UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. S. (1) ma 50 lat. Posiada wykształcenie średnie techniczne w kierunku budowy, eksploatacji i remontów pojazdów kołowo-gąsienicowych. P. S. (1) posiada samochód L. rok prod. 2004 o wartości 15.000 zł, a także dom o pow. 180m² położony w S. oraz działkę o pow. 300 m².

P. S. (1) jest żonaty, na utrzymaniu ma dwoje dzieci w wieku 21 i 19 lat – uczące się.

Od wielu lat P. S. (1) zatrudniony był w firmie (...) jako kwalifikowany pracowni ochrony osób i mienia, osiągając z tego tytułu dochód miesięczny w kwocie 1200 zł. Dodatkowo P. S. (1) otrzymuje kwotę 1.230 zł miesięcznie z tytułu emerytury.

P. S. (1) posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym wydane w dniu 23 listopada 2015 r. przez (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w S. nr (...)402- (...) – do dnia 30 listopada 2018 roku.

Jako wykwalifikowany pracownik ochrony P. S. (1) realizował zadania z zakresu ochrony osób i mienia na rzecz 6 (...) Oddziału (...) w U.. Pracował on z bronią.

Zgodnie z zasadami obowiązującymi wykwalifikowanych pracowników ochrony P. S. (1) co 3 lata przechodził obowiązkowe badania kwalifikacyjne do pracy.

W dniu 22 maja 2010 roku, P. S. (1) stawił się w Przychodni nr (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSW w S. przy ul. (...) na obowiązkowych okresowych badaniach lekarskich i psychologicznych osoby dla osób posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Wizyta, podobnie jak i samo badanie, zlecone zostało przez Agencję Pracy (...) Sp. z o.o. w S.. Na badania wyznaczone w tym dniu stawiła się grupa pracowników ochrony.

W trakcie tej wizyty prowadzący badanie zbadał przedmiotowo P. S. (1) i zapoznał się z jego dokumentacją lekarską.

P. S. (1) nie wypełniał żadnych oświadczeń przed badaniem.

Lekarz W. W., po przeprowadzonym badaniu wystawił P. S. (1) orzeczenie lekarskie nr (...), stwierdzające, że P. S. (1) posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej (k. 71).

W dniu 13 lipca 2013 roku, P. S. (1) stawił się w Przychodni nr (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSW w S. przy ul. (...) na obowiązkowych okresowych badaniach lekarskich i psychologicznych osoby dla osób posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Wizyta, podobnie jak i samo badanie, zlecone zostało przez Agencję Pracy (...) Sp. z o.o. w S.. Na badania wyznaczone w tym dniu stawiła się grupa pracowników ochrony.

W trakcie tej wizyty prowadzący badanie zbadał przedmiotowo P. S. (1) i zapoznał się z jego dokumentacją lekarską.

P. S. (1) nie wypełniał żadnych oświadczeń przed badaniem.

W dniu 23 sierpnia 2013 roku w życie weszły zmienione przepisy ustawy o ochronie osób i mienia, które nakładały na kwalifikowanych pracowników ochrony poddanych okresowym badaniom kwalifikacyjnym składać pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenia pisemne o posiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przez badanego.

W dniu 11 czerwca 2016 roku P. S. (1) stawił się w Przychodni nr (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSW w S. przy ul. (...) na obowiązkowych okresowych badaniach lekarskich i psychologicznych osoby dla osób posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Wizyta, podobnie jak i samo badanie, zlecone zostało przez Agencję Pracy (...) Sp. z o.o. w S.. Na badania wyznaczone w tym dniu stawiła się grupa pracowników ochrony.

W trakcie badania P. S. (1) otrzymał od pielęgniarki do wypełnienia oświadczenie wskazujące, że nie jest osobą niepełnosprawną w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i nie posiada orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ rentowy oraz kartę badania lekarskiego osoby ubiegającej się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej.

