UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 marca 2017 r. (data nadania w Urzędzie Pocztowym) powód M. S. i powódka K. G., reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, domagali się zasądzenia od pozwanego R. w D. kwoty 500 € (po 250 € na rzecz każdego z powodów) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pełnomocnik wskazał, że powodowie zawarli z pozwanym umowę transportu lotniczego, na podstawie której pozwany zobowiązał się do przewozu lotniczego powodów na trasie W. – lotnisko C. (...) w dniu 15 września 2016 r. W wyniku opóźnienia lotu (...) powodowie dotarli do celu ze znacznym opóźnieniem, wynoszącym 3 godz. i 10 min.

Jako podstawę prawną zgłoszonego roszczenia powódka wskazała Rozporządzenie (UE) nr (...) Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2014 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo powstania dużego opóźnienia lotów (Dz. Urz. UE L 46 z 17 lutego 2004 r.). W zakresie odsetek pełnomocnik powodów wskazał, że należą się one najpóźniej od dnia następnego po upływie 14 – dniowego terminu na spełnienie świadczenia wskazanego w wysłanym wezwaniu do wypłaty rekompensaty.

Pozwany R. w D., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, na rozprawie w dniu 22 czerwca 2012 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, podnosząc, że lot został opóźniony z uwagi na zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności w postaci awarii radaru na lotnisku w B. (k.43). Nadto pełnomocnik pozwanego załączył do akt sprawy wydruk ze strony Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz zaświadczenie z lotniska C., z którego wynika, że lot (...) został przekierowany na lotnisko H. z powodu awarii radaru (k. 37 – 41).

Pełnomocnik powodów w piśmie procesowym z dnia 25 lipca 2017 r. (data nadania w Urzędzie Pocztowym) podtrzymał stanowisko wyrażone w pozwie, zakwestionował zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności po stronie pozwanego i wniósł o odstąpienie od obciążania powodów kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. w wypadku uwzględnienia podniesionego przez pozwanego zarzutu zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności. Podniósł, że zgodnie z art. 5.3. cytowanego rozporządzenia przewoźnik może uwolnić się od odpowiedzialności o ile wykaże, że podjął wszelkie racjonalne środki aby zniwelować to opóźnienie. Zdaniem pełnomocnika pozwany nie wykazał, aby takie środki podjął.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie zakupili bilet na lot z lotniska W. (...) na lotnisko C. (...) realizowany przez R. w D.. Wylot miał nastąpić w dniu 15 września 2016 roku. Lot ten był opóźniony o 3 godziny i 10 minut (okoliczność niekwestionowana przez pozwanego).

Lot został przekierowany na lotnisko w H. z powodu awarii radaru na lotnisku C. w B.. (dowód: k. 37 zaświadczenie z lotniska w C.)

Pismem z dnia 22 listopada 2016 r. pozwany udzielił odpowiedzi na reklamację złożoną przez powoda. Wskazał, że w dniu 15 września 2016 nastąpiła awaria systemu („system failure”) i nie uznał tym samym reklamacji za zasadną. Pozwany nie wskazał jednak o awarię jakiego systemu chodziło. (k. 12).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dokumentów złożonych do akt sprawy, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony. W ocenie sądu również dołączony przez pozwanego wydruk sporządzony przez lotnisko C. w B., z którego wynika, że lot nr (...) spodziewany o godzinie 11:20 został przekierowany na lotnisko w H. z powodu awarii radaru na lotnisku C. stanowi wiarygodne źródło dowodowe. Powód nie kwestionował autentyczności tego dokumentu, źródła jego pochodzenia oraz faktu sporządzenia go w języku angielskim. Powód podnosił natomiast, że pozwany nie wskazał kiedy przewoźnik dowiedział się o awarii radaru ani kiedy została ona usunięta. Zdaniem powoda okoliczności te mogły mieć wpływ ustalenie lub braku nadzwyczajnych okoliczności. Jednocześnie pełnomocnik powoda nie kwestionował tego, że awaria radaru miała miejsce i że to z tego powodu samolot został przekierowany na inne lotnisko. W takiej sytuacji sąd uznał tą okoliczność za przyznaną.

Sąd zważył co następuje:

W ocenie sądu powództwo podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 46, str. 1, dalej: Rozporządzenie nr 261/2004) pasażerowie są uprawnieni do otrzymania odszkodowania w wysokości 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1.500 kilometrów.

Natomiast stosownie do treści art. 5 ust. 3 Rozporządzenia nr 261/2004 przewoźnik zwolniony jest z obowiązku wypłaty rekompensaty, jeżeli może dowieść, iż odwołanie lotu zostało spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Treść preambuły rozporządzenia wskazuje jakie to mogą być okoliczności. Mogą one w szczególności, zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. W kolejnym punkcie preambuły wskazano, że za nadzwyczajne okoliczności powinno się uważać sytuacje, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów tego samolotu pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez zainteresowanego przewoźnika, by uniknąć tych opóźnień.

Przykładowa lista nadzwyczajnych okoliczności, która powstała w wyniku spotkania Krajowych Organów Wykonawczych z dnia 12 kwietnia 2013 r. wskazuje, iż okoliczność tego typu może dotyczyć zarządzania ruchem lotniczym. Chodzi o takie sytuacje, gdy kontrola ruchu lotniczego zawiesza operacje lotnicze lub wprowadza ograniczenia w operacjach lotniczych w portach lotniczych wylotu lub przylotu.

Przekładając powyższe regulacje na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że pozwany wykazał, iż opóźnienie lotu z W. do B. numer (...) było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych i niezależnych od przewoźnika okoliczności. W przedmiotowej sprawie przyczyną opóźnienia lotu i przekierowania samolotu na inne lotnisko była awaria radaru na lotnisku w C.. Zdarzenie to, nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego i pozostawało poza zakresem jego skutecznej kontroli. Nie powstało w następstwie jego działań lub zaniechań i było przez niego nie do przewidzenia. Przewoźnik nie miał żadnego wpływu zarówno na samo zaistnienie tej awarii, jak też na usunięcie jej skutków.

Do oceny sądu należy, czy dany przewoźnik lotniczy w konkretnej sytuacji podjął „wszelkie racjonalne środki” w rozumieniu art. 5 ust. 3 Rozporządzenia 261/2004. Racjonalne, czyli takie, które odpowiadają między innymi warunkom technicznie i ekonomicznie możliwym do przyjęcia przez tego przewoźnika (tak również wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 maja 2011 r., C-294/10). Zdaniem Sądu w okolicznościach przedmiotowej sprawy przewoźnik nie mógł skutecznie przeciwdziałać przyczynom opóźnienia lotu. Nie można bowiem uznać za racjonalne utrzymywanie przez przewoźnika samolotu zastępczego wraz z pełną załogą gotową do lotu na każdym lotnisku, na którym wykonuje swoje usługi. Takie postępowanie narażałoby go na straty i byłoby wręcz niemożliwym do wykonania. Za nieracjonalne uznać należy również obciążanie przewoźnika odpowiedzialnością za wszelkie możliwe do przewidzenia awarie systemów lotniskowych.

Odnosząc się do zarzutu strony powodowej, iż awarie tego typu zdarzają się powszechnie i strona pozwana powinna być na tę okoliczność przygotowana, Sąd wskazuje, iż „częstotliwość” nie ma wpływu na zakwalifikowanie zdarzenia jako nadzwyczajne, bądź „nienadzwyczajne”. Jak słusznie podniosła Anna Konert w glosie do wyroku TS z dnia 4 maja 2017 r., C-315/15, gdyby decydowała o tym częstotliwość występowania pewnych zdarzeń to ataki terrorystyczne lub strajki, które zdarzają się często w lotnictwie, również należałoby uznać za wpisujące się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego. Mimo to orzecznictwo jest w tym zakresie jednoznaczne i uznaje takie okoliczności za nadzwyczajne.

W niniejszej sprawie należy przyjąć, że pomimo podjęcia wszelkich wymaganych działań przewoźnik nie mógł przeciwdziałać przyczynom opóźnienia lotu. Sąd uznał, iż okoliczności, które spowodowały opóźnienie lotu, miały charakter nadzwyczajny. Tym samym nie powstało prawo pasażerów do żądania odszkodowania.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł na treści art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą „wypadki szczególnie uzasadnione” ustawodawca pozostawił ocenie sądu. Powodowie wszczęli postępowanie reklamacyjne i w jego toku uzyskali od pozwanego informację mówiąca jedynie o „awarii systemu”, bez wskazania o jaki system chodzi. Powodowie mogli pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że chodzi o awarię dotyczącą systemu samolotu, bądź jakiegokolwiek innego, zależnego od przewoźnika. Dopiero na etapie postępowania sądowego strona pozwana wykazała skutecznie, że awaria dotyczyła radaru na lotnisku docelowym, na którą przewoźnik nie miał wpływu i nie mógł skutecznie nad nią zapanować. W tych okolicznościach powodowie, na etapie złożenia powództwa sądowego mogli być subiektywnie przekonani o słuszności swojego żądania i wytoczenie powództwa było jedyną drogą w celu dochodzenia należnego ich zdaniem roszczenia. Zdaniem Sądu okoliczność ta uzasadnia odstąpienie od obciążania powodów kosztami postępowania.

Kierując się powyższymi motywami Sąd orzekł jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE