UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2014r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - po rozpoznaniu wniosku J. K. z dnia 5 maja 2014r. - odmówił wnioskodawcy prawa do renty rolniczej. W uzasadnieniu tej decyzji rolniczy organ rentowy wskazał, iż zgodnie z art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu przez okres wymieniony w ustawie,

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, a niezdolność ta powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.

Z uwagi na to, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej Kasy z dnia 17 czerwca 2014r. J. K. nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym rolniczy organ rentowy stwierdził brak podstaw do przyznania renty rolniczej.

Odwołanie od tej decyzji wniósł ubezpieczony, który twierdził, iż jest niezdolny do pracy i powinien mieć przyznane świadczenie rentowe. Przyczyn swojej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym upatrywał się on w schorzeniach w postaci: pełnościennego zerwania ścięgna mięśnia nadgrzbietowego, zmian zwyrodnieniowych w obrębie głowy kości ramiennej, nadżerek podkostnych i torbielek zwyrodnieniowych, które powodują ból ręki przy większym wysiłku i drętwienie ręki przy pisaniu. Natomiast bóle kręgosłupa nie pozwalają mu na przebywanie przez dłuższy czas w jednej pozycji. Ponadto uporczywe szumy uszne powodują zachwiania równowagi, brak koncentracji i bóle głowy, a nadciśnienie tętnicze powoduje ból nogi po złamaniu i utrudnia chodzenie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz wyjaśniając, że do dnia 31 maja 2014r. ubezpieczony miał ustalone prawo do renty rolniczej.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczony J. K. (urodz. (...)) w okresie od 18 kwietnia 2013r. do 31 maja 2014r. uprawniony był do renty rolniczej. W dniu 5 maja 2014r. złożył on w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniosek o przyznanie mu tego świadczenia na dalszy okres.

Orzeczeniem z dnia 12 maja 2014r. Lekarz Rzeczoznawca Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalił, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym i nie stwierdził jego niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego Komisja Lekarska Kasy orzeczeniem z dnia 17 czerwca 2014r. nie uznała go za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym i nie stwierdziła u niego niezdolności do samodzielnej egzystencji.

To orzeczenie Komisji Lekarskiej Kasy stanowiło podstawę dla rolniczego organu rentowego do wydania zaskarżonej w rozpoznawanej sprawie decyzji.

W celu zweryfikowania stanowiska Prezesa KRUS w zakresie odmowy przyznania ubezpieczonemu prawa do renty rolniczej Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych sądowych w składzie: otolaryngolog – specjalista medycyny pracy, kardiolog, ortopeda i neurochirurg, którzy w opinii z dnia 19 lutego 2015r. (k.18 – 19 akt sprawy) rozpoznali u ubezpieczonego następujące schorzenia:

- niedosłuch obustronny średniego stopnia; uporczywe szumy uszne,

- nadciśnienie tętnicze, dusznicę bolesną klasy I według CCS,

- przewlekły zespół bólowy stawu ramiennego prawego bez ograniczenia ruchomości,

- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym,

- przebyte złamanie kostki bocznej podudzia prawego bez upośledzenia wydolności statyczno – dynamicznej.

Biegli sądowi nie stwierdzili całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym, wskazując iż w okresie od poprzedniego badania ubezpieczonego w stanie zdrowia nastąpiła poprawa, która polega na braku objawów neurologicznych (korzeniowych, podrażnieniowych i ubytkowych) ze strony kręgosłupa. W ocenie biegłych sądowych staw barkowy prawy ma zachowaną pełną ruchomość (przy ruchach nieco bolesnych), a zdolność chwytna dłoni jest zachowana. Przebyte złamanie kostki bocznej podudzia prawego jest bez upośledzenia wydolności statyczno – dynamicznej. Nadciśnienie tętnicze jest I okres WHO, a dusznica bolesna CCS I. Próba wysiłkowa kardiologicznie ujemna, a echo serca w normie (EF = 64%). Niedosłuch obustronny ubezpieczonego jest średniego stopnia z przeciwwskazaniem do pracy w hałasie.

Biegli sądowi zgodzili się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej KRUS, stwierdzając brak podstaw zdrowotnych do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Ubezpieczony zgłosił zastrzeżenia do tej opinii, twierdząc że jego prawa ręka jest całkowicie niesprawna, a szumy uszne powodują utratę równowagi i zawroty głowy, co uniemożliwia mu pracę w gospodarstwie rolnym. Wnosił on o wydanie przez biegłych opinii uzupełniającej (pismo procesowe ubezpieczonego – k.32 a. s.). Dodatkowe zastrzeżenia do opinii powołanego zespołu biegłych sądowych ubezpieczony zgłosił także w innym piśmie procesowym z dnia 18 maja 2013r. (k.41), opisując szczegółowo objawy schorzeń na które cierpi.

Powołany w sprawie zespół biegłych sądowych odnosząc się do powyższych zastrzeżeń ubezpieczonego w opinii uzupełniającej z dnia 11 czerwca 2015r. potwierdził, że szumy uszne są dla ubezpieczonego dokuczliwe, ale obustronny niedosłuch jest średniego stopnia, szept słyszalny obustronnie z odległości 4,5 m i z tego powodu nie można orzec całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z kolei bóle prawego barku występują przy zachowanej ruchomości i wymagają rehabilitacji. Natomiast przebyte złamanie kostki bocznej prawej w 2014r. jest z niewielkim obrzękiem tej kostki, przy zachowanej ruchomości. Chód jest prawidłowy, naprzemienny.

Nadciśnienie tętnicze występuje bez powikłań narządowych, a próba wysiłkowa ujemna. Echo serca wykazało EF = 64% - norma. Nie stwierdzono niewydolności krążeniowo – oddechowej.

Biegli sądowi – odpowiadając na zarzuty ubezpieczonego, iż zespół biegłych sądowych nie otworzył nawet koperty z dokumentacją lekarską ubezpieczonego od lekarza rodzinnego – stwierdzili, że z reguły pytają badanego o dokumentację, którą ma ze sobą, ale być może w tym przypadku to pominięto.

Ostatecznie biegli potwierdzili swoją wcześniejszą opinię z dnia 19 lutego 2015r., co do braku wskazań do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

(opinia uzupełniająca – k.42)

Także do opinii uzupełniającej ubezpieczony zgłosił zastrzeżenia (pisma procesowe z dnia 30 czerwca 2015r. i 17 sierpnia 2015r.), w których nadal powoływał się na dokuczliwość szumów usznych oraz podnosił, że gdyby biegli sądowi przejrzeli dokumentację lekarską to widzieliby, że 3 – 4 razy w roku przechodzi on rehabilitację chorego barku. Ubezpieczony twierdził też, iż oba jego barki są tak zniszczone, że przy większym oddechu brak mu tchu.

Ubezpieczony zarzucał także, że biegli sądowi nie zainteresowali się dokumentacją lekarską lekarza rodzinnego i opisał swoje dolegliwości związane z niedosłuchem, nadciśnieniem tętniczym i bólami stawu ramiennego lewego. Dołączył również wynik badania rezonansu magnetycznego barku lewego z dnia 18 maja 2015r. oraz kartę informacyjną Szpitala (...) B. w I. z dnia 15 lipca 2015r., zawierającą adnotację o odmowie przyjęcia do szpitala i wydaniu skierowania do (...) (k.65 – 66).

W kolejnej opinii uzupełniającej z dnia 8 października 2015r. (doręczonej stronom na rozprawie) biegli wyjaśnili, iż ubezpieczony nie zgłaszał urazu stawu barkowego prawego, a dołączona przez powoda do jego pisma procesowego z dnia 18 maja 2015r. dokumentacja medyczna potwierdza pourazowe zmiany w stawie ramiennym prawym.

Brak badania rezonansu na komisję lekarską KRUS uniemożliwia ocenę wygojenia zmian. Badaniem ortopedycznym stwierdzono przewlekły zespół bólowy stawu ramiennego prawego bez ograniczenia ruchomości w stawie, co pozwala – w ocenie biegłych sądowych – na orzeczenie częściowej, a nie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegli podtrzymali swoją opinię z dnia 19 lutego 2015r.

(opinia uzupełniająca k.77 a.s.)

Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności opinii biegłych sądowych na wstępie stwierdzić należy, iż biegli ci są specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadają schorzeniom ubezpieczonego. Biegli sądowi posiadają specjalistyczną wiedzę medyczną i w sporządzonych opiniach po badaniu przedmiotowym ubezpieczonego oraz analizie dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy dokonali ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sporu.

Biegli rozpoznając u ubezpieczonego schorzenia opisane w rozpoznaniu wyjaśnili, iż nie stanowią one podstaw zdrowotnych do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Swoje stanowisko w tym zakresie szczegółowo uzasadnili w opinii przedstawiając przekonującą argumentację, która doprowadziła ich do końcowych wniosków. Ich opinie nie zawierają też logicznych sprzeczności. Sąd Okręgowy uznał opinię powołanego w sprawie zespołu biegłych sądowych za dowody o pełnej wiarygodności i takiej mocy dowodowej, która pozwalała na wydanie w sprawie stanowczego rozstrzygnięcia.

Sąd podziela w związku z tym stanowisko biegłych sądowych co do poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego, polegającej na braku objawów neurologicznych (korzeniowych, podrażnieniowych i ubytkowych) ze strony kręgosłupa. Oba stawy barkowe ubezpieczonego mają zachowaną pełną ruchomość, z tym że w stawie prawym ruchy są nieco bolesne. Zdolność chwytna dłoni jest zachowana, a przebyte złamanie kostki bocznej podudzia prawego jest bez upośledzenia wydolności statyczno – dynamicznej.

Mimo występowania u ubezpieczonego schorzeń kardiologicznych (nadciśnienie tętnicze I okresu WHO i dusznica bolesna CCSI), próba wysiłkowa była kardiologicznie ujemna, a echo serca (EF – 64%) w normie.

Ubezpieczony powoływał się na szczególną dokuczliwość szumów usznych (powodujących bóle i zawroty głowy). Biegły sądowy otolaryngolog nie negował dokuczliwości tego schorzenia, jednak ustalił jedynie przeciwskazanie do pracy w hałasie. Odwołał się też do przeprowadzonego badania ubezpieczonego, z którego wynikało, iż niedosłuch występuje na poziomie średniego stopnia, szept słyszalny jest przez niego z odległości 4.5 m. Wyklucza to – zdaniem biegłego – możliwość orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

(opinia uzupełniająca z 11 czerwca 2015r. – k.42)

Odnosząc się do wyników badań rezonansu magnetycznego barku prawego i lewego ubezpieczonego wskazać należy, iż pełnościenne zerwanie ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego stwierdzono u ubezpieczonego w barku prawym. Biegli sądowi zatem prawidłowo analizowali stan czynnościowy tego barku ubezpieczonego, gdyż właśnie schorzenie barku prawego – jak wynika z dokumentacji z akt rentowych – stanowiło przyczynę (jako choroba podstawowa) orzeczenia Lekarza Rzeczoznawcy KRUS z dnia 10 maja 2013r. o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Dodatkowo dostrzec należy, iż w badaniu ortopedycznym poprzedzającym wydanie przez biegłych sądowych opinii z dnia 19 lutego 2015r. stwierdzono – w przypadku kończyn górnych badanego – ruchomość w pełnym zakresie.

Mocy dowodowej opinii biegłych sądowych nie mogła podważać złożona przez ubezpieczonego na rozprawie dokumentacja medyczna. Badanie MR Mózgu z dnia 1 października 2015r. stwierdzało występowanie zmian naczyniopochodnych przewlekłych, jednak w opisie tego badania wyjaśniono, że zmiany te mogą mieć istotny wpływ na dolegliwości audiologiczne – które były przedmiotem oceny biegłego sądowego otolaryngologa. Natomiast w kwestii patologii w zakresie nerwu statystyczno – słuchowego wynik MRI jest – jak wynika z opisu – korzystny (k.79 – 80).

Także karta informacyjna leczenia szpitalnego ubezpieczonego w dniach od 23 września 2015r. do 1 października 2015r. potwierdza jedynie te schorzenia, które analizowali w toku postepowania rozpoznawczego biegli sądowi: nadciśnienie tętnicze, szumy uszne bardzo dokuczliwe i obustronny niedosłuch odbiorczy nie upośledzający percepcji mowy oraz chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego (dyskopatię).

Z karty informacyjnej wynika również, że chory został wypisany do domu w stanie ogólnym dobrym.

Na rozprawie ubezpieczony – po zapoznaniu się z opinią uzupełniającą biegłych sądowych z dnia 8 października 2015r. – oświadczył, że nie wnosi o odroczenie rozprawy, jak również nie wnosił o dalsze prowadzenie postępowania dowodowego. Złożył jedynie do akt wyżej wskazaną dokumentację medyczną.

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz. U. z 2015r. poz.704 ze zm.) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust.2,

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym,

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu lub w okresach, o których mowa w art.20 ust.1 pkt 1 i 2 lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Wskazane przesłanki nabycia prawa do renty rolniczej muszą wystąpić łącznie. Jak wykazało postępowanie dowodowe ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Odwołanie ubezpieczonego podlegało zatem oddaleniu na podstawie art.477¹⁴§ 1 K.p.c., gdyż nie było podstaw do jego uwzględnienia w powołanych wyżej przepisach prawa materialnego.

SSO Janusz Madej

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE