UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna w W. wniosła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko M. S., Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 14 października 2016 roku. W tej sytuacji, w postanowieniu z dnia 28 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Żądanie powódki (...) Spółki Akcyjnej w W. (pozew k. 27)

Powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 108.493,54 zł, na którą składały się: kwota 100.000 zł tytułem należności głównej, kwota 4.576,41 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od kapitału w wysokości 100.000 zł za okres od 14 września 2015 roku do 22 marca 2016 roku, według stopy procentowej w wysokości 9,65% w skali roku, kwota 2.767,13 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od kapitału w wysokości 100.000 zł za okres od 23 marca 2016 roku do 4 lipca 2016 roku według stopy procentowej w wysokości 10% w skali roku, kwota 1.150 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 108.493,54 zł naliczonymi od dnia 5 lipca 2016 roku do dnia zapłaty. Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Stanowisko powódki (...) Spółki Akcyjnej w W. (pozew k. 27)

Strony zawarły 12 lutego 2009 roku umowę kredytu w rachunku bieżącym o numerze (...). Powódka zobowiązała się do udzielenia pozwanej kredytu w rachunku bankowym, a pozwana do zapłaty zgodnie z warunkami umowy. Powódka prawidłowo wywiązała się ze zobowiązania, umowa została wykonana. Pozwana nie wywiązała się należycie z umowy, powstało zadłużenie przeterminowane. Powódka skorzystała ze swoich uprawnień i w dniu 22 marca 2016 roku, wzywając jednocześnie pozwaną do zapłaty wszystkich należności, wypowiedziała umowę. Powódka sporządziła w dniu 4 lipca 2016 roku wyciąg z ksiąg bankowych będący podstawą roszczeń. Wskazano wysokość zobowiązania pozwanej na kwotę 108.493,54 zł. Pomimo wezwania pozwanej do zapłaty, do dnia dzisiejszego nie uregulowano należności względem powódki.

Żądanie i stanowisko pozwanej M. S. (odpowiedź na pozew k. 165)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana podniosła następujące zarzuty:

- nieudowodnienie istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem,

- nieważność umowy,

- brak wykazania przekazania przez powódkę środków pieniężnych pozwanej;

- brak wykazania wysokości naliczonych odsetek;

- brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej, implikującego brak wymagalności roszczenia,

- posłużenie się powódkę w umowie kredytowej klauzulami umownymi, które są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, a dodatkowo uniemożliwiającymi prawidłowe wyliczenie roszczenia.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano następujące argumenty:

1) W związku z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą prekluzji, dodatkowe dowody, które nie zostały przedłożone w postępowaniu upominawczym, zaś zostały zgłoszone w piśmie procesowym powódki z dnia 7 lutego 2017 roku, powinny być bezwzględnie pominięte przez Sąd.

2) Powódka przedstawiła szereg dokumentów w formie kopii oraz wydruków z systemu komputerowego, które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem. Dokumenty te nie posiadają jakiejkolwiek mocy dowodowej.

3) Pozwana zakwestionowała wiarygodność wszelkich danych zawartych na dokumentach załączonych przez powódkę do pozwu. Nie jest możliwe uznanie twierdzeń powódki na podstawie powołanych dokumentów.

4) Powódka nie udowodniła, że przysługiwała jej jakakolwiek wierzytelność od strony pozwanej – nie przedstawiono żadnego dowodu. Powołano się na umowę kredytu. Nie świadczy ona o powstaniu zaległości po stronie pozwanej, a w szczególności wysokości tej zaległości.

5) Umowa kredytowa jest nieważna z uwagi na brak umocowania osób podpisujących umowę do działania w imieniu banku. Nie przedstawiono żadnego dokumentu potwierdzającego umocowanie tych osób, w związku z tym należy stwierdzić, że samo podpisanie przez pozwaną umowy nie jest wiążące, gdy bank nie dopełnił spoczywającego na nim obowiązku podpisania niniejszej umowy przez osobę do tego uprawnioną.

6) Brak jakiegokolwiek dowodu na udostępnienie pozwanej środków pieniężnych przez powódkę. Ciężar udowodnienia istnienia wierzytelności spoczywa na powódce.

7) Powódka nie udowodniła, dlaczego odsetki w kwocie 4.576,41 zł naliczane są od daty 14 września 2015 roku do dnia 22 marca 2016 roku. Nie podano przyczyny, dla której przyjęto stopę procentową 9,65%. Powódka nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów mogących uprawdopodobnić roszczenie w zakresie dalszych kwot 2.767,13 zł oraz 1.150 zł.

8) Nie udowodniono, aby pozwana otrzymała egzemplarz regulaminu kredytowania, OWU, tabeli opłat i prowizji. Pozwana zaprzecza, aby otrzymała wzorzec umowy do zapoznania przed zawarciem umowy. Umowę podpisano 12 lutego 2009 roku, nie można więc uznać, aby pozwana miała realną możliwość zapoznania się z wzorcem umowy. Pozwana opierała się na informacjach udzielonych przez doradę finansowego. Oświadczenie o doręczeniu wzorców umowy jest tzw. „klauzulą fikcji”. Powódka nie przedstawiła jako dowód tabeli opłat i prowizji, OWU.

9) Postanowienia umowy nie pozwalają na konkretne ustalenie oprocentowania kredytu. Umowa nie określa parametrów ustalenia oprocentowania, lakonicznie wskazuje, że mogą one ulec zmianie. Z uwagi na rażącą nie transparentność i niekonkretność, klauzulę uznać należy jako abuzywną.

10) Bezskuteczne były zmiany oprocentowania kredytu polegające na zwiększeniu stopy oprocentowania, z powodu niepoinformowania o takich zmianach. Powódka nie wskazała dowodów co do informowania pozwanej o każdorazowej zmianie oprocentowania, pozwana zaprzecza aby kiedykolwiek była o tym poinformowana.

11) Zmiana oprocentowania pociąga za sobą obowiązek dostarczenia kredytobiorcy nowego harmonogramu spłaty. W przedmiotowej takiego harmonogramu nie przedstawiono, pomimo wielokrotnej zmiany oprocentowania.

12) Sprzeczne z zasadami współżycia społecznego są postanowienia odnoszące się do opłat za czynności windykacyjne i upominawcze banku. Można domniemywać, że powód domaga się zapłaty kwoty 1.150 zł za wystawienie jedynie jednego pisma. Kwota taka jest rażąco wygórowana i sprzeczna z dobrymi obyczajami, przez co powód nie może domagać się jej zasądzenia.

13) Powódka nie przedstawiła nawet wstępnego harmonogramu spłaty, więc nie udowodniła dochodzonego pozwem roszczenia. Nie przedłożono także regulaminów ani OWU, dlatego też nie można odczytać na podstawie samej umowy z dnia 12 lutego 2009 roku pełni postanowień stosunku prawnego, który rzekomo miał łączyć strony.

14) Nie udowodniono istnienia wierzytelności oraz dowodu wysokości wierzytelności. Nie sposób wyliczyć wysokości dochodzonego roszczenia, bez dodatkowych dokumentów, które obowiązywały przez cały okres, w którym miała powstać wierzytelność. Przedłożony regulamin z 2011 roku nie został pozwanej skutecznie doręczony.

15) Powódka dopuściła się naruszenia tajemnicy bankowej.

16) Wyciągi z ksiąg bankowych stanowią dokumenty prywatne.

17) Nie przedstawiono wiarygodnych pełnomocnictw dla Pana Ł. K., na mocy których byłby on uprawniony do sporządzania i podpisywania dokumentów w postaci wyciągów z ksiąg bankowych.

18) Brak wymagalności dochodzonego pozwem roszczenia – naruszono przepis art. 75c ust. 1 Prawa bankowego, co skutkuje bezwzględną nieważnością tzw. wypowiedzenia umowy kredytu. W sytuacji zaległości w spłacie, bank nie może wypowiedzieć umowy kredytu zgodnie z jej zapisami, albowiem zgodnie z ustawą powódka ma obowiązek wezwania pozwanej do zapłaty z poinformowaniem o możliwości zawarcia porozumienia z bankiem. Bank powinien zastosować procedurę restrukturyzacji zadłużenia kredytowego, wystosować stosowne upomnienie. Zaniechanie procedury restrukturyzacyjnej oznacza sprzeczność wypowiedzenia z przepisami prawa, więc nieważność dokonanej czynności prawnej – art. 58 § 1 k.c.

19) Nie dowiedziono w sposób bezsporny czy i kiedy umowa została rozwiązana. Jeśli pozew został wniesiony przed końcem trwania umowy kredytu, oznacza to, że musiało dojść do wypowiedzenia przedmiotowej umowy, bo tylko wtedy strona pozwana zmuszona byłaby do zwrotu kapitału przed datą końcową wyznaczoną w umowie. To z kolei oznacza, że na powódce spoczywał ciężar udowodnienia wypowiedzenia umowy, co było jej obowiązkiem, nie zaś prawem.

20) Nie można zakładać, że jako wypowiedzenie umowy należy traktować wniesienie pozwu. Wypowiedzenie powinno bowiem odpowiadać warunkom umowy, regulaminu oraz ustawy Prawo Bankowe. Nie przedstawiono dowodu doręczenia stronie pozwanej przesyłki zawierającej wypowiedzenie umowy. Termin wymagalności powinien być liczony od otrzymania przez stronę pozwaną wypowiedzenia.

21) Oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy z dnia 13 grudnia 2015 roku nie może być traktowane jako wypowiedzenie umowy, a jedynie jako wezwanie do zapłaty wymagalnych należności, w wysokości wskazanej w wezwaniu.

22) Brak umocowania osoby, która wystawiła tzw. wypowiedzenie umowy.

23) Ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 13 grudnia 2015 roku nie może być traktowany jako wypowiedzenie umowy. Wypowiedzenie umowy dokonane pod rygorem zawieszającym, z naruszeniem warunków umowy, powoduje pewną dwuznaczność. Powództwo jest co najmniej przedwczesne.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia

W dniu 12 lutego 2009 roku strony postępowania zawarły umowę kredytu w rachunku bieżącym nr (...). Powódka udzieliła pozwanej, na jej wniosek, kredytu w rachunku bieżącym nr (...) w kwocie 100.000 zł z przeznaczeniem na finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej / wykonywanie wolnego zawodu. Termin spłaty kredytu wynosił 12 miesięcy licząc od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Wykorzystanie kredytu miało następować w formie gotówkowej lub bezgotówkowej, poprzez realizację dyspozycji powódki do wysokości udzielonego kredytu. Spłata całości lub części kredytu powodowała odnowienie, o dokonaną spłatę, kwoty przyznanego kredytu.

Stosownie do §9 umowy w wypadku nie spłacenia należności bankowi w umówionym terminie, należność ta staje się wymagalna i bank wzywa kredytobiorcę do natychmiastowej spłaty. Naliczane są odsetki karne. Możliwość wypowiedzenia umowy przewidywał §10 umowy – okres wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni i liczony był od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy, przy czym za datę doręczenia wypowiedzenia uważa się również datę awizowania przesyłki poleconej, wysłanej pod ostatni znany bankowi adres kredytobiorcy. Następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia bądź nie odnowienia przez bank na kolejne 12 miesięcy kredytu, wszelkie zobowiązania kredytobiorcy wynikające z niniejszej umowy stawały się wymagalne.

W sprawach nieuregulowanych w umowie stosowano postanowienia „Regulaminu udzielania kredytu w rachunku bieżącym”, Taryfę prowizji i opłat banku, w dalszej kolejności „Umowy o prowadzenie rachunku bieżącego” oraz „Regulaminu otwierania i prowadzenia rachunków bieżących” oraz powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Kredytobiorca oświadczył, że przed zawarciem umowy otrzymał dokumenty, o których mowa i uznaje ich wiążący charakter.

Powódka oświadczyła przy zawieraniu umowy, że zapewni wpłaty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej na rachunek wymieniony w umowie, liczone jako średnia z kwartału, w wysokości nie niższej niż 5.000 zł.

Umowę w imieniu powódki zawarła M. M. i D. L. – doradcy.

Dowód: umowa oraz regulamin udzielania kredytu w rachunku bieżącym z 2011 roku k. 31-41;

Pozwana zgodnie z umową korzystała z kapitału udzielonego kredytu odnawialnego w rachunku bankowym. W dniu 13 października 2015 roku saldo zadłużenia na rachunku wyniosło 100.000 zł, zaś w kolejnym okresie doszło do przekroczenia umówionego limitu kredytu odnawialnego.

Dowód: historia rachunku k. 47-118;

W piśmie z dnia 13 grudnia 2015 roku skierowanym do pozwanej, powódka sformułowała ostateczne wezwanie do zapłaty. Powódka wezwała pozwaną do spłaty zaległych płatności na rachunku nr (...), także tych zapadłych po dacie sporządzenia pisma w terminie siedmiu dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wymagalne należności banku na dzień sporządzenia wezwania wynosiły 1.956,14 zł. W przypadku braku spłaty w określonym powyżej terminie, pismo należało traktować jako wypowiedzenie umowy przez bank. Okres wypowiedzenia wynosił 60 dni i był liczony od następnego dnia po upływie 7-dniowego terminu. Wypowiedzenie umowy miało oznaczać postawienie całkowitej kwoty zobowiązania, łącznie z należnymi odsetkami i opłatami w stan natychmiastowej wymagalności. Całkowita kwota zobowiązania na dzień sporządzenia wezwania wynosiła 101.956,14 zł.

Wezwanie zostało doręczone pozwanej w dniu 19 grudnia 2015 roku.

Dowód: wezwanie do zapłaty z pocztowym dowodem doręczenia k. 42-44;

W dniu 4 lipca 2016 roku powódka wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), zgodnie z którym stwierdzono, że w księdze bankowej w dziale wierzytelności ujawniona jest jako wierzytelność banku kwota 108.493,54 zł przysługująca od pozwanej, na którą składają się:

- 100.000 zł tytułem należności głównej

- 4.576,41 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od kapitału w wysokości 100.000 zł za okres od 14 września 2015 roku do 22 marca 2016 roku, według stopy procentowej w wysokości 9,65% w skali roku,

- 2.767,13 zł tytułem odsetek karnych umownych naliczonych za okres od 23 czerwca 2016 roku do 4 lipca 2016 roku, od zadłużenia przeterminowanego w wysokości 100.000 zł według stopy procentowej w wysokości 10% w skali roku,

- 1.150 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji.

Zobowiązania pieniężne pozwanej wobec powódki wynikały z umowy o kredyt w rachunku bankowym nr (...) z dnia 12 lutego 2009 roku, ewidencjonowanych na rachunku bankowym prowadzonym w ramach umowy o numerze (...).

Wyciąg z ksiąg bankowych został podpisany przez Ł. K., który dysponował pełnomocnictwem udzielonym przez wiceprezesów zarządu powódki.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 45;

Ocena dowodów

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony niniejszego postępowania. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (art. 233 § 1 k.p.c.). Podstawą dla ustalenia stanu faktycznego sprawy pozostawały dokumenty prywatne związane z obsługą umowy kredytowej zawartej przez obie strony. Jakkolwiek strona pozwana kwestionowała w dużej mierze autentyczność oraz prawdziwość przedstawionych dowodów, Sąd uznał je za wiarygodne, a więc uznał, że osoby, które te dokumenty podpisały, złożyły oświadczenia w nich zawarte.

Sąd nie podziela stanowiska pozwanej co do braku mocy dowodowej kopii dokumentów przedłożonych przez powódkę. W dobie powszechnej informatyzacji wymogi co do materiału dowodowego w sprawie ulegają pewnym modyfikacjom, czego wyraz daje ustawodawca w kolejnych nowelizacjach kodeksu postępowania cywilnego i wprowadzeniu do obrotu prawnego pojęcia dokumentu elektronicznego. Abstrahując od powyższego, w art. 7 Prawa bankowego dopuszczono obieg dokumentów bankowych w formie elektronicznej, więc możliwym jest przedstawianie w toku sprawy sądowej wydruków z systemów informatycznych, np. wyciągów z rachunku bankowego.

Podstawa prawna rozstrzygnięcia

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2016 roku poz. 1988 z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel (przedmiot kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie i zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonym terminie. Dodatkowo zobowiązanie kredytobiorcy obejmuje też obowiązek zapłacenia bankowi odsetek oraz prowizji, w przewidzianych w umowie terminach – wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych banku. Z tego ostatniego wynika, że umowa kredytu jest odpłatna (por. Z. Radwański, Prawo, s. 422). Jest też umową konsensualną. Dla ważności wykreowania wynikającego z niej stosunku prawnego nie potrzeba dodatkowych czynności stron (por. np. szerzej S. Grzybowski, w: S. Grzybowski (red.), System, t. III, cz. 2, s. 721; G. Sikorski, Komentarz, s. 63).

W pierwszej części rozważań prawnych przedstawione zostaną motywy, którymi kierował się Sąd podejmując decyzję o oddaleniu powództwa. W dużej mierze przy podjęciu takiego rozstrzygnięcia pomocne okazały się argumenty oraz orzecznictwo cytowane przez stronę pozwaną. W dalszej części przedstawiona zostanie polemika z pozostałymi argumentami, stanowiskami podnoszonymi przez strony procesu.

Zasadniczą przyczyną oddalenia powództwa pozostawała jego przedwczesność – roszczenie z umowy kredytu udzielonego pozwanej co do pełnej kwoty kapitału oraz odsetek nie było na dzień wniesienia pozwu wymagalne w rozumieniu art. 455 k.c.

Zgodzić należy się ze stroną pozwaną co do tego, że wyciąg z ksiąg bankowych nie stanowi w postępowaniu cywilnym dokumentu urzędowego (art. 95 ust. 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawa bankowego, tekst jedn. Dz. U. z 2016 roku, poz. 1988 ze zm.), z którym z kolei związane byłyby domniemania, o których mowa w art. 244 § 1 k.c. (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 290/13). Stanowisko to jest tym bardziej trafne w postępowaniu cywilnym, w toku którego strona pozwana złożyła prawnie skuteczny sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zaprzeczyła prawdziwości dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg bankowych podnosząc m.in. niewymagalność roszczenia w nim opisanego. Dokument w postaci wyciągu z ksiąg bankowych nie ma istotnej mocy dowodowej w sytuacji, gdy ma przemawiać na korzyść podmiotu – banku, który go sporządził (tak m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 marca 2014 roku, sygn. akt I ACa 578/13).

Podobnie na aprobatę zasługuje stanowisko, zgodnie z którym strona powodowa powinna wykazać wysokość dochodzonego roszczenia, wymagalność wierzytelności wynikającej z umowy kredytu. Taki obowiązek spoczywa na powodzie zgodnie z art. 6 k.c. Trafnie zważył również Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 16 września 2016 roku, sygn. akt I ACa 450/16, wskazując, że powód, który uzasadniając żądanie pozwu powołuje się na skuteczne wypowiedzenie umowy kredytowej i dochodzi w związku z tym niespłaconego kapitału wraz z odsetkami umownymi od przeterminowanego zadłużenia, powinien w pierwszej kolejności wykazać skuteczność wypowiedzenia umowy, a następnie wysokość dochodzonego roszczenia.

O braku wymagalności roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu świadczyć ma naruszenie powszechnie obowiązującej normy wynikającej z przepisu art. 75c ustawy – Prawo bankowe. Przepis wszedł w życie w dniu 27 listopada 2015 roku. W ramach czynności wezwania do zapłaty bank był od tej daty zobowiązany do zaoferowania pozwanej jako swojej dłużniczce procedury restrukturyzacyjnej odnoszącej się do kredytu w rachunku bankowym.

Należy podzielić stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 roku, sygn. akt II CSK 750/15 - wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego bez dochowania wymaganych warunków może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Dokonanie takiego wymówienia nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet, jeżeli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań.

Przede wszystkim jednak wypowiedzenie umowy jako jednostronne oświadczenie woli o charakterze prawokształtującym nie może zostać uczynione z zastrzeżeniem warunku (art. 89 k.c.). Dopuszczenie takiej możliwości pozostawałoby w sprzeczności z istotą tego rodzaju czynności, której celem jest definitywne uregulowanie łączącego strony stosunku prawnego. (tak trafnie Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 14 maja 2015 roku, sygn. akt I ACa 16/15).

Skutki wypowiedzenia umowy kredytu są dotkliwe dla strony zobowiązanej. W jednym czasie jest zmuszona zapłacić kwotę, którą w normalnym biegu spraw byłaby zmuszona spłacić przez wiele miesięcy, umówione finansowanie jest zakończone. Z tego też względu dochowanie właściwej procedury wypowiedzenia umowy jest kluczowe. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której bank nie doprowadził do zakończenia procedury wypowiedzenia, a w dalszej kolejności rozwiązania umowy kredytu odnawialnego. W przedstawionym przez powódkę dokumencie z dnia 13 grudnia 2015 roku mowa jest jedynie o wypowiedzeniu pod rygorem braku spłaty należności. Zastosowano więc konstrukcję warunkowego wypowiedzenia umowy w rozumieniu art. 89 k.c. Bank nie przedstawił dowodu – pomimo takiego obowiązku wynikającego z art. 6 k.c. – jakoby złożył pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Przedstawiono jedynie wezwanie do zapłaty kwoty wymagalnych rat kredytu (1.956,14 zł).

Oświadczenie woli, że "w przypadku braku spłaty zadłużenia w określonym terminie, pismo niniejsze traktować należy jako wypowiedzenie umowy przez Bank", nie daje jasności co do jego sensu. Wiadomo, że zawiera wezwanie do zapłaty, natomiast dalsza część tego oświadczenia nie pozwala na wyprowadzenie wniosku, że znajduje się w nim także element wypowiedzenia umowy. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 marca 2014 roku, sygn. akt I ACa 812/13).

Prawdą jest, że powódka nie przedstawiła pełnomocnictw, którymi legitymują się osoby sporządzające ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 13 grudnia 2015 roku, tj. B. M., P. K.. Niemniej jednak, w świetle powyższej omówionej argumentacji, argument ten nie miał przeważającego wpływu na rozstrzygnięcie.

Sąd podziela stanowisko pozwanej co do tego, że nie sposób traktować czynności wniesienia pozwu do sądu jako wypowiedzenie umowy. Każde oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy kredytu bankowego powinno przede wszystkim spełniać wymogi przewidziane w art. 75 i nast. Prawa bankowego, w tym odnoszące się do terminów wypowiedzenia umowy.

W tym miejscu należy odnieść się do pozostałych argumentów stron zaprezentowanych w złożonych do akt pismach procesowych.

Wbrew stanowisku strony pozwanej, powódka w niniejszej sprawie nie spóźniła się z wnioskami dowodowymi. Należy podkreślić, że materiał dowodowy w sprawie składał się z dokumentów prywatnych. Aktualnie obowiązujące przepisy kodeksu postępowania cywilnego dają stronom postępowania nieskrępowaną możliwość przedstawiana dalszych wniosków dowodowych, o ile nie spowoduje to zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Kluczowe znaczenie w każdym procesie należy przypisać zasadzie prawdy materialnej, więc ustaleniu prawdziwych okoliczności faktycznych sprawy ma pierwszeństwo przed ograniczeniami wynikającymi z zasad gromadzenia materiału dowodowego. Taki wniosek wynika również z art. 217 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

Powódka wykazała, że zawarła z pozwaną skuteczną i ważną umowę kredytu odnawialnego, która to umowa była wykonywana przez pewien okres. Pozwana korzystała z kwoty kapitału udostępnionego jej w ramach rachunku bankowego. Powódka pozostawiła do dyspozycji pozwanej umówioną kwotę 100.000 zł, co wynika m.in. z wyciągu z rachunku bankowego. Do pewnego czasu pozwana obsługiwała zadłużenie w umówiony sposób. Choćby w ten sposób konkludentny strony potwierdziły, że zawarły umowę, konwalidowały ewentualne braki w zakresie pełnomocnictw.

Zdaniem Sądu pozwana nie przedstawiła twierdzeń jak również jakiegokolwiek wiarygodnego materiału dowodowego, mocą którego mogłaby zniwelować treść zapewnienia umownego co do zapoznania się z załącznikami stanowiącymi integralną część umowy, tj. regulamin, OWU oraz tabelą opłat i prowizji. Należy się natomiast zgodzić z twierdzeniem pozwanej co do tego, że w roku zawierania umowy (2009) nie mogła – z natury rzeczy – zapoznać się z regulaminem, który została dołączony do pozwu a miał obowiązywać od 2011 roku. Należy również w całej rozciągłości podzielić stanowisko pozwanej co do braku możliwości ustalenia faktycznego salda zaległości względem powódki wobec braku pełnej dokumentacji związanej z udzielonym kredytem, np. tabeli opłat i prowizji, terminów zmian stopy procentowej. Z samej istoty kredytu odnawialnego wynika jednakże to, że nie jest sporządzany harmonogram jego spłaty albowiem spłata następuje poprzez jakiekolwiek uznanie na rachunku bankowym pozwanej. Spłata nie polega na uiszczaniu regularnych rat.

Kolejnym argumentem wskazującym na to, że powódka nie wykazała roszczenia co do wysokości pozostaje dość wysoka kwota (1.150 zł) określona jako koszty, opłaty i prowizje. W materiale dowodowym sprawy nie sposób doszukać się jakichkolwiek dokumentów potwierdzających możliwość naliczenia jak również wysokość poszczególnych kosztów. Znacznie zawyżona wydaje się więc być kwota 1.150 zł za wysłanie jednego pisma – ostatecznego wezwania do zapłaty.

Powódka nie naruszyła tajemnicy bankowej przedstawiając w niniejszym procesie wyciąg z rachunku bankowego pozwanej. Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej (art. 104 Prawa bankowego) nie dotyczy wypadków, w których bez ujawnienia informacji objętej tajemnicą bankową - ze względu na istotę i charakter czynności bankowej lub obowiązujące przepisy - nie jest możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której jest wykonywana ta czynność bankowa, lub należyte wykonanie czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonaniem tej umowy (art. 104 ust. 2 pkt 1 Prawa bankowego). Do tej kategorii należałoby zaliczyć przykładowo ujawnienie informacji sądowi w wypadku dochodzenia przez bank roszczeń z tytułu niespłaconego przez klienta kredytu czy pożyczki, wpisu hipoteki zabezpieczającej wierzytelność banku do księgi wieczystej, wpisu zastawu zabezpieczającego wierzytelność banku do rejestru zastawów. Podobnie należałoby traktować ujawnienie informacji właściwemu wydziałowi komunikacji w przypadku rejestracji samochodu, którego bank jest właścicielem lub współwłaścicielem na podstawie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie w związku z kredytem udzielonym na zakup tego samochodu. (Kawulski A., Prawo bankowe – komentarz, SIP LEX 2013).

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wiarygodności pełnomocnictwa udzielonego Panu Ł. K. do wystawienia w imieniu powódki wyciągu z ksiąg bankowych. Jakkolwiek ten dokument prywatny w toku niniejszego postępowania został skutecznie podważony, to samo umocowanie do jego sporządzenia istniało. Pracownik powódki sporządził dokument zgodnie z ówcześnie istniejącym stanem faktycznym, informacjami znajdującymi się w księgach powódki. Kserokopia pełnomocnictwa przedstawiona w procesie sądowym została poświadczona za zgodność przez Notariusza. Sam dokument pełnomocnictwa został podpisany przez dwoje członków zarządu powódki.

Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie cytowanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Koszty postępowania

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku biorąc pod uwagę art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zdanie 1 k.p.c. Powódka przegrała sprawę, zatem zobowiązana jest zwrócić pozwanej na jej żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów postępowania w niniejszej sprawie złożyły się: koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego – 7.200 zł ustalone w oparciu o §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu sprzed nowelizacji.

Sąd nie przychylił się do wniosku pełnomocnika pozwanej, aby stawkę wynagrodzenia podwyższyć. Należy podkreślić, że w sprawie odbyła się tylko jedna rozprawa. Całe postępowanie, wbrew stanowisku pozwanej, miało charakter dość typowy. Obszerność pism składanych w toku postępowania sama w sobie nie przyczyniła się do szybszego i bardziej sprawnego rozstrzygnięcia sprawy. Wiele kwestii ujętych w tych pismach jak również cytowanego orzecznictwa były w sposób nikły powiązane z meritum sprawy.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE