WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Natalia Pawłowska - Grzelczak

Protokolant: sekr. sądowy Marta Serwatka

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2017 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 130 796,50 zł (sto trzydzieści tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt sześć złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi (określonymi jako odsetkami ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku):

- od kwoty 42 138 zł ( czterdzieści dwa tysiące sto trzydzieści osiem złotych) od dnia 7 grudnia 2011 roku

- od kwoty 1170,50 zł (jeden tysiąc sto siedemdziesiąt złotych pięćdziesiąt groszy) od dnia 29 grudnia 2011 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 7 lutego 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 2 marca 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 3 kwietnia 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 12 maja 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 5 czerwca 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 7 lipca 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 1 sierpnia 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 6 września 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 29 sierpnia 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 28 grudnia 2012 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 23 marca 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 24 marca 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 9 kwietnia 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 30 kwietnia 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 29 maja 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 9 lipca 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 30 lipca 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 27 września 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 23 października 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 21 listopada 2013 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 23 kwietnia 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 24 kwietnia 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 28 kwietnia 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 28 maja 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 28 czerwca 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 12 sierpnia 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 20 września 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 30 października 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 2 grudnia 2014 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 3 lutego 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 21 lutego 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 25 marca 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 24 kwietnia 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 22 maja 2015 roku

- od kwoty 2187,20 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) od dnia 29 sierpnia 2015 roku

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. ustala, że powódka wygrała niniejszy proces w 80 % a pozwana w 20 % przy czym szczegółowe rozliczenie kosztów procesu pozostawia referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt VIII GC 355/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w pozwie wniesionym w dniu 3 czerwca 2015 r. domagała się zasądzenia od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 163 443,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot szczegółowo wskazanych w petitum pozwu oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podała, że dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną z nieruchomości, której jest wieczystym użytkownikiem za okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 maja 2015 r. Z pełnego władztwa powódki wyłączone są takie części nieruchomości jak słup podtrzymujący linię wysokiego napięcia i jego bezpośrednie otoczenie, drogę konieczną dojazdu do słupa oraz do trafostacji, strefę ochronną pod linią wysokiego napięcia i podziemne kable przesyłowe wraz z otaczającym je terenem wyłączonym z użytku. Urządzenia te nie pozwalają na pełne korzystanie z działki choć powódka ponosi koszty utrzymania nieruchomości. Powódka wskazała, że na dochodzoną kwotę składa się kwota 71 581,32 zł (36x1988,37 zł) stanowiąca odszkodowanie za okres od 1 grudnia 2008 r. do 30 listopada 2011 r. oraz kwota 91 862,40 zł (42x2187,20 zł) za okres od 1 grudnia 2011 roku do 31 maja 2015 roku. Powódka podniosła, że wzywała pozwaną do zapłaty odszkodowania, ponadto podjęła próbę polubownego rozwiązania sporu jednak nie doszło do zawarcia ugody. W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że korzystanie z urządzeń posadowionych na nieruchomości powódki sprowadza się do eksploatacji i dokonywania kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwania awarii, wymiany urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej oraz do wstępu na obciążoną nieruchomość w celu wykonywania przedmiotowych prac. Pozwana zarzuciła, że powódka nie wykazała wysokości dochodzonej kwoty za bezumowne korzystanie, która, zdaniem pozwanej, jest zdecydowanie zawyżona oraz nie odpowiada stawkom rynkowym i nie uwzględnia okoliczności konkretnego przypadku. Odnosząc się do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z drogi dojazdowej wskazała, że prowadzi ona przez ogólnodostępne miejsce parkingowe co wskazuje, że dojazd pozwanej do urządzeń elektroenergetycznych jest okazjonalny. Wobec tego roszczenie w tym zakresie jest nieuzasadnione. Dodatkowo podniosła, że decydując się na zakup tej nieruchomości powódka miała pełną świadomość w zakresie usytuowanych na niej urządzeń sieci elektroenergetycznej oraz wszelkich konsekwencji z tego wynikających. Powyższe wpłynęło również na cenę zakupu nieruchomości co ma istotne znaczenie przy ustalaniu wynagrodzenia w przedmiotowej sprawie. Pozwana zakwestionowała przyjętą przez powódkę powierzchnię, w oparciu o którą wyliczono wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania wskazując, że jest ona zawyżona. Odnosząc się do powierzchni strefy ochronnej, określonej przez powódkę, pozwana wskazała, że jej zwiększenie o 4.493m jest nieuzasadnione. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia za okres poprzedzający okres trzech lat liczonych od dnia wniesienia pozwu uzasadniając powyższe brakiem wykazania przez powódkę przerwania biegu przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
S. jest wieczystym użytkownikiem działki nr (...) w obrębie geodezyjnym nr 90
położonej przy ul. (...) w S. o powierzchni 2 ha 22 a 71 m², dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Na tym terenie posadowione są urządzenia infrastruktury elektroenergetycznej, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, tj. stacja transformatorowa, dwutorowa linia napowietrzna WN 110 kV Nr (...) i (...) wraz z konstrukcją wsporczą (słupem) OcP + 9, a także podziemne linie kablowe. Linię wysokiego napięcia otacza strefa ochronna natomiast w przypadku trafostacji ustanowiona jest dojazdowa droga konieczna. Dowody: odpis księgi wieczystej nr (...) (k. 22 -26, 208 – 212), karty obiektu (k. 200 – 203), protokół zdawczo – odbiorczy (k. 204 – 205), karta obiektu (k. 206 – 207), opinia pisemna biegłego sądowego Z. R. (k. 475 – 485), zeznania świadka A. Ł. (k. 373 – 375), zeznania świadka K. R. (k. 444v. – 445). Pozwana zobowiązana jest do wykonywania czynności eksploatacyjnych w stosunku do urządzeń elektroenergetycznych m.in. oględzin linii, przeglądów, pomiarów (raz na 5 lat), oczyszczania narastających zarośli, przycinanie gałęzi drzew, wymiany izolacji. Pozwana nie zwraca się do powódki o zgodę na wykonanie powyższych czynności. Linia znajdująca się na terenie użytkowanym przez powódkę jest niezwykle istotna dla miasta S., łączy ona rozdzielnię na (...) z rozdzielnią przy ul. (...), zasilając stacje (...), T., N. i Ł..

Dowód: zeznania świadka A. Ł. (k. 373 – 375), zeznania świadka K. R. (k. 444v. – 445).

W dniu 30 czerwca 2007 r. została zawarta umowa zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, na podstawie której (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stała się nabywcą elementów infrastruktury energetycznej m.in. posadowionej na działce użytkowanej przez powódkę. Zbywcą urządzeń była (...) S.A. w P..

Dowód: akt notarialny z 30 czerwca 2007 r. Rep. A nr (...) (k. 257 – 275).

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2008 r. Sąd Rejonowy w Szczecinie w sprawie o sygn. akt XI GC 282/06 zasądził od (...) spółki akcyjnej w P. tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy kwotę 6 847,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za okres 15 miesięcy tj. od 1 grudnia 2014 r. do 28 lutego 2006 roku. Dla rozstrzygnięcia tego sporu Sąd na podstawie dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu geodezji i elektroenergetyki ustalił, że obszar wyłączeń związany z umiejscowieniem na nieruchomości pozostającej w wieczystym użytkowaniu powódki wynosi razem 65,25 m², na co składa się obszar: zajęty przez trafostację i jej bezpośrednie otoczenie, umożliwiające dostęp do budynku i uwzględniające niemożność stawiania innych budowli oraz urządzeń – 56,25 m²; słup podtrzymujący linię wysokiego napięcia i jego bezpośrednie otoczenie, umożliwiające dostęp do słupa, jego renowację i konserwację oraz uwzględniające niemożność stawiania innych budowli oraz urządzeń – 9 m²; drogę konieczną dojazdu do słupa oraz trafostacji, uwzględniającą konieczność przejazdu pojazdu o szerokości do 2,5 m – 227,5 m²; strefę ochronną pod linią wysokiego napięcia – 12,4 m² co daje pas o obszarze 2430,40 m². W sprawie o sygn. akt XI GC 282/06 biegły sądowy ustalił możliwy czynsz do uzyskania za najem bezumowny w kwocie 12 163 zł. Ponadto, między powódką a (...) spółką akcyjną w (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. toczył się spór w sprawie o sygn. II C 86/14 o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z części nieruchomości powódki w okresie od 1 marca 2006 r. do 30 listopada 2008 r. oraz za korzystanie ze strefy ochronnej pod linią wysokiego napięcia od 1 grudnia 2005 r. do 30 listopada 2008 r. a także korzystanie z terenu zajętego na podziemne kable przesyłowe wraz z otaczającym je terenem wyłączonym z użytku za okres od 1 grudnia 2005 r. do 30 listopada 2008 r. zakończony prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2014 roku.

Dowody: kopia wyroku z uzasadnieniem (k. 27 – 33, 296 – 309), kopia wyroku z uzasadnieniem (k. 36 -59, 310 - 334), opinia biegłego sądowego E. G. w sprawie XI GC 282/06 (k. 152 – 155, 282 - 289), opinia biegłego sądowego Z. L. w sprawie XI GC 282/06 (k. 156 – 158, 276 - 281), kopia wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie o sygn. II Ca 900/14 (k. 335).

W dniu 7 maja 2009 r. powódka zawezwała pozwaną do próby ugodowej w sprawie wynagrodzenia w kwocie 131 232,75 zł za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wniosek ten został zarejestrowany w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie pod sygn. I Co 156/09. Na posiedzeniu z dnia 30 września 2009 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie stwierdził, że do zawarcia ugody nie doszło. Kolejny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej powódka skierowała w dniu 11 czerwca 2012 r. Wniosek obejmował żądanie za okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 maja 2012 r. Na posiedzeniu z dnia 20 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie stwierdził, że do zawarcia ugody nie doszło. W piśmie z dnia 30 listopada 2011 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 71 581,32 zł za bezumowne korzystanie w okresie od 1 grudnia 2008 r. do 30 listopada 2011 r. W odpowiedzi na to wezwanie pozwana zakwestionowała tak p[od względem faktycznym jak i prawnym zasadność żądania. Następnie powódka wzywała pozwaną do zapłaty odszkodowania za każdy miesiąc zaś pozwana konsekwentnie kwestionowała zasadność tego żądania.

Dowody: wezwania do zapłaty (k. 60 – 145), zawezwania do próby ugodowej (k. 146 – 151), odpowiedź na wezwanie do zapłaty (k. 170), korespondencja (k. 171 – 174), zawezwanie do próby ugodowej z dnia 7 maja 2009 r. wraz z załącznikami w sprawie o sygn. I Co 156/09 (k. 384 – 424), wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 11 czerwca 2012 r. wraz z załącznikami w sprawie o sygn. I Co 337/12 (k. 425 -439).

W dniach 11 października 2012 r. i 17 października 2012 r. przeprowadzono badania przebiegu kabli przez nieruchomość użytkowaną przez spółkę (...) wykorzystywanych przez pozwaną do zasilania podmioty w energię elektryczną, podczas których ujawniono większą ilość kabli niż pierwotnie zakładała powódka.

Dowody: pismo z dnia 24 lipca 2013 r. (k. 159 – 160), sprawozdanie (k. 164).

Urządzenia infrastruktury elektroenergetycznej pozwanej znajdujące się na nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym powódki przedstawiają się następująco:

- szerokości pasa gruntu służebności przesyłu dla linii 110 kV (korytarz przesyłowy) wynosi 13,5 m,

- powierzchnia zajmowana przez fundament (nogę) słupa - 4,84 m²,

- pas gruntu wymagany dla celów eksploatacyjnych linii (konserwacja i naprawa) wynosi łącznie 6,50 m,

- szerokość kabli podziemnych przesyłowych 0,5 m.

Płaszczyzna pod linią wysokiego napięcia przebiegającą przez nieruchomość powódki wykorzystywana jest w pełni do prowadzenia działalności gospodarczej tj. znajduje się tam plac manewrowy nauki jazdy.

Grunt całkowicie wyłączony na skutek posadowienia urządzeń elektroenergetycznych przedstawia się następująco:

- budynek stacji transformatorowej – 26 m²,

- grunt zajęty przyziemiem słupa linii przesyłowej 110 kV - 9 m²,

- grunt zajęty przyziemiem złącza kablowego – 0,5 m,

- droga dojazdowa do słupa i stancji transformatorowej – 352,50 m²tj. pas gruntu o szerokości 2,5 metra na terenie działki nr (...) wjazd przez południowo – zachodnią bramę w lewo do słupa – powierzchnia 140 m², w prawo do stacji transformatorowej – 212,5 m²,

- strefa ochronna związana z linią wysokiego napięcia (korytarz przesyłowy) – 4 312 m², tj. 22 m x 196 m)

- podziemne kable przesyłowe o szerokości 0,5 m – 225 m²,

- linia kablowa zasilająca budynek nr (...) m²

W piśmie z dnia 24 marca 2014 r. pozwana wskazała, w ramach programu działań dla wypracowania standardów w sieci dystrybucyjnej spółki, że pas ochrony funkcyjnej w obrębie linii napowietrznej 110 kV powinien mieć szerokość w poziomie nie mniejszą niż 22 m (po 11 m po każdej ze stron od osi linii 110 kV).

Dowody: wniosek (k. 290), decyzja (k. 291-291), mapki stanowiące dokumenty z akt o sygn. II C 86/14 (k. 295), projekt budowlany (k. 336 – 337), decyzja (k. 338), projekt koncepcyjny (k. 339 – 341), uchwała Rady Miasta (k. 342 – 362), oświadczenie (k. 364), opinia pisemna i ustna uzupełniająca biegłego sądowego Z. R. (k. 475 – 485, 545 – 547, 548 - 549), opis techniczny (k. 493 – 499), opinia pisemna i ustna uzupełniająca biegłego sądowego P. I. (k. 514 – 517, 547 - 548), pismo pozwanej z dnia 24 marca 2014 r. (k. 518), fotografia (k. 532).

Powódka zawarła w dniach 1 listopada 2013 r., 1 czerwca 2008 r., 18 lutego 2011 roku, 19 września 2013 r. i 19 maja 2015 r. umowy najmu części nieruchomości w zakresie: garażu blaszanego (pow. 14, 00 m²) ze stawką czynszu miesięcznego w kwocie 36,41 zł netto, placu o powierzchni 210 m²(plac manewrowy nauki jazdy) ze stawką czynszu miesięcznego w kwocie pierwotnej 315, 00 zł netto, po zwiększeniu powierzchni najmu do 750,00 m²i uwzględnienia waloryzacji czynsz wynosił 311,10 zł netto za 1 m²placu; sześciu miejsc parkingowych dla samochodów osobowych ze stawką czynszu 600 zł netto miesięcznie; placu parkingowego dla pojazdów ciężarowych ze stawką czynszu 200, 00 zł netto miesięcznie; wiaty blaszanej o pow. 356,00 m²oraz przyległego placu o pow. 1000,00 m²ze stawką czynszu 5 000 zł netto miesięcznie.

Dowody: umowa najmu z dnia1 listopada 2013 r. (k. 563 – 567), umowa najmu z dnia 1 czerwca 2008 r. z aneksami (k. 568 – 574), pismo z dnia 14 lutego 2013 r. (k. 575), umowa najmu z dnia 19 maja 2015 r. (k. 576 - 580), umowa najmu z dnia 19 września 2013 r. (k. 581 – 584), umowa najmu z dnia 18 lutego 2011 r. (k. 585 – 591).

Wartość miesięcznego czynszu dzierżawnego za okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2011 r. wynosił:

- grunt całkowicie wyłączony 35,50 m²– 40,40 zł

- droga dojazdową 325,50 m²– 74,15 zł

- strefa ochronną 4.312,00 m²- 982,25 zł

- podziemne kable przesyłowe 323,50 m²– 73,70 zł

Wartość miesięcznego czynszu dzierżawnego za okres od 1 grudnia 2012 r. do 31 maja 2015 r. wynosił:

- grunt całkowicie wyłączony 35,50 m²– 102,95 zł

- droga dojazdową 325,50 m²– 188,80 zł

- strefa ochronną 4.312,00 m²- 2 501,45 zł

- podziemne kable przesyłowe 323,50 m²– 187,70 zł

Łączna wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wyniosła 165 525,00 zł, tj. 43 310 zł za okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2011 r. i 122 215,00 zł za okres od 1 grudnia 2012 r. do 31 maja 2015 r.

Dowód: pisemna i ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego L. P. (k. 643 – 658, 685 - 686).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo wywiedzione przez spółkę (...) zasługiwało na uwzględnienie co do zasady i częściowo co do wysokości. Powódka na gruncie rozważanej sprawy dochodziła wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, której jest użytkownikiem wieczystym w okresie od 1 grudnia 2008 r. do 31 maja 2015 r. W kontekście sformułowanego w pozwie żądania stwierdzić należało, iż zostało ono oparte na przepisach dotyczących ochrony własności. Podstawę materialnoprawną powództwa stanowią zatem normy art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c., zgodnie z którymi samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne, jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Zobowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Jeżeli jednak podmiot posiada teren w złej wierze, jego obowiązki względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, nadto obowiązany zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Powyższe przepisy regulują kwestię tzw. roszczeń wyrównawczych (uzupełniających). Obejmują one swym zakresem rozliczenia między właścicielem a posiadaczem, jeżeli posiadacz nie jest w stanie powołać się na przysługujący mu tytuł do władania rzeczą, gdy stron nie łączył stosunek umowny. Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy odpowiada pod względem wartości temu, co właściciel uzyskałby, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2005 roku, IV CK 105/05). Roszczenia przewidziane w art. 225 i 224 § 2 k.c. przysługują także wieczystemu użytkownikowi, który na mocy art. 233 k.c., może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, a także swym prawem rozporządzać. Posiadaczem rzeczy jest bowiem zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż przesłankami zastosowania przepisów normujących odpowiedzialność z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości są przymiot właściciela, zła wiara posiadacza, brak tytułu prawnego, władanie rzeczą przez posiadacza samoistnego lub zależnego. W niniejszej sprawie materiał dowodowy bezspornie wskazywał – i nie było to kwestionowane - że część gruntu będącego przedmiotem wieczystego użytkowania powódki zajęta została przez urządzenia elektroenergetyczne pozwanej. Spór w zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie trwa między stronami od kilku lat i w tym przedmiocie sądy orzekały już wyrokami z 4 lipca 2008 r. i 25 kwietnia 2014 roku. Niespornym zatem było, z jednej strony uprawnienie powódki do dochodzenia roszczeń uzupełniających, a z drugiej strony zła wiara pozwanej, której w stosunku do zajmowanej nieruchomości nie przysługuje żadne prawo i nie łączy jej z powódką żaden odnoszący się do nieruchomości stosunek prawny. Na gruncie niniejszej sprawy przedmiot sporu sprowadzał się do tego, jaka powierzchnia gruntu powódki jest zajmowana przez urządzenia elektroenergetyczne pozwanej oraz jaki jest obszar strefy ochronnej i drogi koniecznej, a w konsekwencji w jakiej wysokości pozwana jest zobowiązana na rzecz powódki do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z tej powierzchni za okres podany w pozwie. Ponadto rozważenia wymagał zarzut przedawnienia części roszczenia podniesiony w odpowiedzi na pozew. Sąd w pierwszej kolejności odniósł się właśnie do kwestii przedawnienia. Poczynienie bowiem ustaleń w tym zakresie wpłynie na przedmiotowość dalszych rozważań. Pozwana zarzuciła, że przedawniły się roszczenia za okres poprzedzający okres trzech lat liczonych od dnia wniesienia pozwu wskazując na brak wykazania przez powódkę przerwania biegu przedawnienia. Precyzując swoje stanowisko w tym zakresie na rozprawie w dniu 1 lutego 2016 r. wskazała, że przedawnione jest roszczenie co do pierwszych dziesięciu kwot, łącznie z kwotą 2 187,20 zł z odsetkami od 23 sierpnia 2012 r. Roszczenie właściciela (użytkowania) nieruchomości przeciwko posiadaczowi o zwrot wynagrodzenia za korzystnie z nieruchomości podlega ocenie pod kątem przedawnienia na podstawie art. 118 k.c. Wobec tego roszczenie dochodzone niniejszym pozwem, stosownie do art. 118 k.c. przedawnia się z upływem trzech lat, jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przy czym bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.). Powódka dochodzi roszczenia za okres od 1 grudnia 2008 r. a zatem roszczenie to przedawniłoby się w grudniu 2011 r. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się: 1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; 2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, 3) przez wszczęcie mediacji. Natomiast w myśl art. 124 § 1 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Zgodnie z § 2 w razie przerwania przedawnienia przez czynność przed sądem polubownym, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. O tym czy czynność procesowa przerywa bieg przedawnienia decydują więc przesłanki z art. 123 § 1 k.c. Należą do nich czynności przedsięwzięte bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia, zabezpieczenia roszczenia. Dochodzenie roszczenia oznacza zwrócenie się uprawnionego (wierzyciela) do organu orzekającego o udzielenie ochrony w postaci zastosowania sankcji cywilnoprawnej. W tym miejscu należy wskazać na ugruntowany pogląd, iż zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością, która przerywa bieg przedawnienia (por. R.Trzaskowski, Palestra 2007/3-4/269, LEX 59693; I.Karasek, glosa PS 2007/7-8/180 do uchwały SN z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZP 42/06, LEX 61982). Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej inicjuje bowiem postępowanie, które jest swego rodzaju sposobem dochodzenia roszczenia przed sądem. Składając wniosek wierzyciel dąży do uzyskania tytułu egzekucyjnego w zakresie przysługującego mu roszczenia, który będzie stwarzał możliwość jego przymusowego zaspokojenia. Analiza materiału dowodowego zawnioskowanego na tę okoliczność prowadzi do konkluzji, że w rozważanej sprawie powódka dochodzone roszczenie objęła skutecznie złożonymi w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wnioskami o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 7 maja 2009 r. i 11 czerwca 2012 roku. Postępowanie w przypadku pierwszej próby zakończone zostało w dniu 30 września 2009 roku, w przypadku drugiej próby w dniu 20 grudnia 2012 r. Konsekwencją tych czynności jest to, iż cały okres od rozpoczęcia biegu przedawnienia do momentu jego przerwania nie podlega wliczeniu do okresu przedawnienia, na skutek czego przedawnienie po przerwie biegnie na nowo według tych samych zasad jak pierwotnie – art. 124 k.c. Tym samym należało uznać, iż podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia okazał się chybiony. Właściciel dochodzący roszczeń uzupełniających powinien udowodnić zarówno czas korzystania z jego rzeczy przez stronę pozwaną jak również wysokość wynagrodzenia za to korzystanie. Zaznaczenia wymaga, iż zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależą od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie to nie dzieli się na świadczenia okresowe, lecz jest należnością jednorazową za cały okres korzystania z rzeczy przez posiadacza bez tytułu prawnego. Zatem wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy obejmuje to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego (zob. E. Gniewek, System Prawa Prywatnego. Prawo rzeczowe. Tom 3, Warszawa 2003, s. 513). W kontekście twierdzeń pozwu i zarzutów strony pozwanej dla rozstrzygnięcia sporu kluczowe były w przedmiotowej sprawie wiadomości specjalne stąd zasadnie strona powodowa, w myśl art. 6 k.c., złożyła wnioski o powołanie biegłych na okoliczność wielkości powierzchni zajmowanej przez urządzenia pozwanej jak i wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Na podstawie opinii biegłych z zakresu energetyki i instalacji energetycznych oraz geodezji Sąd ustalił skład i wielkość obszaru wyłączeń na skutek umiejscowienia na nieruchomości pozostającej w wieczystym użytkowaniu strony powodowej urządzeń elektroenergetycznych, który to obszar obejmuje: teren zajęty przez trafostację i jej bezpośrednie otoczenie, teren zajęty przez słup podtrzymujący linię wysokiego napięcia i jego bezpośrednie otoczenie, umożliwiające dostęp do słupa, jego renowację i konserwację oraz uwzględniające niemożność stawiania innych budowli oraz urządzeń, droga konieczna dojazdu do słupa oraz do trafostacji, uwzględniająca konieczność przejazdu pojazdu, strefę ochronną pod linią wysokiego napięcia. Sąd przyjął za biegłym sądowym geodetą P. I. następujące wielkości zajętych powierzchni: grunt całkowicie wyłączony – 35,5 m², droga dojazdowa do słupa i stacji transformatorowej 325,5 m², strefa ochronna - 4 312 m², podziemne kable przesyłowe - 323,50 m². Czyniąc ustalenia faktyczne w tym zakresie Sąd uwzględnił wariant drugi wyliczeń biegłego geodety, który w przypadku strefy ochronnej dla linii przesyłowej 110 kV przyjął wielkość powierzchni 4 312 m². Wariant ten uwzględnia standardy sieci dystrybucyjnej dla linii 110 kV prądu przemiennego, napowietrznych i kablowych wypracowane na potrzeby kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej pozwanej spółki, na które pozwana sama powoływała się w piśmie z dnia 24 marca 2014 r. (k. 518). Jak wynika z treści tego pisma pozwana spółka jest zobowiązana do uczestnictwa w procesie tworzenia podstawowych dokumentów planistycznych w granicach województw i gmin, w tym planów zagospodarowania przestrzennego województw, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w gminach. Opracowany przez pozwaną spółkę standard uwzględnia pas ochrony funkcyjnej w obrębie linii napowietrznej 110 kV o szerokości w poziomie nie mniejszym niż 22 m. W świetle powyższego najbardziej adekwatnym i zasadnym jest przyjęcie wariantu drugiego wyliczeń biegłego geodety w zakresie strefy ochronnej. Jeśli zaś chodzi o kwestię wysokości roszczenia to Sąd podzielił w całości opinię biegłego rzeczoznawcy L. P., która uwzględniając ustaloną w wariancie drugim przez biegłego geodetę wielkość zajętej i wyłączonej z użytku powierzchni, oszacowała wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, w niekwestionowanym przez pozwaną okresie, na łączną kwotę 165 525,40 zł. W świetle tych ustaleń wartość miesięcznego czynszu najmu w okresie od 1 grudnia 2008 r. do 30 grudnia 2011 r. wynosi 1 170,50 zł przy czym biegła wyliczyła należność za 37 miesięcy w kwocie 43 310 zł. Z kolei wartość miesięcznego czynszu najmu w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 maja 2015 r. wynosi 2 980,90 zł i biegła wyliczyła należność za 41 miesięcy w kwocie 122 215,00 zł. Powódka natomiast domagając się w pozwie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie miesięczny czynsz za okres od 1 grudnia 2008 r. do 30 listopada 2011 r. określiła na kwotę 1 988,37 zł co łącznie za ten okres daje kwotę 71 581,32 zł (1 988,37 zł x 36 miesięcy), zaś za okres od 1 grudnia 2011 r. do 31 maja 2015 r. żądała miesięcznego czynszu w kwocie 2 187,20 zł co łącznie za ten okres daje kwotę 91 862,40 zł (2 187,20 zł x 42 miesiące). Jeśli chodzi o okres pierwszy to należne powódce wynagrodzenie ustalić należało na łączną kwotę 42 138 zł, przyjmując prawidłowo wyliczony przez biegłą sądową miesięczny czynsz na kwotę 1 170,50 zł oraz okres za jaki powódka domagała się należności tj. za 36 miesięcy, a więc 1 170,50 zł x 36 miesięcy co daje kwotę 42 138 zł. Natomiast w przypadku roszczenia za drugi okres Sąd, mający obowiązek orzekać w granicach żądania i nie mogąc orzec ponad to żądanie, do wyliczenia przyjął kwotę wskazaną przez powódkę tj. 2 187,20 zł a więc mniejszą od kwoty miesięcznego czynszu wyliczoną przez biegłą, co daje łączną kwotę 87 488 zł (2 187,20 zł x 40 miesięcy).

W konsekwencji należna powódce kwota odszkodowania za cały niesporny okres bezumownego korzystania z nieruchomości wynosi 130 796,50 zł i taką też kwotę zasądzono w pkt 1 sentencji wyroku a w pozostałym zakresie powództwo - z przyczyny wskazanej powyżej - należało oddalić, o czym orzeczono w pkt 2 sentencji wyroku. O odsetkach ustawowych rozstrzygnięto w oparciu o art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. - z uwzględnieniem zmiany od 1 stycznia 2016 r. - zasądzając odsetki od kwot za poszczególne okresy od dnia następnego po upływie wskazanego w wezwaniach do zapłaty 14 - dniowego terminu od dnia odbioru przez pozwaną wezwania do zapłaty, natomiast w przypadku kwoty 2 187,20 za okres od 1 maja 2015 do 31 maja 2015 r. z uwagi na brak wezwania do zapłaty Sąd zasądził odsetki od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej, co nastąpiło 28 sierpnia 2015 r. Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o dowody pisemne załączone przez strony postępowania do składanych przez nie pism procesowych, zeznania świadków wnioskowanych przez strony oraz dowody z opinii biegłych sądowych. Treść dokumentów prywatnych nie była kwestionowana przez żadną ze stron, to zaś pozwala uznać nie tylko to, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach (art. 245 k.p.c.), ale też że treść tych dokumentów odzwierciedla rzeczywisty stan rzeczy. Kierując się kryteriami o jakich mowa w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd uwzględnił także opinie (pisemne i ustne) biegłych sądowych Z. R., P. I. i L. P., gdyż zostały one sporządzone zgodnie z treścią postanowienia Sądu i w sposób rzetelny, niewątpliwie są spójne a przedstawiony tok rozumowania biegłych logiczny i rzeczowy, nadto wydane zostały w oparciu o analizę zgromadzonego materiału dowodowego, zaś wnioski tych opinii są jednoznaczne i stanowcze, a przy tym żadna ze stron opinii nie zdołała ich podważyć. Wszelkie wątpliwości jakie powstały po sporządzeniu opinii pisemnych zostały rzeczowo i wnikliwie wyjaśnione przez biegłych na rozprawach w drodze ustnych opinii uzupełniających, które wyczerpały zarzuty stron składane do tych opinii. Wśród dokumentów, które Sąd dopuścił jako dowody znalazły się opinie rzeczoznawców wykonane na zlecenie sądu w innych sprawach jakie toczyły się pomiędzy stronami. Niemniej jednak mając na uwadze zasadę bezpośredniości wyrażoną w art. 235 § 1 k.p.c. oraz ujawnienia w późniejszym okresie nowych okoliczności (kwestia liczby i przebiegu kabli) Sąd uznał, że opinie te mają walor jedynie stanowiska samej strony, a dla rozstrzygnięcia sprawy konieczne jest sięgnięcie po wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c., co też w niniejszej sprawie uczyniono. W świetle wyjaśnień biegłej sądowej L. P. na rozprawie w dniu 6 września 2017 r. ponowne dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety nie przyczyniłoby się do merytorycznego rozpoznania sprawy a zatem wniosek ten jako bezcelowy należało oddalić.

Na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd rozstrzygnął o stosunkowym rozdzieleniu kosztów procesu ustalając, że powódka wygrała proces w 80%, a pozwana w 20 % i stosownie do wyniku procesu szczegółowe wyliczenie pozostawił referendarzowi sądowemu.

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE