UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2016 r. małoletnia L. H. działająca przez ojca M. H. wniosła pozew przeciwko matce E. G. o podwyższenie alimentów z kwoty po 400 zł miesięcznie orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 30 września 2009 r. w sprawie (...) do kwoty po 700 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że małoletnia uczęszcza do I klasy liceum ogólnokształcącego i jej utrzymanie, książki, ubrania i potrzeby, przekraczają limit finansowy ojca małoletniej, który przebywa na rencie do końca lutego 2017 r. w wysokości (...) zł. Jego żona pracuje na pół etatu i jej dochód wynosi (...) zł brutto miesięcznie. M. H. ma z obecnego związku syna M., który zaczął chodzić do przedszkola. Małoletnia L. chciałaby kontynuować naukę języków obcych, jednak dochód rodziny na to nie pozwala. Do szkoły dojeżdża autobusem. Wskazano, że matka małoletniej w dalszym ciągu przebywa za granicą w H.

W odpowiedzi na pozew z dnia 2 listopada 2016 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazała, że ma trudną sytuację materialną, ale mimo to stara się przylatywać w odwiedziny do córki. Co roku zaprasza też małoletnią do siebie na wakacje, jednak ojciec nie wyraża na to zgody, utrudnia jej kontakty z córką. E. G. podała, że mimo swojej sytuacji, kosztem własnych wyrzeczeń oraz długów, stara się wywiązywać z obowiązku płacenia alimentów na rzecz córki. W poszukiwaniu pracy podejmowała liczne kursy oraz staże proponowane jej przez urząd pracy. Odbywał m.in. kurs języka rosyjskiego od 14.09.2015 r. do 24.01.2016 r. oraz od 25.01.2016 r. do 24.05.2016 r., kurs handlu wraz z praktykami w sklepie od 19.04.2016 do 30.06.2016 r. Obecnie pracuje na pół etatu w barze. Ma umowę na czas określony do 22.12.2016 r. Z zarobionych pieniędzy musi się utrzymać, opłacić wynajmowany pokój, dojazdy oraz zapłacić alimenty na rzecz córki. Wcześniej utrzymywała się z prac dorywczych, tj. pilnowała dzieci, sprzątała, prasowała, opiekowała się starszymi osobami. Pozwana podniosła ponadto, że ojciec małol. powódki ostatnio kupił samochód, a przedmiotowym pozwem chce uzyskać środki dla swojej nowej rodziny.

Sąd ustalił, co następuje:

L. H. urodziła się (...) w T.. Pochodzi z nieformalnego związku (...).

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

odpis zupełny aktu urodzenia – k. 9 akt (...) Sądu Rejonowego w. T./

Ugodą z dnia 14 grudnia 2009 r. zawartą przed Sądem Rejonowym w. T. w sprawie (...) E. G. zobowiązała się do płacenia na rzecz małoletniej alimentów w kwocie po 400 zł miesięcznie do rąk ojca dziecka.

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

ugoda – k. 16 akt (...) Sądu Rejonowego w. T./

W tym czasie małoletnia L. H. miała(...) lat. Uczęszczała do III klasy szkoły podstawowej. Była zdrowa.

Jej ojciec M. H. od 4.09.2009 r. był zarejestrowany jako bezrobotny z prawem do zasiłku w wysokości (...) zł miesięcznie. Wcześniej pracował jako o. Mieszkał z córką i swoimi rodzicami.

Jej matka E. G. od 5 lat przebywała w H. Od maja 2009 r. była bezrobotna.

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

decyzja – k. 10 akt (...) Sądu Rejonowego w. T.,

zaświadczenie – k. 11 akt (...) Sądu Rejonowego w. T./

W dniu 9 stycznia 2012 r. ojciec małoletniej M. H. złożył pozew o podwyższenie alimentów z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie. W uzasadnieniu wskazał, że wzrosły potrzeby małoletniej i przekraczają one limit finansowy ojca, który zarabia 1.200 zł miesięcznie. Małoletnia chciałaby kontynuować naukę tańca towarzyskiego i uczęszczać na zajęcia języka angielskiego. Matka dziecka zaś nadal przebywa w H. gdzie zajmuje się opieką nad dzieckiem.

E. G. złożyła pozew wzajemny, w którym wniosła o obniżenie alimentów z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 200 zł miesięcznie z uwagi na fakt, że jest bezrobotna.

Małoletnia miała wówczas (...) lat i uczęszczała do (...)klasy szkoły podstawowej.

Ojciec małoletniej do 2 listopada 2012 r. był zatrudniony w firmie (...) sp. z o.o. jako (...) z wynagrodzeniem (...)zł brutto. Umowa została rozwiązana za porozumieniem stron. Z uwagi na problemy z korzonkami otrzymywał on zasiłek chorobowy w kwocie (...)zł. Pozostawał w związku nieformalnym, z którego miał półtoraroczne dziecko. Wraz z partnerką i dziećmi mieszkał w wynajmowanym mieszkaniu, za które opłata wynosiła 900 zł. Pomagali im rodzice, którzy kupowali żywność i dawali pieniądze na brakujące opłaty. M. H. pobierał zasiłki rodzinne na dzieci. Korzystał też z pomocy opieki społecznej. Nie posiadał żadnego majątku ani samochodu.

Matka małoletniej była osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Otrzymywała pomoc socjalną dla osób bezrobotnych w kwocie(...) euro miesięcznie oraz zasiłek na wyżywienie w kwocie (...) euro. Uczęszczała na kursy języka angielskiego i hiszpańskiego. Podejmowała prace dorywcze.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2012 r. w sprawie (...)Sąd Rejonowy w. T. oddalił oba powództwa.

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

decyzje – k. 13-17 akt (...)Sądu Rejonowego w. T.,

umowa o pracę – k. 27 akt (...) Sądu Rejonowego w. T.,

tłumaczenie zaświadczenia – k. 39, 60-61 akt (...)Sądu Rejonowego w. T.,

rozwiązanie umowy o pracę – k. 46 akt (...)Sądu Rejonowego w. T.,

tłumaczenie zaświadczenia o uczęszczaniu do szkoły – k. 58-59 akt (...) Sądu Rejonowego w. T.,

wyrok – k. 66 akt (...) Sądu Rejonowego w. T./

Obecnie małoletnia L. H. ma (...)lat. Jest uczennicą (...) klasy Liceum Ogólnokształcącego nr (...) w T.. Nie choruje na przewlekłe choroby, nie przyjmuje stałych leków. Jest wzorową uczennicą. Chciałaby uczęszczać na dodatkowe zajęcia z języka (...) Dojeżdża do szkoły komunikacją miejską, ma wykupiony bilet miesięczny za 44,60 zł. Podręczniki do szkoły kosztowały ok. 400 zł, a pozostała wyprawka szkolna ok. 200 zł. Wyżywienie małoletniej to koszt co najmniej 450 zł miesięcznie. Ojciec małoletniej ocenił, że kosmetyki i artykuły higieniczne córki kosztują 300 zł, gdyż małoletnia lubi się malować. Wydatki na odzież powódki wycenił na taką samą kwotę. Małoletnia wychodzi też z koleżankami, na co miesięcznie przeznacza kwotę ok. 100 zł, w tym na wyjścia szkolne, które kosztują ok. 25 zł miesięcznie. Opłata za jej telefon komórkowy z Internetem wynosi 60 zł. Małoletnia była w górach z katolickim stowarzyszeniem młodzieży i na warsztatach w G. z kółka literackiego.

Ojciec małoletniej M. H. ma obecnie(...)lata. Z zawodu jest kierowcą mechanikiem. Pozostaje w związku małżeńskim, z którego ma syna, który od września uczęszczać będzie do zerówki dla sześciolatków.

Razem z rodziną mieszka w wynajmowanym mieszkaniu, na którego koszt utrzymania składają się następujące opłaty: wynajem 800 zł miesięcznie, czynsz ok. 320 zł miesięcznie, prąd 100 zł co dwa miesiące, woda 120 zł raz na kwartał. Otrzymuje dodatek mieszkaniowy w kwocie 199 zł.

Od (...) lat przebywa na rencie. Ma orzeczoną częściową niezdolność do pracy do 31 stycznia 2018 r. Z tego tytułu otrzymuje rentę w kwocie (...) zł netto. Czekają go 3 operacje kręgosłupa. Zażywa stałe leki na nadciśnienie, na kręgosłup, środki przeciwbólowe. Na leki wydaje łącznie ok. 30 zł miesięcznie. Chodzi prywatnie do neurochirurga co 2 miesiące, wizyta kosztuje 90 zł. W ramach publicznej służby zdrowia ma wizyty u ortopedy. Zabiegi rehabilitacyjne odbywają się również w ramach świadczeń z NFZ. Nie może się gwałtownie schylać ani dźwigać.

Jego żona pracuje na pół etatu jako szwaczko-pakowaczka i zarabia ok. (...) zł netto. Szuka pracy na cały etat. Jest zdolna do pracy.

Ojciec małol. powódki pobiera świadczenie wychowawcze „500+” zarówno na córkę, jak i na syna. Nie otrzymuje zasiłków rodzinnych. Pomagają mu finansowo rodzice. Opłacają rachunki i robią zakupy - dokładają łącznie ok. 500 zł miesięcznie.

/dowód:

przesłuchanie ojca małoletniej powódki M. H. – e-protokół z 18.07.2017 r. 5min.51sek. i nast.,

zestawienie wydatków – k. 37 akt,

zaświadczenie z ZUS-u – k. 36 akt,

zaświadczenie o zarobkach żony M. H. – k. 90 akt,

opłata za prąd – k. 99 akt,

pokwitowanie – k.100 akt/

Matka małoletniej E. G. nie łoży poza alimentami na córkę. Dwa lata temu zakupiła jej plecak za 100 zł i klapki. W tym roku przekazała jej 100 zł na dzień dziecka.

Pozwana na wykształcenie średnie, z zawodu jest (...). Ma pełnoletniego syna, który utrzymuje się samodzielnie.

/dowód:

przesłuchanie ojca małoletniej powódki M. H. – e-protokół z 18.07.2017 r. 5min.51sek. i nast./

Pozwana nadal przebywa w H.. W okresie od 14 września 2015 r. do 24 maja 2016 r. uczestniczyła w kursach języka rosyjskiego. Odbyła kurs sprzedawcy handlowego wraz z praktykami w sklepie od 19 kwietnia do 30 czerwca 2016 r. Została skierowana na staż do baru jako kelnerka w okresie od 13 lipca do 31 sierpnia 2016 r., gdzie następnie zaproponowano jej umowę na czas określony od 23 września do 22 grudnia 2016 r. z wynagrodzeniem średnio ok. 600 euro miesięcznie.

Mieszka w wynajmowanym pokoju, za który uiszcza opłatę w kwocie 180 euro miesięcznie.

Od 16 marca do 15 września 2017 r. przyznano jej zasiłek dla bezrobotnych w kwocie (...) euro miesięcznie.

Od dnia 23 czerwca 2017 r. podjęła pracę sezonową na czas 3 miesięcy z wynagrodzeniem ok. 500 euro miesięcznie. Ponosi koszty dojazdów do pracy w kwocie 24 euro miesięcznie.

/dowód:

dokumenty dotyczące zatrudnienia i podjętych kursów – k. 33, 64-65, 93-98 akt (tłumaczenie k. 34, 66-68 akt)/

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w aktach spraw (...) i (...)Sądu Rejonowego w. T., a także na podstawie przesłuchania ojca małoletniej powódki M. H..

Sąd przyjął za wiarygodne dowody w postaci dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. Były one opatrzone odpowiednimi podpisami i pieczęciami. W szczególności jednak żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani prawdziwości treści w nich zawartych.

Sąd uznał co do zasady za wiarygodne przesłuchanie ojca małoletniej powódki, zwłaszcza w zakresie, w jakim potwierdzone zostały przez zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów. Ojciec małoletniej jednak w sposób subiektywny oceniał własną sytuację i starał się w sposób jak najbardziej korzystny dla siebie przedstawić okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, tzn. swoje możliwości zarobkowe i majątkowe oraz koszty utrzymania córki.

Sąd ograniczył dowód z przesłuchania stron jedynie do przesłuchania ojca małol. powódki, albowiem pozwana mimo kilkukrotnego wezwania nie stawiła się na rozprawie. Na termin rozprawy w dniu 18 lipca 2017 r. została wezwania pod rygorem pominięcia dowodu z jej przesłuchanie w razie niestawiennictwa. Wezwanie to odebrała osobiście, jednak nie stawiła się również na ten termin rozprawy. O przedmiotowej sprawie pozwana wiedziała od października 2016 r. W tym czasie nie zawsze świadczyła pracę, a zatem dysponowała czasem, aby przylecieć do Polski. Ponadto przez kilka miesięcy trwania procesu z pewności można było okazjonalnie taniej kupić bilety lotnicze. Zdaniem Sądu okoliczności sprawy były co do zasady bezsporne i poświadczone dokumentami. Pełnomocnik pozwanej nie wnosił o uzupełnienie postępowania dowodowego, a pominięcie dowodu z przesłuchania pozwanej pozostawił do uznania Sądu.

Ojciec małoletniej powódki wniósł o podwyższenie alimentów na rzecz córki z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie.

Przedmiotowe powództwo o podwyższenie alimentów posiada podstawę prawną w art. 138 kro. Przepis ten stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się zmianę usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego albo zmianę w zakresie możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentacji, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zwiększenie albo zmniejszenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu (por.: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1954 r., I CO 41/54).

Podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Ojciec małoletniej powódki wskazywał, że kwota alimentów otrzymywanych do tej pory nie wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb córki, gdyż wzrosły koszty jej utrzymania.

Ostatni raz obowiązek alimentacyjny pozwanej względem małoletniej powódki ustalony został ugodą zwartą przed Sądem Rejonowym w. T. w dniu 14 grudnia 2009 r. na kwotę po 400 zł miesięcznie.

Małoletnia miała wówczas (...) lat i uczęszczała do III klasy szkoły podstawowej. Obecnie jest ona prawie dorosła i w związku z tym jej potrzeby związane z wyżywieniem, rozrywką, zakupem kosmetyków czy ubrań są zdecydowanie wyższe, niż miało to miejsce w 2009 r.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd doszedł do przekonania, że od ostatniego ustalenia wysokości alimentów niewątpliwie zwiększeniu uległy usprawiedliwione potrzeby małoletniej powódki. Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w orzeczeniu z dnia 1 czerwca 1965 r. (I CZ 135/64, niepubl.) ,,różnica wieku dzieci spowodowana upływem czasu od daty orzeczenia określającego wysokość renty alimentacyjnej, sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb związany z uczęszczaniem do szkoły, pobieraniem dodatkowych lekcji itp., co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków’’.

W myśl § 1 art. 135 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Pojęcia "usprawiedliwione potrzeby" oraz "możliwości zarobkowe i majątkowe" zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNP 1988, nr 4, poz. 42. W uchwale tej stwierdzono między innymi, że: Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokojone, wyznacza treść art. 96 kro, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie - odpowiednio do jego uzdolnień - do pracy dla dobra społeczeństwa.

Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji.

Sąd miał na uwadze, iż sytuacja małoletniej powódki uległa znacznym zmianom. Małoletnia w czasie ostatniego orzekania w sprawie wysokości alimentów miała (...) lat, natomiast od września 2017 r. podejmie naukę w II klasie liceum, ma już prawie 17 lat. Do jej usprawiedliwionych wydatków niewątpliwie należą opłaty szkole, które występują w każdej szkole zwłaszcza wraz z rozpoczęciem roku szkolnego. Ponadto kosztowny jest zakup podręczników i przyborów szkolnych do klas licealnych. Małoletnia jest wzorową uczennicą i ma prawo rozwijać swoje pasje, w tym uczestniczyć w imprezach czy wycieczkach organizowanych przez szkołę. Była już na wyjazdach zorganizowanych przez katolickie stowarzyszenie młodzieży czy kółko literackie, co wiązało się co najmniej z koniecznością zapewnienia jej kieszonkowego. Powyższe wydatki to łącznie kwota z pewnością co najmniej 900 zł rocznie. Ponadto małoletnia chciałaby uczęszczać na dodatkowe zajęcia z języka hiszpańskiego, co wiązałoby się z dodatkowymi wydatkami. Do szkoły dojeżdża komunikacją miejską, ma wykupiony bilet miesięczny za 44,60 zł. Otrzymuje kieszonkowe w kwocie 50 zł miesięcznie, a opłata za jej telefon komórkowy z Internetem wynosi 60 zł.

Jako nastolatka małoletnia coraz większą wagę przywiązuje do swojego wyglądu, kupuje odzież oraz coraz więcej kosmetyków i środków higienicznych. Koszty wskazane przez ojca w tym zakresie, tj. 300 zł miesięcznie na odzież oraz 300 zł miesięcznie na kosmetyki, należy uznać za zawyżone. Jedna trzecia tych kwot wydaje się być jednak usprawiedliwiona.

Koszt wyżywienia małoletniej w ocenie Sądu również został zawyżony przez jej ojca, jednak z pewnością wynosi co najmniej 450 zł miesięcznie. Ponadto małoletnia, jak większość jej rówieśników, spotyka się ze znajomymi, co również wiąże się z wydatkami na rozrywkę. Zawsze wychowując dziecko trzeba również liczyć się z nieprzewidzianymi wydatkami. Małoletnia wprawdzie nie ma przewlekłych chorób, nie zażywa stałych leków, ale jak każdy człowiek czasami choruje, co wiąże się z kosztami.

Niewątpliwie małoletnia musi również partycypować w kosztach utrzymania mieszkania, w którym mieszka wspólnie z ojcem, jego żoną i przyrodnim bratem. Opłaty za wynajmowane mieszkanie wynoszą łącznie ok. 1.000 zł, po odliczeniu dodatku mieszkaniowego, który rodzina otrzymuje. Na małoletnią przypada ¼ tej kwoty.

W ocenie Sądu małoletnia musi mieć zapewnione odpowiednie wyżywienie, odzież i obuwie, środki czystości i lecznicze, materiały edukacyjne, czy warunki mieszkaniowe. Powinna mieć również zapewnione prawo do rozrywki czy wypoczynku. Małoletnia nie posiada żadnego dochodu, zatem kwotę niezbędną do pokrycia jej podstawowych usprawiedliwionych potrzeb muszą pokryć jej rodzice. Zgodnie bowiem z art. 135 § 3 kro na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają m.in. świadczenia wychowawcze i rodzinne.

W ocenie Sądu na zaspokojenie wszystkich powyższych potrzeb małol. powódki niezbędna jest łączna kwota rzędu 1.300 – 1.400 zł miesięcznie.

Ojciec małoletniej powódki jest od(...) lat na rencie z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Wskazać jednak należy, że jest to jedynie niezdolność częściowa, a więc M. H. powinien dołożyć należytej staranności w celu podjęcia pracy dodatkowej tak, aby zapewnić środki na wychowanie córki oraz swojego drugiego dziecka.

Analizując sytuację zarobkową i majątkową E. G. należy wskazać, iż od kilkunastu już lat przebywa ona w H. gdzie podejmuje liczne kursy i szkolenia celem podniesienia swoich kwalifikacji (odbyła m.in kursy: handlu, języka angielskiego, języka hiszpańskiego, języka rosyjskiego). Z przedłożonych przez nią dokumentów wynika, że często jest ona zarejestrowana jako bezrobotna. W ocenie Sądu nie wykazała ona jednak w żaden sposób, aby była chora czy w jakikolwiek inny sposób niezdolna do pracy. Powinna zatem dołożyć wszelkich starań, aby znaleźć stałą pracę tak, aby móc łożyć na swoje jedyne małoletnie dziecko.

Przez ustawowe określenie „możliwości zarobkowe i majątkowe” należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych (por. Henryk Haak, Obowiązek alimentacyjny, Komentarz Toruń 1995, s. 118-119).

Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że jego wykonywanie stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2000 r., I CKN 1077/99 oraz uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75). W szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu.

Z dokumentów i pism pozwanej wynika, że posiada ona doświadczenie w pracy sprzedawcy i kelnerki. Ponadto podejmowała prace dorywcze, tj. pilnowała dzieci, sprzątała, prasowała, opiekowała się starszymi osobami. W ocenie Sądu takie doświadczenie pozwala na uznanie, że jej możliwości zarobkowe są wystarczające, aby łożyć na córkę kwotę 600 zł miesięcznie. Tym bardziej, że co do zasady jest to jedyny wydatek, który ponosi na małoletnią, gdyż jedynie sporadycznie przekazuje jej niewielkie prezenty.

Ponadto w ocenie Sądu, gdyby sytuacja materialna pozwanej była tak trudna, jak próbowała to wykazać, to z pewnością nie pozostawałaby ona w Hiszpanii przez kilkunaście lat. Skoro jest tam osobą bezrobotną lub sporadycznie uzyskuje niewielkie wynagrodzenie, to mogłaby wrócić do Polski i podjąć tutaj starania w celu uzyskania zatrudnienia. Może wówczas poprawiłaby swoją sytuację zawodową, skoro w Hiszpanii i tak jest ona zła. Gdyby jednak nie znalazła stałej pracy, to mogłaby chociaż poświęcić czas na osobiste zaangażowanie w wychowanie i utrzymanie córki.

Pozwana w 2009 r. wyraziła zgodę na alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie. Przez ten czas nie tylko wzrosły potrzeby małoletniej, ale w ocenie Sądu zwiększyły się również możliwości zarobkowe pozwanej. Jej znajomość języka hiszpańskiego przez tyle lat z pewnością się poprawiła, przez co jej atrakcyjność na rynku pracy wzrosła. Ponadto odbywała ona liczne kursy, podejmowała różne prace, a zatem uzyskała większe doświadczenie, co również ma znaczenie w poszukiwaniu pracy. Możliwości uzyskania przez nią zatrudnienia są więc z pewnością wyższe, niż w początkowym okresie przebywania w obcym kraju.

Zdaniem Sądu usprawiedliwiony koszt utrzymania małoletniej to kwota ok. 1.300 - 1.400 zł miesięcznie, którą powinni pokryć jej rodzice. Obciążenie pozwanej kwotą po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniej córki jest kwotą adekwatną do podstawowych potrzeb uprawnionej i leżącą w granicach możliwości zarobkowych pozwanej. Kwota ta zaspokaja przy tym mniej niż połowę usprawiedliwionych potrzeb małoletniej. Na ojcu dziecka ciąży natomiast obowiązek zaspokajania pozostałych podstawowych potrzeb córki, które opiewają na wyższą kwotę, niż alimenty zasądzone od matki. Ojciec dziecka przy tym ma mniejsze możliwości zarobkowe niż matka małoletniej, gdyż jest on częściowo niezdolny do pracy.

Ponadto nie bez znaczenia jest fakt, że ojciec małoletniej przez cały czas sprawuje bezpośrednią opiekę nad córką, zajmuje się jej wychowaniem, troszczy się o jej zdrowie i edukację. Wypełnia zatem w ten sposób swój obowiązek alimentacyjny od kilkunastu lat w rozmiarze nieporównywalnie większym, niż matka dziecka. Pozwana natomiast w ogóle nie uczestniczy w wychowaniu córki i sprawowaniu nad nią opieki. Sporadycznie, rzadziej niż raz w roku, spotyka się z nią osobiście. Od 8 lat nie podwyższała alimentów na córkę i nie partycypowała dodatkowo w żadnych niespodziewanych kosztach utrzymania dziecka. Skoro zatem pozwana nie dokładała od wielu lat osobistych starań o prawidłowy rozwój córki, winna więc chociaż wspomóc ją materialnie.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na postawie art. 135 § 1 kro w zw. z art. 138 kro, w punkcie I sentencji wyroku podwyższył rentę alimentacyjną od pozwanej na rzecz małoletniej powódki do kwoty po 600 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 października 2016 r.

W punkcie II sentencji wyroku sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, uznając je za bezzasadne, albowiem wykraczające poza zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletniej oraz możliwości zarobkowych pozwanej.

O kosztach sądowych Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W punkcie IV sentencji wyroku Sąd przyznał adwokatowi E. S. ze Skarbu Państwa kwotę 120 zł powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu na podstawie § 2 pkt 1, § 4, § 10 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801).

W punkcie V sentencji wyroku Sąd orzekł o nadaniu wyrokowi co do pkt I rygoru natychmiastowej wymagalności, zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE