UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 lutego 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił wnioskodawcy Z. I. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych 7 lat i 5 miesięcy. Natomiast odmówił zaliczenia do stażu w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 4 marca 1980 roku do 28 lutego 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł..

Od powyższej decyzji pełnomocnik wnioskodawcy złożył odwołania w dniu 3 marca 2017 roku, w którym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu wniósł o zaliczenie do szczególnego stażu pracy Z. I. okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. od dnia 4 marca 1980 roku do dnia 28 lutego 1990 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku montera konstrukcji metalowych na wysokości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy cofnął odwołanie w zakresie zaliczenia do stażu w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. I., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 4 stycznia 2017 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Od dnia 23 września 2013 roku wnioskodawca jest uprawniony do świadczenia przedemerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 akt emerytalnych, decyzja ZUS z dnia 3 września 2014 roku k.45 akt przedemerytalnych )

ZUS ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca legitymuje się stażem pracy 25 lat 10 miesięcy i 9 dni w tym 25 lata 6 miesięcy i 25 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 14 dni okresów nieskładkowych. Do stażu w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy łącznie okres 7 lat i 5 miesięcy:

- od 1 września 1972 roku do 28 lutego 1977 roku w (...);

- od 1 kwietnia 1977 roku do 29 lutego 1980 roku w (...) Z.;

Organ rentowy nie zaliczył skarżącemu do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. od dnia 4 marca 1980 roku do dnia 28 lutego 1990 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 1 lutego 2017 roku k.47 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k.4-5)

Wnioskodawca w okresie od dnia 4 marca 1980 roku do dnia 28 lutego 1990 roku był zatrudniony w Kombinacie (...).

(dowód: świadectwo pracy z dnia 28 lutego 1990 roku k.1w aktach osobowych, świadectwo pracy k.2, świadectwo pracy z dnia 4 maja 2004 roku k.3 w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 4 marca 1980 roku k.16 umowa o pracę z dnia 26 czerwca 1991 roku k.13 umowa o pracę z dnia 1 lipca 1991 roku k.12)

Przedsiębiorstwo Kombinat (...) zajmowało się wykonywaniem usług budowlanych na rzecz innych zakładów.

Wnioskodawca pracował początkowo na stanowisku robotnika budowlanego, od 1 marca 1982 roku –ślusarza konserwatora, ślusarza maszyn, następnie blacharz-dekarz, ślusarz, ślusarz konstrukcyjny i.

W dniu 24 stycznia 1983 roku wnioskodawca uzyskał tytuł mistrza w zawodzie ślusarz maszynowy, a w 1985 roku uprawnienia maszynisty dźwignicy. O dnia 1 lipca 1987 roku wnioskodawcy powierzono obowiązki brygadzisty. W dokumencie tym stwierdzono, że wnioskodawca jest zatrudniony na stanowisku blacharz-dekarz.

(dowód: dyplom k.299 akt osobowych, karta kontroli badań okresowych k.287, uprawnienia maszynisty k.284, angaż z dnia 25 lutego 1982 roku k.91, umowa z brygadzista z dnia 1 czerwca 1988 roku k.15-16 zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 2017 roku )

Od 16 lutego 1987 roku do 30 września 1988 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w NRD w charakterze blacharza-dekarza. Do jego stałych obowiązków należała wymiana papy i blachy na dachach budynków.

(dowód: skierowanie k.280 świadectwo pracy z dnia 28 lutego 1990 roku k. 169 akta osobowe; umowa eksportowa k. wraz z aneksami k.56-63 w aktach osobowych; zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 2017 roku)

W okresie od dnia 4 marca 1980 roku do 15 lutego 1987 oraz od 2 listopada 1988r. do dnia 28 lutego 1990r. wnioskodawca pracował przy wznoszeniu budynków (...) oraz (...) w O.. Do stałych obowiązków wnioskodawcy należało montowanie konstrukcji stalowych ( składających się z wyprasek i blachy fałdowanej) pod budowę turbiny i elektropompy. Prace te wykonywał na wysokości. Wypraski sczepiał wstępnie spawarką, a blachę łączył pistoletem. Przygotowywał też otwory w stropie służące do odprowadzaniem pary. Wnioskodawca montował też konstrukcje stalowe ścian pod budynki elektrowni na wysokości. Wnioskodawca pracował w takim charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy na cały etat. Innych prac nie wykonywał. Podczas badań okresowych wskazano, iż brak jest przeciwwskazań do pracy wnioskodawcy na wysokości.

(dowód: karta kontroli badań okresowych k.287, zeznania świadka Z. B. protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 2017 roku 4 minuta 12 sekunda-19 minuta 06 sekunda, zeznania świadka M. L. protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 2017 roku 19 minuta 06 sekunda-30 minuta 50 sekunda, zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 2017 roku, zeznania świadka J. S. protokół rozprawy z dnia 21 listopada 2017 roku 4 minuta 15 sekunda –11minuta 15 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 listopada 2017 roku 11 minuta 15 sekunda- 21 minuta 12 sekunda, angaż z dnia 25 listopada 1988 roku k.276 w aktach osobowych,)

W dniu 16 maja 1990 roku ukończył kurs w zawodzie murarz-tynkarz, płytkarz-lastrykarz.

(dowód: zaświadczenie k.11- w aktach osobowych)

Od 26 czerwca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku. wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w B. na stanowisku murarza. Podczas badań okresowych w zaświadczeniu lekarskim wskazano, iż brak jest przeciwwskazań do pracy wnioskodawcy na wysokości.

(dowód: umowa o pracę z dnia 1 lipca 1991 roku k.12 akt osobowych k.12, umowa o pracę z dnia 26 czerwca 1991 roku k.123 akt osobowych k.12 skierowanie k.261 i 148 , karta kontrolna badań okresowych k.221 akt )

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A w B. wnioskodawca przebywał na budowach eksportowych:

- od dnia 9 września 1991 roku do dnia 25 maja 1993 roku w RFN

- od dnia 17 lipca 1995 roku do dnia 21 listopada 1995 roku w RFN

- od 1 marca 1996 roku do 31 stycznia 1997 roku w P..

Na budowach eksportowych wnioskodawca pracował na stanowisku murarza.

(dowód: skierowanie k.261 i 148 , karta kontrolna badań okresowych k.221 akt osobowych, umowy eksportowe z dnia 29 lutego 1996 roku k. 217, z dnia 10 maja 1996 roku k.216, z dnia 29 grudnia 1996 roku k.215, z dnia 5 września 1991 roku wraz z aneksami k.48 -55, zaświadczenie lekarskie k.214 w aktach osobowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 listopada 2017 roku 11 minuta 15 sekunda- 21 minuta 12 sekunda)

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z sporny okres (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.)ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości - wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat
i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wobec cofnięcia przez pełnomocnika wnioskodawcy wniosku o zaliczenie do szczególnego stażu pracy okresu zatrudnienia od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. sporny pozostał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w Kombinacie (...) w okresie od dnia 4 marca 1980 roku do dnia 28 lutego 1990 roku.

Organ rentowy odmówił zaliczenia tego okresu do szczególnego stażu pracy podnosząc, że z analizy dokumentów załączonych do wniosku tj. angaży nie wynika, aby wnioskodawca wykonywał prace wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, a nadto nie dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie czasu.

Brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że Z. I. takiej nie wykonywał. W takiej sytuacji na wnioskodawcy spoczywał ciężar wykazania, że wykonywana przez niego praca była pracą w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Charakter pracy wnioskodawcy Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zaw3artej w aktach osobowych oraz na podstawie zeznań świadków. Świadkowie: J. K. (majster budowy), M. L., J. S. ( brygadzista) i Z. B. (cieśla), którzy pracowali razem z wnioskodawcą w Kombinacie (...) w B. potwierdzili, że wnioskodawca w całym spornym okresie – za wyjątkiem okresu pracy na budowie eksportowej w NRD- pomimo zmiany nazwy stanowiska pracy, na którym pracował, miał taki sam zakres obowiązków i wykonywał taką samą pracę. I tak. do stałych obowiązków wnioskodawcy należało montowanie konstrukcji stalowych (z wyprasek i blachy fałdowanej) pod budowę turbiny i elektropompy oraz montowanie ścian budynków elektrowni. Wszystkie te prace wnioskodawca wykonywał na wysokości. Wnioskodawca wstępnie spawał wypraski spawarką, a blachę łączył pistoletem. Z kolei montaż ścian budynku polegał na przyczepianiu blach do konstrukcji stalowych. Wnioskodawca pracował w takim charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy na cały etat. Innych prac nie wykonywał.

Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornym okresie, należy uznać że dysponują bezpośrednią i szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona.

Zeznania świadków i wnioskodawcy korespondują ze zgromadzonymi w jego aktach osobowych dokumentami. Od początku zatrudnienia wnioskodawca miał przeprowadzane badania kontrolne stanu zdrowia w zakresie zdolności do pracy na wysokości. Praca na wysokości wynikała ze specyfiki pracy w (...) polegającej na wznoszeniu kolejnych budynków nowo budowanej (...) (skierowania na badanie lekarskie k. 148, 261, 280 w aktach osobowych, zaświadczenia lekarskie 214 w aktach osobowych oraz karty badan okresowych k.221 i k.287 w aktach osobowych).

Dodatkowo należy podnieść, że świadek Z. B. wykonujący w spornym okresie podobne do skarżącego prace (prace cieśli), po odwołaniu do Sądu, otrzymali prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, po zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresów pracy przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości(wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 kwietnia 2015 roku w sprawie sygn. akt VU 6065/14).

Również na budowie eksportowej w NRD od 16 lutego 1987 roku do 30 września 1980 wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach. Do jego stałych obowiązków należało montowanie papy i blachy na dachu budynku. Prace te wykonywane na stanowisku blacharza-dekarza mieszczą się w pracach przy montażu konstrukcji stalowych.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze Sąd nie miał wątpliwości, że praca wnioskodawcy przy montażu konstrukcji metalowych była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy, jak i warunki w jakich praca była świadczona.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Kombinat (...) w B. świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporny okres czasu. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach - jak już wyżej podnoszono- nie jest bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach. O szczególnych warunkach nie decyduje także nazwa stanowiska pracy, a rodzaj faktycznie świadczonej pracy. Skoro przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca pomimo różnego nazewnictwa jego stanowisk pracy, cały czas wykonywał tą samą pracę przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, to brak było podstaw do odmowy mu zaliczenia tegoż okresu do pracy w warunkach szczególnych.

Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości ustawodawca zaliczył do prac w warunkach szczególnych w wykazie A Dziale V, poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Takie prace wykonywał wnioskodawca w całym spornym okresie.

Z uwagi na powyższe Sąd zaliczył wnioskodawcy Z. I. do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od dnia 4 marca 1980 roku do 30 września 1988r. i od 2 listopada 1988r. do 28 lutego 1990 roku. Wnioskodawca po zaliczeniu spornego okresu pracy wykazał, iż w szczególnych warunkach pracował przez okres przekraczający 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełniał jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do uzyskania przez niego prawa do emerytury, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem spełnienia ostatniej przesłanki, od której zależało jego prawo do emerytury, a mianowicie z pierwszym dniem miesiąca, w którym skarżący złożył wniosek o emeryturę tj. z dniem 1stycznia 2017 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

WYROK

UZASADNIENIE