Formularz powyższego oświadczenia, w zmienionej od 23 sierpnia 2013 roku wersji, zawierał wydrukowane oświadczenie, na którym wypełniający miał dokonać skreślenia nieprawdziwych stwierdzeń: 1/ nie jestem osobą niepełnosprawną w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; 2/ nie posiadam orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ rentowy. Pod zdaniami tymi figurowało stwierdzenie, iż wypełniający jest świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Na formularzu oświadczenia wypełniający składał podpis. (k. 4)

Formularz oświadczenia wraz z ankietą stanu zdrowia P. S. (1) wypełniał przy pielęgniarce. W tej karcie badań pacjent odpowiadał na pytania o konkretne choroby, sam wypełniał tę kartę i się pod nią podpisał.

Nikt nie udzielał instruktażu, w jaki sposób wypełniać należy kartę czy oświadczenie.

Wypełniając to oświadczenie P. S. (1) nie skreślił stwierdzeń, iż nie jest on osobą niepełnosprawną i że nie posiada orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ rentowy, natomiast pod treścią tego oświadczenia złożył podpis. (k. 4)

Następnie oświadczenie to, wraz z ankietą na temat swego stanu zdrowia, P. S. (1) przedłożył lekarzowi przeprowadzającemu badanie – W. W..

Ten po przeprowadzonym badaniu wystawił P. S. (1) orzeczenie lekarskie nr (...), stwierdzające, że P. S. (1) posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej (k. 68).

W październiku 2016 roku funkcjonariusze Żandarmerii Wojskowej w U. ujawnili niezgodność między treścią oświadczenia wypełnionego przez P. S. (1) w toku badania a faktem posiadania przez niego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

W związku z toczącym się postępowaniem karnym P. S. (1) został zwolniony z pracy w Firmie (...).

P. S. (1) nie jest karany sądownie.

P. S. (1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i do pokierowania swym postępowaniem.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

- wyjaśnień oskarżonego P. S. (1) (k.57-59, k. 26-27);

- zeznań świadka P. S. (2) (k. 59-61, 7-9);

- zeznań świadka A. Z. (k. 77-78);

- zeznań świadka W. W. (k. 87-88);

- dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i zawnioskowanych aktem oskarżenia k. 43 pkt 2 podpunkt 1-6 oraz k. 47-52, informacje i dokumenty przedłożone przez oskarżonego, dokumentacja lekarska k. 64, orzeczenia lekarskie przedkładane przez P. S. (1) k. 68-76, dokumentacja lekarska k. 81 oraz aktualna karta karna;

Słuchany na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2017 roku (k. 27 kwietnia 2017 roku) P. S. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił zgodnie z ustalonym stanem faktycznym, wskazując na to, że nie odczytał on treści oświadczenia, a jedynie złożył on podpis na blankiecie. Wskazał również, że samo oświadczenie nie miało żadnego znaczenia dla uzyskania zaświadczenia o zdolności do pracy w sektorze ochrony osób i mienia.

P. S. (1) wyjaśnił, że podobnie jak jego koledzy - dostali kartki do wypełnienia. To była taka obiegówka do lekarzy różnych. Mieli je wypełnić i później oddać. Było tam około 30 osób pracowników ochrony, wszyscy wpychali się w kolejkę, każdy wypisywał te dokumenty, na ścianie, gdzie się tylko działo. Oskarżony wskazał, że nie wypełnił formularz źle umyślnie, żadnej korzyści z tego nie osiągnął, wręcz przeciwnie. Nie zrobił tym też nikomu żadnej krzywdy. Jednocześnie oskarżony przyznał, że na formularzu złożył swój podpis.

W toku postępowania przygotowawczego w dniu 27 stycznia 2017 roku (k. 26) P. S. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił zgodnie z ustalonym stanem faktycznym.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie zarzucono P. S. (1) popełnienie przestępstwa z art. 233 § 6 k.k. mającego polegać na tym, że w dniu w dniu 11 czerwca 2016 roku w S., Przychodnia nr (...) ul. (...), będąc uprzedzonym o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, złożył fałszywe oświadczenie o tym, iż nie jest osobą niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., poz. 721, z późn. zm.) oraz że nie posiada orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ rentowy, podczas gdy posiadał on orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane w dniu 23 listopada 2015 r. przez (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w S. nr (...)402- (...).

W pierwszej kolejności zauważyć trzeba, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zarówno okoliczności popełnienia zarzucanego P. S. (1) oskarżeniem czynu, jak i wina sprawcy nie budzą wątpliwości.

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazać należy, że P. S. (1) wprawdzie nie przyznał się do zarzucanego mu czynu, jednak złożył w toku postępowania przygotowawczego krótkie, ale jednocześnie spójne i rzeczowe wyjaśnienia obrazujące przebieg zdarzeń obejmujących zarzuty w sposób dostatecznie szczegółowy, by uczynić z nich podstawę dla rekonstrukcji stanu faktycznego w sprawie. Wskazał on wszystkie istotne dla sprawy okoliczności, pozwalające na odtworzenie przebiegu wydarzeń. Z uwagi na to Sąd uznał jego wyjaśnienia za zgodne z prawdą, poza stwierdzeniem, iż oskarżony nie był świadomy, jakiego rodzaju dokument wypełnia. P. S. (1) miał bowiem możliwość zapoznania się z treścią dokumentu w postaci formularzu oświadczenia i mógł zapoznać się z jego treścią przed wypełnieniem i złożeniem podpisu. Podpis pod oświadczeniem złożył, wpisując nadto swoje dane osobowe i datę jego wypełnienia, zatem miał wystarczające możliwości, aby w tym czasie przeczytać ze zrozumieniem treść wydruku na dokumencie.

Zeznania świadków zeznających w niniejszej sprawie Sąd również uznał za wiarygodne. Świadkowie przedstawili przecież w sposób rzeczowy i wzajemnie uzupełniający się przebieg wydarzeń związanych z wypełnieniem oświadczenia o nieposiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przez oskarżonego, a twierdzenia świadków znalazły swe logiczne potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach. Zauważyć trzeba, że istotne z punktu widzenia rekonstrukcji wydarzeń w niniejszym postępowaniu są zeznania lekarza przeprowadzającego badanie i wydającego orzeczenie o zdolności do wykonywania zadań pracownika ochrony – W. W.. Bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostają natomiast zeznania świadka A. Z., który nie uczestniczył w przeprowadzaniu badań. Uzupełniający jedynie charakter mają zaś zeznania świadka P. S. (2), który w procedurze badań okresowych nie brał udziału, a o przedmiocie sprawy uzyskał wiedzę jedynie w oparciu o dokumenty wypełnione przez P. S. (1) i znajdujące się w aktach sprawy. Zeznania świadków jako logiczne i spójne zostały ocenione jako wiarygodne. Nadto wymienieni świadkowie nie byli spokrewnieni z oskarżonym, a przy tym brak było przesłanek, które mogłyby rzutować na wiarygodność ich relacji.

Za wiarygodne Sąd uznał również dowody z dokumentów ujawnionych w toku rozprawy głównej, który to materiał Sąd uznał za w rzetelny i miarodajny dowodowo. Są to dokumenty sporządzone przez osoby mające do tego odpowiednie uprawnienia i potrzebną wiedzę, wydane przez upoważnione do tego organy, a ich treści żadna ze stron nie kwestionowała.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, rozpatrywany kompleksowo i we wzajemnym powiązaniu, dostarczył tym samym dostatecznych podstaw do ustalenia, że oskarżony P. S. (1) w dniu 11 czerwca 2016 roku w S. dopuścił się czynu polegającego na złożeniu niezgodnego z prawdą oświadczenia o nieposiadaniu orzeczenia o stopnia niepełnosprawności.

Powyższe ustalenie Sąd podjął w oparciu o wyjaśnienia samego oskarżonego, w tym jego przyznanie się do winy, a nadto w oparciu o potwierdzające jego relację, a przy tym uzupełniające ją zeznania występujących w sprawie świadków. Dowody z dokumentów, w tym dokumentacja lekarska i kopie samego oświadczenia, również potwierdziły ustalenia poczynione na gruncie dowodów osobowych zebranych w toku rozprawy.

Należy w tym miejscu przeanalizować jednak kryminalny aspekt przypisanego oskarżonemu zachowania.

Zgodnie z treścią art. 233 § 6 k.k. działa bezprawnie ten, kto, składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Przepis art. 233 § 6 k.k. kryminalizuje zatem fałszywe oświadczenia. Warunkiem odpowiedzialności za złożenie fałszywego oświadczenia jest to, by przepis ustawy, na podstawie której oświadczenie jest składane, przewidywał możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Jeżeli ustawodawca zamierza nadać wymaganym oświadczeniom składanym przez zainteresowane podmioty rygor odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń (zeznań), to rygor ten każdorazowo wprowadza wprost do ustawy (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 10 czerwca 2015 r., I SA/Kr 614/15, LEX nr 1748894). Upoważnienie do uprzedzenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, o którym mowa w art. 233 § 6 k.k., musi wynikać z ustawy, na podstawie której prowadzone jest to postępowanie (wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2012 r., III KK 23/12, LEX nr 1162700).

Przekładając powyższe na realia ustawy o ochronie osób i mienia wskazać trzeba, że art. 33 ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia zastrzega, iż badania lekarskie i psychologiczne osoby ubiegającej się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej lub posiadającej taki wpis przeprowadza się na wniosek tej osoby oraz po utracie ważności ostatnich badań (3 lata). Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, osoba ubiegająca się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej lub posiadająca taki wpis jest obowiązana dołączyć oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, że nie jest osobą niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub nie posiada orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ rentowy albo dokumenty potwierdzające orzeczony stopień niepełnosprawności, inwalidztwa lub niezdolności do pracy.

Wskazać więc należy, iż składając podpis pod oświadczeniem, że nie posiada on orzeczenia o stopniu niepełnosprawności P. S. (1), pomimo faktu, iż jest on osobą posiadającą status osoby niepełnosprawnej, wypełnił swym zachowaniem znamiona czynu zabronionego określonego w art. 233 § 6 k.k., skoro ustawa o ochronie osób i mienia przewiduje wprost odpowiedzialność karną za złożenie fałszywego oświadczenia w takim przypadku.

Dalej zauważyć trzeba, że występek z art. 233 § 6 k.k. można przy tym popełnić wyłącznie umyślnie, ale zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i z zamiarem ewentualnym.

W niniejszej sprawie niewątpliwym jest, iż zachowanie P. S. (1) było świadome. Jest on osobą posiadającą zdolność czytania i pisania, miał on możliwość odczytania dokumentu, który podpisywał. Co więcej, dokument ten wypełniany był przez oskarżonego wraz z ankietą dotyczącą stanu zdrowia oskarżonego (w ankiecie tej oskarżony udzielać musiał odpowiedzi na temat konkretnych przypadłości zdrowotnych i przebytych chorób). Nie można zatem przyjąć bezkrytycznie twierdzeń oskarżonego, iż machinalnie podpisał on blankiet oświadczenia, skoro inne dokumenty w tym samym czasie P. S. (1) czytał ze zrozumieniem. Składając podpis pod oświadczeniem P. S. (1) działał więc co najmniej zgadzając się na konsekwencje, jakie wyniknąć mogą ze złożenia nierzetelnego oświadczenia. Miał on bowiem świadomość, iż oświadczenie opatrzone jest klauzulą odpowiedzialności karnej.

Tym samym spełniony jest również warunek zawinienia działania P. S. (1), od którego to warunku zależy możliwość przypisania oskarżonemu popełnienia umyślnego występku z art. 233 § 6 k.k.

Brak jest jednak w przedmiotowym stanie faktycznym elementu społecznej szkodliwości czynu w stopniu większym niż znikomy, a zgodnie z art. 1 § 2 k.k. nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Pamiętać wszakże trzeba, że w przypadku stwierdzenia, iż sprawca działał "w celu udaremnienia zaspokojenia wierzyciela", należy zbadać okoliczności dotyczące sytuacji dłużnika, motywację jego działania, rozmiary grożącej z tego tytułu szkody, a także wpływ działania dłużnika na faktyczny przebieg procesu zaspokojenia się wierzyciela. Zgodnie przecież z art. 115 § 2 KK, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Są to zatem elementy czynu, które składają się na jego stronę podmiotową i przedmiotową. Nie muszą być one – co oczywiste – konkretyzacją czynu zabronionego.

Z całą mocą podkreślić należy, że ocena stopnia społecznej szkodliwości sprowadza się nie tylko do wskazania jej poziomu, lecz również (tym bardziej) - do stwierdzenia jej bytu w ogóle, w tym również bytu o doniosłości karnoprawnej. "Społeczna szkodliwość czynu" to wszakże karnoprawna cecha popełnionego czynu zabronionego, odnosząca się do realnego i obiektywnego zjawiska społecznego, którego cena sprowadza się do odtworzenia rzeczywistej negacji wartości stanowiących podstawę funkcjonowania stosunków społecznych, wywołanej popełnionym czynem zabronionym (por. R. Zawłocki, Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, Warszawa 2007, s. 421).

Omawiając ten element z zakresu przedmiotu oceny karygodności, jaki stanowią "rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody", wskazać trzeba, że w realiach niniejszej sprawy – składając podpis pod oświadczeniem zastrzegającym odpowiedzialność karną za niezgodność jego treści z rzeczywistością w toku procedury weryfikującej posiadanie zdolności do wykonywania zadań kwalifikowanego pracownika ochrony osób i mienia – oskarżony nie wpłynął w żaden sposób na możliwość uzyskania zaświadczenia. Posiadanie lub nie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie było bowiem ani warunkiem absolutnym ani przeszkodą w uzyskaniu zaświadczenia. Różnica w sytuacji, w której poddany badaniu pracownik ochrony posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, od tej, w której orzeczenia takiego nie posiada, polega bowiem tylko na tym, że osoba posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności obowiązana jest przedstawić w tym zakresie dokumenty, zaś nie posiadająca takiego orzeczenia – przedkłada w toku badania jedynie pisemne w tym zakresie oświadczenie. Zauważyć trzeba przy tym, że P. S. (1) w 2016 roku przechodził badanie lekarskie w przychodni, w której jego dokumentacja pacjenta była zgromadzona, badający go lekarz wiedział o tym, że P. S. (1) posiada oświadczenie o stopniu niepełnosprawności. Zarówno jednak sam przeprowadzający badanie lekarz, jak i pracownicy rejestracji nie zweryfikowali wymienionego oświadczenia, nie domagając się złożenia uzupełniających dokumentów o stopniu niepełnosprawności czy choćby dokonując weryfikacji tego oświadczenia. Co więcej, przeprowadzający badanie lekarz, słuchany w charakterze świadka, wprost oświadczył, że posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pozostawało poza zakresem jego zainteresowania przy wydaniu zaświadczenia. Nie sposób zatem uznać, żeby złożenie podpisu pod wymienionym oświadczeniem bez zakreślenia opcji, iż jest się osobą posiadającą orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, zagrażało powstaniem szkody lub szkodę taką spowodowało.

Tymczasem pamiętać należy, że w zakresie faktycznego sposobu realizacji przez sprawcę formalnego znamienia czynnościowego ocenie podlega karygodność konkretnego sposobu zachowania wybranego przez sprawcę, odpowiadającego sposobowi ustawowo wskazanemu. To samo znamię wykonawcze można przecież faktycznie zrealizować na wiele różnych sposobów, których negatywna doniosłość społeczna jest różna (por. wyr. SN z 2.2.1995 r., II KRN 198/94, OSNKW 1995, z. 5-6, poz. 33). W realiach tej konkretnej sprawy sama czynność złożenia oświadczenia o obiektywnie niezgodnej z rzeczywistością treści była tego rodzaju, że nie wpływała na możliwość uzyskania bądź nie zaświadczenia o zdolności do wykonywania zadań kwalifikowanego pracownika ochrony osób i mienia. Znamienne przy tym, że P. S. (1) podpisał blankiet oświadczenia, nie dokonując na nim żadnych zakreśleń, nie wprowadzał do jego treści żadnych poprawek lub uzupełnień. Z kolei lekarz przeprowadzający badanie nie zainteresował się treścią oświadczenia, jako że fakt posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przez P. S. (1) był mu znany z wcześniejszych badań oskarżonego. Pod tym względem zatem okoliczności odnoszące się do warunków badania oskarżonego nie zmieniły się po złożeniu przez oskarżonego wymienionego oświadczenia.

Kolejnym elementem ważnym dla oceny karygodności czynu P. S. (1) jako społecznie szkodliwego w stopniu znikomym są również okoliczności popełnienia czynu. Ocena stopnia społecznego niebezpieczeństwa nie ogranicza się przecież tylko do znamion danego czynu zabronionego, a musi uwzględniać całą sytuację faktyczną, w jakiej te znamiona zostały zrealizowane, co dopiero wyznacza kontekst społeczny danego zachowania się, decydujący o stopniu jego ujemności z punktu widzenia stosunków społecznych" (zob. K. Buchała, Prawo karne materialne, Warszawa 1980, s. 201; zob. również M. Kiziński, Glosa do wyr. SN z 20.9.2002 r., WA 50/02, Prok. i Pr. 2005, Nr 6, poz. 115-116). W okolicznościach popełnienia czynu przez P. S. (1) istotne są trudne warunki osobiste oskarżonego (zarówno w aspekcie osobistym, jak i rodzinnym), istotne są okoliczności złożenia wymienionego oświadczenia (zmiana przepisów ustawy o ochronie osób i mienia, która to zmiana wprowadziła obowiązek odbierania oświadczenia o posiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności bezpośrednio od badanego), ale także – okoliczności związane z samym uruchomieniem postępowania karnego wobec oskarżonego w związku z podejrzeniem popełnienia przez niego czynu z art. 233 § 6 k.k. W tym indywidualnym przypadku te właśnie okoliczności faktycznie determinują nie tylko byt, lecz również treść czynu P. S. (1), a ich waga jest istotna dla oceny karygodności. Zauważyć bowiem trzeba, że złożenie oświadczenia o nieposiadaniu orzeczenia o niepełnosprawności wynikało ze zmiany przepisów ustawy o ochronie osób i mienia, mającej miejsce w sierpniu 2013 roku, krótko po badaniach okresowych, które w 2013 roku P. S. (1) przeszedł. Następne badania, którym oskarżony podlegał, wypadły w 2016 roku, a więc po niemal trzech latach funkcjonowania obowiązku złożenia oświadczenia. W tym czasie personel administracyjny przychodni obeznany był z obowiązkami wypełnienia poszczególnych formularzy i oświadczeń i potraktował sytuację jako procedurę dobrze znaną pacjentom. Jednakowoż dla oskarżonego były to pierwsze badania, podczas których miał on wypełnić oświadczenie. Nikt nie wskazał jednak oskarżonemu, czego dotyczy oświadczenie, jak je wypełnić i jakie są konsekwencje jego nieprawidłowego wypełnienia. Nikt także na etapie przeprowadzania badania (a zauważyć należy, że oświadczenie nieprawidłowo wypełnione przedłożone było lekarzowi przeprowadzającemu badania, który wiedział o tym, iż pacjent posiada orzeczenie o niepełnosprawności) nie wezwał P. S. (1) do korekty złożonego przez niego oświadczenia. Samo oświadczenie nie miało przy tym żadnego znaczenia dla uzyskania orzeczenia o zdolności do wykonywania czynności kwalifikowanego pracownika ochrony.

Zauważyć także należy, że P. S. (1) poddawany był badaniom lekarskim weryfikującym jego zdolność do wykonywania pracy kwalifikowanego pracownika ochrony, która to praca stanowiła źródło utrzymania jego i jego rodziny. Ta ostatnia okoliczność ściśle wiąże się również z takim elementem oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu, jakim jest "motywacja sprawcy". Przez to pojęcie należy rozumieć przeżycia psychiczne sprawcy o charakterze intelektualnym (por. np. K. Buchała, Prawo karne materialne, Warszawa 1980, s. 347). Istotą motywu jest przemyślane dążenie sprawcy do osiągnięcia określonego stanu. Motyw charakteryzuje więc nie tylko zachowanie uświadomione, lecz również wolicjonalne (na płaszczyźnie intelektualnej). Nie można przy tym mylić motywu z przestępnym zamiarem, o ile bowiem zamiar określa wolę popełnienia czynu zabronionego, o tyle motyw - wolę zrealizowania stanu niestypizowanego w ustawie karnej (np. sprawca kradzieży działa w celu przywłaszczenia [zamiar], aby zemścić się na pokrzywdzonym [motyw]). Motyw zasadniczo nie jest ujmowany w postaci znamion strony podmiotowej czynu zabronionego. Nie jest on więc formalnie elementem umyślności, choć faktycznie określa tego rodzaju psychiczny stosunek sprawcy do czynu. To faktyczne powiązanie uprawnia do zaliczenia motywacji sprawcy do elementów podmiotowych czynu, podlegających ocenie w zakresie jego karygodności. To właśnie ten element art. 115 § 2 KK pozwala m.in. uwzględnić fakt, że np. sprawca kradzieży popełnia ją dla zaspokojenia głodu (ratowania swojego zdrowia), co stanowi okoliczność czynu sensu largo, która nie występuje w postaci znamion przestępstwa z art. 278 § 1 KK.

W realiach niniejszej sprawy na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu P. S. (1) ma wpływ zatem także i jego motywacja – w sytuacji będącej konsekwencją szczególnego nieszczęśliwego splotu okoliczności wypełnił on w sposób błędny oświadczenie i spowodował uruchomienie wobec niego postępowania karnego, w wyniku czego utracił on uprawnienia kwalifikowanego pracownika ochrony (ustawa o ochronie osób i mienia wprost wskazuje, iż pracownik traci uprawnienia kwalifikowanego pracownika ochrony w przypadku wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego). W związku z toczącym się postępowaniem karnym oskarżony na czas toczącego się postępowania utracił więc prawo do wykonywania zadań kwalifikowanego pracownika ochrony, co samo w sobie stanowi wystarczającą karę dla oskarżonego, w istotny sposób ogranicza bowiem możliwości zarobkowe oskarżonego.

Powyżej wymienione okoliczności w sposób ewidentny wskazują, iż P. S. (1) – choć formalnie swym zachowaniem w dniu 11 czerwca 2016 roku wypełnił znamiona występku z art. 233 § 6 k.k., to jednak nie dopuścił się przestępstwa, jako że społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez niego jest znikoma. Taka ocena, zdaniem Sądu, jednoznacznie przesądza o zasadności umorzenia postępowania tak na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

Na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami sądowymi Sąd obciążył Skarb Państwa.

S., dnia 06 listopada 2017 roku

Sędzia Sądu Rejonowego w Słupsku

Joanna Hetnarowicz - Sikora

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE