UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 13 października 2014 roku skierowanym przeciwko J. F., małoletnia D. F. reprezentowana przez matkę I. O. wniosła o podwyższenie alimentów z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 900 zł miesięcznie.

Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie w całości.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Z. oddalił powództwo.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało oparte na następujących ustaleniach i rozważaniach :

Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2003 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt (...) rozwiązał związek małżeński rodziców małoletniej powódki oraz zasądził od J. F. na rzecz małoletniej córki alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie. Następnie przed Sądem Rejonowym w(...) toczyła się sprawa o sygn. akt (...) z powództwa J. F. przeciwko małoletniej D. F. o obniżenie alimentów oraz z powództwa wzajemnego małoletniej D. F. przeciwko jej ojcu o podwyższenie alimentów. Wyrokiem z dnia 8 lutego 2007 roku Sąd oddalił oba powództwa.

W dacie wydania wyroku w ostatniej sprawie dotyczącej alimentów D. F. miała 8 lat i uczęszczała do II klasy szkoły podstawowej. Zamieszkiwała wraz z matką oraz dziadkiem macierzystym. Jej koszt utrzymania wynosił ok. 600 zł miesięcznie. Na tą sumę składały się przede wszystkim wydatki na wyżywienie w kwocie 300 złotych miesięcznie, na zakup środków czystości w kwocie 60 złotych miesięcznie oraz na zakup odzieży w kwocie 1000 zł rocznie. Powódka chorowała na astmę co wiązało się z wydatkami na zakup lekarstw za kwotę 40 zł miesięczne. Przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki I. O. była zatrudniona na stanowisku starszego sekretarza sądowego w Sądzie Rejonowym (...) w Ł. z tego tytułu w okresie od września do listopada 2006 roku uzyskała łączny dochód w kwocie ok. 8000 zł netto. Pozwany J. F. utrzymywał się z prac dorywczych wykonując usługi remontowo-budowlane, pozostawał w trzecim związku małżeńskim z którego miał kilkumiesięczną wówczas córkę. Ponadto posiadał 17 letniego syna z pierwszego małżeństwa na rzecz którego płacił alimenty. Pozwany od grudnia 2005 roku nie utrzymywał kontaktu z małoletnią D..

Obecnie małoletnia powódka ma 17 lat, mieszka wraz z matką i przyrodnią 3-letnią siostrą w Holandii. I. O. do grudnia 2013 roku otrzymywała ustawowe świadczenie dla bezrobotnych.

Pozwany J. F. ma obecnie 48 lat. Jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z prac dorywczych i z tego tytułu uzyskuje dochody w kwocie co najmniej 600 zł miesięcznie. Mieszka wraz z żoną E. F., córką oraz z pasierbem. Żona pozwanego jest fryzjerką i uzyskuje miesięczny dochód w kwocie 3000 złotych. Do kosztów utrzymania mieszkania należą następujące miesięczne wydatki: czynsz 300 złotych, opłata za energię elektryczną 200 złotych, opłata za gaz 100 złotych, opłata za wodę 60 złotych. Pozwany uczestniczy w kosztach utrzymania lokalu kwotą 200 złotych miesięcznie. Pozwany jest leczony z powodu chorób przewlekłych w postaci nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii, stłuszczenia wątroby i nieprawidłowej tolerancji glukozy. Przyjmuje na stałe lekarstwa, których koszt wynosi 150 złotych miesięcznie.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie załączonych do akt dokumentów, zeznań pozwanego złożonych na rozprawie oraz na podstawie akt poprzedniej sprawy alimentacyjnej toczącej się pomiędzy stronami przed Sądem Rejonowym w Z.. Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego jedynie w tej części, w której twierdził on, iż ma on przeciwwskazania do pracy z uwagi na stan zdrowia ponieważ pozwany nie wykazał, by schorzenia uniemożliwiały mu podjęcie zatrudnienia.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Rejonowy powołując treść art. 138 i 135 § 1 k.r.o. stwierdził, że brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa.

Sąd Rejonowy nie stwierdził bowiem by w stosunku do 2006 roku możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego uległy istotnej zmianie. Pozwany podobnie jak 9 lat temu dysponuje poszukiwanymi na rynku pracy umiejętnościami i doświadczeniem w świadczeniu usług budowlano-remontowych. Nie wykazał przy tym by był w jakikolwiek zakresie niezdolny do pracy zarobkowej. Z tego względu w dacie wydania poprzedniego orzeczenia dotyczącego alimentów miał realne możliwości, przy dołożeniu należytej staranności, uzyskiwania regularnych dochodów w kwocie co najmniej 2000 złotych miesięcznie i takie też możliwości ma obecnie. Z uwagi na brak istotnych zmian w tym zakresie Sąd pierwszej instancji uznał, że po stronie pozwanego nie zachodzi przesłanka uzasadniająca podwyższenie jego świadczeń alimentacyjnych wobec małoletniej powódki. Dokonując oceny usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji Sąd Rejonowy stwierdził, że strona powodowa nie udowodniła by od czasu wydania poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów uległy one istotnemu zwiększeniu. Sąd Rejonowy wskazując na treść art. 6 k.c. zaznaczył, że strona powodowa winna udowodnić w jakim zakresie potrzeby małoletniej wzrosły, o jaką kwotę zwiększyły się jej koszty utrzymania i dlaczego. Sąd bowiem orzeka zatem na podstawie twierdzeń i dowodów dostarczonych przez strony i tylko wyjątkowo ma obowiązek prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyła strona powodowa wnosząc o jego zmianę i podwyższenie alimentów ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu apelująca podniosła, że Sąd Rejonowy nie zauważył, że w ciągu 12 lat podwyższyły się koszty utrzymania małoletniej, zaś pozwany nie posiada ustalonego stopnia niepełnosprawności, ukrywa swoje dochody i od wielu lat nie interesuje się dzieckiem, nadto został prawomocnie skazany za przestępstwo niealimentacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest o tyle zasadna, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Podstawę materialno-prawną roszczenia w sprawie niniejszej, jak wskazał trafnie Sąd pierwszej instancji stanowi art. 138 k.r.o. Zgodnie z jego treścią w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Nie każda zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uzasadnia zastosowanie powołanego przepisu, lecz jedynie taka zmiana, która jest istotna i jednocześnie ma charakter trwały. Ustalenie zmiany stosunków następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi. Przy zmianie zakresu obowiązku alimentacyjnego Sąd kieruje się kryteriami zawartymi w art. 135 § 1 k.r.o. tj. usprawiedliwionymi potrzebami osób uprawnionych oraz możliwościami zarobkowymi i majątkowymi osoby zobowiązanej do alimentacji przez pryzmat zmian jakie nastąpiły w tym zakresie. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy takiego porównania w ogóle nie dokonał. Sąd pierwszej instancji przeoczył bowiem, że ostatnia konkretyzacja obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec powódki nastąpiła w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 kwietnia 2003 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...), a nie w wyroku z dnia 8 lutego 2007 roku wydanym w sprawie o sygn. akt (...), w której z uwagi na oddalenie powództw nie nastąpiła zmiana dotycząca obowiązku alimentacyjnego pozwanego. Powyższe skutkowało nie załączeniem do akt niniejszej sprawy akt sprawy, w której zasądzono ostatnio alimenty i brakiem porównania zgodnie z przesłankami zawartym w art. 138 k.r.o. obecnej sytuacji stron i potrzeb małoletniej z warunkami i okolicznościami istniejącymi w dacie wydawania wyroku przez Sąd Okręgowy w 2003 roku.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy mimo wskazania prawidłowej podstawy prawnej w postaci art. 138 k.r.o. nie rozpoznał istoty sprawy z tej podstawy wynikającej, co skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy usunie stwierdzone wyżej uchybienia i rozpozna sprawę na podstawie prawidłowo zastosowanego art. 138 k.r.o. ustalając czy i w jakim zakresie nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadnia określoną zmianę wysokości alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz małoletniej powódki.

Mając powyższe na względzie na podstawie art. 386 § 4 k.p.c Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.