UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał M. H. prawo do emerytury górniczej poczynając od dnia 1 marca 2017 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej okres pracy górniczej od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku oraz od 1 października 1997 roku do 24 stycznia 2007 roku został uwzględniony przez organ rentowy z zastosowaniem przelicznika 1,2.

W odwołaniu z dnia 9 czerwca 2017 roku pełnomocnik M. H. wniósł o zmianę decyzji i zaliczenie okresu pracy górniczej do stażu pracy od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku oraz od dnia 1 października 1997 roku do dnia 24 stycznia 2007 roku w wymiarze półtorakrotnym oraz zastosowanie do tego okresu przelicznika 1,8 przy ustalaniu wysokości emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że ze świadectwa pracy górniczej wynika, iż wnioskodawca był w okresie od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku zatrudniony na stanowisku elektromontera pozostałych urządzeń, a w okresie od 1 października 1997 roku do 24 stycznia 2007 roku na stanowisku elektromontera aparatury automatyki i pomiarów oraz elektromontera maszyn i urządzeń górniczych, które to stanowiska zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku zał. nr 2 uważa się za pracę górniczą z zastosowaniem przelicznika 1,2 za każdy rok pracy i stanowiska te nie figurują w załączniku nr 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. H. urodził się w dniu (...).
W dniu 14 marca 2017 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, nadal pracuje w (...) S.A Oddział (...) w B..

(dowód: wniosek o emeryturę k.2-5, informacja, k. 6-7 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 10 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał wnioskodawcy od dnia 1 marca 2017 roku emeryturę, której wypłatę zawiesił z uwagi na kontynuowanie przez zatrudnienia.

Do ustalenia wysokości emerytury górniczej organ rentowy uwzględnił:

- 29 lat (348 miesięcy) okresów składkowych, z czego 183 miesięcy obliczono według przelicznika 1,8, co dało 329,4 miesięcy, a 142 miesięcy obliczono według przelicznika 1,2, co daje 170,4 miesięcy. Łącznie dało to 499,8 miesięcy.

- 1 rok i 4 miesięcy okresów nieskładkowych, to jest 16 miesięcy.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2007 roku do grudnia 2016 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 205,02 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 205,2 % przez kwotę bazową w wysokości 3536,87 zł dała kwotę 7251,29 zł.

Wysokość świadczenia wyniosła 5023,42 zł.

Do stażu pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu pracy od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku oraz od 1 października 1997 roku do 24 stycznia 2007 roku.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 10 maja 2017 roku k. 31-32, załączniki k. 33-34 akt emerytalnych)

M. H. nieprzerwanie od 19 sierpnia 1986 roku jest zatrudniony w (...) z siedzibą w R. (wcześniej (...)w B.).

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 akt emerytalnych, umowa o pracę z dnia 19 sierpnia 1986 roku, k. 1 w aktach osobowych)

Od początku zatrudnienia tj. od dnia 19 sierpnia 1986 roku wnioskodawca pracował w Oddziale (...) na koparkach i zwałowarkach (...). ( od 2001 roku oddział ten zmienił nazwę na (...)). W angażach pracodawca określał stanowisko pracy wnioskodawcy jako elektromonter pozostałych urządzeń górniczych.

Od dnia 28 kwietnia 1988 roku do dnia 5 kwietnia 1990 roku wnioskodawca odbywał Zasadniczą Służbę Wojskową.

Po wojsku wnioskodawca wrócił do pracy 4 maja 1990 roku na ten sam oddział, ale na stanowisko elektromontera koparek wielonaczyniowych i zwałowarek.

W dniu 1 października 1997 roku wnioskodawca otrzymał angaż na stanowisko elektromontera aparatury automatyki i pomiarów, a w dniu 17 listopada 2006 roku na stanowisko elektromontera maszyn i urządzeń górniczych w przodku i na tym stanowisku wnioskodawca pracuje nadal.

(dowód: umowa o pracę z dnia 19 sierpnia 1986 roku, k. 1 w aktach osobowych oświadczenie z dnia 19 sierpnia 1986 roku k. 6 w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 4 maja 1990 roku k.10 w aktach osobowych, angaż z dnia 11 lipca 1988 roku k. 11, angaż z dnia 27 października 1997 roku k. 26 w aktach osobowych, angaż z dnia 29 grudnia 2006 roku k. 50 w aktach osobowych, wyciąg z książeczki wojskowej k.22 akt emerytalnych)

Na Oddziale (...) (od 2001 roku zmienił nazwę na (...)) byli zatrudnieni elektromonterzy ( ok.20) oraz kilku automatyków. Elektromonterzy zajmowali się pomiarami elektrycznymi koparek wielonaczyniowych i zwałowarek zarówno w czasie pracy maszyny jak i jej postoju. Pomiary wykonywali w ramach przeglądów okresowych, a także w razie awarii.

Do stałych obowiązków skarżącego jako elektromontera w spornych okresach należało zapewnianie prawidłowego działania koparek wielonaczyniowych i zwałowarek poprzez wykonywanie pomiarów urządzeń elektroenergetycznych znajdujących się na nich tj.:

- pomiarów napięć rażenia – wyznaczanie na częściach przewodzących maszyny dostępnych z poziomu ziemi, dopuszczalnych wartości napięć dotykowych mogących wystąpić podczas uszkodzenia na maszynie kabla lub innego urządzenia elektrycznego;

- pomiarów ochrony przeciwporażeniowej- pomiary rezystancji izolacji kabli i urządzeń zabudowanych na maszynie oraz pomiary rezystancji przewodów ochronnych (uziemiających lub ,,zerujących”) w kablach i przewodach, które z rozdzielnic zabudowanych na maszynie zasilają odbiory elektryczne (silniki, lampy oświetleniowe, grzejniki, wyłączniki krańcowe itd.);

- pomiarów urządzeń elektrycznych (zabudowanych na maszynie transformatorów, silników, oporów rozruchowych i innych urządzeń elektrycznych) – pomiary parametrów elektrycznych ( rezystancja, impedancja, wartości izolacji, itd.);

- pomiarów zabudowanych na maszynie wyłączników i styczników – pomiary czasu działania, w tym pomiary jednoczesności działania styków roboczych;

Wnioskodawca dokonywał także nastawiania i sprawdzania funkcjonalnego zabezpieczeń w rozdzielnicach, zabudowanych na maszynie- nastawianie parametrów zabezpieczeń elektroenergetycznych i sprawdzanie skuteczności wyłączania napięcia z zasilanych przez nie odbiorów (rozdzielni niższego napięcia, transformatorów, silników, obwodów oświetlenia, obwodów ogrzewania, obwodów sterowniczych).

Pozytywne wyniki powyższych pomiarów wykonywanych przez wnioskodawcę były podstawą dopuszczenia do ruchu danej maszyny tj. koparki lub zwałowarki.

(dowód: charakterystyka stanowiska pracy wnioskodawcy z 4 września 2017r. – k. 12 akt, zeznania świadka S. C. protokół z rozprawy z dnia 17 października 2017 roku od minuty 3:43 do minuty 10:54, zeznania świadka R. W. protokół z rozprawy z dnia 17 października 2017 roku od minuty 10:54 do minuty 24:40, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 17 października 2017 roku od minuty 16:02 do minuty 21:24 k. 14-16 akt sprawy)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 3 kwietnia 2009 roku ustaliła, że M. H. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresach:

- od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku ( przez 447 dniówek), pomimo zatrudnienia na stanowisku elektromontera pozostałych urządzeń eklektycznych, wykonywał prace w wymiarze półtorakrotnym na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od 4 maja 1990 roku do 24 stycznia 2007 roku ( 3531 dniówek) , pomimo zatrudnienia na stanowisku elektromontera koparek wielonaczyniowych i zwałowarek ( 4 maja 1990 roku – 30 września 1997 roku), elektromontera aparatury automatyki i pomiarów (1 października 1997 roku -16 listopada 2006 roku), elektromontera maszyn i urządzeń górniczych w przodku (17 listopada 2006 roku – 24 stycznia 2007 roku) wykonywał prace w wymiarze półtorakrotnym na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: protokół z posiedzenia k. 9 - 11 akt emerytalnych)

W dniu 20 lutego 2017 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym zaświadczyła, że w okresie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy M. H. wykonywał pracę górniczą:

- od 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od 4 maja 1990 roku do nadal na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku pracodawca zaewidencjonował wnioskodawcy 447 dniówek stykowych a w okresie od 1 października 1997 roku do 24 stycznia 2007 roku 1834 dniówek stykowych.

( dowód: załączniki w postaci wykazu dniówek stykowych k. 12-14 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy przy wyliczeniu wysokości emerytury wnioskodawcy za sporne okresy od dnia 19 sierpnia 1986 roku do dnia 27 kwietnia 1988 roku oraz od dnia 1 października 1997 roku do dnia 24 stycznia 2007 roku zastosował na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 4 przelicznik 1,2. Pełnomocnik wnioskodawcy natomiast domagał się przeliczenia w/w okresów do stażu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz do wysokości emerytury wg. przelicznika 1,8 zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się stosownie do treści art. 51 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2 ) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej przelicznik 1,8 za każdy rok pracy - jak wynika z art. 51 ust 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - stosuje się wyłącznie do pracy, o której mowa w art. 50d ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pracami do których stosuje się przelicznik 1,8 zgodnie z art. 50d ustęp 1 pkt 1 ustawy jest praca w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 roku Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 roku, Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A zatem zakładowe wykazy stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza, muszą być zgodne z wykazem nr 2 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą lub wykazem nr 3 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Jednakże dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010r., I UK 25/10, LEX nr 621137). Rozporządzenie wykonawcze nie może zatem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy.

Innymi słowy zastosowanie przelicznika 1,8 do pracy ubezpieczonego na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 do rozporządzenia wymaga by praca ta odpowiadała treści art. 50 d ust 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stwierdzenie zatem przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej z dnia 20 lutego 2017r., iż skarżący zajmował stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia dział III pkt 7 tj. rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonującego prace elektryczne, nie jest jeszcze równoznaczne z wykonywaniem przez niego pracy, o której mowa w art. 50d ustęp 1 pkt 1 ustawy, jak chce skarżący. W szczególności , że wnioskodawca w spornych okresach zajmował stanowiska pracy, które uprawniały go li tylko do zaliczenia tej pracy do zwykłej pracy górniczej. Skarżący domagając się przeliczenia świadczenia emerytalnego z zastosowaniem przelicznika 1,8 do spornego okresu pracy górniczej winien zatem wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ustęp 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związany z procesem wydobycia węgla. Wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia odnosi się zatem wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo).

Pracodawca w świadectwie wykonywania pracy górniczej zaznaczył, że w spornych okresach skarżący pracował na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 dziale III pod poz. 7 tj. rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne. W świadectwie wykonywania pracy górniczej pracodawca nie wskazał jednak na czym polegały prace wykonywane przez skarżącego.

Tymczasem przepis art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS do prac górniczych zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym do emerytury i 1,8 do jej wysokości zalicza jedynie prace bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Ponadto stosownie do treści art. 50d ustawy, aby w/w prace były zaliczane w wymiarze półtorakrotnym muszą być wykonywane na odkrywce w przodku. Oznacza to, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki.

Przepisy nie definiują pojęcia przodka i prac przodkowych. Przyjęcie ogólnej tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu, a następnie rekultywacją wyrobisk i zwałowisk, (związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) nie odpowiada pojęciu "pracy przodkowej", wynikającej z wykładni przepisów art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (tak por. wyrok SA w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1121/13, LEX). W orzecznictwie SN kwestionuje się również zasadność rozszerzania samego pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która wynika z opinii naukowo-technicznej i obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, L.).

Z powyższego wynika, iż pojęcie przodka musi być wykładane przez Sąd w sposób ścisły i ograniczać się wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych, albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Praca przodkowa polega zaś na urabianiu i ładowaniu urobku lub nakładu, albo jest bezpośrednio związana z procesem urabiania urobku.

Jednocześnie w związku z ustawowym określeniem pojęcia pracy w przodkach należy stwierdzić, że dla zaliczenia pracy do stażu w wymiarze półtorakrotnym nie chodzi o jakąkolwiek pracę w przodku przy maszynach ładujących i transportujących, a wyłącznie o pracę, która polega na montażu, likwidacji i transporcie obudów maszyn ładujących i transportujących w przodkach. Pod określeniem "inne prace przodkowe" należy zaś rozumieć inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1. Stąd różnego rodzaju inne prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy. ( tak por. SA w Katowicach w wyroku z dnia 22 listopada 2012 roku, IIIAUa 437/12, LEX).

Z powyższych rozważań wynika zatem, iż przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom w kopalni węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym czas pracy górniczej w przodku tylko wówczas, gdy spełnia łącznie wszystkie wskazane w powołanych przepisach przesłanki: co do miejsce wykonywania, co do rodzaju czynności, co do obsługi wskazanych w tym przepisie maszyn i urządzeń. Wypełnienie np. jedynie warunku pracy w przodku nie jest zatem wystarczające do uznania, że praca ta spełnia definicję z art. 50 d ust. 1 pkt 1 i znajduje się w wykazie III załącznika 3 poz. 7 rozporządzenia.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego w postaci charakterystyki pracy skarżącego sporządzonej przez pracodawcę, angaży oraz zeznań świadków, a także wnioskodawcy wynika, że w spornych okresach skarżący pracował na odkrywce w charakterze elektromontera na Oddziale (...) i (...), które zajmowały się utrzymywaniem ruchu zwałowarek i koparek wielonaczyniowych. Wnioskodawca wykonywał prace w zakresie pomiarów elektrycznych na koparkach i zwałowarkach. Do stałych obowiązków skarżącego należało zapewnianie prawidłowego działania koparek wielonaczyniowych i zwałowarek poprzez wykonywanie pomiarów znajdujących się na nich urządzeń elektroenergetycznych. Pomiary te wnioskodawca wykonywał zarówno w czasie pracy maszyny jak i jej postoju, w ramach planowych przeglądów okresowych, a także w razie awarii.

Przez cały okres zatrudnienia wnioskodawca miał taki sam zakres czynności tj. wykonywał planowe i bieżące pomiary elektryczne na koparkach i zwałowarkach. Jego praca różniła się jedynie miejscem jej wykonywania na odkrywce w zależności od tego jakiej maszyny dotyczył remont. Remonty odbywały się bowiem w miejscu usytuowania maszyny. A zatem remont zwałowarek odbywał się na zwałowisku, a remont koparek wielonaczyniowych w przodku wydobywczym.

Jak z tego wynika skarżący pracę w przodku wydobywczym świadczył jedynie wówczas, gdy zajmował się pomiarami elektrycznymi koparek wielonaczyniowych. Pomiary elektryczne zwałowarek, jako usytułowanych na zwałowisku, odbywały się bowiem poza przodkiem wydobywczym.

Tymczasem jak wyżej wyjaśniono pracą w przodku w rozumieniu art. 50d ustawy jest li tylko praca w tzw. przodku wydobywczym, a zatem w miejscu, w którym wydobywa się urobek. Przodek ogranicza się wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych albo ich bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Miejsce zwałowania nadkładu (zwałowisko), gdzie pracują maszyny podstawowe tj. zwałowarki nie jest bezpośrednio związane z miejscem wydobywania urobku, a zatem nie mieści się w pojęciu przodka określonego w art. 50d ustawy. Tym samym prace na zwałowisku w obrębie pracy maszyny podstawowej jaką jest zwałowarka nie są pracami przodkowymi wymienionymi z art. 50d ustawy.

Skoro zatem skarżący oprócz pomiarów elektrycznych koparek w miejscu wydobywania kopaliny, wykonywał także prace elektryczne na zwałowarkach, w miejscu zwałowania nadkładu, to nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przodkowej, o której mowa w art. 50d ustawy. Wyklucza to zaliczenie spornego okresu zarówno w wymiarze półtorakrotnym do emerytury jak i z przelicznikiem 1,8 do wysokości. Należy bowiem zauważyć, że aby prace górnicze, o których mowa w art. 50 d ust. 1 ustawy mogły być zaliczone przy ustalaniu prawa do emerytury w wymiarze półtorakrotnym oraz do wysokości emerytury z przelicznikiem 1,8 stosownie do treści art. 51 ust. 1 ustawy, muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Warunek wykonywania prac górniczych co najmniej połowy wymiaru czasu pracy został wskazany w art. 50 b ustawy. Należy jednakże podkreślić, iż przepis ten znajduje się w rozdziale 3a dotyczącym emerytur górniczych. Przepis ten stanowi regulację dotyczącą uwzględnienia okresów pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą przy ustalaniu prawa do emerytury. Do ustalenia zatem prawa do emerytury wystarczające jest, aby praca górnicza, tj. praca o której mowa w art. 50 c i równorzędna była wykonywana co najmniej połowę wymiaru czasu pracy. Zgodnie natomiast z art. 50 d ust. 1 przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym okresy wskazane w tym przepisie. Odnosząc się zaś do stosowanego załącznika nr 3 dział III, poz. 7 prace te muszą być wykonane bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co jednoznacznie wynika z treści przepisu.

Sytuacji tej nie zmieniają odmienne ustalenia komisji weryfikacyjnej, świadectwo wykonywania pracy górniczej czy też charakterystyka stanowiska pracy. Dokumenty te o charakterze prywatnym operują bowiem szeroką definicją przodka, sprowadzającą przodek do miejsca pracy maszyn górniczych na odkrywce, która jako sprzeczna z definicją przodka w rozumieniu art. 50 d ustawy, nie może odnieść zamierzonego skutku.

Z uwagi zatem na rodzaj maszyn górniczych, na których wnioskodawca dokonywał pomiarów elektrycznych (oprócz koparek, także zwałowarki) oraz miejsce wykonywania czynności, wnioskodawca nie wykonywał kwalifikowanej pracy górniczej z art. 50d ustawy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie zatrudnienia.

Dysponowanie przez skarżącego świadectwem wykonywania pracy górniczej, w której pracodawca zaświadczył, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornych okresach wykonywał pracę górniczą na stanowisku rzemieślnika na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonując prace mechaniczne wymienione w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, nie ma wpływu na ocenę charakteru jego pracy. Świadectwo wykonywania pracy górniczej jest dokumentem prywatnym, a zatem stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Nie korzysta natomiast tak jak dokumenty urzędowe z domniemania prawdziwości tego co zostało w nim zaświadczone. Mimo zatem posiadania takiego świadectwa, na wnioskodawcy, wobec zakwestionowania prawdziwości tego dokumentu przez organ rentowy spoczywał ciężar wykazania jego prawdziwości, czemu skarżący nie sprostał. To samo odnosi się do protokołu z posiedzenia Komisji weryfikacyjnej. Należy przypomnieć, że ani rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty , ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy, nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień, niż uczynił to ustawodawca w art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zaś wykładnia przepisów powołanego rozporządzenia nie może zmieniać, ani rozszerzać ustawowej definicji pracy górniczej. Innymi słowy, analiza w ocenie pracy górniczej, zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, powinna się koncentrować na jej ustawowych warunkach (pojęciu tej pracy), a nie na samej nazwie stanowiska (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011 r., sygn . I UK 382/10). Zatem ustalenie, że w spornym okresie praca górnicza ubezpieczonego miała kwalifikowany charakter, winno znaleźć oparcie w wynikach postępowania dowodowego.

Tymczasem jak wyżej wskazano, w związku z ustawowym określeniem pojęcia pracy w przodkach nie chodzi o jakąkolwiek pracę w przodku i nawet nie chodzi o jakąkolwiek pracę przy maszynach urabiających, ładujących i transportujących urobek, a wyłącznie o pracę, która polega na montażu, likwidacji i transporcie obudów maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach, zaś pod określeniem "inne prace przodkowe" należy rozumieć inne prace górnicze w przodku, rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy.

Bez znaczenia dla sprawy pozostaje również fakt przyznania świadkowi S. C. emerytury górniczej z uwzględnieniem jako pracy w wymiarze półtorakrotnym okresu jego zatrudnienia w kopalni, na takim samym stanowisku jak odwołujący. Każda rozpatrywana przez Sąd sprawa jest badana w sposób indywidualny, przy uwzględnieniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Każdy też Sąd jest niezawisły w swoim orzekaniu.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

WYROK

UZASADNIENIE