Decyzją z dnia 16 lutego 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił H. R. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, na tej podstawie, że w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy lub przed zgłoszeniem wniosku o rentę nie wykazała wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy wskazał, że w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy, to jest w okresie od 3 lipca 2004 roku do 2 lipca 2014 roku, ani w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę, to jest od 15 listopada 2006 roku do 14 listopada 2016 roku wnioskodawczyni nie udokumentowała żadnego okresu ubezpieczenia. Podniósł nadto, że niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała w dniu 3 lipca 2014 roku, tj. po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia w dniu 13 lutego 2002 r. / decyzja k. 38 akt ZUS plik VIII/
W dniu 20 marca 2017 r. wnioskodawczyni złożyła odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Wskazała, że jej stan zdrowia uniemożliwia podjęcie przez nią pracy. / odwołanie k. 2- 2 odw./
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, dodatkowo argumentując, że wnioskodawczyni na przestrzeni całego życia udokumentowała 4 lata, 10 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych w tym 3 lata, 7 miesięcy i 18 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 5 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych (a po ich ograniczeniu do 1/3 okresów składkowych 1 rok, 2 miesiące i 16 dni). /odpowiedź na odwołanie k. 3-3 odw./
Na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2017 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie. Oświadczyła, że kwestionuje długość wskazanych w decyzji okresów składkowych i nieskładkowych na przestrzeni całego życia. Jej zdaniem ogólny staż pracy wynosi 12 lat i 6 miesięcy. Oświadczyła także, że w okresie od 1991 roku do 2001 roku miała przyznane prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, po upływie którego nie podjęła pracy. Dodała, że jej niezdolność do pracy istnieje od 1988 roku, obecnie cierpi na schorzenia, tj. nadciśnienie, zaniki pamięci, zaburzenia równowagi, lekki jednostronny niedowład, anemię, co pewien czas zrosty jelit wymagające poddania się operacji, wadę słuchu. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Oświadczył, że wnioskodawczyni faktycznie posiada 11 lat okresów składkowych oraz 2 lata okresów nieskładkowych. /stanowiska 00:00:42-00:15:43, 00:15:53-00:16:12 - płyta CD k. 14/
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :
H. R., urodzona (...), ma wykształcenie średnie ogólnokształcące. Wykonywała pracę referenta ds. rozliczeń produkcji (w latach 1977-1979), magazyniera, statystyka medycznego (w latach 1979-1981), referenta (w latach 1981-1982), aparatowego syntezy leków (w latach 1982-1986), pracownika magazynu (w 1986 r.), rejestratorki medycznej (w latach 1986- 31 lipca 1991). Od 1991 roku nie pracuje. W okresie od 26 sierpnia 1991 roku do 31 marca 1992 roku oraz od 6 lutego 2001 roku do 28 stycznia 2008 roku była zarejestrowana jako bezrobotna, w tym w okresie od 26 sierpnia 1991 roku do 31 marca 1992 roku (przy czym od 1 lutego 1992 roku do 31 marca 1992 roku pobrała nienależne świadczenie) oraz od 14 lutego 2001 roku do 13 lutego 2002 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W okresie od 20 września 2007 roku do 19 grudnia 2007 roku oraz od 9 stycznia 2008 roku do 8 października 2008 roku pobierała stypendium – staż. / okoliczność bezsporna; świadectwa pracy k. 3-8 odw. akt ZUS plik I, zaświadczenia z PUP k. 5 akt ZUS plik II, k. 121 akt ZUS plik V, k. 11 akt ZUS plik VI, wywiad zawodowy k. 19 dokumentacji lekarskiej plik IV/
W okresie od 1 lutego 1992 roku, tj. za okres 3 miesięcy poprzedzających miesiąc zgłoszenia wniosku, do 31 stycznia 2001 roku, wnioskodawczyni miała przyznaną rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Równoległe pobierała zasiłek rodzinny i pielęgnacyjny na córkę K. R.. / okoliczność bezsporna; decyzje k. 19 – 19 odw., k. 76-76 odw., k. 98-98 odw., k. 128-128 odw. akt ZUS plik I, k. 8-8 odw. akt ZUS plik II, k. 9-9 odw. akt ZUS plik III, k. 29-29 odw., k. 47-47 odw. akt ZUS plik IV, k. 16-17 akt ZUS plik V, k. 21-22, k. 30-31 akt ZUS plik VI, k. 28-29 akt ZUS plik VII, k. 23-24 akt ZUS plik VIII, wyroki k. 14 – 14 odw. akt ZUS plik III, k. 57 akt ZUS plik IV/
Decyzją z dnia 10 lipca 2009 roku Prezes ZUS utrzymał w mocy decyzję z dnia 10 marca 2009 r. odmawiającą wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku z powodu braku całkowitej niezdolności do pracy. /decyzje k. 174-175, k. 154-155 akt ZUS plik V/
Ostatnie ubezpieczenie wnioskodawczyni - z tytułu pobieranego zasiłku dla osób bezrobotnych - ustało z dniem 13 lutego 2002 roku. / zaświadczenia z PUP k. 5 akt ZUS plik II, k. 121 akt ZUS plik V, k. 11 akt ZUS plik VI/
W dniu 14 listopada 2016 r. wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku. /wniosek k. 27-30 akt ZUS plik VIII/
Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 18 stycznia 2017 roku uznał wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do 31 stycznia 2018 r. Za datę powstania częściowej niezdolności do pracy lekarz orzecznik przyjął 27 czerwca 2016 roku, tj. dzień hospitalizacji. / orzeczenie lekarza orzecznika k. 32-32 odw. akt ZUS plik VIII, opinia lekarska k. 20-21 dokumentacji lekarskiej plik IV/.
W dniu 20 stycznia 2017 roku został zgłoszony zarzut wadliwości powyższego orzeczenia w zakresie daty powstania niezdolności do pracy wskutek czego sprawę przekazano do rozpatrzenia Komisji Lekarskiej ZUS. /pismo k. 22 dokumentacji lekarskiej plik IV/.
Po rozpatrzeniu zarzutu wadliwości komisja lekarska ZUS w dniu 8 lutego 2017 roku wydała orzeczenie zbieżne z orzeczeniem lekarza orzecznika z dnia 28 stycznia 2017 roku w zakresie stopnia niezdolności do pracy. Komisja lekarska ZUS rozpoznała u badanej: przebyte leczenie operacyjne perforacji żołądka z powikłaniem perforacji jelita cienkiego i pęcherza moczowego reoperowane w czerwcu 2016 r., niedokrwistość niedobarwliwą z okresowymi zaostrzeniami obecnie wyrównaną substytucyjnie, przebytą resekcję żołądka sposobem BI w 2007 r. z powodu zwężenia odźwiernika, przebytą pourazową operację odcinka szyjno – piersiowego kręgosłupa zmian pogruźliczych w 1960 r. uznała wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do 31 marca 2018 roku. Za datę powstania częściowej niezdolności do pracy komisja lekarska przyjęła 3 lipca 2014 roku, tj. hospitalizację od 3 lipca 2014 roku do 11 lipca 2014 roku z poziomami hemoglobin od 5,4 do 7,8 / orzeczenie komisji k. 34-34 odw. akt ZUS plik VIII, opinia lekarska k. 23-25 dokumentacji lekarskiej plik IV/.
Zarówno w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy, to jest w okresie od 3 lipca 2004 roku do 2 lipca 2014 roku jak i w dziesięcioleciu przypadającym przed zgłoszeniem wniosku o rentę, to jest w okresie od 15 listopada 2006 roku do 14 listopada 2016 roku, wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniu. / okoliczność bezsporna; decyzja k. 38 akt ZUS plik VIII/
Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawczyni wyniósł 15 lat i 14 dni okresów składkowych w tym 12 lat, 6 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 5 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych. Okresów składkowych w ilości 25 lat wnioskodawczyni nie posiada. / okoliczność bezsporna; decyzja k. 47-47 odw. akt ZUS plik IV/
Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o niekwestionowane przez strony dokumenty zawarte w aktach organu rentowego i załączone do akt sprawy.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie jest niezasadne.
Zgodnie z art.57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
1. jest niezdolny do pracy;
2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
3. niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
W myśl art.12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art.13 ust.1/.
Zgodnie zaś z art.14 ust.1 oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia /ust.2a/.
Komisja lekarska, rozpatrując sprzeciw, dokonuje oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz ustalenia okoliczności, o których mowa w ust. 1. Rozstrzygnięcia komisja lekarska dokonuje w formie orzeczenia /ust. 2e, ust. 2f/.
Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji /ust. 3/.
Definicję wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego zawiera art. 58 ustawy, uzależniający w ust. 1 minimalną długość tego okresu od wieku, w którym ubezpieczony staje się niezdolny do pracy. W przypadku ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, okresy składkowe i nieskładkowe, o którym mowa w art.57 ust.1 pkt 2, muszą wynosić łącznie co najmniej 5 lat. /art.58 ust.1 pkt 5 ustawy/.
W myśl art.58 ust.2 pięcioletni staż okresów składkowych i nieskładkowych powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Przepisu tego, zgodnie z art. 58 ust. 4, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art.6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Przywołany przepis art. 58 ust. 4 został dodany ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2011 r., Nr 187, poz. 1112) i w życie wszedł w dniu 23 września 2011 roku.
Z kolei w myśl art.57 ust.2 warunku, o którym mowa w ust.1 pkt 3 art.57, to jest aby niezdolność do pracy powstała w wymienionych w tym przepisie okresach, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
Zaskarżoną decyzją z dnia 16 lutego 2017 roku organ rentowy, w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 8 lutego 2017 roku uznającej wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy od 3 lipca 2014 roku (tj. daty hospitalizacji od 3 lipca 2014 roku do 11 lipca 2014 roku z poziomami hemoglobin od 5,4 do 7,8) do 31 marca 2018 roku, odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na nie spełnienie warunków określonych w pkt. 2 i 3 art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ubezpieczona podważając zasadność decyzji organu rentowego nie zgodziła się z ustalonym przez organ rentowy stopniem niezdolności. Natomiast nie kwestionowała ani daty powstania niezdolności do pracy, ani ilości posiadanego stażu ubezpieczeniowego ani daty ustania ostatniego ubezpieczenia.
Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw dla uwzględnienia odwołania.
Ilości posiadanego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawczyni nie kwestionowała. Bezspornym jest, że wnioskodawczyni posiada 15-letni staż pracy, przy czym nie posiada ona okresów składkowych w ilości 25 lat. W okresie zaś 10 lat przypadających przed dniem powstania niezdolności do pracy ustalonym przez lekarza orzecznika jak i w okresie 10 lat przypadających przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę wnioskodawczyni nie ma udokumentowanego żadnego stażu ubezpieczeniowego.
W świetle powyższego uznać należało, że odwołująca nie spełniła przesłanek nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Mimo uznania jej za osobę (częściowo) niezdolną do pracy wnioskodawczyni nie spełniła przesłanki określonej w art.57 ust.1 pkt 2 w zw. z art.58 ust.1 pkt 5 i ust.2 w postaci udokumentowanych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych przypadających w okresie ostatnich dziesięciu lat przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed datą powstania niezdolności do pracy.
Nadto wnioskodawczyni nie spełniła warunku określonego w art.57 ust.1 pkt 3 ustawy. Przy przyjęciu bowiem, iż niezdolność do pracy powstała w dniu 3 lipca 2014 roku, ostatnim dniem ubezpieczenia wnioskodawczyni przed tą datą był dzień 13 lutego 2002 roku. Niezdolność do pracy powstała zatem w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.
Przepis art.58 ust.4 nie miał do wnioskodawczyni zastosowania, gdyż udowodniony przez nią okres składkowy wyniósł mniej niż 25 lat.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na postawie art.477 14 § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.
K.W.