Sygn. akt: III C 1595/15
Dnia 18 lipca 2017 roku
Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w III Wydziale Cywilnym w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Szymon Stępień
Protokolant: stażysta Benita Wardęga
po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2017 roku w Szczecinie
na rozprawie
sprawy z powództwa M. S. (1)
przeciwko Skarbowi Państwa – (...)w S.
o zapłatę
I. oddala powództwo;
II. zasądza od powoda M. S. (1) na rzecz pozwanego Skarbu Państwa –(...)w S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;
Sygn. akt III C 1595/15
wyroku z 18 lipca 2017 roku
wydanego w postępowaniu zwykłym
Pozwem z 8 października 2015 roku powód M. S. (1) zażądał zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – (...) (...)w S. na swoją rzecz kwoty 1.500 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie oraz rozstrzygnięcia o kosztach procesu.
W uzasadnieniu podał, że jest dzierżawcą nieruchomości rolnych położonych w C. o łącznej powierzchni 23,52 ha. Na jednej z dzierżawionych działek gruntu przez okres kilku tygodni żerowały łabędzie i na niemal całej działce zostały zniszczone plony.
W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz rozstrzygnięcia o kosztach procesu. W uzasadnieniu wskazał, że zniszczenia plonów przez łabędzie nie wiążą się w z odpowiedzialnością pozwanego. Nadto podniósł zarzut niewykazania wysokości roszczenia.
W dalszym toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Dnia 12 maja 2014 roku powód M. S. (1) zawarł z W. D. umowę dzierżawy nieruchomości rolnej stanowiącej działki gruntu nr (...) położonej w miejscowości C..
Okoliczność bezsporna, a nadto:
umowa, k. 11;
Na działce gruntu nr (...) powód zasadził rzepak z przewidywanym plonem na 2015 rok. Od 20 marca do 2 maja 2015 roku na działce tej żerowały ptaki gatunku łabędź krzykliwy (C. cygnus). Ptaki uszkodziły zasiewy w całości na części działki o powierzchni 3,60ha oraz w ok. 20 % na powierzchni ok. 1 ha.
Okoliczność bezsporna, a nadto:
dokumentacja fotograficzna, k. 13-15, 51-54;
protokół, k. 17, 39-40, 44-45, 133;
wydruk e-maila, k. 41;
zeznania świadka M. S. (2), k. 70;
zeznania świadka M. P., k. 71;
zeznania świadka M. D., k. 112;
przesłuchanie powoda, k. 127;
Pismem z 9 czerwca 2015 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 15.200 złotych tytułem odszkodowania za straty w plonach wyrządzonych przez znajdujące się pod ścisłą ochroną ptaki. Pismem z 6 sierpnia 2015 roku pozwany odmówił zapłaty.
Okoliczność bezsporna, a nadto:
pismo z 9 czerwca 2015 roku, k. 18, 36-37, 132;
pismo z 6 sierpnia 2015 roku, k. 19, 35, 131;
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo okazało się nieuzasadnione.
Podstawę żądania stanowiła dyspozycja wynikająca z art. 126 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2016, poz. 2134). Wynika z niego, że Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez: żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie, i bobry. Mając na uwadze takie okoliczności powód winien był wykazać, że doszło w jego majątku do szkody, wysokości szkody, a nadto że do szkody doszło na skutek działania zwierząt wyszczególnionych w art. 126 przywołanej ustawy.
W ocenie sądu powód udowodnił te okoliczności jedynie w części, która nie była wystarczająca do uwzględnienia powództwa chociażby częściowo.
Bezsporne w sprawie było to, że powód jest dzierżawcą nieruchomości rolnej składającej się m.in. z działki o nr ewidencyjnym 274/1. Okoliczność ta wynika również z przedstawionej umowy dzierżawy. Poza sporem było także i to, że na działce tej zasiał rzepak z przewidywanym plonem na 2015 rok. Nie było sporne także i to, że w okresie od 20 marca do 2 maja 2015 roku na działce tej żerowały ptaki z gatunku łabędź krzykliwy ( C. cygnus). Nie podlegało sporowi także i to, że ptaki te doprowadziły do uszkodzeń zasiewów. Okoliczność ta wynika także ze sporządzonego przez obie strony protokołu oraz dokumentacji fotograficznej.
Mimo wykazania powyższych okoliczności, zwrócić należało uwagę na to, że powód nie udowodnił istotnej okoliczności. W treści art. .126 ust. 1 przywołanej ustawy o ochronie przyrody ustawodawca zawęził odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez ściśle określone gatunki zwierząt, a mianowicie: żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie, i bobry. Wykaz ten stanowi katalog zamknięty. Oznacza to, że nie stanowi on podstawy odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez inne gatunki zwierząt, w tym łabędzia krzykliwego. W toku procesu powód podnosił, że ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez inne gatunki zwierząt stanowi naruszenie zasad równości wobec prawa i równej ochrony prawnej własności i innych praw majątkowych. Zwrócić jednak należy uwagę na to, że w wyroku z 28 września 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt K 20/14, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 126 ust. 1 oraz 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody jest zgodny z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie istnieje ogólne i abstrakcyjne prawo do odszkodowania od Skarbu Państwa, rozumiane jako jedno z praw majątkowych podlegających równej ochronie na podstawie art. 64 ust. 2 Konstytucji. Trybunał zwrócił uwagę, że wprowadzenie ochrony gatunkowej zwierząt mieści się w konstytucyjnej przesłance ochrony środowiska, której przestrzeganie jest obowiązkiem nie tylko władz publicznych ale również wszystkich obywateli. Co istotne, określone prawa i wolności mogą być ograniczane, zgodnie z zasadą proporcjonalności m.in. z uwagi na konieczność ochrony środowiska. Ostatecznie podniósł, że biorąc pod uwagę znaczenie ochrony gatunkowej zwierząt dla ochrony środowiska a także przyjęte elastyczne reguły odpowiedzialności Skarbu Państwa, która może być rozszerzana na inne gatunki chronione i wyrządzające szkody w gospodarce człowieka, w szczególności wobec możliwości rozszerzenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez inne gatunki zwierząt w trybie określonym w art. 126 ust. 12 przywołanej ustawy, Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 126 ust. 1 przywołanej ustawy jest zgodny z 32 ust. 1 i art. 64 ust 2 Konstytucji. Mając na uwadze rozstrzygnięcie powyższego zagadnienia przyjąć należało, że zawarty w pkt 3. pozwu wniosek o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym był niecelowy i zmierzałby jedynie do przedłużenia postępowania sądowego.
Niezależnie od powyższej niewykazania podstaw okoliczności pozwanego, powód nie przedstawił także żadnego dowodu na okoliczność wysokości jego roszczenia. Co prawda samo uszkodzenie zasiewów nie było przez pozwanego kwestionowane, jednak powód dochodzący odszkodowania – w razie wykazania odpowiedzialności pozwanego co do zasady – winien udowodnić wysokość szkody poniesionej z tego tytułu. Co więcej, art. 126 ust. 2 przywołanej ustawy o ochronie przyrody wprost wskazuje, że odpowiedzialność Skarbu Państwa nie obejmuje utraconych korzyści. To oznacza, że odszkodowanie przewidziane w art. 126 ust. 1 przywołanej ustawy oznacza wyłącznie straty ( damnum emergens). Ich wysokość winna zostać udowodniona przez powoda zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, o której mowa w art. 6 k.c. Takiego dowodu powód nie przedstawił.
Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd oddalił powództwo, o czym orzekł jak w pkt I sentencji.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na poniesione przez pozwanego koszty procesu składało się zastępstwo procesowe w wysokości 180 złotych. We takim stanie rzeczy sąd orzekł jak w pkt II sentencji.