WYROK

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, w sprawie o sygn. akt XI GC 91/13, z powództwa J. S. przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W. oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem kosztów procesu.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powódka oparła swe żądanie główne o brzmienie postanowień umowy auto-casco zawartej pomiędzy właścicielem pojazdu a ubezpieczycielem oraz o treść art. 805 § 1 k.c. Powódka zawarła umowę ubezpieczenia dobrowolnego znając treść jej warunków. Z samych jej twierdzeń wynika, iż zdawała sobie od początku sprawę z udziału własnego w szkodzie. Przy czym wskazać należy, iż zasadą zawartą w § 3 szczególnych warunków, był udział własny w szkodzie, a jedynie w przypadku naprawy pojazdu w (...) S. od tej zasady odstępowano. To powódka miała wybór w jakim warsztacie naprawiać pojazd. Nie celowe jest zatem domagania się, by to ubezpieczyciel wskazywał inne warsztaty objęte tym wyjątkiem od zasady udziału własnego, a tym bardziej, żeby organizował sieć takich warsztatów. Powódka nie wykazała przy tym, by warunki ubezpieczenia wolą stron zostały zmienione. Wskazywała jedynie, iż otrzymała zapewnienie pracownika infolinii o tym, że nie będzie problemu z wypłatą odszkodowania, jednak na tę okoliczność nie przedstawiła dowodu. Jak wynika z jej wyjaśnień, wobec wcześniejszych problemów z ubezpieczycielem, chciała uniknąć nieporozumień. Mimo to jednak nie wystosowała w tym zakresie pisma, ani nawet maila do ubezpieczyciela, by renegocjować ten warunek umowy. Oparła się w tej mierze na bliżej niesprecyzowanym twierdzeniu pracownika infolinii mimo, iż rozmowy z takimi pracownikami są mało konkretne, czego przykładem było nagranie odtworzone na rozprawie. Wskazać przy tym należy, iż samo zapewnienie pracownika, nawet gdyby istotnie było złożone, nie powoduje zmiany umowy stron, brak bowiem zgodnej woli stron w tym zakresie.

Również okoliczność, iż czas oczekiwania na naprawę w (...) S. był znaczny, a powódka nie mogła czekać, nie ma dla rozstrzygnięcia znaczenia. Jak już wskazano w umowie strony zawarły jednoznaczny zapis, w jakiej sytuacji odstępuje się od naliczania udziału własnego w szkodzie. Przy czym naprawa w (...) S. na terenie województwa była możliwa, a jedynie powódka podjęła decyzję, iż nie będzie na tę naprawę czekała. Konsekwencją tego jest to, iż pozwany naliczył udział własny w szkodzie i w pozostałej części odszkodowanie wypłacił. Świadczył więc zgodnie z umową i nie naruszył żadnej z zasad współżycia społecznego. Nie ma więc mowy o tym, by czynił użytek ze swego prawa w sposób sprzeczny z normami wskazanymi w art. 5 k.c.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez ich błędną interpretację na niekorzyść powódki, tj.:

- art. 805 k.c. w zw. z art. 471 k.c., poprzez stwierdzenie, że pozwany należycie wykonał zobowiązanie wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia autocasco, pomimo, że z przeprowadzonych dowodów wynika, że pozwany nienależycie wykonał umowę ubezpieczenia,

- art. 355 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. przez ich nieuwzględnienie, podczas gdy pozwany jako profesjonalista w zakresie działalności ubezpieczeniowej powinien wykazać się podwyższoną starannością przy wykonaniu umowy, a także winien ją wykonać w sposób odpowiadający jej celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a ze zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego wyciągnąć można inne wnioski,

- art. 65 § 2 k.c. przez nieuwzględnienie reguł interpretacji postanowień umowy ubezpieczenia w przypadku, gdy nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości, podczas gdy zapisy umowy i ogólnych warunków ubezpieczenia zawierają postanowienia wzajemnie wykluczające się i nie przewidywały postępowania w przypadku braku możliwości naprawy w warsztacie (...) S.;

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, prowadzące w efekcie do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału:

- art. 233 k.p.c., tj. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób rażąco wybiórczy; przez nieuwzględnienie przez Sąd całości zeznań świadka P. Ś. w zakresie likwidacji szkody powódki, współpracy (...) S. z pozwanym. Ustalenie, że powódka nie wykazała by warunki ubezpieczenia wolą stron zostały zmienione, podczas gdy w pismach procesowych powódka wskazała, że nie było jej wolą i zamiarem dokonanie zmiany postanowień umowy. Nieuwzględnienie treści pism pozwanego, zawartych w dokumentacji szkody wskazujących, iż wiedział o planowanej przez powódkę zmianie warsztatu. Ustalenie przez Sąd, iż niecelowe jest domaganie się, aby pozwany wskazywał warsztat oraz, że to powódka miała wybór warsztatu, w którym chce naprawiać auto, podczas gdy pozwany wskazywał warsztat w procesie likwidacji szkody, jak i w postanowieniach umowy. Przyjęcie przez Sąd, że odległe terminy przyjęcia do naprawy w warsztacie wskazanym przez pozwanego, nie ma w sprawie znaczenia, podczas gdy terminy likwidacji szkód wynikają z przepisów k.c. i OWU, auto powódce było niezbędne i swym działaniem ograniczyła ona rozmiar szkody. Ocena przez Sąd dostarczonych nagrań pod kątem braku poinformowania pozwanego o odholowaniu auta do innego warsztatu niż (...) S. i odstąpienie od udziału własnego przez pozwanego, nie uwzględnia, że przed procesem pozwany nie zaprzeczał, że taka rozmowa się odbyła. Sąd nie uwzględnił również zapisów OWU dotyczących postępowania w przypadku szkody, obowiązków powódki, a miały one wpływ na ocenę przedmiotowej sprawy.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania pozwu ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto wniosła o przeprowadzenie dowodu z nagrań z infolinii ze szkody i zobowiązania pozwanego do ich przedstawienia.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powódki kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy jako sąd meriti w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c., rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Powyższa analiza pozwala stwierdzić, że stanowisko Sądu drugiej instancji, zarówno w zakresie ustaleń faktycznych oraz ich oceny prawnej w całości pokrywa się z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, tym samym niecelowym jest jej powtarzanie. Wywody zaprezentowane w apelacji, w tym podniesione zarzuty, nie stanowiły wystarczającej podstawy do weryfikacji orzeczenia Sądu Rejonowego w postulowanym przez apelującego kierunku, zwłaszcza że Sąd ten przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób wyczerpujący, a zebrany w sprawie materiał poddał wszechstronnej i wnikliwej ocenie, z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów.

Uwypuklić należy, że powódka zawarła z pozwanym zakładem ubezpieczeń dobrowolną umowę autocasco. Zaakcentowania przy tym po raz kolejny wymaga, że powódce znane było postanowienia tej umowy, w tym stanowiące integralną jej cześć Ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych Program S. (dalej jako OWU). Słusznie Sąd Rejonowy ustalił, że z treści § 3 pkt OWU wynika, iż zasadą był udział własny powódki w szkodzie, a odstępstwo do tej zasady zachodziło jedynie w przypadku naprawy pojazdu w warsztacie mającym techniczną autoryzację (...) sp. z o.o. Powódka znając brzmienie § 3 pkt OWU miała świadomość tego, że w przypadku zdecydowania się na przeprowadzenie naprawy pojazdu poza autoryzowanym warsztatem samochodowym S. jej udział własny w szkodzie wyniesie 20 %. Powódka sama w apelacji przyznała, że jej wolą nie była zmiana warunków umowy, stąd też postanowienie to należało uznać za wiążące w brzmieniu wynikającym z OWU. W tym kontekście bez znaczenia było czy pozwany zakład ubezpieczeń był informowany o zmianie warsztatu naprawczego, skoro nie doszło do zmiany postanowienia regulującego kwestie udziału własnego powódki.

Wbrew twierdzeniom skarżącej wskazane wyżej postanowienie OWU było jasne i nie budziło wątpliwości. Nie sposób uznać, że w treści OWU nie przewidziano postępowania w przypadku braku ,,możliwości” naprawy samochodu, w terminie oczekiwanym przez powódkę, w warsztacie (...) S.. Z literalnego brzmienia § 3 wprost bowiem wynika, że powódka miała prawo wyboru pomiędzy przeprowadzeniem naprawy w autoryzowanym warsztacie S. a innym warsztatem, z którego to prawa skorzystała. Wskazać zresztą należy, że okoliczność, iż czas oczekiwania na naprawę w warsztacie S. był znaczny nie mógł być utożsamiany, jak próbuje wywodzić powódka, z brakiem możliwości przeprowadzenia naprawy w tym warsztacie.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że odległe terminy dokonania naprawy w autoryzowanym warsztacie S. nie miały w sprawie znaczenia. Powódka bowiem miała zagwarantowane prawo do naprawy samochodu w tym warsztacie, lecz podjęła decyzję, że na naprawę nie będzie czekała. Nie mogły odnieść przy tym skutku zarzuty o obowiązujących terminach likwidacji szkody. Skarżącą zdaje się pomijać, że w § 2 art. 817 k.c. przewidziano dodatkowy termin spełnienia świadczenia w przypadku gdy w ciągu 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe; w takim wypadku świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Analogiczne unormowanie znalazło się w § 9 pkt 26 ppkt 2 ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco. Wyjaśnienia wymaga, że celem postępowania likwidacyjnego jest między innymi ustalenie wysokości odszkodowania, a co za tym idzie zakresu świadczenia zakładu ubezpieczeń. W przypadku likwidacji szkody poprzez zwrot kosztów naprawy samochodu ustalenie wysokości odszkodowania następuje w myśl § 9 ppkt 11 ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco w oparciu o oryginalne faktury VAT i rachunki dokumentujące koszty naprawy. W takiej zatem sytuacji ustalenie wysokości odszkodowania staje się możliwie dopiero po otrzymaniu przez zakład ubezpieczeń od ubezpieczonego tych faktur VAT i rachunków, co nie zawsze może nastąpić w ciągu 30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie. Pozwana zresztą z pewności doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że w przypadku wyboru takiej formy naprawienia szkody (poprzez zwrot kosztów wynikających z wystawionych za naprawę faktur VAT) dotrzymanie terminu 30 dniowego jest praktycznie niemożliwie, na co wskazuje to, że ostatecznie wypłacone jej odszkodowanie w oparciu o przedłożoną przez nią dopiero w lutym 2010 r. fakturę VAT nr (...) (a zatem po prawie dwóch miesiącach od zgłoszenia szkody tj. dnia 22.12.2010 r.) nastąpiło z przekroczeniem ww. 30 dniowego terminu.

Marginalnie należy zresztą podnieść, że z treści korespondencji emailowej z dnia 30 grudnia 2009 r. wynika, że powódka miała auto zastępcze (k. 29-31), stąd też wątpliwości musiało budzić jej twierdzenie o potrzebie niezwłocznego dokonania naprawy uszkodzonego samochodu.

Chybione były także zarzuty dotyczące naruszenia art. 355 § 1 i 2 k.c. oraz art. 354 § 1 k.c. Wskazać należy, że strona ekwiwalentnego stosunku prawnego jest zobowiązana do spełnienia świadczenia wynikającego z umowy. Dłużnik wykazuje się należytą starannością jeżeli wykonuje zobowiązanie w sposób zgodny z umową. W niniejszej sprawie pozwany zakład ubezpieczeń zobowiązał się do spełnienia świadczenia po zajściu opisanego w umowie zdarzenia na podstawie przedstawionych przez powódkę faktur VAT. Nie sposób jest wywodzić za skarżącą, że współdziałanie pozwanego w wykonaniu zobowiązania powinno obejmować inne jeszcze działania aniżeli wynikające z umowy, w tym w szczególności podjęcie czynności mających na celu uchronienie powódki od obowiązku pokrycia udziału własnego. Po raz kolejny należy powtórzyć, że udział własny powódki został wprowadzony w postanowieniach OWU jako zasada, zaś odstępstwem od niej był zwrot całości kosztów w przypadku naprawy w warsztacie autoryzowanym S.. Powódka natomiast miała zagwarantowane prawo naprawy w takim warsztacie S., z tych też względów dokonanie wyboru innego warsztatu nie mogło obciążać pozwanego.

Pozwany dokonując wypłaty odszkodowania na podstawie przedłożonej przez powódkę faktury VAT nr (...) z uwzględnieniem udziału własnego, wynikającego z § 3 OWU, w sposób należyty wykonał swoje zobowiązanie, wobec czego nie mogło być mowy o naruszeniu art. 805 k.c. czy też art. 471 k.c.

Sąd Okręgowy oddalił jako spóźniony na podstawie art. 381 k.p.c. wniosek powódki o zobowiązanie pozwanego do przedstawienia nagrań z infolinii ze szkody z uwagi na fakt, że skarżąca miała możliwość zawnioskowania tego dowodu przez Sądem pierwszej instancji.

Z tych też względów na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, które pozwany wygrał w całości, oparto na przepisie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSO Piotr Sałamaj