UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 lipca 2012 roku (data prezentaty), ostatecznie zmodyfikowanym podczas rozprawy w dniu 22 października 2013 roku, S. K. wniósł
o zasądzenie na jego rzecz od (...) Zespołu Publicznych Zakładów (...) kwoty 5.600.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty, na którą składały się: 1.400.000,00 zł tytułem odszkodowania obowiązkowego, 1.400.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, 1.400.000,00 zł tytułem odszkodowania obowiązkowego za szkody mogące powstać w przyszłości oraz l.400.000,00 zł na cele społeczne. Powód wniósł nadto o przyznanie mu od pozwanego renty w wysokości 15.000 zł miesięcznie od dnia wydania wyroku. Powód wskazał, że w 2012 roku zgłosił się do psychiatry i psychologa zatrudnionych w w/w placówce celem uzyskania pomocy
w związku z przebytym urazem kręgosłupa. Ani psychiatra, ani psycholog nie wystawiły mu skierowania do ortopedy, co w ocenie powoda uniemożliwiło mu rehabilitację. Co więcej, zdaniem powoda, psycholog nie udzieliła mu właściwej pomocy. Nadto, w ocenie powoda, przepisywano mu niewłaściwe dawki leków, co naruszyło jego dobra osobiste (pozew k. 2-11, pismo k. 227-239, protokół k. 260-263).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że powód nie zakreślił podstawy faktycznej uzasadniającej żądania pozwu, a nadto nie udowodnił żadnej
z przesłanek niezbędnych do uwzględnienia roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. K. w dniu 03 marca 2011 roku zgłosił się do Poradni (...) przy ul. (...) w W., stanowiącego jednostkę (...) Zespołu Publicznych Zakładów (...) mającego siedzibę przy ul. (...)
w W.. Mężczyznę przyjęła lekarz psychiatra E. T., u której zjawił się 3-krotnie. W dniu 02 lutego 2012 roku psycholog – terapeuta E. G. przeprowadziła badanie psychologiczne dotyczące funkcji poznawczych pacjenta i zebrała wywiad rodzinny. Badanie zostało przeprowadzone prawidłowo – zastosowane narzędzia psychometryczne były adekwatne do celu badania, zaś wyprowadzone wnioski rzetelne. Następnie, w dniu 29 lutego 2012 roku psychiatra skierowała S. K. na konsultację neurologiczną, którą pacjent chciał odbyć w szpitalu przy ul. (...). Mężczyzna nie stawił się na wyznaczone mu na dzień 31 marca 2012 roku badanie psychologiczne, które było konieczne do prawidłowej diagnostyki.

(dowód: historia choroby k. 22-26, 310-311, karta badania k. 242, zeznania E. G. k. 261v-262, opinia biegłego k. 473-479)

Pacjent ponownie zgłosił się do psychiatry w dniu 31 maja 2012 roku twierdząc, że zabrakło mu leków i chce zostać skierowany na dokładne badania diagnostyczne. E. T., nie dysponując pełnymi danymi dotyczącymi dolegliwości mężczyzny, wystawiła mu skierowanie do szpitala w Instytucie (...) na ul. (...) w W. oraz wystawiła recepty na M. (...), T. (...), M. (...)oraz V. (...). Wykonanie pełnej diagnostyki psychiatrycznej, psychologicznej i neurologicznej nie było możliwe w warunkach ambulatoryjnych. S. K. sam wskazywał na chęć wykonania badań w w/w placówce, nie zgłaszał zastrzeżeń co do skierowania go na całodobowy pobyt umożliwiający przeprowadzenie kompleksowych badań oraz wystawienia pełnej diagnozy. Skierowanie nie zawierało wskazówki, aby diagnostyka miała odbyć się na oddziale zamkniętym.

( dowód: skierowanie k. 13, zeznania E. T. k. 260v-261v, opinia biegłego k. 435-441)

W dniu 30 maja 2012 roku S. K. zgłosił się do Kliniki (...)
(...) w W.. Badający mężczyznę
lekarz, J. P., rozpoznał u niego zaburzenia zachowania i osobowości. Stwierdził, że pacjent nie wymaga leczenia psychiatrycznego, a terapii psychologicznej.

(dowód: zaświadczenie lekarskie k. 12)

Ustalając stan faktyczny Sąd wziął pod uwagę przede wszystkim dokumentację medyczną obrazującą przebieg wizyt powoda w Poradni (...) przy ul. (...) w W.. Z uwagi na częściową sprzeczność zeznań S. K. z treścią zapisów w tej dokumentacji, Sąd uznał jego zeznania w tym zakresie za niewiarygodne i podyktowane chęcią uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Powód w toku postępowania wielokrotnie podkreślał, że lekarz psychiatra wystawiła mu skierowanie na oddział zamknięty, jednakże takie twierdzenie nie zostało udowodnione i stało w jaskrawej sprzeczności z treścią przedmiotowego skierowania oraz dokumentacją medyczną zgromadzoną w aktach sprawy.

Za miarodajne i w przeważającej części mogące stanowić podstawę rekonstrukcji stanu faktycznego Sąd uznał natomiast zeznania świadków: E. T. oraz E. G.. Są one osobami obcymi dla stron, nie mającymi bezpośredniego interesu
w rozstrzygnięciu niniejszego postępowania. Ich relacje były spójne, rzetelne, a nadto znajdowały potwierdzenie w reszcie zgromadzonego w sprawie, wiarygodnego materiału dowodowego. Sąd dostrzegł wprawdzie pewne nieścisłości w zeznaniach E. T. dotyczące daty zdarzeń oraz wątpliwości co do tego, czy wypisane skierowanie kierowało powoda na oddział zamknięty, jednakże w ocenie Sądu te rozbieżności są nieistotne albowiem podlegały weryfikacji w oparciu o wiarygodne dokumenty. Należy mieć na uwadze, że świadek jako lekarz przyjmuje wielu pacjentów, wobec czego
z pewnością nie pamięta szczegółów dotyczących każdego z nich. Trzeba też uwzględnić upływ czasu, jaki minął do momentu składania przez świadka zeznań.

Za niewiarygodne, a tym samym nie mogące stanowić podstawy ustaleń, Sąd uznał zeznania świadka L. S.. Kobieta jest znajomą powoda, zaś złożone przez nią zeznania w ocenie Sądu miały na celu jedynie potwierdzenie konstruowanych przez S. K. tez i zwiększenie jego szans na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się nadto na opiniach biegłych, w oparciu o które stwierdzono m.in. prawidłowość przypisanych powodowi dawek leków. W ocenie Sądu obie opinie były merytoryczne, prawidłowo uzasadnione i sporządzone w oparciu
o dostępny w sprawie materiał. Jakkolwiek powód kwestionował wnioski zawarte
w opiniach, tym niemniej nie wskazał na uchybienia, które miałyby świadczyć
o popełnionych przez biegłych błędach czy nieścisłościach. Zdaniem Sądu sporządzone opinie stanowią pełnowartościowy dowód w sprawie, zaś negowanie przez powoda ich walorów było uzasadnione jedynie tym, że zawarte w nich wniosku stały w sprzeczności
z jego domysłami.

Sąd oddalił wnioski powoda o przesłuchanie w charakterze świadka lekarza – psychiatry J. P. na okoliczność stanu zdrowia powoda oraz sporządzenia w dniu 30 maja 2012 roku zaświadczenia, że nie potrzebuje leczenia, przesłuchanie w charakterze świadka lekarza A. D. na okoliczność stanu zdrowia, dolegliwości zdrowotnych, zwężanych odcinków kręgosłupa oraz dokonania opieki lekarskiej po dniu przeprowadzenia operacji, przeprowadzenie dowodu z treści badania psychologicznego
z dnia 23 czerwca 2014 roku, z historii choroby (...) Szpitala (...)
w W., z badania MR stawu kolanowego lewego dokonanego 25.01.2014 roku wskazującego na konieczność dokonania opieki psychologicznej oraz konsultacji psychiatrycznej, z badania MR kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z 08.06.2014 roku oraz prawego stawu kolanowego wskazującego na konieczność dokonania opieki psychologicznej oraz konsultacji psychiatrycznej, z wyroku z 16.01.2014 r., sygn. akt VI Ka 1249/13 uniewinniającego powoda, przeprowadzenie dowodu z akt postępowania 4 Ds. 256/13, z wyników badań układu równowagi z 06.03.2009 r. na okoliczność tego, że „strona powodowa potrzebowała leczenia psychologicznego, którego zaniechano dokonać
w placówce leczniczej Zakładu (...)” oraz na okoliczność niewiarygodności zeznań E. G. i E. T. oraz z konsultacji psychologicznej (...) z 22.09.2005 r. na okoliczność tego, że „strona powodowa potrzebowała leczenia psychologicznego, którego zaniechano dokonać w placówce leczniczej Zakładu (...)” oraz na okoliczność niewiarygodności zeznań E. G. i E. T. albowiem nie miały one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Oddaleniu podlegały także wnioski o przeprowadzenie dowodu z opinii łącznej psychiatry, neurologa, chirurga, ortopedy, rehabilitanta – traumatologa i Zakładu Medycyny Sądowej - Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu (...) na okoliczność zasadności żądań, przeprowadzenie dowodu z opinii Instytutu Ekspertyz Sądowych wobec pojawienia się nowych dowodów, tj. badania psychologicznego z 23.06.2014 r. oraz o dopuszczenie uzupełniającej opinii biegłych. Powód nie sprecyzował na jaką okoliczność miałyby zostać dopuszczone w/w dowody, zaś sporządzone w toku postępowania opinie biegłych były wyczerpujące i nie zachodziła konieczność dodatkowego ich wyjaśniania. Sąd oddalił nadto wniosek o dopozwanie Towarzystwa (...) S.A. albowiem nie zachodziły przesłanki określone w art. 194 § 1 i 3 kpc uzasadniające takie przekształcenie podmiotowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że podnosząc swoje żądania powód powoływał liczne podstawy prawne swoich roszczeń, w tym konsekwentnie wwodził odpowiedzialność pozwanego z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, która w sposób oczywisty nie znajduje zastosowania w niniejszym postępowaniu. Trzeba jednakże podkreślić, że powód, stosownie do treści art. 187 § 1 pkt 2 kpc, jest obowiązany jedynie do przytaczania podstaw faktycznych zgłaszanych roszczeń. Kwalifikacja prawna tego stanu faktycznego należy do sądu ( da mihi factum, dabo tibi ius). Kodeks postępowania cywilnego nie wymaga substancjonowania stanu faktycznego dyspozycji określonych norm, powoda nie mogą zatem obciążać skutki powołania wadliwej podstawy prawnej żądania. Sąd nie jest związany wskazaną podstawą prawną roszczenia, przeciwnie, jest obowiązany rozpatrzyć sprawę wszechstronnie i wziąć pod rozwagę wszystkie przepisy prawne, które powinny być zastosowane w rozważanym przypadku (por. wyrok SN z 13 lipca 2005 r., I CK 132/05, LEX nr 646306). Po analizie treści pism oraz wygłaszanych ustnie przez powoda żądań, Sąd doszedł do przekonania, że w istocie S. K. dochodził: ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość z art. 189 kpc, 1.400.000,00 zł na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 23 i 24 kc tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci zdrowia poprzez nie wystawienie przez lekarzy psychiatrę i psychologa skierowania do ortopedy, co uniemożliwiło mu rehabilitację oraz poprzez zapisanie niewłaściwych dawek leków, 1.400.000,00 zł na podstawie art. 444 § 1 kc tytułem odszkodowania za szkody związane
z tym faktem, 1.400.000,00 zł na podstawie art. 444 § 1 kc za bliżej niesprecyzowane szkody, jakie mają powstać w przyszłości, 1.400.000,00 zł na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 23 i 24 kc tytułem sumy pieniężnej na cel społeczny w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych oraz 15.000,00 zł renty miesięcznej z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 kc.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zgłoszonych przez powoda roszczeń odszkodowawczych, o ustalenie odpowiedzialności na przyszłość oraz o rentę, należy wskazać, że Kodeks cywilny zawiera ogólną zasadę, w myśl której ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Każdy fakt sporny powinien być udowodniony, jeżeli ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 232 kpc to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zatem przede wszystkim strony powinny wskazać sądowi środki dowodowe zmierzające do wykazania prawdziwości ich twierdzeń a ocena przydatności wskazanego przez strony należy do sądu. Również ewentualne ujemne skutki nie przedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku. Tak więc w rozpoznawanej sprawie to na powodzie, zgodnie
z art. 6 kc, spoczywał ciężar wykazania przesłanek umożliwiających uwzględnienie jego powództwa, w tym zaistnienia szkody, odpowiedzialności pozwanego za powstałą szkodę, związku przyczynowo – skutkowego między zachowaniem pozwanego a szkodą, a także powstania zwiększonych potrzeb. Tymczasem powód nie tylko nie zgłaszał wniosków dowodowych odpowiednich do zgłaszanych żądań, ale wręcz w ogóle nie wskazywał na jakąkolwiek szkodę majątkową związaną z działaniem pozwanego czy też na powstanie zwiększonych potrzeb. Wobec powyższego, roszczenia o odszkodowanie, rentę oraz ustalenie odpowiedzialności na przyszłość jako nieudowodnione podlegały oddaleniu. Należy nadto zaznaczyć, że z istoty art. 444 § 1 kc wynika, że odszkodowania można domagać się jedynie za już powstałą szkodę. Z tego względu roszczenie powoda
o 1.400.000,00 zł z tytułu szkód mogących powstać w przyszłości było nie tylko niezasadne, ale nie mające żadnej podstawy materialnoprawnej.

W następnej kolejności należy odnieść się do żądania zapłaty kwoty 1.400.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych oraz 1.400.000,00 zł tytułem sumy pieniężnej na cel społeczny. Powód nie sprecyzował jakie dobra osobiste zostały w jego ocenie naruszone, jednakże jak wynika ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału chodziło o dobro osobiste w postaci zdrowia. Naruszenia swoich dóbr osobistych powód upatrywał się w przepisaniu mu wadliwych – w jego ocenie – dawek leków, nie wystawieniu przez lekarza psychiatrę oraz psychologa skierowania do ortopedy, a także nie udzieleniu mu właściwej pomocy psychologicznej, co uniemożliwiło mu odbycie właściwej rehabilitacji.

Aby oceniać zasadność zgłoszonych na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 23 i 24 kc roszczeń majątkowych, należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że doszło do naruszenia dóbr osobistych. Przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra i bezprawność zagrożenia lub naruszenia, przy czym pierwsze dwie przesłanki musi udowodnić powód dochodzący ochrony. W przedmiotowej sprawie fakt istnienia po stronie powoda dobra osobistego w postaci zdrowia nie budzi wątpliwości albowiem jest ono wymienione wprost w katalogu otwartym znajdującym się w art. 23 kc. Rozważenia wymaga natomiast kwestia, czy doszło do naruszenia lub zagrożenia tego dobra osobistego.

Silny akcent powód kładł na fakt, iż E.
T. przepisała mu niewłaściwe dawki leków. Na tę okoliczność dopuszczony został dowód z opinii biegłego psychiatry. Posiłkując się wskazaną opinią, uznając jej wnioski za logiczne, klarowne i bazujące na rzetelnej analizie, Sąd ustalił, że zalecane przez E. T. dawki leków były prawidłowe. Należało więc uznać, że – wbrew twierdzeniom powoda – nie doszło w tym zakresie do naruszenia jego dóbr osobistych. Podobny wniosek należało wysnuć po analizie jego twierdzeń, jakoby krzywdy niemajątkowej dopatrywał się w nie wystawieniu ani przez psychiatrę, ani przez psychologa skierowania do ortopedy, co uniemożliwiło mu prawidłową rehabilitację. Po analizie materiałów zgromadzonych w niniejszej sprawie nie sposób stwierdzić, z czego
w przeświadczeniu powoda wynikał obowiązek skierowania go do ortopedy przez lekarzy psychiatrę i psychologa. Takie działanie nie leży w zakresie ich kompetencji, co w ocenie Sądu jest wiedzą powszechną. Co więcej powód, zachowując chociażby minimum należytej staranności, mógł dowiedzieć się w przychodni do jakiego lekarza należy się zgłosić aby uzyskać takie skierowanie. Z akt medycznych nie wynika również aby S. K. kiedykolwiek wyrażał oczekiwanie, że psychiatra lub psycholog skierują go na rehabilitację. W ocenie Sądu nie sposób nadto stwierdzić w jaki sposób nie wystawienie skierowania przez lekarza, który nie jest do tego uprawniony, miałoby narażać zdrowie powoda. W tej części wskazywanej przez niego podstawy faktycznej powód nie podołał spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu.

Również twierdzenie, jakoby doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda przez E. G. poprzez nie udzielenie właściwej pomocy psychologicznej jest nieuzasadnione. Podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 19 listopada 2015 roku, powód wskazał: „ja uważam, że na tej wizycie u psychologa E. G. nie dokonano właściwej pomocy psychologicznej, bo przecież podczas jednej wizyty nie można udzielić pomocy i w tym upatruję źródło mojej szkody i krzywdy”. Tak formułowane przez powoda twierdzenia nie pozwalają na jednoznaczne ustalenie, na czym tak naprawdę polegała w jego ocenie nieprawidłowość udzielanej mu pomocy. W toku postępowania ustalono, że psycholog przeprowadziła badanie powoda w prawidłowy sposób, używając adekwatnych narzędzi
i wyciągając rzetelne wnioski. S. K. miał wyznaczony kolejny termin wizyty, na którą się nie stawił. W ocenie Sądu i w tym aspekcie powód nie udowodnił naruszenia lub zagrożenia jego dóbr osobistych, co skutkowało oddaleniem roszczenia dotyczącego zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

Należy nadto nadmienić, iż niedopuszczalne jest jednoczesne dochodzenie zadośćuczynienia pieniężnego i zapłaty na cel społeczny. W myśl art. 24 § 1 kc ten, czuje dobro osobiste zostało naruszone, może żądać – na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym – zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zastosowana w w/w przepisie alternatywa rozłączna jednoznacznie świadczy
o tym, że powód musi wybrać jedno ze wskazanych roszczeń, zaś ich łączne żądanie nie znajduje oparcia w przepisach. Uwzględnienie takiego żądania nie było zatem możliwe nie tylko z uwagi na brak ustalenia naruszenia lub zagrożenia dóbr osobistych, ale i przez niedopuszczalność łącznego dochodzenia zadośćuczynienia i zapłaty sumy pieniężnej na cel społeczny.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z którym powód, jako strona przegrywająca proces, powinien zwrócić pozwanemu poniesione koszty procesu, na które składają się: kwota 7.200 zł stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika określone na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Jednocześnie, na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 113 ust. 4 w zw. z art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nieuiszczone koszty sądowe Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa zwalniając powoda od obowiązku ich uiszczenia. S. K. jest bowiem osobą bezrobotną, niepełnosprawną, utrzymującą się ze skromnych środków finansowych otrzymywanych od członków rodziny. Jego sytuacja majątkowa i możliwości zarobkowe nie zmieniły się od momentu uzyskania przez niego zwolnienia od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu, wobec czego niezasadne byłoby obciążanie go końcowymi kosztami, na które złożyły się wydatki związane z dopuszczeniem dowodu z opinii biegłych.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE