UZASADNIENIE

Powód C. P. wniósł w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku
o zasądzenie od Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Okręgowego w Gliwicach kwoty
1.297.722,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty w tym kwoty 857.722,80 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty oraz utracone korzyści z ustawowymi odsetkami od dnia 24 grudnia 2011 roku oraz kwoty 440.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia 24 grudnia 2011 roku, zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbowa od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu podniósł, iż Sąd Okręgowy w Gliwicach wydał w stosunku do niego (...) Nakaz Aresztowania do sprawy o sygn. akt II K 1192/10, jednak sam, jak podkreślił, nie wyrażał zgody na wydanie jego osoby, do jakiejkolwiek inne sprawy. Dodał,
iż wyrokiem z 28 lutego 2011 roku został prawomocnie uniewinniony od zarzucanego mu czynu w sprawie o sygn. akt 1190/10. Oświadczył, iż opuszczając tego dnia salę rozpraw, został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym w Z., celem wprowadzenia
do wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec niego wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 10 października 2015 roku, w sprawie o sygn. akt II K 401/13. Wyżej wskazaną karę odbywał w Areszcie Śledczym w Z. następnie zaś w Zakładzie Karnym w J.. Jak podał, na mocy postanowienia Sądu Rejonowego
w Z. z dnia 20 grudnia 2011 roku, sygn. akt II K 401/03, w dniu 23 grudnia 2011 roku został natychmiastowo zwolniony z zakładu karnego, z powodu stwierdzenia bezprawnego charakteru pozbawienia wolności, w ramach wprowadzonej do wykonania kary pozbawienia wolności, która nie została objęta wydanym w 2008 roku europejskim nakazem aresztowania, w wykonaniu którego, C. P. znalazł się na terenie Polski.

Niezależnie od powyższego, powód oświadczył, iż w okresie poprzedzającym bezprawną izolację, prowadził działalność gospodarczą w postaci firmy przewozowej pod nazwą (...), zatrudniając 5 - 6 osób i osiągając dochód w wysokości około 2.500 euro miesięcznie. Jak podał, według wyliczeń dokonanych przez prowadzącego obsługę księgową jego firmy, roczny przychód z prowadzonej w 2010 roku działalności, wynosił około 89.435 euro, przy kosztach oszacowanych na kwotę 47.338 euro zaś w 2011 roku potencjalnie, w świetle tych wyliczeń dochód mógł wynosić nawet 43.062 euro. Zaakcentował, iż we wspomnianym czasie, był ojcem dwójki dzieci, w tym jednego będącego osobą niepełnosprawną i przewlekle chorą. Jego bezprawne pozbawienie wolności pozbawiło rodzinę jedynego żywiciela i spowodowało konieczność korzystania przez członków rodziny ze wsparcia i pomocy innych osób. Nadto, w wyniku uzyskania przez władze niemieckie informacji o pozbawieniu go wolności, nastąpiło wygaśnięcie licencji uprawniającej go do wykonywania działalności w zakresie wykonywania przewozu osób, której wartość, administracyjnie określono na kwotę 45.000 euro. Niezależnie od tego, na wartość roszczenia składa się równowartość kosztów przyjazdu do Polski jego rodziny, w związku
z odwiedzinami, koszty przechowania i odbioru samochodu, kosztu najmu pomieszczeń
i inne.

W odpowiedzi, pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez prezesa Sądu Okręgowego w Gliwicach, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego pozwanego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie gdyż powód nie dowiódł powstania przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa. Zakwestionował powstanie szkody w ogóle jak równie istnienie związku przyczynowego pomiędzy jego działaniem a ewentualnymi niekorzystnymi dla powoda następstwami. Zanegował rzekomo bezprawny charakter zachowania pozwanego, z którego powód wywodzi szkodę i krzywdę tym zachowaniem zdziałaną.

Wskazał ponadto, iż zaliczenie powodowi całego okresu pozbawienia wolności
od 28 lutego 2011 roku do 23 grudnia 2011 roku na poczet prawomocnie orzeczonych kar pozbawienia wolności, odpowiednio w sprawie II K 401/13 od 29 maja do 23 grudnia 2011 roku, w sprawie o sygn. akt II K 706/03 okres od 27 marca 2011 roku do 29 maja 2011 roku oraz w sprawie VI K 506/03 okres 28 lutego 2011 r. do 27 marca 2011 roku powoduje niemożność zasądzenia na jego rzecz jakiejkolwiek kwoty. Stwierdził, iż źródłem odpowiedzialności pozwanego, nie mogło stać się odbycie przez powoda kary bezwzględnego pozbawienia wolności, orzeczonej wobec niego, prawomocnym wyrokiem skazującym sądu karnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem Sadu Okręgowego w Gliwicach z dnia 29 grudnia 2008 roku, sygn. akt IV Kop 114/08, na wniosek Prokuratora Okręgowego w Gliwicach, stosunku do powoda – posiadającego obywatelstwo polskie i niemieckie, oskarżonego o popełnienie przestępstwa
z art. 280 § 1 k.k.. w zw. z art. 158 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k.
w postępowaniu o sygn. akt. 706 /03, został wydany (...) Nakaz Aresztowania.

W dniu 28 lutego 2011 roku, przy okazji stawiennictwa na rozprawę w postępowaniu
w sprawie o sygn. II K 706/03 (w postępowaniu ponownym sygn. akt II K 1192/10), powód został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym w Z., następnie zaś
od 20 października 2011 roku do 23 grudnia 2011 roku przebywał w Zakładzie Karnym
w J., celem odbycia kary pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnie
w sprawie o sygn. akt II K 401/03, za czyn z art. 282 § 1 k.k. w zw. z art. 65.§ 1 K.k.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 05 października 2011 roku, powód został prawomocnie uniewinniony w sprawie o sygn. akt II K 1192/10. (uprzednio II K 706/03) od zarzucanych mu w tym postępowaniu czynów.

Następnie Sąd Rejonowy w Zabrzu, postanowieniem z dnia 20 grudnia 2011 roku
w sprawie o sygn. akt II K 401/03 na podstawie art. 607 e § 1 k.p.k. postanowił niezwłocznie zwolnić C. P., z kary odbywanej z wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 10 października 2005 roku zapadłego w sprawie o sygn. akt II K 401/03 w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności, jak również kary zastępczej grzywny z powodu, z powodu niemożności wykonania wymienionych kar.

W następstwie odbytej izolacji w warunkach Aresztu Śledczego w Z., następnie w Zakładzie Karnym w J., w okresie faktycznego pozbawienia wolności,
w okresie od 28 lutego 2011 roku do dnia 23 grudnia 2011 roku, powód odczuwał zaawansowane stany przygnębienia, związane z przebywaniem w warunkach izolacji penitencjarnej oraz brakiem kontaktu z najbliższymi. W dalszej perspektywie czasowej, brak kontaktu z rodziną skutkował postępującym rozkładem i osłabieniem więzi rodzinnych co dodatkowo pogłębiało zły stan psychiczny powoda. Obecnie, po opuszczeniu murów zakładu karnego, powód nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej.

Dowód: dokumenty znajdujące się w aktach sprawy o sygn. akt II K 1192/10 Sądu Rejonowego w Zabrzu, postanowienie Sądu Rejonowego w Zabrzu z 20 grudnia 2011 roku
w sprawie II K 401/03 k. 89,k. 653, zeznania świadka R. D. zapis audio video z przebiegu z rozprawy z dnia 19 maja 2016 roku k. 683.

Sąd zważył, co następuje:

W ugruntowanym orzecznictwie sądowym, utrwalił się pogląd, iż podstawą prawną roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie za zatrzymanie do wykonania kary,
są przepisy regulujące odpowiedzialność Skarbu Państwa, za niezgodne z prawem wykonanie władzy publicznej tj. art. 417 § 1 k.c. (zob. wyrok Sadu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 maja 2012 roku, sygn. akt II Aka 82/12).

Stosownie do art. 417 § 1. k.c za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Zgodnie z art. 607e § 1. Kodeksu postępowaniu karnego, osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności.

Zdaniem tut. Sądu, zgromadzony materiał dowodowy, nie pozostawia najmniejszych wątpliwości, iż wprowadzona wobec powoda do wykonania kara wynikająca
z prawomocnego wyroku skazującego zapadłego w sprawie o sygn. akt II K 401/03, nie była objęta Europejskim Nakazem Aresztowania, wydanym przez Sąd Okręgowy w Gliwicach
w dniu 29 grudnia 2008 roku, sygn. akt IV Kop 114/08). Nie miała także miejsce zgoda następcza organu wykonującego (...) Nakaz Aresztowania na przekazanie wnioskodawcy do wykonania orzeczonej wspomnianym wyżej wyrokiem kary.

Nie stwierdził także Sąd, by powód wyraził zgodę na przekazanie i zrzekł się z prawa korzystania z uprawnienia z § 1 przytoczonego przepisu czy też miały miejsce pozostałe negatywne przesłanki zastosowania tej regulacji z art. 607 e § 3 pkt 7 i 8 k.p.k.

Wymaga podkreślenia przecież, iż powód został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym w Z., a następnie od 20 października 2011 roku do 23 grudnia 2011 roku
w Zakładzie Karnym w J., celem odbycia kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie o sygn. akt II K 401/03, w której powód został prawomocnie skazany za czyn określony art. 282 § 1 k.k. w zw. z art. 65.§ 1 K.k. Natomiast, (...) Nakaz Aresztowania, wydany przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w dniu 29 grudnia
2008 roku, obejmował tylko zachowania skwalifikowane pod kątem art. 280 § 1 k.k.. w zw. z art. 158 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k., stąd nie może być mowy
o tożsamości kwalifikacji prawnej czynów, której stwierdzenie, w ramach wydanego nakazu
i następnie decyzji o pozbawieniu wolności powoda, było niezbędne i konieczne dla przełamania zakazu proceduralnego wynikającego z normy art. 607 e § 1 k.p.k., co dopiero umożliwiałoby wykonanie orzeczonej prawomocnie wobec powoda bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Potwierdzeniem powyższego jest choćby zapatrywanie wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - I Wydział Cywilny z 2015-04-28 I ACa 942/14, w którym Sąd konkluduje, iż przepis art. 417 KC stanowi podstawę roszczeń odszkodowawczych
w stosunku do Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie funkcjonariuszy państwowych przy wykonywaniu władzy publicznej. Pojęcie ”działanie niezgodne z prawem” ma ugruntowane znaczenie. W kontekście regulacji konstytucyjnej należy je rozumieć jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy
i zakazy wynikające z normy prawnej.

Zatem oczywistym jest, iż izolacja powoda, najpierw w Areszcie Śledczym w Z. a następnie w ZK J., w okresie od 28 lutego 2001 roku do 23 grudnia 2011 roku, była następstwem złamania zakazu wykonywania kary pozbawienia wolności, nie objętej konkretnym Europejskim Nakazem Aresztowania z dnia 29 grudnia 2008 roku,
co przesądziło o zaktualizowaniu odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c. Tym samym nie można zgodzić się z poglądem, iż działania strony pozwanej były podejmowane w wykonaniu prawomocnych orzeczeń sądów, których realizacja, wobec wyżej przytoczonego obowiązującego wyraźnego przepisu rangi ustawowej, musiała zostać przynajmniej w okresie, w ramach urzeczywistnienia Europejskiego Nakazu Aresztowania
z dnia 29 grudnia 2008 roku, czasowo wstrzymana.

W odniesieniu do formułowanego przez powoda roszczenia odszkodowawczego, stwierdzić należało, iż powód w tym zakresie nie sprostał wymogom art. 6 kodeksu cywilnego, statuującego obowiązek udowodnienia faktów, z których wywodzi się określone skutki prawne. Powód bowiem nie wykazał precyzyjnie, jakie rzeczywiste straty poniósł,
w związku z pozbawieniem wolności w okresie od 28 lutego 2011 roku do 23 grudnia 2011 roku. Nie przedstawił żadnej dokumentacji, która potwierdzałaby konkretny uszczerbek majątkowy będącego następstwem tej izolacji. Treść zaś zeznań samego powoda oraz zawnioskowanego przez stronę powodową świadka, nie daje miarodajnej i precyzyjnej podstawy określenia doznanych straty czy możliwych potencjalnie do uzyskania korzyści. Przedłożone prywatne zestawienia przewidywanych dochodów możliwych do osiągnięcia
w 2011 roku, mają walor jedynie daleko hipotetyczny, nie opierający się na dostatecznie określonych a co za tym idzie rzetelnych podstawach wyliczeń. Co więcej, powód sam zeznał, w toku przesłuchania przed Sądem Rejonowym w Bad Hersfeld, w dniu 30 kwietnia 2009 roku (k.349) , iż jako taksówkarz uzyskuje wynagrodzenie na poziomie od 1.200 - 1.500 euro, co przeczy treści powoływanych przez niego dokumentów. Także zawnioskowany przez powoda świadek R. D., słuchany na rozprawie w dniu 19 maja 2016 roku, nie potwierdził by powód poniósł w związku wizytami bliskich (których w istocie nie było) jakiekolwiek straty, co niejako potwierdza powierzchowny i gołosłowny dowodowo charakter zgłoszonych wniosków dowodowych to zaś zdeterminować musiało ostatecznie rozstrzygnięcie o ich oddaleniu jako zbędnych i nieprzydatnych do stwierdzenia objętych nimi okoliczności. Stąd żądanie odszkodowawcze powoda, jako nieudowodnione, podlegało w całości oddaleniu.

Jak chodzi o kwestię zadośćuczynienia za całokształt krzywd i cierpień o charakterze niematerialnym, to nie ulegało wątpliwości, iż z natury rzeczy takowe, w związku
z pobawieniem wolności, przez wyżej wskazany okres, powód musiał ponieść i niewątpliwie poniósł. W tym zakresie, uznał Sąd za wiarygodne twierdzenia powoda o jego „załamaniu psychicznym” spowodowanym utratą relacji rodzinnych a w konsekwencji także ostatecznym rozpadem związku, o którym wiarygodnie relacjonował odwiedzającemu go świadkowi R. D., którego relacje w tym zakresie, Sąd uznał za przekonywujące
a co za tym idzie miarodajne dla czynionych w tym zakresie ustaleń. Wziął Sąd pod uwagę także przy określeniu wysokości zasądzonego zadośćuczynienia, także normalne
i typowe pozostałe dolegliwości, jakie łączą się z pozbawieniem człowieka wolności
w zrealizowanym w stosunku do powoda okresie, uznając iż kwota 20.000,00 zł stanowi odpowiednią i adekwatną także do czasookresu rekompensatę, za wszystkie doznane ujemne przeżycia psychiczne i fizyczne, powstałe w następstwie wdrożenia, przez okres blisko 10 miesięczny, kryminalnej izolacji. W pozostałym zakresie, Sąd oddalił roszczenie powoda, jako wygórowane.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na mocy art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od kwoty zasądzonego roszczenia od daty doręczenia Prokuratorii Skarbu Państwa odpisu pism zawierających ostatecznie sprecyzowane żądania powoda, gdyż od tego czasu pozwany, faktycznie pozostawał w opóźnieniu ze spełnieniem należnego powodowi świadczenia, stąd dalej idące żądanie odsetkowe powoda, za wcześniejszy okres, podlegało oddaleniu.

Z uwagi na charakter sprawy, w tym na doznaną niewątpliwie przez powoda krzywdę, Sąd na zasadzie art. 102 kodeksu postępowania cywilnego, odstąpił od obciążania
go kosztami postępowania, co znalazło wyraz w pkt 3 wyroku.

SSO Elżbieta Kaziród

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE