Sygnatura akt I Ns 959/15
Dnia 27 września 2017r.
Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:
PrzewodniczącySSR Marek Dziwiński
ProtokolantDorota O.
po rozpoznaniu w dniu 13 września 2017r. w Kamiennej Górze
na rozprawie sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w K.
przy udziale I. K.
o ustanowienie służebności przesyłu
postanawia:
I ustanowić na czas nieokreślony na rzecz wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. na nieruchomościach uczestniczki I. K., położonych w B. i U., pierwsza składająca się z działek (...) położona w obrębie U., dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą za nr (...) , druga składająca się z działek (...) położona w obrębie B., dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą za nr (...), prawo służebności przesyłu energii elektrycznej linią elektroenergetyczną napowietrzną wysokiego napięcia 110 kV nr S-167/S-168, która to służebność polegać będzie na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o długości (...),50 o szerokości 10,60 na działkach ewidencyjnych i dodatkową strefę ochronną dla działek (...) o szerokości 12,26 m, o łącznej powierzchni 21181,90 m 2 i powierzchnią zajętą pod słupy wraz ze strefą ochronną – 487 m 2, zgodnie z przebiegiem linii i usytuowaniem urządzeń przesyłowych umieszczonych na mapach dołączonych do opinii biegłej M. T. oraz zakresem pasa służebności opisanym w tej opinii,
II zasądzić od wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz uczestniczki I. K. tytułem wynagrodzenia za opinię kwotę 24.380,00 zł płatną w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności tej kwoty w terminie,
III ustalić, że wnioskodawca i uczestniczka postępowania ponoszą koszty postępowania stosownie do swojego udziału w sprawie
IV ustalić i wypłacić biegłej M. T. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 247,35 zł tytułem zwrotu kosztów osobistego stawiennictwa na rozprawie,
V nakazać wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K., aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 310,02 zł tytułem zwrotu części wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa,
VI nakazać uczestniczce I. K., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 310,02 zł tytułem zwrotu części wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa.
Sprostowano punkt II – postanowieniem z dn. 13.10.2017r.
Sygn. akt I Ns 959/15
(...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o ustanowienie służebności przesyłu obciążającej nieruchomości, których właścicielem jest I. K., stanowiące działki ewidencyjne nr (...) obręb U., gmina L., powiat K. o powierzchni 9,46 ha, dla których Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), a także działki ewidencyjne nr (...) obręb B., gmina L., powiat K. o powierzchni 75/19 ha, dla których Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. z siedzibą w K., ul. (...), której treścią jest znoszenie przez uczestnika istnienia na nieruchomości obciążonej oraz w przestrzeni nad powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych w postaci: przewodów oraz słupów linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV S-167/S-168 na długości (...),10 m, a także prawo do korzystania przez wnioskodawcę z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do swobodnego dostępu do tychże urządzeń w każdym czasie w celu ich eksploatacji, dozoru, oględzin, dokonywania konserwacji, remontu, modernizacji lub usunięcia awarii wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem – na czas eksploatacji linii wysokiego napięcia S-167/S-168, za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 39.827,70 za ustanowienie służebności w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Wnioskodawca wniósł o obciążenie uczestnika kosztami postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej. W toku sprawy wnioskodawca wniósł o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem w wysokości 24.380,00 zł.
W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że nad nieruchomościami należącymi do uczestniczki przebiega linia energetyczna wysokiego napięcia ważna dla (...) Strefy Ekonomicznej i (...). Prowadzone negocjacje o udostępnieniu nieruchomości i ustanowienie służebności przesyłu spotkały się z zaporową kwotą wynagrodzenia. Wnioskodawca podniósł, że zaproponowane wynagrodzenie jest adekwatne do sposobu użytkowania nieruchomości, uciążliwości z istnienia przewodów linii oraz społeczno – gospodarczego przeznaczenia służebności.
Uczestniczka nie ustosunkowała się wprost do wniosku, jednak z prezentowanego stanowiska można wnosić, że nie sprzeciwia się ustanowieniu służebności, lecz kwestionuje wysokość zaproponowanego wynagrodzenia. Na rozprawie w dniu 13 września 2017 r. uczestniczka wniosła o przyznanie wynagrodzenia za służebność w kwocie 55.000,00 zł, a także o zasądzenie na jej rzecz kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uczestniczka twierdziła, że ustanowiona służebność będzie dla niej uciążliwa w wyższym stopniu niż wskazuje to wnioskodawca zatem kwota wynagrodzenia powinna uwzględniać stopień ingerencji służebności w jej własność.
Sąd ustalił, co następuje:
I. K. jest właścicielem działek ewidencyjnych nr (...) obręb U., gmina L., powiat K. o powierzchni 9,46 ha, dla których Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), a także działek ewidencyjnych nr (...) obręb B., gmina L., powiat K. o powierzchni 75/19 ha, dla których Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).
Przez te działki prowadzi napowietrzna linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV S/167/S/168. Urządzenia przesyłowe wchodzą w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Prowadzone negocjacje nie doprowadziły do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu.
/okoliczności bezsporne/
W celu zapewnienia przedsiębiorstwu przesyłowemu możliwość prawidłowego korzystania z urządzeń przesyłowych należało nieruchomość należącą do I. K. obciążyć na czas nieokreślony, prawem służebności przesyłu energii elektrycznej linią elektroenergetyczną napowietrzną wysokiego napięcia 110 kV nr S-167/S-168, polegającej na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o długości (...),50, szerokości 10,60 m na działkach ewidencyjnych i dodatkową strefą ochronną dla działek (...) o szerokości 12,26 m, o łącznej powierzchni 21.181,90 m 2 i powierzchnią zajętą pod słupy wraz ze strefą ochronną 487 m 2. Powierzchnia pasa służebności przesyłu, zakres ograniczenia właściciela w używaniu nieruchomości na skutek lokalizacji urządzeń przesyłowych i związana z tym utrata wartości nieruchomości uzasadniała przyznanie uczestniczce wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności w kwocie 24.380,00 zł.
/dowód: opinia sądowa k. 118-186, opinia uzupełniająca k. 227-228, opinia ustna złożona na rozprawie w dniu 13.09.2017 r. przez biegłą M. J. –T. e-protokół rozprawy od 00:01:52 do 00:27:30/.
Sąd zważył, co następuje:
Stan faktyczny ustalono w głównej mierze w oparciu o okoliczności bezsporne oraz opinie biegłej z zakresu szacowania nieruchomości. Poza sporem pozostawało określenie własności działek na których przebiega istniejąca linia energetyczna oraz że urządzenia te wchodzą w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Należy podkreślić, że na działkach uczestniczki istniały już wcześniej urządzenia do przesyłu energii, dlatego Sąd nie przeprowadzał dowodu z oględzin, gdyż uznał, że nie było to potrzebne (zob. art. 626§2 w zw. z art. 626§3 k.p.c.). Prowadzone przez strony negocjacje nie doprowadziły do zawarcia ugody. Spór w zasadzie dotyczył określenia wysokości należnego I. K. wynagrodzenia.
Służebność przesyłu polega na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (art. 305 1 k.c.). Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa (art. 49§1 k.c.). Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 305 2 § 1 k.c.). Podobne uprawnienie przyznaje właścicielowi nieruchomości § 2 art. 305 2 k.c.
Ustanowienie służebności na działkach należących do I. K. o numerach 110, 117, 141/5, 150, 156/3, 170/1 było konieczne dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych przez (...) S.A. Służebność ta będzie polegać na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o długości (...),50, szerokości 10,60 m na działkach ewidencyjnych i dodatkową strefą ochronną dla działek (...) o szerokości 12,26 m, o łącznej powierzchni 21.181,90 m 2 i powierzchnią zajętą pod słupy wraz ze strefą ochronną 487 m 2.
Ustalając należne uczestniczce wynagrodzenie Sąd oparł się opinią biegłej M. J. – T., która szczegółowo oszacowała wartość prawa służebności. Biegła uwzględniła takie czynniki jak przeznaczenie nieruchomości, rodzaj i parametry urządzenia przesyłowego, zakres uprawnień przedsiębiorcy, zakres ograniczenia prawa własności, aktualny sposób użytkowania nieruchomości, stan zagospodarowania działki, sposób przebiegu linii przez działkę, wpływ przebiegu linii elektroenergetycznej na możliwość korzystania z działki. Biegła uwzględniła wskazania Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 17 czerwca 2005 r., sygn. akt III CZP 29/05, który stwierdził, że wysokość wynagrodzenia powinna być proporcjonalna do stopnia ingerencji posiadacza w treść prawa własności oraz powinna uwzględniać wartość nieruchomości. Zawarte w opinii wnioski sformułowane zostały w sposób jasny i logiczny. Należy również podkreślić, że przy opiniowaniu biegła uwzględniła przeznaczenie działek w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dla 4 działek I. K. plan miejscowy przewidywał przeznaczenie: tereny otwarte rolne, w odróżnieniu od 2 pozostałych, dla których wskazywał przeznaczenie „dolesienia”. Pojęcie „teren otwarty rolny” jest jednoznaczne i nie wymaga szczegółowej wykładni. Prima facie to pojęcie odnosi się do normalnego zagospodarowania rolnego tj. bez zabudowy i zadrzewień. W przypadku przeznaczenia działek np. do zalesienia, taka wzmianka znalazłaby się w planie. Z tych powodów zakres przestrzenny służebności nie mógł zostać rozszerzony o dodatkowy pas ochronny, o ustanowienie którego wnosiła uczestniczka. Dopuszczenie dowodu z treści planu zagospodarowania przestrzennego było zbędne, gdyż określenie sposobu przeznaczenia działek zostało wyjaśnione. Biegła odniosła się do zgłoszonych zastrzeżeń, a wyjaśnienia co do podnoszonych kwestii były przekonujące. W szczególności biegła wskazała, że błąd pisarski w tabeli 15 nie miał wpływu na oszacowanie wartości nieruchomości. Dokonana korekta zawarta w załączniku nr 1 do opinii dała podstawę do określenia łącznej długości pasa służebności. Zastosowanie zaproponowanego przez uczestniczkę współczynnika S równego 0,10 spowodowałoby zmniejszenie wartości wynagrodzenia za służebność.
Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny oraz przywołane wyżej motywy – po myśli art. 626 § 3 k.p.c. w zw. z art. 305 1 k.c. i art. 305 2 § 1 k.c. należało orzec jak w punkcie I i II sentencji postanowienia.
Orzeczenie o kosztach wydano zgodnie z zasadą ogólną ponoszenia kosztów w postepowaniu nieprocesowym. Zgodnie bowiem z przepisem art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Z zestawienia komentowanego przepisu z § 2 wynika, iż ma on bezwzględne zastosowanie, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani i ich interesy nie są sprzeczne (zob. Komentarz do art. 520 k.p.c., red. Marszałkowska-Krześ 2017, wyd. 19/E. Marszałkowska-Krześ, Legalis). Wydanie przez Sąd postanowienia leżało w interesie wszystkich uczestników, którzy w równym stopniu byli zaineresowani wynikami postępowania.
Za złożenie ustnej opinii na rozprawie w dniu 13.09.2017 r. biegłej M. J. – T. przysługuje wynagrodzenie i zwrot kosztów. Biegła przedstawiła rachunek na kwotę 247,35 zł. W karcie pracy wskazała, że zapoznanie z pismami stron, analiza opinii sądowej w kontekście zarzutów, przygotowanie odpowiedzi i udział w rozprawie zajął 7 godzin. W ocenie Sądu jest to ilość czasu wskazana prawidłowo. Biegła przyjęła za podstawę kwotę bazową w prawidłowej wysokości 1 789,42 zł oraz współczynnik 1,81%, którego przyjęcie zdaniem Sądu było zasadne mając na uwadze kwalifikację biegłej, jej doświadczenie i posiadanie tytułu magistra inżyniera. Biegła złożyła oświadczenie, że poniosła koszty dojazdu z J. na rozprawę. Należało przyznać biegłej zwrot kosztów dojazdu w kwocie 20,62 zł. Łącznie przyznano biegłej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 247,35 zł.
Skarb Państwa tymczasowo wyłożył kwotę na pokrycie wydatków, które wyniosły łącznie 620,04 zł i obejmowały nadpłatę za opinię pisemną w wysokości 372,69 zł (wnioskodawca i uczestniczka uiścili po 1.000,00 zł, przy czym koszt opinii wyniósł 2.372,69 zł) oraz kwotę 247,35 zł za wynagrodzenie i koszty stawiennictwa biegłej. Zgodnie z przepisem art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o poniesionych przez Skarb Państwa wydatkach, stosują odpowiednio przepis art. 113. Kosztami postępowania obciążono strony po równo. Należało wobec tego nakazać, aby zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka uiścili na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 310,02 zł tytułem zwrotu wyłożonych wydatków, o czym Sąd orzekł w punktach V I VI postanowienia.