UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lutego 2015 roku, znak (...)- (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił przeliczenia emerytury wnioskodawcy J. D. (1).

Od decyzji tej pełnomocnik wnioskodawcy J. D. (1) odwołał się w dniu 26 marca 2015 roku, wnosząc o jej zmianę i przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wysokości wypłacanego wynagrodzenia wynikającego z zaświadczenia pracodawcy (...) Przedsiębiorstwa (...) oraz obliczenia wynagrodzenia przy uwzględnieniu wynagrodzenia za godzinę pracy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca J. D. (1) złożyła w dniu 12 sierpnia 2008 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-5w aktach ZUS).

Decyzją z dnia 3 września 2008 roku, ZUS przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 29 sierpnia 2008 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest z lat 1966-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 49,39 %. Podstawę wymiaru obliczono mnożąc wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową w wysokości 2.275,37 zł. Przy uwzględnieniu 24 lat,10 miesięcy okresów składkowych i 1 rok, 8 miesięcy okresów nieskładkowych wysokość świadczenia wyniosła 784,03 zł. (dowód: decyzja z dnia 3 września 2008 roku wraz z kartą przebiegu zatrudnienia i obliczeniami wskaźnika k. 56-57 obliczenie podstawy k.55– w aktach ZUS).

W dniu 9 marca 2009 roku wnioskodawca złożyła wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia za okres wykonywania zatrudnienia w ramach stosunku pracy, za który nie jest możliwe przedłożenie dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (dowód: wniosek z dnia 9 marca 2009 roku k.58).

Decyzją z dnia 8 maja 2009 roku, ZUS ponownie ustalił wysokość emerytury wnioskodawcy 1 stycznia 2009 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest z lat 1966-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 61,07 %. Podstawę wymiaru obliczono mnożąc wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową w wysokości 2.275,37 zł. Przy uwzględnieniu 24 lat,10 miesięcy okresów składkowych i 1 rok, 8 miesięcy okresów nieskładkowych wysokość świadczenia wyniosła 1.072,56 zł. (dowód: decyzja z dnia 3 września 2008 roku wraz z kartą przebiegu zatrudnienia i obliczeniami wskaźnika k. 56-57 obliczenie podstawy k.55– w aktach ZUS).

W dniu 11 lipca 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o przeliczenie emerytury wnosząc o uwzględnienie angaży, w których została wskazana stawka godzinowa (dowód: wniosek o przeliczenie k. 117 akt ZUS).

W okresie od 1 września 1966 roku do 26 czerwca 1971 roku J. D. (1) był zatrudniony w (...) (...) w T., w pełnym wymiarze czasu pracy jako maszynista koparki (dowód: świadectwo pracy z dnia 21 maja 1981 roku k. 5 akt rentowych, zeznania świadka A. W. protokół rozprawy z dnia 9 maja 2017 roku 11 minuta 59 sekunda-27 minuta 03 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2016 roku 11 minuta 12 sekunda-23 minuta 32 sekunda).

W okresie od 5 czerwca 1972 roku do 2 października 1975 roku J. D. (1) był zatrudniony w (...) Zakładach (...) koło B. w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator spycharki (dowód: świadectwo pracy z dnia 22 sierpnia 1983 roku k. 8 akt rentowych zeznania świadka C. F. protokół rozprawy z dnia 9 maja 2017 roku 5 minuta 14 sekunda-11 minuta 59 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2016 roku 11 minuta 12 sekunda-23 minuta 32 sekunda oraz protokół rozprawy z dnia 9 maja 2017 roku 37 minuta 45 sekunda-49 minuta 21 sekunda).

Wynagrodzenie wnioskodawcy od 5 czerwca 1972 roku do 2 października 1975 roku wyliczone przez pracodawcę wynosiło:

- w 1972 roku 27 135,50 zł;

-w 1973 roku 56389 zł;

-1974 roku 66380 zł;

- w 1975 roku 47498 zł. (dowód: zaświadczenie k.56 akt sprawy).

W okresie od 3 lipca 1976 roku do 2 czerwca 1979 roku oraz od 26 lipca 1979 roku do 15 września 1979 roku J. D. (1) był zatrudniona w Zakładach (...) w T. w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator dźwigu. Jego wynagrodzenie według stawki godzinowej kształtowało się następująco:

- 3 lipca 1976 roku-31 stycznia 1978 roku, przy uwzględnieniu stawki 13,70 zł/godz.;

- 1 lutego 1978 roku- 2 czerwca 1979 roku oraz od 26 lipca 1979 roku do 30 lipca 1979 roku przy uwzględnieniu stawki 15,00 zł/godz.

Pracował 46 godzin tygodniowo (dowód: świadectwo pracy z dnia 14 czerwca 1999 roku k. 70 akt rentowych, zeznania świadka A. Ż. protokół rozprawy z dnia 9 maja 2017 roku 27 minuta 03-37:45 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2016 roku 11 minuta 12 sekunda-23 minuta 32 sekunda oraz protokół rozprawy z dnia 9 maja 2017 roku 37 minuta 45 sekunda-49 minuta 21 sekunda).

W roku okresie od 22 września 1979 roku do 31 stycznia 1991 J. D. (1) był zatrudniona w(...)Przedsiębiorstwie (...)nr (...)w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator koparki (dowód: świadectwo pracy z dnia 14 czerwca 1999 roku k. 11 akt rentowych, umowa o pracę z dnia 21 września 1979 roku k.29).

W okresie od dnia od 22 września 1979 roku do 31 stycznia 1991 wnioskodawca nie korzystał ze zwolnień lekarskich ani urlopów bezpłatnych i pracował w systemie akordowym, co najmniej 46 godzin tygodniowo. Jego wynagrodzenie według stawki godzinowej kształtowało się następująco:

- od 21 września 1979 roku –15,50 zł/h

- od 1 sierpnia 1980 roku – 18 zł/h

- od 1 października 1980 roku –19,90 zł,

- od dnia 01.04.1982 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 6.200 złotych miesięcznie;

-od dnia 01.02.1983 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 6.800 złotych miesięcznie;

- od dnia 01.10.1984 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 7.200 złotych miesięcznie;

- od dnia 01.05.1985 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 7.600 złotych miesięcznie;

- od dnia 01.07.1986 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 8.000 złotych miesięcznie;

- od dnia 01.05.1987 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 8.400 złotych miesięcznie;

- od dnia 01.06.1987 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 87 zł/godz.;

- od dnia 01.08.1987 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 94 zł/godz.;

- od dnia 01.08.1988 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 135 zł/godz.;

- od dnia 01.09.1988 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 195 zł/godz.;

- od dnia 01.02.1989 roku do dnia 31.01.1990 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 295 zł/godz.;

- w miesiącu lutym tj. do 26 lutego 1990 roku pobierał wynagrodzenie w kwocie 730 zł/godz. (dowód: angaże k.27, k.33-37 w aktach emerytalnych, umowa o pracę z dnia 21 września 1979 roku k.29w aktach emerytalnych, zeznania świadka M. G. protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2016 roku 2 minuta 45 sekunda-11 minuta 2 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2016 roku 11 minuta 12 sekunda-23 minuta 32 sekunda).

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawczyni liczony na podstawie jej zarobków z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, to jest z lat: 1971 – 1988 oraz 1994-1995wyniósł 85,70%. Podstawę wymiaru obliczono mnożąc wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową w wysokości 2.275,37 zł. Wysokość świadczenia wyniosła 1.198,36 zł, a po waloryzacji z dniem 1 marca 2017r wyniosła 1.573,88zł. (dowód: pismo ZUS z dnia 21 września 2017 roku k.78).

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył i ocenił, co następuje:

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz. 887), wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W ustępie 2 art. 111 postanowiono zaś, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Wnioskodawczyni nie zgadzała się także z ustalonym przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru świadczenia. Podnosiła bowiem, że organ rentowy nieprawidłowo ustalił wysokość jej wynagrodzeń z okresu zatrudnienia

Wskazać trzeba, że zgodnie z przepisem § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Przewidziane w powołanym wyżej rozporządzeniu ograniczenia co do środków dowodowych będących podstawą ustalenia wysokości zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru świadczenia, nie obowiązują jednak w postępowaniu sądowym. Do postępowania dowodowego w tym zakresie mają bowiem zastosowanie ogólne przepisy dotyczące przeprowadzania dowodów w procesie cywilnym. Stosowania przepisów ogólnych nie wyłączają także odrębne unormowania odnoszące się do postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (por. nadal aktualny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342).

Podkreślić należy jednak, że dowody na okoliczność wysokości zarobków należy oceniać rygorystycznie, albowiem przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych obowiązuje ścisła zasada uwzględniania tylko takich składników wynagrodzenia, które faktycznie przysługiwały i od których została odprowadzona składka na ubezpieczenia społeczne. Wszystkie składniki wynagrodzenia, które mają być przyjęte do podstawy wymiary świadczenia muszą być wobec tego ustalone w sposób pewny i nie budzący żadnych wątpliwości (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 września 2014 roku, III AUa 2618/13).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca domagał się przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu wynagrodzenia uzyskiwanego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 22 września 1979 roku do 31 stycznia 1991 roku, w Zakładach (...) w T. od 3 lipca 1976 roku do 2 czerwca 1979 roku oraz od 26 lipca 1979 roku do 15 września 1979 roku , w (...) Zakładach (...) koło B. od 5 czerwca 1972 roku do 2 października 1975 roku, w (...) (...) w T. , od 1 września 1966 roku do 26 czerwca 1971 roku. Wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy oraz angaże, z których wynikała grupa osobistego zaszeregowania oraz zajmowane stanowisko pracy, a także powołał się na zeznania świadków.

Wprawdzie takie dokumenty– jak słusznie podnosi organ rentowy - nie są środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty w rozumieniu § 20 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Zgodnie bowiem z § 20 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez ZUS albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. Nie mniej Sąd rozpoznając sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, w tym o przeliczenie świadczenia rentowego, nie jest związany tym rozporządzeniem, a jedynie czyni ustalenia faktyczne zgodnie z zasadami obowiązującymi w Kodeksie postępowania cywilnego i w oparciu o tam wymienione środki dowodowe.

Dlatego też, w ocenie Sądu Okręgowego, możliwe jest dokonanie wyliczenia zarobków wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...)oraz w Zakładach (...) w T., przy wykorzystaniu dostępnych informacji na temat wysokości jego stawki godzinowej, zawartych w angażach przyznających wynagrodzenie w określonej wysokości (wg stawki godzinowej). Autentyczność tych dokumentów i danych w nich zawartych nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, ponadto ich treść nie była kwestionowana przez organ rentowy. Jednocześnie nie jest sporne, że skarżący zatrudniony był stale w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...)oraz w Zakładach (...) w T., a fakt ten znajduje potwierdzenie w treści niekwestionowanego świadectwach pracy z dnia 14 czerwca 1999 roku (k. 11 akt rentowych) oraz z dnia 14 czerwca 1999 roku (k. 70 akt rentowych).

Pełny wymiar czasu pracy to wymiar ośmiu godzin dziennie w dni powszednie, za wyjątkiem soboty, która choć także w spornym okresie była dniem powszednim, to wymiar czasu pracy był skrócony i wynosił sześć godzin. W okresach od 3 lipca 1976 roku do 2 czerwca 1979 roku, od 26 lipca 1979 roku do 15 września 1979 roku oraz od 22 września 1979 roku do 31 stycznia 1991 roku, jak wynika zatem z dokumentów oraz zeznań wnioskodawcy i zeznań świadków: M. G. oraz A. Ż. , którzy pracowali z wnioskodawcą, skarżący pracował od poniedziałku do soboty, z tym że od poniedziałku do piątku przez 8 godzin dziennie, a w każdą sobotę 6 godzin dziennie. A zatem tygodniowo wnioskodawca pracował nie mniej niż 46 godzin. W załączonych do akt sprawy aktach osobowych wnioskodawcy brak dowodów na to, aby w tych okresach korzystał on ze zwolnień lekarskich, bądź bezpłatnego urlopu. Tak więc przy znanej stawce wynagrodzenia godzinowego i systemie w jakiej praca była wykonywana istniały zdaniem Sądu Okręgowego wystarczające podstawy, aby przeliczyć świadczenie rentowe wnioskodawcy przy uwzględnieniu tychże stawek godzinowych z okresów od 3 lipca 1976 roku do 2 czerwca 1979 roku, od 26 lipca 1979 roku do 15 września 1979 roku oraz od 22 września 1979 roku do 31 stycznia 1991 roku.

Dlatego też Sąd przy ustalaniu zarobków wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) za sporny okres oparł się na angażach, z których wynikało, że jego stawka godzinowa kształtowała się następująco:

od 21 września 1979 roku –15,50 zł/h