WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2017 roku r.

Sąd Rejonowy w Jaśle I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Grzegorz Wanat

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Wojtunik

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2017 w Jaśle

sprawy z powództwa:

1. E. S. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie,

2. B. M. (1) przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie,

3. D. M. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie,

4. A. P. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie,

ad. 1)

a) zasądza od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powódki E. S. kwotę 48.000,00 zł (czterdzieści osiem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

b) oddala powództwo w pozostałej części,

c) zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 6.004,22 zł (sześć tysięcy cztery złote 22/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

d) oddala w pozostałej części wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu,

e) nakazuje, aby Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w J. ściągnął od pozwanego kwotę 2.407,00 zł (dwa tysiące czterysta siedem złotych) tytułem części opłaty od pozwu oraz kwotę 322,60 zł (trzysta dwadzieścia dwa złote 60/100) tytułem części wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłego z zakresu psychologii, od uiszczenia których powódka była zwolniona, odstępując od obciążania powódki pozostałą częścią tych kosztów,

ad. 2)

a) zasądza od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powódki B. M. (1) kwotę 48.000,00 zł (czterdzieści osiem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

b) oddala powództwo w pozostałej części,

c) zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.990,11 zł (pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt złotych 11/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

d) oddala w pozostałej części wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu,

e) nakazuje, aby Skarb Państwa – Sąd Rejonowy wJ.ściągnął od pozwanego kwotę 2.407,00 zł (dwa tysiące czterysta siedem złotych) tytułem części opłaty od pozwu oraz kwotę 322,60 zł (trzysta dwadzieścia dwa złote 60/100) tytułem części wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłego z zakresu psychologii, od uiszczenia których powódka była zwolniona, odstępując od obciążania powódki pozostałą częścią tych kosztów,

ad. 3)

a) zasądza od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powódki D. M. kwotę 48.000,00 zł (czterdzieści osiem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

b) oddala powództwo w pozostałej części,

c) zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.990,11 zł (pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt złotych 11/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

d) oddala w pozostałej części wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu,

ad. 4)

a) zasądza od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powoda A. P. kwotę 48.000,00 zł (czterdzieści osiem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

b) oddala powództwo w pozostałej części,

c) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.397,11 zł (osiem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt siedem złotych 11/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu, w tym kwotę 5.990,11 zł (pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt złotych 11/100) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

d) oddala w pozostałej części wniosek powoda o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu,

nakazuje, aby Skarb Państwa – Sąd Rejonowy wJ.ściągnął od pozwanego kwotę 322,60 zł (trzysta dwadzieścia dwa złote 60/100), a od powoda kwotę 66,08 zł (sześćdziesiąt sześć złotych 08/100) tytułem zwrotu wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłego z zakresu psychologii.

Sygn. akt I C 595/16

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Jaśle z dnia 12.09.2017 r.

Pozwem wniesionym w dniu 16.08.2016 r. powodowie E. S., B. M. (1), D. M. i A. P. domagali się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz każdego z nich kwoty po 58.000,00 zł tytułem dopłaty do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek naruszenia dobra osobistego
w postaci szczególnej więzi emocjonalnej łączącej ich ze zmarłą matką – I. P. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14.03.2016 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Uzasadniając żądanie powodowie podali, iż w dniu 03.09.1998 r.
w wyniku wypadku komunikacyjnego poniosła śmierć ich matka I. P.. Powód, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił powodom po 12.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci matki. Zdaniem strony powodowej, wypłacone kwoty są zaniżone.

Powodowie swoje roszczenie oparli na art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. powołując się na naruszenie dobra osobistego w postaci szczególnej więzi emocjonalnej łączącej każdego z nich ze zmarłą matką oraz prawa do życia
w pełnej rodzinie. Wskazali, iż śmierć matki była dla nich szokiem, ogromną tragedią i niepowetowaną stratą, z którą nie pogodzą się do końca życia. Wstrząs spotęgowały okoliczności tragicznego zdarzenia i fakt, że śmierć najbliższej im osoby spowodowała brawura i bezmyślność młodego kierowcy. Powodowie byli związani z matką bardzo silną więzią rodzinną i emocjonalną. Zaznaczyli, że matka była ich jedynym rodzicem. Od najmłodszych lat zastępowała im ojca, który zmarł gdy powodowie byli jeszcze dziećmi. Niemalże na każdym kroku mogli liczyć na jej wsparcie i pomoc w opiece nad dziećmi oraz
w podejmowaniu życiowych decyzji. Nagłe, tragiczne rozerwanie poprzez śmierć silnych więzi rodzinnych spowodowało u powodów poczucie niedowierzania, żalu i bólu. Zostali oni pozbawieni miłości, bliskości
i zainteresowania ze strony zmarłej. Do chwili obecnej towarzyszy im pustka powstała po śmierci ukochanej matki (k. 2-12).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany wskazał, że wypłacona przez niego w toku postępowania likwidacyjnego kwota 12.000,00 zł jest właściwa i należycie rekompensuje w chwili obecnej doznaną przez powodów krzywdę, natomiast kwota objęta żądaniami pozwu jest nadmiernie wygórowana. Wskazał, iż charakter aktualnych uczuć powodów związanych z wypadkiem jest zasadniczo odmienny od tych sprzed kilku lat. Według niego 18 letni okres, który upłynął od chwili tragicznego wypadku załagodził oraz osłabił cierpienia i ujemne doznania powodów po stracie bliskiej osoby. Jednocześnie wskazał, iż w chwili śmierci I. P. miała ponad 67 lat. Była więc osobą w zaawansowanym wieku, w związku z czym powodowie siłą rzeczy zmuszeni byli liczyć się z tym, że jej rola w ich życiu będzie miała coraz bardziej marginalny charakter
i musieli zakładać nieodległą możliwość jej odejścia (k. 102-106).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 03.09.1998 r. w J. kierujący motocyklem, własności D. Z., marki K. o numerze rejestracyjnym (...) M. B., nie zachowując jakiejkolwiek ostrożności – poruszając się z nadmierną prędkością i nie zachowując niezbędnego odstępu od poprzedzającego pojazdu, podejmując manewr hamowania utracił panowanie nad motocyklem
i doprowadził do przewrócenia się pojazdu, który w niekontrolowany sposób przemieścił się na obszar chodnika i uderzył znajdującą się na tym chodniku pieszą I. P.. W wyniku wypadku I. P. doznała rozległych obrażeń zewnętrznych i wewnętrznych, zwłaszcza urazu głowy i krwotoku wewnętrznego, które doprowadziły do wstrząsu krwotocznego i obustronnej odmy opłucnowej, w wyniku czego w dniu 03.09.1998 r. poszkodowana zmarła. M. B. został uznany za winnego przestępstwa określonego w art. 177 § 2 k.k. i skazany na karę pozbawienia wolności (dowód: wyrok w sprawie karnej Sądu Rejonowego w J.z 20.01.1999 r., sygn. akt (...) – k. 20 -22, odpis skróconego aktu zgonu wydanego przez USC w J. za nr (...) - k. 23).

W dacie zdarzenia motocykl, którym kierował sprawca wypadku był objęty polisą obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. z siedzibą
w W..

Pismem z dnia 04.02.2016 r. pełnomocnik powodów dokonał zgłoszenia roszczeń w (...)S.A. z siedzibą w W. i wniósł o zapłatę kwoty po 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci szczególnej więzi rodzinnej łączącej powodów ze zmarłą matką. Pozwany w pismach
z 21.03.2016 r. potwierdził, że zapewniał ochronę ubezpieczeniową pojazdowi, którym poruszał się sprawca wypadku, z tytułu szkód wyrządzonych przez kierującego oraz przyznał na rzecz każdego z powodów po 12.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia (dowód: zgłoszenie szkody z daty 04.02.2016 r. – k. 29-33, pisma pozwanego o przyznaniu zadośćuczynienia z 21.03.2016 r. – k. 34-41).

Zmarła I. P. była matką powodów E. S., B. M. (1), D. M. i A. P.. Do chwili śmierci zamieszkiwała wspólnie z najstarszym synem A. P.. Pomimo tego, że pozostałe córki zamieszkiwały oddzielnie, I. P. miała zarówno z nimi jak i z ich rodzinami bardzo dobry kontakt. Odwiedzały się niemalże codziennie. Powodowie byli bardzo zżyci z matką. Każde święta, imprezy okolicznościowe i rodzinne, a także większość wolnego czasu spędzali razem. Matka od najmłodszych lat powodów zastępowała im ojca, który wcześnie zmarł. Od chwili jego śmierci stała się jedynym organizatorem procesu wychowania swoich dzieci. W trudnych dla nich chwilach była źródłem oparcia, fundamentem, dawała im poczucie bezpieczeństwa oraz robiła wszystko by wynagrodzić dzieciom wczesną stratę ojca. Matka pomagała każdemu swojemu dziecku jak tylko mogła. Opiekowała się wszystkimi wnukami, pomagała w ich pierwszych kąpielach, pielęgnacji oraz wychowaniu, a także niejednokrotnie sprawowała nad nimi opiekę, gdy rodzice byli w pracy. Wnuki były bardzo związane z babcią. Odwiedzały ją kilka razy w tygodniu, lubiły spędzać z nią wolny czas i chodzić na spacery. Więzi istniejące pomiędzy zmarłą, a jej dziećmi miały charakter silnego związku emocjonalnego opartego na wzajemnej miłości, życzliwości, wzajemnym szacunku i poczuciu bezpieczeństwa. I. P. zmarła w wieku 67 lat. Do chwili śmierci była osobą aktywną zawodowo - pracowała na 1/2 etatu jako sprzedawca w kiosku RUCHU, zdrową, żywotną i samodzielną, w zakresie samoobsługi i wykonywania codziennych obowiązków. W swoim środowisku uchodziła za osobę lubianą
i szanowaną, udzielała się w Klubie (...). Dom, który stworzyła był zawsze pełen ludzi, nie tylko tych z rodziny ale również znajomych. Tragiczna śmierć matki wstrząsnęła życiem powodów. Powodowie przez cały czas pielęgnują pamięć po zmarłej matce przechowując pamiątki, odwiedzając regularnie jej grób oraz zamawiając msze święte w jej intencji.

Śmierć I. P. była dla powódki E. S. doświadczeniem trudnym, psychicznie obciążającym, niosącym za sobą traumatyczne wspomnienia, powodującym zerwanie bliskiej relacji uczuciowej z matką. Po śmierci matki w życiu powódki pojawiła się pustka. E. S. długo nie mogła uwierzyć w to co się stało. Usilnie wierzyła w to, że nieobecność jej matki ma charakter jedynie przejściowy. Szczególnie ciężkie i przygnębiające dla powódki były pierwsze lata po śmierci matki. Okres ten zdominowany był negatywnymi emocjami smutku, przygnębienia i żalu, które dodatkowo potęgował fakt, iż śmierć matki nastąpiła nagle i nieoczekiwanie, na skutek brawury i nieodpowiedzialnego zachowania młodego sprawcy. Smutek i ból po stracie matki potęgowała również postawa sprawcy, który nigdy nie przeprosił powodów ani nie skierował do nich słów współczucia. Stopniowo emocje te ulegały osłabieniu, jednakże do chwili obecnej powódka tęskni za matką
i przeżywa jej stratę. E. S. bardzo przeżyła śmierć matki, ale udało jej się mimo tragicznej straty powrócić do codziennego, prawidłowego funkcjonowania. Jej przeżycia były typowe dla okresu żałoby, nie spowodowały konieczności korzystania z pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej
w przeszłości ani obecnie, albowiem duże wsparcie dawała i nadal daje jej rodzina.

Dla powódki B. M. (1) nagła i nieoczekiwana śmierć matki była wielkim szokiem. Wywołała ona u powódki wielki smutek i poczucie wewnętrznej pustki. Niejednokrotnie wspomnieniom o matce towarzyszył płacz i tęsknota. Tragiczna śmierć matki nie była obojętna dla stanu psychicznego powódki. Jej życie emocjonalne zostało naruszone przez fakt zerwania znaczącej więzi, jaka łączyła ją z mamą. Ujemne przeżycia potęgował fakt, iż codziennie I. P. odwiedzała swoją córkę B., wypijała z nią kawę a następnie udawała się do pracy. Tak też było w dniu wypadku. Powódka obwiniała się, że nie zatrzymała mamy choć chwilkę dłużej. Do chwili obecnej śmierć matki niesie za sobą przykre i traumatyczne wspomnienia, jednakże mimo tragizmu sytuacji udało się powódce konstruktywnie przejść przez etapy żałoby i powrócić do codziennego, prawidłowego funkcjonowania.

Śmierć matki wywołała również u powódki D. M. wewnętrzny żal, ból i naturalną tęsknotę. Po odejściu I. P. świat powódki się zawalił, gdyż straciła osobę, która była dla niej wszystkim. D. M. nie była w stanie pracować zawodowo oraz wykonywać dotychczasowych obowiązków domowych. Przez wiele miesięcy odczuwała ból i cierpienie. Często płakała i zażywała leki uspokajające. Śmierć jej matki spowodowała zerwanie silnej więzi uczuciowej kształtowanej od lat, opartej na wzajemnej bliskiej uczuciowej relacji. Tragiczne wydarzenie naruszyło jej poczucie psychicznego dobrostanu i miało negatywny wpływ na jej stan emocjonalny. Jednakże oparcie w rodzinie, obowiązki domowe i konieczność powrotu do pracy spowodowały, że powódka prawidłowo przeszła przez proces żałoby.

Po śmierci I. P. zmieniła się sytuacja życiowa jej jedynego syna – A. P.. Powód zamieszkiwał z matką całe życie, pomagał jej
w utrzymaniu domu i opiekował się nią. Więzi istniejące między matką a synem miały charakter szczególnie bliskiej relacji, która na skutek tragicznej śmierci uległa rozerwaniu. Po śmierci matki towarzyszył mu ból, smutek
i przygnębienie. Okres ten zdominowany był przykrymi emocjami, które
z czasem się wycofywały. Śmierć I. P. wymusiła na powodzie przeorganizowanie życia codziennego i podjęcie większej samodzielności. Wszystkie codzienne obowiązki związane z prowadzeniem domu, które przed śmiercią wykonywała I. P. musiał przejąć po jej śmierci powód. Śmierć matki stanowiła dla niego sytuację kryzysową, jednakże wsparcie rodziny i poczucie odpowiedzialności za siebie zmobilizowały go do kontynuowania pracy zawodowej i wypełniania codziennych obowiązków oraz spowodowały, że powód przeszedł w sposób konstruktywny żałobę (dowód: zeznania świadków: K. B. – k. 195v-196, I. M. – k. 196-197, S. S. – k. 197-197v, zeznania powodów: E. S. – k. 197v-198, B. M. (1) – k. 198-198v, D. M. – k. 198v-198a, A. P. – k. 198a- 198av., opinie sądowo psychologiczne biegłej psycholog D. G. - k. 202-219).

Ustalenia stanu faktycznego Sąd oparł na niekwestionowanych przez żadną ze stron dokumentach korzystających z domniemań prawdziwości
i autentyczności, a ponadto na spójnych zeznaniach świadków K. B., I. M. i S. S. oraz powodów E. S., B. M. (1), D. M. i A. P., którzy zgodnie przedstawili wpływ śmierci matki na stan emocjonalny powodów
i łączącą ich więź.

Z powyższymi zeznaniami zbieżne są wnioski wynikające z opinii biegłej psycholog D. G.. W ocenie Sądu opinie zawierają jednoznaczne wnioski, przeprowadzone zostały w sposób rzetelny i profesjonalny, po bezpośrednim badaniu powodów i przy pełnym wykorzystaniu posiadanych przez biegłą wiedzy, kwalifikacji i doświadczenia życiowego, wobec czego
w całości zasługują na uwzględnienie przez Sąd.

Sąd zważył, co następuje.

Okolicznością bezsporną był fakt, że zgodnie z art. 822 k.c. pozwany ponosi odpowiedzialność za następstwa wypadku z 03.09.1998 r. Pozwany, wdając się w spór zakwestionował w niniejszej sprawie wysokość dochodzonego przez powodów zadośćuczynienia za śmierć matki. Istota sporu sprowadzała się więc do ustalenia wysokości należnego zadośćuczynienia.

Ustawą z 30.05.2008 r. o zmianie kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r., Nr 116, poz. 731) z dniem 03.08.2008 r. wprowadzony został do kodeksu cywilnego przepis § 4 art. 446 przewidujący, że sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę wynikającą ze śmierci osoby bliskiej. Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie śmierć matki powodów nastąpiła przed 03.08. 2008 r., wskazany przepis art. 446 § 4 k.c. nie ma w niej zastosowania. Podstawą prawną żądania mogą być jedynie przepisy traktujące o ochronie dóbr osobistych. Możliwość zastosowania wskazanych przepisów do stanów zaistniałych przed dniem wejścia w życie § 4 art. 446 k.c. potwierdza ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w wielu orzeczeniach wskazuje, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 03.08.2008 r. (por. uchwała SN
z 22.10.2010 r., III CZP 76/10, uchwała SN z 13.07.2011 r., III CZP 32/11, wyrok SN z 15.03.2012 r., I CSK 314/11).

Dobra osobiste człowieka, które mogą doznać uszczerbku w następstwie bezprawnego postępowania sprawcy naruszenia wymienione zostały jedynie przykładowo w art. 23 k.c. i jest to katalog otwarty. Zarówno w orzecznictwie jak i doktrynie zgodnie przyjmuje się, że ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące
z tego względu na ochronę. Nie budzi zatem wątpliwości, że prawo do życia
w pełnej rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi, tj. szczególnej więzi emocjonalnej między członkami rodziny pozostaje pod ochroną art. 23 i 24 k.c. Więź ta stanowi fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlega ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP oraz art. 23 k.r.i o.). Więź rodzinna stanowi odrębne dobro osobiste (tak Sąd Najwyższy m.in. w wyrokach z 16.04.2014 r., V CSK 320/13 i z 15.03.2012 r., I CSK 314/11).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, dla ustalenia rozmiaru krzywdy, wskazać należy, że przeprowadzone postępowanie dowodowe bezsprzecznie wykazało, iż wszystkich powodów łączyła
z tragicznie zmarłą matką I. P. szczególnie bliska więź emocjonalna. Od najmłodszych lat matka zastępowała im ojca i była jedynym organizatorem procesu ich wychowania. Zawsze stanowiła dla nich oparcie, była powiernikiem osobistych problemów, a przede wszystkim osobą, na której w każdej sytuacji mogli bezgranicznie polegać. Na pomoc matki powodowie mogli liczyć także
w życiu dorosłym, gdy pozakładali własne rodziny.

Z zeznań świadków i powodów jawi się obraz matki I. P. jako osoby kochającej, bezinteresownej, pomocnej i mocno zaangażowanej w życie swoich dzieci i wychowanie wnuków. Wychowanie dzieci w miłości, wzajemnym wsparciu i potrzebie pomagania rzutowało również na kształt relacji i więzi jakie wytworzyły się między samymi powodami. Rodzina chętnie i często spędzała ze sobą każde święta, uroczystości rodzinne, a także wolne chwile. Nie ulega więc wątpliwości Sądu, że powodowie byli bardzo mocno związani ze zmarłą matką.

Podkreślenia wymaga fakt, iż praktycznie zawsze – pomijając sytuacje wynaturzone, a wręcz patologiczne – relacje łączące dziecko z rodzicami mają charakter szczególny. W dacie śmierci matki powodowie co prawda byli już osobami dorosłymi, a powódki założyły własne rodziny, jednakże nie oznacza to, że z chwilą uzyskania pełnoletniości czy usamodzielnienia się więzi łączące ich z matką zanikły lub uległy osłabieniu. Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie wykazało, iż na skutek doświadczeń z przeszłości, związanych między innymi z wczesną utratą ojca więzi łączące powodów z matką były szczególne, wyjątkowe a wręcz „ponad normalne”. Sąd nie ma wątpliwości, że nagła
i niespodziewana śmierć ukochanej matki była dla nich traumatycznym przeżyciem wywołującym poczucie żalu, smutku, osamotnienia i pustki. Powodowie przez wiele miesięcy przeżywali okres żałoby, nie potrafiąc pogodzić się z zaistniałą sytuacją. Podkreślić należy, iż z całą pewnością sposób w jaki zginęła poszkodowana oraz nieodpowiedzialna i brawurowa postawa sprawcy wypadku, dodatkowo spotęgowały ból i negatywne przeżycia rodziny.

W tym miejscu należy wskazać, iż nie sposób zgodzić się z zarzutem pozwanego, że w chwili wypadku poszkodowana była u schyłku wieku, więc powodowie musieli liczyć się z jej niepodległym odejściem. I. P.
w chwili śmierci miała 67 lat. Była osobą starszą, jednakże nie można powiedzieć, że będącą u schyłku wieku. Do chwili śmierci pracowała, była osobą samodzielną, sprawną i zdrową, co rzutuje na stwierdzenie, iż mogła żyć jeszcze wiele lat, a jej nagła i nieoczekiwana śmierć z pewnością była ogromnym zaskoczeniem dla jej dzieci.

Powodowie co prawda po śmierci matki nie korzystali z pomocy psychologa lub lekarza psychiatry, jednakże niewątpliwie traumatyczne przeżycia naruszyły u nich poczucie psychicznego dobrostanu. Dzięki dojrzałej osobowości i wsparciu rodziny, powodowie poradzili sobie z trudną sytuacją życiową. Jednak do dnia dzisiejszego wspomnienie o mamie i okolicznościach jej śmierci powoduje u powodów negatywne odczucia i wzruszenie.

Dokonując określenia wysokości należnego powodom zadośćuczynienia należy podkreślić, że wprawdzie kodeks cywilny nie wskazuje żadnych kryteriów, jakimi należy się kierować ustalając jego wysokość, niemniej jednak zostały one wpracowane przez judykaturę i doktrynę.

Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia”. Wysokość sumy pieniężnej, stanowiącej zadośćuczynienie za krzywdę, powinna być zatem ustalona po uwzględnieniu wszelkich zachodzących okoliczności, zwłaszcza mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Krzywda ta utożsamiana jest z negatywnymi przeżyciami w sferze psychicznej jednostki. Szkoda niemajątkowa objawia się przede wszystkim
w dotkliwych ujemnych przeżyciach psychicznych, bólu, żalu, poczucia straty, osamotnienia, braku oparcia otrzymywanego dotychczas od bliskiej osoby. Wysokość zadośćuczynienia powinna być uzależniona od indywidualnej oceny sytuacji, jaka panowała w rodzinie przed śmiercią osoby bliskiej i jakiej można by się spodziewać, gdyby do tej śmierci nie doszło. Strata osoby bliskiej to jedno z najtrudniejszych doświadczeń zwłaszcza kiedy dochodzi do niej w tak dramatycznych okolicznościach, jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia należnego powodom, Sąd dokonał oceny rozmiaru krzywdy jaka ich dotknęła, w szczególności wziął pod uwagę przeżycia psychiczne i cierpienia moralne towarzyszące im w związku ze śmiercią matki, tragiczne okoliczności wypadku, poczucie osamotnienia i pustki po zmarłej, rodzaj i intensywność więzi łączącej powodów z matką oraz rolę jaką pełniła ona w ich rodzinie i życiu. Wobec powyższego Sąd uznał, iż odpowiednią sumą tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, która będzie przedstawiać dla powodów odczuwalną wartość ekonomiczną i spełni swój kompensacyjny charakter będzie kwota 60.000,00 zł na rzecz każdego
z powodów.

Mając jednak na uwadze kwoty zadośćuczynienia wypłacone już przez pozwanego na rzecz każdego z powodów w toku postępowania likwidacyjnego w wysokości po 12.000,00 zł, należało zasądzić na ich rzecz po 48.000,00 zł,
a żądania dalej idące, jako wygórowane oddalił.

Uwzględnienie roszczeń powodów w całości nie było uzasadnione
z uwagi na to, że śmierć matki była co prawda dla nich przeżyciem trudnym
i obciążającym, jednakże jak wynika z opinii biegłej psycholog, tak
w przypadku E. S., B. M. (1), D. M. jak
i A. P. nie wywołała ona następstw patologicznych ani uszczerbku na ich zdrowiu. Na podstawie opinii biegłej psycholog Sąd doszedł do przekonania, że powodowie w porównywalnym stopniu przeżyli śmierć matki, dlatego nie należy różnicować ich sytuacji przy określaniu wysokość należnego zadośćuczynienia.

Od zasądzonych kwot zostały przyznane odsetki ustawowe zgodnie
z żądaniem pozwu od dnia 14.03.2016 r. do dnia zapłaty. Orzekając o odsetkach Sąd kierował się art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i art. 14 ust. 1 i 2 ustawy
z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2060 – t.j.). Powodowie sprecyzowali swoje żądania pismem skierowanym do pozwanego z dnia 04.02.2016 r. Żądanie więc odsetek od daty 14.03.2016 r. jest więc w pełni zasadne.

W zakresie kosztów postępowania Sąd w sprawie każdego z powodów dokonał ich stosunkowego rozdzielenia zgodnie z treścią art. 100 k.p.c.

Powodowie wygrali sprawę w 83 % (z żądanej kwoty 58.000,00 zł zasądzono na rzecz każdego z powodów kwotę 48.000,00 zł). Zatem w takim zakresie pozwanego obciążają koszty postępowania. Z kolei na powodach ciąży obowiązek poniesienia kosztów sądowych w wysokości 17 %. Na koszty postępowania w sprawie E. S. złożyły się:

- koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200,00 zł, obliczone zgodnie z § 2 pkt. 6 Rozporządzenia MS z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800) oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictw 2 × po 17 zł.

- opłata sądowa od pozwu w kwocie 2.900,00 zł

- wydatki związane z wynagrodzeniem biegłej psycholog w kwocie 388,68 zł.

Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, Sąd w punkcie 1c) zasądził od pozwanego na rzecz powódki E. S. kwotę 6.004,22 zł (7.234,00 zł × 83% = 6.4004,22 zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, a w pozostałym zakresie wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu oddalił.

W sprawach powódek B. M. (1) i D. M. na koszty złożyły się:

- koszty zastępstwa procesowego w kwotach po 7.200 zł, obliczone zgodnie z § 2 pkt. 6 Rozporządzenia MS z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł,

- opłata sądowa od pozwu w kwotach po 2.900,00 zł

- wydatki związane z wynagrodzeniem biegłej psycholog w kwotach po 388,68 zł

Mając na uwadze stosunkowe rozdzielenie kosztów Sąd w punktach 2c)
i 3c) wyroku zasądził od pozwanego na rzecz odpowiednio B. M. (1) i D. M. kwoty po 5.990,11 zł (7.217,00 zł × 83 % = 5.990,11 zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, a w pozostałym zakresie ich wnioski o zasądzenie kosztów procesu oddalił.

W toku postępowania powódki E. S., B. M. (1)
i D. M. korzystały ze zwolnienia od kosztów sądowych w całości
dlatego w trakcie postępowania opłatę od pozwu i wydatki wykładał za nie Skarb Państwa. W końcowym rozstrzygnięciu spraw Sąd podtrzymał
w stosunku do powódek to zwolnienie od kosztów i na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.
z 2016 r. poz. 623) w punktach 1e), 2e), 3e) wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego wJ.kwoty 2.407,00 zł (2.900,00 zł × 83 % = 2.407,00 zł) tytułem części opłat od pozwu oraz 322,60 zł (388,68 zł × 83 % = 322,60 zł) tytułem części wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłej psycholog jednocześnie odstępując od obciążania powódek pozostałą częścią tych kosztów.

W sprawie A. P., który nie korzystał ze zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, Sąd zasądził od pozwanego na jego rzecz kwotę 8.397,00 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, na którą złożyła się kwota 5.990,11 zł (7.217,00 zł × 83 % = 5.990,11 zł) tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 2.407,00 zł (2.900,00 zł × 83 % = 2.407,00 zł) tytułem części opłaty sądowej od pozwu uiszczonej przez powoda (k. 96).
W punkcie 4e) Sąd, na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. nakazał ściągnąć przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w J. od pozwanego kwotę 322,60 zł (388,68 zł × 83 %), a od powoda 66,08 zł (388,68 × 17 %) tytułem zwrotu wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłej psycholog.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE