć na jego utrzymanie oraz pokryć wydatki związane z ciążą i porodem (k. 2-3).

Na rozprawie w dniu 1 września 2016r. cofnęła wniosek dotyczący władzy rodzicielskiej pozwanego, zawarty w pkt. 3 pozwu (k. 33).

Ostatecznie, na rozprawie w dniu 19 stycznia 2017r. domagała się ustalenia, że pozwany jest ojcem małoletniego F. M., nadania dziecku dwuczłonowego nazwiska, zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów połowy wyprawki dla dziecka w kwocie 352 zł, zwrotu połowy wydatków na swoje utrzymanie w czasie ciąży w kwocie 750 zł oraz zwrotu połowy kosztów procesu. Wyraziła zgodę na ustalenie alimentów na rzecz małoletniego syna w wysokości 400 zł miesięcznie (k. 163).

M. P. w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa, zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, zobowiązania Szpitala (...) w W. do złożenia informacji czy powódka korzystała z usług ww. placówki w zakresie konsultacji i leczenia psychologicznego lub psychiatrycznego, zwrócenia się do Ministra Zdrowia o wskazanie w jakich placówkach medycznych powódka poddawana była leczeniu psychiatrycznemu, zobowiązania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. do złożenia informacji o sytuacji rodzinnej powódki, dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu badań genetycznych, na okoliczność ustalenia czy pozwany jest ojcem małoletniego syna powódki.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew kwestionował, że jest ojcem małoletniego F. M.. Przyznał, że pozostawał w nieformalnym związku z powódką do połowy stycznia 2016r., jednak uzyskał informację, że w tym okresie powódka pozostawała w relacjach intymnych również z innymi mężczyznami. Istnieje zatem duże prawdopodobieństwo, że nie jest ojcem małoletniego i zasadnym będzie ustalenie ojcostwa dopiero po przeprowadzeniu badań genetycznych DNA. Wskazał również, że pomimo braku poważniejszych problemów w ich związku powódka wyprowadziła się od niego argumentując to tym, że nie chciała dłużej mieszkać z rodzicami pozwanego. W czasie ciąży unikała kontaktu z pozwanym, nie zwróciła się do niego o dobrowolne uznanie dziecka. Zamiast tego, wystąpiła z powództwem o ustalenie ojcostwa. W przypadku stwierdzenia przez Sąd, że to pozwany jest ojcem małoletniego syna powódki godził się na ustalenie alimentów na rzecz F. M. w wysokości 400 zł miesięcznie (k. 28-30).

Ostatecznie, na rozprawie w dniu 19 stycznia 2017r. wniósł o ustalenie, że jest ojcem małoletniego F. M., nadanie dziecku dwuczłonowego nazwiska, zasądzenie od niego na rzecz syna alimentów w wysokości 400 zł miesięcznie. Wyraził zgodę na zwrot kosztów połowy wyprawki dla dziecka tj. kwoty 352 zł i połowy wydatków na utrzymanie powódki w czasie ciąży tj. kwoty 750 zł oraz na zwrot powódce połowy kosztów procesu tj.1200zł (k. 163v).

Sąd ustalił, co następuje:

Strony poznały się w kwietniu 2015r. Pozostawały w nieformalnym związku do połowy stycznia 2016r. Przez kilka miesięcy mieszkały wspólnie w domu pozwanego. W tym czasie strony współżyły fizycznie. Jeszcze przed narodzinami dziecka strony rozstały się. Z uwagi na konflikt powódki z matką pozwanego K. M. wyprowadziła się od pozwanego i zamieszkała w domu rodzinnym. 14 lipca 2016r. K. M. urodziła syna F. M. (odpis zupełny aktu urodzenia - k. 15). Powódka oświadczyła, że pozwany jest ojcem jej dziecka ponieważ w okresie koncepcyjnym utrzymywała tylko z nim kontakty cielesne. Pozwany przyznał, że obcował z matką dziecka w okresie koncepcyjnym (zeznania stron k. 33v-34, 163-164). Podniósł jednocześnie, że powódka w tym okresie spotykała się z innymi mężczyznami i ma wątpliwości czy on jest ojcem dziecka, domagał się przeprowadzenia dowodu z badań genetycznych (k. 34).

K. M. razem z synem i swoim bratem zamieszkuje w miejscowości M., gmina B.. W trakcie orzekania w niniejszej sprawie nie pracowała, zajmowała się wychowaniem małoletniego syna. Od 9 listopada 2015r. jest zarejestrowana jako bezrobotna z prawem do zasiłku w wysokości 468,11 zł miesięcznie (zaświadczenia -k. 26,27). Pobiera świadczenia z pomocy społecznej tj. zasiłek macierzyński w wysokości 1000 zł miesięcznie, świadczenie wychowawcze 500+ i 185 zł zasiłku dla samotnej matki (zeznania powódki k. 34).

M. P. zamieszkuje wspólnie z rodzicami w miejscowości N. M., gmina K.. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Prowadzi działalność gospodarczą (świadczy usługi jako kierowca autobusu dla firmy (...). (...) sp. z.o.o. z siedzibą w J.; umowa zlecenie k. 159-160). Z tytułu prowadzonej działalności osiągał dochód w wysokości ok. 2500-2600 zł miesięcznie (pismo pozwanego k. 54-56). Podał, że od października 2016r. jego dochody zmniejszyły się i obecnie wynoszą ok. 1000 zł miesięcznie (zeznania pozwanego k. 164).

Postanowieniem z dnia 19 września 2016r. w sprawie III RC 208/16 Sąd Rejonowy w Kętrzynie udzielił zabezpieczenia na czas trwania postępowania w ten sposób, że zobowiązał pozwanego M. P. do łożenia tytułem alimentów na rzecz małoletniego F. M. kwoty 400 zł miesięcznie poczynając od 1 września 2016r. (k. 48).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 84§1 krio sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności.

Domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka, albo ten, kto był dawcą komórki rozrodczej w przypadku dziecka urodzonego w wyniku dawstwa partnerskiego w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji. Okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne, co stanowi art. 85§1 i 2 krio.

Powódka podała, że obcowała z pozwanym w okresie koncepcyjnym. Pozwany również zeznał, że współżył w tym czasie z powódką. Ponadto strony przez kilka miesięcy mieszkały wspólnie u rodziców pozwanego. Strony ostatecznie rozstały się dopiero na przełomie stycznia-lutego 2016r. (zeznania stron, k. 163-164). Sąd dał wiarę zeznaniom stron i również na nich oparł stan faktyczny w sprawie. Skoro pozwany obcował z powódką nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka (okres koncepcyjny od 17.09.2015r. do 14.01.2016r.) zachodzi domniemanie prawne, że pozwany jest ojcem małoletniego powoda.

Orzekając w niniejszej sprawie Sąd uznał, że zasadne było dopuszczenie dowodu z badań DNA na okoliczność ustalenia ojcostwa . Pozwany bowiem kwestionował ojcostwo. Podnosił,że powódka w okresie koncepcyjnym utrzymywała kontakty z innymi mężczyznami, wnioskował o dopuszczenie dowodu z badań DNA.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, naczelną zasadą rozstrzygającą o właściwym załatwieniu spraw o ustalenie ojcostwa jest zasada prawdy obiektywnej, która decyduje o zakresie postępowania dowodowego w tych sprawach. Ma ona znaczenie tak materialnoprawne, jak i procesowe. Procesowe wyraża się w tym, że sąd powinien, ze względu na występujący interes społeczny, dążyć do ustalenia rzeczywistego pochodzenia dziecka. Dlatego poza dowodami osobowymi, które powinny być przeprowadzone wnikliwie, szczególne znaczenie mają dowody przyrodnicze, które mają tę przewagę nad dowodami osobowymi, że cechuje je naukowy obiektywizm. Poza grupowym badaniem krwi istotne znaczenie mają inne dowody biologiczne, w tym badanie kodu genetycznego DNA, gdyż prawidłowo przeprowadzone pozwala ze 100-procentową pewnością na wykluczenie ojcostwa i z przeważającym stopniem prawdopodobieństwa na jego ustalenie (por. wyrok SN z 24.09.1997. sygn. akt II CKU 89/97).

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd ustalił, że pozwany M. P. jest ojcem małoletniego F. M.. Także wyniki badań genetycznych DNA potwierdzają jednoznacznie, że pozwany jest ojcem małoletniego (sprawozdanie z badań genetyczno-molekularnych, k. 79-81). Dopuszczony dowód z badań DNA Sąd uznał za wiarygodny i stanowiący podstawę do ustalenia ojcostwa.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd ustalił, że pozwany jest ojcem małoletniego F. M., syna K. M. ur. (...) (pkt I wyroku).

Zgodnie z art. 89 §2 krio w razie sądowego ustalenia ojcostwa Sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy art. 89§1 krio.

W toku postępowania strony zgodnie ustaliły, że małoletni będzie nosił dwuczłonowe nazwisko (k. 163).

Z uwagi na zgodne stanowisko stron, Sąd nadał nazwisko małoletniemu (...) (pkt II wyroku).

K. M. domagała się jednocześnie zasądzenia od pozwanego na rzecz małoletniego powoda alimentów w wysokości 500 zł miesięcznie. Koszt utrzymania dziecka określiła na kwotę 800 zł miesięcznie. Pozwany godził się ustalenie alimentów w wysokości 400 zł miesięcznie, gdyż w jego ocenie alimenty na takim poziomie zaspokoją aktualne potrzeby dziecka. Ostatecznie na taką kwotę matka małoletniego wyraziła zgodę (vide k. 163 v).

Zgodnie z art. 133§1 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, zaś zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135§1krio).

Bezsporne jest, że małoletni F. M. nie posiada majątku i nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Sąd, dokonał oceny możliwości zarobkowych pozwanego oraz usprawiedliwionych potrzeby małoletniego syna stron i w pkt. III wyroku ustalił alimenty na rzecz małoletniego na kwotę 400 zł miesięcznie, poczynając od 14 lipca 2016r.

Zdaniem Sądu, alimenty w ustalonej wysokości zabezpieczą połowę kosztów utrzymania dziecka, który będzie rozłożony na obydwoje rodziców. Pozwany pracuje jako kierowca autobusu, osiąga stałe dochody. Wprawdzie na ostatniej rozprawie w dniu 19 stycznia 2017r. pozwany podnosił, że jego zarobki zmniejszyły się i obecnie wynoszą ok. 1000 zł miesięcznie, jednak zauważyć należy, że od października 2016r. część zleceń wykonywanych przez pozwanego przejął jego ojciec, który do tej pory nie pracował (zeznania pozwanego k. 164). Ponadto pozwany nie ma nikogo na utrzymaniu, mieszka wspólnie z rodzicami, zatem koszty jego utrzymania nie są wysokie. Powódka swój obowiązek alimentacyjny realizuje także przez osobistą opiekę nad dzieckiem. Sama jednak nie jest w stanie zaspokoić wszystkich usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, stąd też konieczny jest udział ojca w utrzymaniu syna.

Powódka domagała się także zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów połowy wyprawki dla dziecka w kwocie 352 zł oraz kwoty 1500 zł tytułem zwrotu kosztów własnego utrzymania w czasie trzech miesięcy przed porodem. Ostatecznie na rozprawie w dniu 19 stycznia 2017r.( nadal domagając się zwrotu kwoty 352 zł ) wniosła o zwrot połowy wydatków na jej utrzymanie w czasie ciąży tj. kwoty 750 zł. Pozwany uznał powództwo w tym zakresie i zobowiązał się pokryć ww. koszty poniesione przez powódkę (k. 163v).

Zgodnie z dyspozycją art. 141§1 krio ojciec dziecka niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.

Jeżeli ojcostwo mężczyzny, który nie jest mężem matki, nie zostało ustalone, zarówno dziecko, jak i matka mogą dochodzić roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem tylko jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa, co stanowi z art. 143 krio.

Skoro ojcostwo pozwanego zostało ustalone winien on pokryć połowę kosztów wyprawki dla dziecka i połowę kosztów utrzymania powódki w czasie ciąży. Pozwany uznał powództwo w tym zakresie (k 163v).

Mając powyższe na uwadze od pozwanego na rzecz powódki zasądzona została kwota 352 zł tytułem zwrotu połowy wyprawki oraz kwota 750 zł tytułem zwrotu połowy wydatków związanych z trzymiesięcznym utrzymaniem powódki w czasie ciąży (pkt IV i V wyroku).

W pkt. VI wyroku, na podstawie art. 98 kpc w zw. z §2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 1804 ze zmianami) zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Powódka domagała się zasądzenia od pozwanego zwrotu ww. kwoty tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu, na co pozwany wraził zgodę (k. 163v).

W pozostałej części, Sąd postępowanie umorzył (pkt. VII wyroku), powódka ograniczyła żądanie a pozwany wyraził zgodę na zwrot powódce kwoty 750 zł tytułem połowy wydatków poniesionych przez powódkę w czasie ciąży. Strony doszły również do porozumienia w zakresie ustalenia wysokości alimentów na rzecz małoletniego F. M. (k. 163v) oraz powódka cofnęła swoje żądanie zawarte w pkt.3 pozwu.

Dodatkowo pozwany zawarł stanowisko odnośnie ograniczenia powódki we władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem, ustalenia miejsca pobytu małoletniego przy nim jako ojcu oraz ustalenie kontaktów powódki z synem (k.163v). Podnosił, że powódka kilkakrotnie leczyła się psychiatrycznie, mieszka w środowisku patologicznym i nie jest w stanie należycie sprawować opieki nad dzieckiem.

W toku postępowania, Sąd zwrócił się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. i Posterunku Policji w B. o wgląd w sytuację rodzinną powódki. W odpowiedzi uzyskał informację, że K. M. w miejscu zamieszkania posiada pozytywną opinię. Przestrzega zasad współżycia społecznego i porządku prawnego, nie nadużywa alkoholu. Małoletni F. M. jest zadbany, czysto ubrany, stosownie do panujących warunków atmosferycznych. Wykonywanie władzy rodzicielskiej przez powódkę nie budzi zastrzeżeń (pismo z MOPS w B. k. 150, pismo z Posterunku Policji w B. k. 154). Ponadto powódka przedłożyła karty informacyjne z leczenia w Szpitalu (...) w W. oraz zaświadczenie lekarskie, z którego wynika, że powódka uczestniczy w spotkaniach terapeutycznych i przestrzega określonych zasad terapii (k. 45-47). Sąd, zatem nie miał żadnych podstaw do orzekania z urzędu o ograniczeniu powódki we władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem.

Na marginesie zauważyć należy, iż w poprzednim stanie prawnym tj. przed 13 czerwca 2009r. w razie sądowego ustalenia ojcostwa, władza rodzicielska przysługiwała ojcu tylko wtedy, gdy została przyznana mu przez Sąd w wyroku ustalającym ojcostwo.

Obecnie, zgodnie z treścią art. 93 krio władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, zaś jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.

Opłatę od niemajątkowych roszczeń pozwu Sąd ustalił w oparciu o art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U z 2016r. poz. 623) na kwotę 600 zł. Na podstawie art. 102 kpc odstąpił od obciążania pozwanego tą kwotą, z uwagi na sytuację majątkową pozwanego. Ponadto na pozwanym ciąży obowiązek alimentacyjny, który powinien realizować w pierwszej kolejności (pkt. VIII wyroku).

W pkt. IX wyroku, Sąd obciążył pozwanego kosztami badań DNA w wysokości 1932zł i uznał, że została uiszczona w całości. Pozwany bowiem wpłacił zaliczkę na wykonanie badań (potwierdzenie wpłaty k. 36).

Na podstawie art.113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2016r. poz. 623) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 302 zł tytułem opłaty, w tym za wydanie tytułu wykonawczego (pkt X wyroku).

Na podstawie art. 333§1 pkt. 1 kpc wyrokowi w części zasądzającej alimenty nadano rygor natychmiastowej wykonalności (pkt. XI wyroku).

SSR Jolanta Litwinowicz

Przewodniczący	SSR Jolanta Litwinowicz
Protokolant	sekr. sądowy Agnieszka Nowicka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE