UZASADNIENIE

J. K. wniósł do tutejszego Sądu pozew, w którym domagał się zasądzenia od pozwanego K. K. na swoją rzecz kwot po (...) zł miesięcznie tytułem alimentów płatnych z góry do dnia 5 każdego miesiąca wraz z odsetkami w razie zwłoki; oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty po (...) zł miesięcznie tytułem zaległych alimentów za okres od stycznia 2013 r. do września 2015 r., a także o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych. Powód J. K. kilkukrotnie zmieniał żądanie pozwu, aż ostatecznie sprecyzował je wnosząc o: zasądzenie od pozwanego zaległych alimentów za okres od stycznia 2013 r. do września 2016 r. w kwocie (...) zł (45 razy po (...) zł) oraz alimentów bieżących w kwocie (...) zł miesięcznie liczonych od października 2016 r. do lipca 2017 r. (k. 158).

W uzasadnieniu wytoczonego powództwa J. K. wskazał, że jest ojcem K. K.. Od sierpnia 2015 r. utrzymuje się z zasiłków otrzymywanych z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie (...)w L.. W okresie od sierpnia 2015 r. do września 2016 r. otrzymał pomoc na kwotę(...). Powód wskazał ponadto, że od października 2011 r. leczy się z powodu depresji oraz stanów lękowych zdiagnozowanych jeszcze podczas pobytu (...) Ma za sobą próby samobójcze i pobyty w szpitalu. W związku z tym cały czas pozostaje pod opieką lekarzy psychiatrów i leczony jest farmakologicznie. Powód podniósł, że mieszka sam i musi ponosić koszty związane z utrzymaniem mieszkania (podatek, czynsz, opłaty za media), a otrzymywane przez niego środki nie wystarczają na ich pokrycie. Powód wskazywał także na silny konflikt istniejący między stronami.

Pozwany – K. K., mieszkający obecnie w (...) udzielił pełnomocnictwa do reprezentowania go w niniejszej sprawie swojej matce – B. K.. W dniu 8 maja 2017 r. strona pozwana wniosła odpowiedź na pozew, w którym zgłosiła zarzut niewłaściwości Sądu Rejonowego w. T. a z ostrożności procesowej domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych (k.82).

W uzasadnieniu wskazano, że pomiędzy stronami toczyła się także sprawa o alimenty przed Sądem Rejonowym (...) w (...) pod sygnaturą akt (...) Dodano, że powód był wielokrotnie skazywany w sprawach karnych, w których pokrzywdzonymi byli pozwany i jego matka.

Sąd ustalił, co następuje:

J. K. urodził się (...), a K. K. (...) r. K. K. jest synem J. K..

Okoliczności bezsporne.

K. K. od 2006 r. przebywa (...) Początkowo mieszkał tam razem z ojcem, jednak w styczniu 2013 r. J. K. wrócił do Polski.

Okoliczności bezsporne.

J. K. z zawodu jest dziennikarzem, posiada wykształcenie średnie.

Okoliczności bezsporne.

J. K. dwukrotnie podejmował próby samobójcze: w (...) oraz (...). Stwierdzono u niego zaburzenia depresyjne z lękowymi natręctwami myślowymi, wzmożonym niepokojem, pobudliwością, drażliwością, podwyższonym poziomem biernej agresji (kierowanej głównie na zewnętrz), nieufnością do ludzi, podejrzliwością oraz tendecją do wycofywania się z kontaktów społecznych.

Od 2012 r. J. K. leczy się psychiatrycznie. Od kwietnia 2017 r. nastąpiło ponowne pogorszenie jego stanu zdrowia. Wówczas podjął kolejną próbę samobójczą i trafił do szpitala. Przy wypisie otrzymał skierowanie do szpitala psychiatrycznego.

Dowód: wynik badania psychologicznego na zlecenie lekarza psychiatry z dnia 1 czerwca 2016 r., k. 18;

karta informacyjna leczenia psychiatrycznego, k. 176;

skierowanie do szpitala psychiatrycznego, k. 177.

Decyzją Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w L. z dnia 24 listopada 2015 r. J. K. został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim. W odniesieniu do kwestii zatrudnienia wskazano, że po jego stronie występuje istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy. Decyzja ta utraciła ważność w dniu 30 listopada 2016 r.

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w T. w dniu 16 grudnia 2016 r. wydał decyzję, w której wskazał, że J. K. jest niepełnosprawny w stopniu lekkim i może podjąć pracę w warunkach dostosowanych do możliwości psychofizycznych na otwartym rynku pracy.

Dowód: orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, k. 10. k. 44.

Od dnia 7 listopada 2016 r. J. K. jest osobą zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy dla Miasta T. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. W okresie od grudnia 2016 r. do maja 2017 r. Urząd Pracy dysponował 865 ofertami pracy dla osób bez kwalifikacji ze średnim wynagrodzeniem (...) zł brutto. Urząd nie posiadał ofert pracy w zawodzie dziennikarza.

Na dzień 23 lutego 2017 r. J. K. miał wyznaczony przez doradcę klienta termin stawiennictwa w celu przygotowania Indywidualnego Planu Działania. J. K. wyraził zgodę na ten termin, jednak nie stawił się na spotkanie i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa. W związku z tym orzeczono wobec niego utratę na okres 120 dni statusu osoby bezrobotnej. Od 23 czerwca 2017 r. J. K. odzyskał ten status.

Dowód: pismo z Powiatowego Urzędu Pracy dla Miasta T., k. 115;

zeznania J. K., k. 188v.

J. K. otrzymuje od Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie świadczenie pieniężne na zakup artykułów żywnościowych w kwocie 75 zł miesięcznie oraz zasiłek okresowy z tytułu niepełnosprawności w wysokości (...) zł miesięcznie. J. K. otrzymuje również dodatek mieszkaniowy w kwocie 181 zł miesięcznie oraz dodatek do energii elektrycznej w wysokości 11 zł miesięcznie.

Dowód: zaświadczenie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, k. 99;

zeznania J. K., k. 188 v.

Aktem notarialnym z dnia 2 sierpnia 2016 r. (Rep. nr (...)) J. K. sprzedał nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego położonego w L. za kwotę (...)zł.

Aktem notarialnym z dnia 4 sierpnia 2016 r. J. K. (Rep. Nr (...)) kupi nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego położonego w T. za kwotę (...) zł.

Dowód: akt notarialny nr 2229/2016, k. 150-151;

akt notarialny nr 1555/2016, k. 152-154.

W związku z tym, że J. K. od 2015 r. korzystał z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, w związku z przeprowadzką do T. i sprzedażą mieszkania, złożył do tej instytucji oświadczenie, z którego wynikało, że kwotę (...) zł, stanowiącą różnicę w cenie obu mieszkań, spożytkował na bieżące potrzeby w postaci: koszty wyposażenia mieszkania w T. – (...) zł, koszty przeprowadzki L.-T. – ok. (...) zł, zakupy wyposażenia mieszkania – ok. (...) zł, spłata zadłużenia we Wspólnocie Mieszkaniowej – ok.(...) zł, podatek do zapłacenia – ok.(...) zł, pozostałe wydatki – ok. 7.000 zł.

Dowód: oświadczenie, k. 155.

J. K. posiada liczne długi, m.in. we Wspólnocie Mieszkaniowej G. 170-220 w T., (...) S.A. z siedzibą w G., Grupie (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., (...) S.A. z siedzibą w G..

Przeciwko J. K. toczą się także postępowania egzekucyjne.

Dowód: zaświadczenie ze Wspólnoty Mieszkaniowej G. 170-220 w T., k. 161;

rachunek z (...) S.A. z siedzibą w G., k. 162;

zawiadomienie o rozpoczęciu procedury przedsądowej, k. 163;

rozwiązanie umowy z (...) S.A. z siedzibą w G., k. 164;

zajęcie wierzytelności, k. 456;

wezwanie do zapłaty należności, k. 112-113.

Wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2014 r. Sąd Rejonowy (...)w sprawie o sygnaturze (...) J. K. został skazany za czyn z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 12 kk polegający na tym, że w okresie od 31 października 2012 roku do 15 stycznia 2013 roku w L., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, 4-krotnie w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przywłaszczył sobie powierzone mu tytułem alimentów dla syna K. K. pieniądze w łącznej kwocie(...) zł. W wyroku tym (pkt II) orzeczono m.in. środek karny w postaci obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości poprzez zapłat na rzecz pokrzywdzonego K. K. kwoty (...)zł. J. K. nie wykonał tego środka i w związku z tym toczy się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne.

Dowód: wyrok w sprawie (...) k. 36;

wezwanie do zapłaty należności, k. 43.

K. K. mieszka na stałe w A.w N.. Pracuje w firmie handlowej w dziale marketingu.

Dowód: zeznania B. K., k. 126v.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznań świadków oraz okoliczności bezspornych.

Zdaniem Sądu okoliczności, na które wskazywał świadek M. G. są irrelewantne dla niniejszej sprawy. W odniesieniu do zeznań B. K., Sąd uznał je za wiarygodne i przydatne jedynie w zakresie, w jakim wskazywała ona na podjęcie pracy w A.przez K. K.. W pozostałej części, w ocenie Sądu zeznania te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania strony powodowej J. K.. Zdaniem Sądu powód wskazywał na swój rzeczywisty stan majątkowy i zdrowotny.

Przy ustalaniu stanu faktycznego w niniejszej sprawie Sąd nie skorzystał z dowodu w postaci akt sprawy (...) toczącej się przed Sądem Rejonowym L.w L.z powództwa J. K. przeciwko K. K.. W przedmiotowej sprawie doszło do cofnięcia pozwu przez stronę powodową, jednak miało to miejsce na pierwszej rozprawie, bez zrzeczenia się roszczenia.

Zgodnie z treścią art. 128 kro obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Za wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych rodziców na rzecz dzieci, które nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku (art. 133 § 2 kro).

Ustawa nie definiuje pojęcia niedostatku. W związku z tym uczynił to Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu z dnia 16 grudnia 1987 r. (sygn. akt III CZP 91/86). Wskazano w niej, że: „za znajdujące się niedostatku należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku”. W doktrynie wskazuje się ponadto, że stan niedostatku zachodzi wtedy, gdy uprawniony nie ma żadnych albo wystarczających możliwości zarobkowych i majątkowych, a w rezultacie nie ma w ogóle lub nie ma dostatecznych środków do życia. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 stycznia 2012 r. (sygn. akt VI Aca 807/11) wskazano, że nie znajduje się w niedostatku ten, kto jest zdolny do pracy, a jednak nie chce pracować.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, wydanego przez Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w T. z dnia 16 grudnia 2016 r. (k.44) wynika, że powód może podjąć pracę na otwartym rynku pracy w warunkach dostosowanych do jego możliwości psychofizycznych. Podkreślenia wymaga zatem to, że strona powodowa nie została uznana za osobę całkowicie niezdolną do pracy. Z kolei, z zaświadczenia przesłanego do Sądu z Powiatowego Urzędu Pracy dla Miasta T. z dnia 15 maja 2017 r. (k.115) wynika, że urząd ten dysponuje ofertami pracy dla takich osób jak powód. Ponadto, J. K. miał wyznaczony termin na przygotowanie Indywidualnego Planu Działania w kwestii zatrudnienia, jednak pomimo pierwotnej chęci, nie stawił się na niego i nie usprawiedliwił swojej nieobecności.

W ocenie Sądu wskazane powyżej okoliczności przemawiają za twierdzeniem, że powód uchyla się od podjęcia pracy. Posiadając wykształcenie średnie, doświadczenie w zawodzie dziennikarza, a także wykonywanie pracy fizycznej w Anglii, powód ma możliwość podjęcia zatrudnienia. Z własnej woli nie czyni jednak tego.

Zdaniem Sądu należy odwołać się także do faktu, że w dniu 2 sierpnia 2016 r. powód sprzedał nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego, który znajdował się w L. za kwotę (...) zł. Następnie zakupił nieruchomość w T. za kwotę (...) z zł. Wobec tego, po dokonaniu tych transakcji, strona powodowa dysponowała kwotą (...) zł. Wprawdzie z oświadczenia złożonego przez J. K. do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w T. wynika, w jaki sposób powód spożytkował tę kwotę, to zasadność tych wydatków nie może ujść uwadze Sądu przy ustalaniu, czy znajduje się w on niedostatku.

Strona powodowa wskazała, że łącznie koszty związane z przeprowadzką i wyposażeniem mieszkania w T. wyniosły (...) zł, czyli ponad połowę posiadanej przez niego kwoty. Powód określił, że na żywność wydał(...) zł. W ocenie Sądu wydatkowanie kwoty (...) zł na zakup mebli (czy ich transport z L. do T.) świadczy o tym, że osoba, która dokonuje tych wydatków nie znajduje się w niedostatku. Niegospodarność, jaka niewątpliwie wystąpiła po stronie powodowej, nie może uzasadniać powstania obowiązku alimentacyjnego względem niego. Powód, wiedząc, że jego sytuacja zawodowa i majątkowa jest trudna, winien czynić oszczędności i minimalizować koszty.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, powód nie znajduje się w niedostatku w rozumieniu art. 133 § 2 kro, bowiem posiada zdolność do podjęcia pracy, których jednak z własnej woli nie wykorzystuje. Ponadto środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania wydatkował nierozważnie, co również dowodzi temu, że nawet subiektywnie powód nie czuł, iż znajduje się w niedostatku. Gdyby bowiem tak było, czyniłby oszczędności. Niewątpliwie jednak powód znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. W ocenie Sądu sytuacja ta spowodowana została wyłącznie zachowaniem powoda.

Wobec ustalenia przez Sąd, że powód nie znajduje się w niedostatku, powództwo podlegało oddaleniu.

Na marginesie należy także wskazać na to, że strona powodowa pozostaje dłużnikiem względem pozwanego. Wskazać trzeba, że powód został skazany wyrokiem sądu karnego za przywłaszczenie sobie w okresie od 31 października 2012 r. do dnia 15 stycznia 2013 r. kwoty (...) zł, które stanowiły alimenty dla strony pozwanej. W związku z tym, zdaniem Sądu uwzględnieniu powództwa stanęłaby także na przeszkodzie zasada współżycia społecznego, a mianowicie zasada słuszności i sprawiedliwości.

Nadmienić również trzeba, że stosownie do treści art. 6 kc, powód nie wykazał możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, a ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na nim. Kwestia ta jest jednak o tyle marginalna, że do oceny tych możliwości Sąd przystępuje dopiero wówczas, gdy ustali, że uprawniony znajduje się w niedostatku.

W punkcie II wyroku Sąd zniósł między stronami koszty procesu na podstawie art. 100 kpc. Tutejszy Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym o zastosowaniu zasady wzajemnego zniesienia kosztów procesu decyduje kryterium własnościowego rozłożenia obowiązku ponoszenia tych kosztów, nie jest natomiast bezwzględnie wymagane dokładne wyliczenie stosunku wygranej do przegranej (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 czerwca 1974 r., II CZ 104/74; z dnia 10 lutego 1985 r., II CZ 21/85; z dnia 17 czerwca 2011 r., II PZ 10/11). Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że pozwany ustanowił swoim pełnomocnikiem matkę – B. K.. Pismem z dnia 8 maja 2017 r. (k.82) pełnomocnik ten zgłosił zarzut niewłaściwości Sądu Rejonowego w Toruniu wskazując, że sądem właściwym, ze względu na miejsce zameldowania pozwanego jest Sąd Rejonowy w. L. Zarzut ten jest niezasadny ze względu na brzmienie art. 32 kpc, który stanowi, że powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. B. K. była zawiadamiana o terminach rozprawy (k. 92, k. 166). Pełnomocnik wniosła o przyznanie jej zwrotu kosztów dojazdu i noclegu w kwotach: 456 zł (k.128) oraz 430 zł (k.190). W ocenie Sądu wnioski te nie zasługiwały na uwzględnienie. Pełnomocnik pozwanego była jedynie zawiadamiana o terminach rozprawy, bez obowiązku stawiennictwa. W związku z tym pełnomocnik pozwanego miała prawo, a nie obowiązek uczestnictwa w rozprawie. W ocenie Sądu zasądzenie kwoty 886 zł od powoda na rzecz pełnomocnika pozwanego pozostawałoby w sprzeczności z zasadą słuszności. Zdaniem Sądu powód w żadnym razie nie jest obowiązany do pokrywania kosztów noclegu pełnomocnika w hotelu w centrum miasta. To samo dotyczy kosztów przejazdu, skoro pełnomocnik nie była wzywana, a jedynie zawiadamiana o terminach rozprawy. Ponadto mogła złożyć wniosek o przesłuchanie jej w drodze pomocy sądowej przez Sąd Rejonowy w L.

Z tych względów orzeczono jak na wstępie.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE