UZASADNIENIE

Decyzją z 9 czerwca 2017r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy R. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ wnioskodawca udowodnił jedynie 23 lata, 3 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych – wobec wymaganych 25 lat oraz nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganego 15-letniego okresu takiej pracy. Organ rentowy w uzasadnieniu do decyzji wskazał, iż do ogólnego stażu wnioskodawcy nie uwzględnił okresu praktycznej nauki zawodu od 1 września 1972r. do 30 listopada 1974r. oraz szczególnego zatrudnienia w Zakładach (...) od 1 lipca 1977r. do 31 maja 1996r.

Od tej decyzji odwołanie złożył wnioskodawca R. K. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu podał, iż posiada wymagane okresy składkowe i nieskładkowe oraz pracy w szczególnych warunkach. Domagał się uwzględnienia w stażu okresu nauki w (...) w S., gdzie odbywał naukę zawodu w Gospodarstwie (...), placówka w S.. Wskazywał, iż był pracownikiem młodocianym, przyuczającym się do zawodu mechanika przez I, II i część III klasy. Resztę praktyk odbył w Zakładach (...) – i za ten pozostały okres zakład pracy wystawił mu świadectwo pracy. Ponadto domagał się zaliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od 1 lipca 1977r. do 31 maja 1995r. w Zakładach (...) w P..

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc te same argumenty co w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca R. K. urodził się (...) Wiek 60 lat ukończył (...). Nie jest członkiem OFE.

Organ rentowy uwzględnił mu na dzień 1 stycznia 1999 r. 23 lata, 3 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych. nieskładkowych.

W dniu 2 czerwca 2017r. złożył wniosek o przyznanie emerytury.

W wyniku rozpoznania tego wniosku ZUS Oddział w L. w dniu 9 czerwca 2017r. wydał decyzję odmawiającą mu prawa do emerytury, zaskarżoną w niniejszej sprawie.

/bezsporne, nadto akta emerytalne ZUS/

I. W okresie od 1 września 1972r. do 20 czerwca 1975r. był uczniem I, II i III klasy (...) Szkoły Zawodowej (...) w S. – w zawodzie mechanika pojazdów samochodowych.

Od 2 grudnia 1974r. do 30 czerwca 1975r. był uczniem praktycznej nauki zawodu w Zakładach (...) w P.. Okres tego rodzaju zatrudnienia potwierdzony został przez zakład świadectwem pracy z 16 czerwca 1998r. (k.15 akt ZUS).

W okresie od 1 września 1972r. do chwili zatrudnienia go Zakładach (...) wnioskodawca odbywał zajęcia praktyczne w (...) w P. Oddział w S.. Kiedy składał dokumenty dotyczące przyjęcia go do szkoły zawodowej w S. musiał złożył podanie, świadectwo ukończenia szkoły podstawowej. Nie był kierowany do żadnego zakładu pracy. Samodzielnie musiał załatwić sobie praktykę w dowolnym zakładzie. Uczył się zawodu mechanika samochodowego. Była to szkoła w systemie dziennym. Organizacja kształcenia wyglądała tak, że przez 3 dni w tygodniu wnioskodawca miał zajęcia szkolne, a przez kolejne 3 dni zajęcia praktyczne w zakładzie. W czasie wakacji przez 1 miesiąc miał płatną praktykę a drugi miesiąc by wolny i niepłatny. Nie miał obowiązku „odpracowania” okresu nauki w zakładzie, ani obowiązku zwrotu wynagrodzenia w razie nieukończenia szkoły. Wynagrodzenie wypłacał zakład, w którym zajęcia praktyczne odbywał. W zależności od stopnia (klasy) nauki wynosiło ono od 80 do 110 zł.

W okresie od 2 grudnia 1974r. do 30 czerwca 1975r. miał zawarta umowę o naukę zawodu mechanika samochodowego z Zakładami (...) w P.. Wynagrodzenie miał ustalone wg stawki godzinowej dla uczniów III klasy (najniższe wg I kategorii płac i jego wysokość uzależniona była od wyników osiągniętych przez niego w nauce zawodu.

Dowody:

- akta osobowe z zatrudnienia w Zakładach (...): umowa o naukę zawodu k.78, zaświadczenie o odbyciu praktyki k.41, opinia prawna k. 42, podanie o praktykę k. 78

- akta emerytalne : kopia świadectwa pracy z 16 czerwca 1998r. k. 4, kopie świadectw szkolnych k. 40-42

- zeznania świadków: e-protokół z 13 września 2017r. k. 23-24:

S. S. 00:08:31-00:18:17

R. W. 00:18:17-00:28:14

- częściowo wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół jw. 00:36:46-00:48:18

II. W okresie od 24 października 1975r. do 31 maja 1996r. R. K. zatrudniony był w Zakładach (...) w P. na stanowiskach:

- mechanika silników spalinowych w dziale remontowym

- mechanika wózków – transport technologiczny do 30 czerwca 1977r.

- ślusarza kokil – od 1 lipca 1977r. 30 listopada 1995r. w dziale narzędziowni

- frezera, szlifierza kokil od 1 grudnia 1995r. do 31 maja 1996r.

W okresie zatrudnienia na stanowisku ślusarz kokil, frezera szlifierza kokil pracowała wydziale narzędziowni. Na tym wydziale wykonywało się obróbkę kokil do odlewania kształtek i rur z żeliwa. Praca wnioskodawcy polegała na szlifowaniu giętkim wałkiem tych elementów lub rzadziej przy użyciu sprzętu mechanicznego. Zawsze dotyczyła wykańczania odlewów żeliwnych. Była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowody:

- akta osobowe wnioskodawcy, w tym: świadectwo pracy z 31 maja 1996r. k.5, świadectwo pracy w szczególnych warunach k.4

- zeznania świadków e-protokół z 13.09.2017r. k.23-24:

Z. J. 00:28:14-00:34:01

Z. S. 00:34:01-00:36:46

- wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół jw. 00:36:46- 00:48:18.

Sąd zważył:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U.2016.887) dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat –dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach

Jak wynika z akt niniejszej sprawy, wnioskodawca w dniu (...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE.

Sporne w sprawie pozostawało, czy wnioskodawca ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, w szczególności czy do jego ogólnego stażu należy uwzględnić okres praktycznej nauki zawodu 1 września 1972r. do 30 listopada 1974r. oraz czy ma wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach w tym czy jako taki należy mu uwzględnić okres pracy w Zakładach (...) w P. od 1 lipca 1977r. do 31 maja 1996r.

Sąd podzielił stanowisko organu rentowego w zakresie braku podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do stażu ogólnego okresu praktycznej nauki zawodu w związku z nauką w (...)Szkole Zawodowej w S. od 1 września 1972r. do 30 listopada 1974r. Bezsporne w sprawie niniejszej pozostaje, że wnioskodawca w tym okresie był uczniem tej szkoły. Z przedłożonego do akt świadectwa ukończenia szkoły wynika, że obok przedmiotów teoretycznych, znajdują się również podlegające odrębnej ocenie zajęcia praktyczne. Istota sporu sprowadza się natomiast do ustalenia, czy okres nauki należy uznać za okres zatrudnienia i w konsekwencji zaliczyć do stażu pracy wnioskodawcy, jako okres składkowy.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 punkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2004 r. ,Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) – za okresy składkowe uważa się przypadające przed dniem 15 listopada 1991r. okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne - m. in. dotyczące zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego w warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 01 stycznia 1975 r.

Status prawny wnioskodawcy w okresie tej nauki regulowały następujące przepisy :

- ustawa z dnia 02 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z dnia 21 lipca 1958 r., Nr 45, poz. 226 z późn. zm.),

- uchwała nr 364 Rady Ministrów z dnia 26 września 1958 r. w sprawie zatrudnienia młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy i odbywania wstępnego stażu pracy (M.P. z dnia 17 października 1958 r., Nr 78, poz. 453),

- ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. z dnia 21 lipca 1961 r., Nr 32, poz. 160 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią 11 ust. 2 i ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania - obowiązującej od daty ogłoszenia czyli od dnia 21 lipca 1961r. - zasadnicze szkoły zawodowe zapewniały przygotowanie zawodowe do określonych funkcji kwalifikowanego pracownika oraz wykształcenie ogólne, niezbędne do dalszego kształcenia się. Praktyczna nauka zawodu stanowi część procesu kształcenia i wychowania w zasadniczych szkołach zawodowych i odbywa się w uspołecznionych zakładach pracy.

Zgodnie z treścią art. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 02 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy – młodocianymi były osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat życia; przy czym zabronione było zatrudnianie osób, które nie osiągnęły 15 lat życia, a zakłady pracy mogły zatrudniać młodocianych m.in. w celu nauki zawodu.

Zapis § 2 ust. 1, 2 i 3 uchwały nr 364 Rady Ministrów z dnia 26 września 1958r. w sprawie zatrudnienia młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy i odbywania wstępnego stażu pracy stanowi, iż zakład pracy zatrudniający młodocianego - w celu nauki zawodu – zawiera z nim na piśmie umowę o naukę zawodu, przy czym w razie nieukończenia przez młodocianego 16 roku życia umowa o naukę zawodu powinna być podpisana również przez prawnego opiekuna młodocianego.

W niniejszej sprawie poza twierdzeniami R. K. brak jest innych dowodów świadczących o tym, że wnioskodawcę wiązała z Gospodarstwem (...) w P. umowa o naukę zawodu. Brak jest takiej umowy nie tylko w aktach ubezpieczeniowych jak i aktach osobowych z zatrudnienia w Zakładach (...) w P.. W aktach z tego zatrudnienia brak jest jakiejkolwiek wzmianki o takim zatrudnieniu. Nawet wnioskodawca sporządzając życiorys czy zestawienie przebiegu zatrudnienia nie wspomina o poprzedzającym go zatrudnieniu w (...) w P. Oddział w S..

Powyższe rozważania jednoznacznie wskazują na to, że z uwagi na to, iż wnioskodawca nie przedłożył ani umowy o naukę zawodu ani też zaświadczenia zakładu pracy potwierdzającego zawarcie takiej umowy, a także nie wskazał żadnych innych dowodów potwierdzających jego stanowisko nie udowodnił on tym samym, że w spornym okresie był pracownikiem młodocianym, a okres przez niego wskazany – był okresem składkowym zatrudnienia młodocianych w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej. Nie zmieniają tego zeznania świadków S. S. i R. W., którzy wskazują jedynie na zasady związane z odbywaniem praktyk zawodowych oraz zasad zatrudniania pracowników w celu odbycia nauki zawodu w Zakładach (...) a nie w (...). Podobnie nie można przez porównanie do zasad zatrudnienia wnioskodawcy w celu nauki zawodu z pracownikiem młodocianym w Zakładach (...) od 2 grudnia 1974r. do 30 czerwca 1975r. uznać, iż taki sam status miał odbywając zajęcia praktyczne w (...).

Przesłanki warunkujące nabycie prawa do wcześniejszej emerytury muszą zostać przez ubezpieczonego spełnione łącznie. W związku z tym brak choćby jednej z nich uniemożliwia przyznanie wnioskodawcy żądanego przez niego prawa. Nie spełnia on bowiem przesłanki posiadania 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego. W związku z czym nawet zaliczenie mu do okresów pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 1 lipca 1977r. do 31 maja 1996r. w Zakładach (...) w P. – jako pracy ujętej w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w Wykazie A, dziale III (prace w hutnictwie i przemyśle metalowym) poz. 23 – prace w odlewniach staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur – wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów – nie spowoduje przyznania mu prawa do emerytury.

Wobec czego odwołanie R. K. jako nieuzasadnione na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. należało oddalić.

SSO Regina Stępień

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE