UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22.12.2016 r. powodowie P. F. i M. S., reprezentowani przez r.pr. J. O., wnieśli o zasądzenie od pozwanych R. G., T. G. i S. G. kwoty 8 678,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami postępowania.

Uzasadniając żądanie pozwu wskazali, że zarówno powodowie, jak i pozwani prowadzą działalność gospodarczą w formie spółek cywilnych. Pozwani jako wspólnicy spółki cywilnej zamówili u powodów towar w postaci blachy. W związku z realizacją zamówienia powodowie wystawili fakturę VAT na kwotę 13 678,11 zł, z czego tytułem zaliczki została uiszczona kwota 5 000 zł. T. G. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy z uwagi na niską jakość dostarczonych materiałów. Mimo tego, pozwani zostali wezwani do zapłaty kwoty 8 678,11 zł, czego nie uczynili.

W dniu 10.01.2017r. wydano nakaz zapłaty zobowiązujący pozwanych do solidarnej zapłaty dochodzonej należności wraz z odsetkami oraz kosztami procesu.

W sprzeciwie z dnia 29.12.2016 r. (k. 43-48) pozwany T. G., reprezentowany przez r.pr. B. T., wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów procesu. Podniósł zarzut braku legitymacji czynnej pozwanych R. G. i S. G. oraz zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu, wnosząc o przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Myszkowie. Wskazał, że nabył blachę dachową na sklep jako konsument, a nie jako przedsiębiorca. Lokal, w którym prowadzona jest działalność spółki, należy do pozwanego T. G.. Pozwany natomiast nie zakwestionował faktu dostarczenia zamówionego towaru.

Pozwani R. G. i S. G. reprezentowani przez r.pr. B. T. wnieśli sprzeciw domagając się oddalenia powództwa i zwrotu kosztów procesu. Pozwani zarzucali brak legitymacji biernej z uwagi na brak zawarcia spornego zobowiązania.

W piśmie z dnia 18.04.2017 r. (k. 84-86) powodowie podtrzymali stanowisko wyrażone w pozwie. Wskazali przy tym, że pozwani zaakceptowali zamówienie z tzw. odwróconym obciążeniem VAT. Ten mechanizm mogą stosować wyłącznie przedsiębiorcy płacący VAT. Z kolei, w korespondencji mailowej skierowanej do powodów pozwany T. G. wypowiadał się w imieniu wszystkich wspólników spółki cywilnej. Nawet przyjmując jednak, że pozwany T. G. działał jako konsument, i tak nie mógł skorzystać z uprawnienia do odstąpienia od umowy, bowiem towar został wykonany według specyfikacji konsumenta.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie P. F. i M. S. prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą (...) s.c. P. F., M. S. w zakresie sprzedaży hurtowej drewna, materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego. Z kolei, pozwani R. G., S. G. i T. G. prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą (...) s.c. R. T. S. G. w zakresie sprzedaży detalicznej części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli.

Dowód: wydruk z CEIDG powodów k.10-13 i pozwanych k.14-16.

Pozwany T. G. jako właściciel nieruchomości wynajmuje pozostałym pozwanym lokal użytkowy – budynek sklepu przy ul. (...) w K. z przeznaczeniem na prowadzenie sklepu z częściami motoryzacyjnymi. Remonty o charakterze generalnym obciążają wynajmującego, czyli pozwanego T. G. (§ 7 ust. 3 umowy). Umowa pozostaje odpłatna w związku z koniecznością uiszczania czynszu.

Dowód: umowa najmu k.49-50.

Strony od marca 2016 r. kontaktowały się w sprawie blachy dachowej na prywatny budynek mieszkalny pozwanego T. G., jak i na sklep – miejsce prowadzonej przez pozwanych działalności gospodarczej. Faktura za blachę na budynek mieszkalny miała być wystawiona na T. G., z kolei faktura za blachę na sklep – na spółkę cywilną pozwanych.

W wiadomości e-mail z dnia 18.07.2016 r. powodowie wskazali, że wobec blachy na budynek prowadzonej działalności miał być zastosowany mechanizm tzw. odwróconego obciążenia VAT. Koszt blachy miał wynieść 12 474 zł brutto, a zaliczka na poczet należności w kwocie 5 000 zł miała zostać uiszczona na rachunek bankowy spółki cywilnej powodów. Propozycja został przyjęta, a pozwany zamówił blachę na cele prywatne, jak i – osobnym zamówieniem – w celu pokrycia dachu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza pozwanych – wspólników spółki cywilnej. Wskazana blacha została wyprodukowana według indywidualnych potrzeb pozwanego T. G. i dostosowana do wymiarów dachu sklepu. Nie jest możliwa jej ponowna sprzedaż.

Towar (blacha na dach budynku i sklepu) został dostarczona T. G., a pozwany podpisał dwa dokumenty WZ. W jednym z nich (WZ nr (...)) jako odbiorca została wskazana (...) spółka cywilna.

Dowód: oferta k.17-18; dokumenty WZ k.19-20; e-mail powodów k.51; dowód z przesłuchania powoda M. S. k.90-91.

Po wykonaniu umowy powodowie wystawili fakturę VAT w dniu 24.08.2016 r. na kwotę 8 678,11 zł brutto (cena towaru – 13 678,11 zł pomniejszona o wartość uiszczonej zaliczki w kwocie 5 000 zł), płatną do dnia 27.08.2016 r., obciążając nią pozwanych – wspólników spółki (...). W fakturze powodowie zastosowali odwrotne obciążenie VAT. Przedmiotowa zaliczka została uiszczona przez T. G. z rachunku bankowego spółki cywilnej pozwanych w dniu 02.08.2016 r. W wypadku zaliczki na poczet blachy przeznaczonej na dom prywatny pozwany T. G. zapłacił zaliczkę
z rachunku bankowego prowadzonego dla niego jako osoby fizycznej.

Dowód: faktura VAT k.22; potwierdzenie przelewu k.33, dowód z przesłuchania powoda M. S. k.90-91.

W e-mailu z dnia 24.08.2016 r., adresowanym do powodów, T. G. wniósł o odebranie przez nich dostarczonego towaru i zwrot wpłaconej zaliczki. Wiadomość dotyczyła blachy na dach sklepu. Pozwany nie był zadowolony z 10-letniego okresu gwarancji, udzielonego przez powodów; liczył
na dłuższy okres gwarancji. Tego samego dnia T. G. z adresu poczty elektronicznej spółki cywilnej (...) wysłał powodom – wspólnikom spółki (...) oświadczenie
o odstąpieniu od umowy.

Dowód: wiadomość e-mail k.22-23; oświadczenie o odstąpieniu od umowy k.52; dowód z przesłuchania powoda M. S. k.90-91 i pozwanego T. G. k.91-94 i pozwanego R. G. k.94.

W odpowiedzi na oświadczenie o odstąpieniu od umowy pełnomocnik powodów zakwestionował skuteczność wskazanego oświadczenia oraz wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 8 678,11 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Pełnomocnik T. G. odmówił zapłaty żądanej kwoty, wskazując, że faktura zostanie odesłana jako błędnie wystawiona na spółkę cywilną, a nie na pozwanego jako konsumenta. Z uwagi na powyższe, powodowie ponowili wezwanie do zapłaty wobec pozwanych – również bezskutecznie.

Dowód: wezwania do zapłaty z potwierdzeniem odbioru k.24-26, 29-32; odpowiedź na wezwanie do zapłaty k.28.

Ustalając stan faktyczny, Sąd dał wiarę zgromadzonym w sprawie dowodom z dokumentów, przedłożonym przez powoda. W ocenie Sądu, forma i treść tych pism są właściwe dla dokonania wskazanych w nich czynności, nie zostały one także zakwestionowane przez żadną ze stron. W związku z tym, Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im waloru dowodowego.

Sąd zaaprobował dowód z przesłuchania powoda M. S. z uwagi na spójność i jasność jego wypowiedzi oraz ich zgodność z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Z kolei, Sąd nie dał wiary dowodowi z przesłuchania pozwanych T. G. i R. G. w takim zakresie, w jakim ich oświadczenia nie są potwierdzone w materiale dowodowym, ze względu na brak wykazania zasadności ich stanowisk za pomocą innych środków dowodowych. Nadto, podawane przez T. G. okoliczności budzą wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości, bowiem pozwany stwierdził, że najem jest nieodpłatny, nie pamiętając o wynikającym z umowy obowiązku najemców (jego brata i matki) do uiszczania czynszu. Raz wskazywał, że informował powoda, że będzie to transakcja z osobą fizyczną, po czym wskazywał, że powód go nie pytał czy będzie to transakcja z konsumentem czy z przedsiębiorcą, a jemu to wydawało się oczywiste. Przede wszystkim jednak jego zeznania budziły istotne wątpliwości w kontekście zasad doświadczenia życiowego – o czym bliżej mowa w części dotyczącej rozważań i powołanej tam argumentacji przemawiającej za stwierdzeniem zawarcia umowy przez w/w
w ramach prowadzonej spółki cywilnej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Spór między stronami w niniejszej sprawie dotyczy następujących kwestii: 1) czy pozwany T. G. zamówił blachę na dach sklepu jako przedsiębiorca, czy jako konsument, a w związku z tym 2) legitymacji czynnej pozwanych R. G. i S. G. i 3) zarzutu braku właściwości miejscowej Sądu, jak również 4) skuteczności oświadczenia pozwanego T. G. o odstąpieniu od umowy. Rozstrzygnięcie powyższych problemów doprowadzi do ustalenia, czy powodowie zasadnie domagają się od pozwanych zapłaty należności.

Należy stwierdzić, że strony zawarły umowę sprzedaży. Zgodnie z art. 535. k.c., obowiązkiem sprzedającego jest przeniesienie własności rzeczy na kupującego i wydanie mu rzeczy, zaś obowiązkiem kupującego odebranie rzeczy oraz zapłata umówionej ceny. W przypadku jej braku wierzyciel zaś może żądać zapłaty ceny.

Należało rozważyć, czy T. G. zawarł umowę sprzedaży blachy na dach sklepu jako przedsiębiorca – wspólnik osoby cywilnej, czy jako konsument. Odnotować przy tym należy, że zgodnie
z art.. 865. § 1. k.c. – każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, a jak wynika z art. 866. k.c., w braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.

W ocenie Sądu pozwany nabył towar jako wspólnik spółki cywilnej – w imieniu pozostałych wspólników. Świadczy o tym szereg argumentów, które jednocześnie podważały treść złożonych przez niego zeznań.

Po pierwsze, powodowie w ofercie złożonej pozwanym wskazali na zastosowanie mechanizmu tzw. odwróconego VAT. Zgodnie z art. 17. ust. 1. pkt 7. ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710), odwrotne obciążenie VAT (inaczej: odwrócony VAT) polega
na tym, że obowiązanym do rozliczenia VAT od zawartej umowy jest nabywca towaru lub usługi (w tym wypadku: pozwani), a nie sprzedawca (powodowie). Taki mechanizm jest możliwy do zastosowania wyłącznie między przedsiębiorcami. Należy podkreślić, że pozwany T. G. zakwestionował
w fakturze (na etapie przedsądowym) wyłącznie oznaczenie spółki cywilnej jako nabywcy, nie zanegował ustalenia odwróconego VAT-u. Poza tym rodzi się pytania dlaczego powód miałby wskazywać na taką możliwość, skoro pozwany miał mu wskazywać, że umowę zawrze jako konsument (choć same zeznania pozwanego w tej kwestii były rozbieżne).

Po drugie, korespondencja e-mail między stronami odbywała się za pośrednictwem adresów firmowych poczty elektronicznej obu spółek cywilnych. Pozwany T. G. także korzystał z e-maila spółki cywilnej – (...) Pozwany wskazał, że posiada tylko jeden adres poczty elektronicznej, służący do wysyłania korespondencji służbowej, jak i prywatnej. Sąd nie przychylił się do tego stanowiska T. G.. Nie przedstawił on bowiem, wbrew art. 6. k.c., żadnych dowodów uzasadniających jego twierdzenia, w szczególności – innej korespondencji prywatnej wysyłanej z przedmiotowego adresu
e-mail. W ocenie Sądu, nie jest dowodem na prawdziwość stanowiska strony pozwanej fakt, że z tego adresu T. G. zamawiał blachę na dach zarówno własnego domu, jak i sklepu – miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Jest oczywistym, że skoro w obu przypadkach zamówienie zostało skierowane do tego samego podmiotu – powodów działających jako spółka cywilna, to w tym celu pozwany wykorzystał jeden adres e-mail, choćby po to, aby usprawnić kontakt z powodami. Nie jest to zatem przekonujący argument na rzecz stanowiska pozwanego, a inne dowody nie zostały przedłożone.

Po trzecie, zaliczka na poczet blachy dachowej na sklep została uiszczona z rachunku bankowego spółki cywilnej. Pozwany nie kwestionował tej okoliczności, jednak podnosił, że każdy z pozwanych wspólników spółki (...)może korzystać z niego i to nie tylko w celu prowadzenia działalności gospodarczej, ale również na prywatne potrzeby. Sąd, nie negując prawdziwości tego oświadczenia, powziął jednak poważne wątpliwości co do jego zgodności z prawdą o odniesieniu do płatności zaliczki. Należy bowiem wskazać, że T. G. nie zwrócił do tej pory równowartości zaliczki na rachunek bankowy spółki cywilnej, do czego byłby zobowiązany w razie wykorzystania środków finansowych przedsiębiorstwa na prywatne cele, jak wskazywał. Nie potrafił przy tym wyjaśnić, dlaczego nie zwrócił wskazanej sumy, stwierdzając, że „nie było okazji”. Powyższe potwierdza stanowisko Sądu, że T. G. działał jako wspólnik spółki cywilnej. Pozwany nie przedstawił również dowodów wskazujących na to, że pobrana tak kwota została następnie potrącona w ramach rozliczenia zysków i strat między wspólnikami – choć jak sam deklarował następuje to co miesiąc. Zaznaczyć należy także, że strona pozwana nie dowiodła również tego, że pozostali wspólnicy korzystali za rachunku spółki dla celów prywatnych.

Ponadto, pozwany T. G. w e-mailu z dnia 24.08.2016 r. (k.22) nie używał pierwszej osoby liczby pojedynczej, ale zastosował liczbę mnogą. Stwierdził bowiem: „nie spełnia naszych oczekiwań” oraz „zwrot zaliczki na nasze konto”. Ta okoliczność dodatkowo przemawia za zasadnością żądań strony powodowej. Jak wskazywał pozwany, wykorzystana przez niego liczba mnoga oznacza jego i żonę, a nie działanie w imieniu wspólników. Sąd nie przychylił się do tego stanowiska, bowiem z przedłożonej przez stronę pozwaną umowy najmu nie wynika, aby właścicielem nieruchomości była, oprócz T. G., także jego żona. Nie wykazał też, aby jego małżonka korzystała z rachunku bankowego spółki cywilnej.

Istotnym wreszcie pozostaje, że w odpowiedzi na telefoniczne uzgodnienia w przedmiocie przystąpienia do realizacji umowy – powodzi ponownie przesłali T. G. informację
w przedmiocie ceny – k.52. W treści wiadomości e-mail powodzi ponownie dokonali rozbicia zamówienia blachy na dom prywatny i na sklep. Ponownie wskazali, że w przypadku sklepu zastosowanie znajdzie VAT odwrócony. Jednocześnie w wypadku domu prywatnego koniecznym miało być doliczenie 8% VAT na usługę dekarza. Dobitnie świadczy to o tym, że strony dokonując zamówienia blachy rozdzielały sprzedaż na dom prywatny, gdzie koniecznym było doliczenia VAT-u, a także na budynek sklepu gdzie zastosowanie miał znaleźć VAT odwrócony. Gdyby pozwany złożył zamówienie jako osoba prywatna powodzi kalkulując cenę wskazywaliby, że również w wypadku sklepu koniecznym byłoby doliczenie 8% VAT. Znowuż gdyby pozwany nie był wtajemniczony w ten podział, przynajmniej usiłowałby wyjaśnić czym jest odwrócony VAT, dlaczego dotyczy tylko części zamówienia, a także dlaczego część zamówienia musi zostać dodatkowo obciążona VAT-em w stawce 8%. Tymczasem nie zareagował on na powyższe, choć decydowało to o ostatecznej wysokości ceny, którą miał zapłacić.

Sumując Sąd stwierdził na tej podstawie, że T. G. zamawiając blachę na dach sklepu, działał jako przedsiębiorca i wspólnik spółki cywilnej w imieniu pozostałych wspólników. Jednocześnie brak jest dostatecznych podstaw faktycznych do uwzględnienia zarzutu pozwanych, że działał on jako konsument, bez związku z prowadzoną przez nich spółką.

Wobec powyższego, należy stwierdzić (ad. 2.), że pozwani R. G. i S. G. posiadają legitymację bierną do występowania w sprawie po stronie pozwanej. T. G. zawarł umowę sprzedaży w imieniu spółki cywilnej i zaciągnął w ten sposób zobowiązanie (do zapłaty ceny), wedle art. 864. k.c. za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. Powodowie zatem zasadnie domagają się należności także od pozostałych wspólników spółki (...).

Również zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu (ad. 3) nie zasługuje na uwzględnienie. Jak bowiem wskazano wyżej, pozwany działał jako przedsiębiorca, wobec czego roszczenie winno być rozpatrzone przez sąd gospodarczy właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanych, co nastąpiło w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu, nie mogłoby też dojść do skutecznego odstąpienia od umowy przez pozwanego T. G. (ad. 4). Mając na uwadze, jak zostało ustalone, że pozwany działał jako przedsiębiorca, należy wskazać, że przepisów ustawy z dnia 20.05.2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. poz. 827, zwana dalej: ustawą) nie stosuje się do przedsiębiorców, a zatem T. G. nie przysługiwało uprawnienie do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny zgodnie z art. 27. ustawy.

Gdyby zresztą przyjąć, że T. G. działał jako konsument, to i tak nie mógłby skorzystać
ze wskazanego uprawnienia. Jest ono bowiem wyłączone zgodnie z art. 38. ustawy m.in. wówczas, gdy przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb (pkt 3.). Tak też się stało w niniejszej sprawie, bowiem towar – blacha został sporządzony pod konkretne zamówienie pozwanego wedle pomiarów dokonanych przez powodów tak, że jego wymiary odpowiadały dokładnie wymiarom dachu sklepu. Tym samym, ponowna sprzedaż towaru innemu kontrahentowi byłaby poważnie utrudniona, jeśli nie niemożliwa.

Co więcej wskazać należy, że zgodnie z art. 22[1] k.c. umowa zostaje zawarta z konsumentem
w sytuacji gdy podejmuje on działania bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą – a tym samym dotyczy to tych zdarzeń, które mają na celu zaspokojenie jego potrzeb osobistych lub jego rodziny. Pozwany zawierał umowę w związku z nakładami czynionymi na nieruchomość przeznaczoną
do prowadzenia działalności gospodarczej. Budynek bowiem którego dotyczyło sporne zamówienie był przez niego wykorzystywany nie w celach realizacji własnych potrzeb, ale w związku z oddaniem go
w najem – co wiązało się z czerpaniem dochodów w postaci czynszu. Sporny wydatek był zatem nakładem na przedmiot, który pozwany wykorzystywał nie w celu zaspakajania potrzeb osobistych, ale na rzecz z której czerpał pożytki prawa. Istniał zatem gospodarczy cel tej czynności, który wykluczał możliwość uznania pozwanego za konsumenta. Co istotne wystarczające pozostaje zawieracie nawet tylko jednorazowo umowy zastrzegającą dla osoby osiągnięcie celu gospodarczego, aby wykluczyć występowanie po jej stronie znamion kwalifikujących konsumenta.

W związku z tym, oświadczenie o odstąpieniu od umowy złożone przez pozwanego, jako pozbawione skuteczności, nie mogło wywołać swoich skutków prawnych.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd uznał zasadność roszczenia powodów i orzekł jak w sentencji na mocy art. 535. i nast. k.c., zasądzając żądaną kwotę należności głównej solidarnie od pozwanych na rzecz powodów zgodnie z art. 864. k.c.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych znajduje uzasadnienie w treści art. 359. k.c. od dnia wskazanego przez powodów, tj. od 28.08.2016 r., gdy roszczenie stało się wymagalne wskutek upływu terminu do zapłaty, wskazanego w fakturze VAT. Należy przy tym wskazać, że od dnia 01.01.2016 r. odsetki ustawowe stanowią równowartość sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych, która na dzień wydania wyroku wynosiła 5%. Nadmienić należy, że strona była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, tym samym w sposób zakładać należało, że w sposób precyzyjny określił on żądanie pozwu – w tym żądanie dotyczące odsetek.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98. § 1. k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na zasądzoną solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kwotę 2 117 zł składa się: opłata sądowa – 300 zł, opłata od pełnomocnictwa – 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika – 1 800 zł. Wysokość wynagrodzenia wynika z §. 2. pkt. 4. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804) w brzmieniu obowiązującym od dnia 27.10.2016 r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE