UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. wniósł pozew przeciwko (...) spółce jawnej z siedzibą w S., pierwotnie o zapłatę kwoty 50.585,76 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz domagał się zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że zakupił u pozwanego 5000 kg paszy K. (...) oraz 500 kg paszy K. STARTER KS i 2000 kg paszy K. G. KG produkcji pozwanego. Przedmiotową paszą karmił zające, których hodowlą się trudnił. Zdaniem powoda sprzedana mu przez pozwanego pasza była wadliwa. Do dnia 10.08.2012 r. z powodu tej wadliwej paszy padły 152 sztuki zajęcy o wartości 44.099,76 zł. Powód wyjaśnił, że niniejszym pozwem dochodzi zapłaty odszkodowania w wysokości odpowiadającej wartości padniętych zwierząt, kosztów ich utylizacji, usług weterynaryjnych i kosztu badania padniętych zajęcy. Jak podstawę prawną swojego roszczenia wskazywał art. 471 k.c.

Pozwany (...) spółka jawna z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa na koszt powoda. Podniósł, że próbki pierwotne zakupionej przez powoda paszy pobrano do badań wadliwie i niezgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 152/2009 z dnia 27.01.2009 r. ustanawiającym metody pobierania próbek i dokonywania analiz do celów urzędowej kontroli pasz (Dz.Urz.UE L 54 z 26.02.2009). Strona pozwana zakwestionowała także wyliczenie dokonane przez powoda ilości padłych zajęcy oraz przyjętą przez powoda wartość padłych zajęcy. Zdaniem pozwanego także wysokość cen wskazanych przez powoda usług weterynaryjnych oraz kosztów utylizacji padniętych zwierząt budzi poważne wątpliwości.

W toku procesu powód cofnął pozew w zakresie kwoty 393,66 zł, podtrzymując powództwo o zasądzenie kwoty 50.192,10 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wyjaśnił, iż cofnięta kwota wynika z faktury korygującej VAT nr (...) z dnia 23.09.2014r. wystawionej przez (...) sp. z o.o. w B. za utylizację padniętych zajęcy.

Wyrokiem z dnia 26 lipca 2016 r. sygn. akt VIII GC 690/14 Sąd Rejonowy w Białymstoku umorzył postępowanie w zakresie kwoty 393,66 zł (pkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II) oraz stwierdził, że koszty procesu ponosi strona powodowa, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Sąd I instancji ustalił, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy sprzedaży, której przedmiotem były towary wyszczególnione na dołączonych do pozwu fakturach. W dniu 23.05.2012 r. powód zakupił u pozwanego 5.000 kg paszy dla królików (...) (granulat) za kwotę 5.929,20 zł, zaś w dniu 28.06.2012 r. 1.500 kg mieszanki dla królików karmiących, 2.000 kg paszy dla królików (...) (granulat) oraz 500 kg paszy dla królików (...) na kwotę 4.840,56 zł.

Następnie w czerwcu, lipcu i sierpniu 2012 r. powód stwierdził, iż doszło do padnięcia części hodowanych przez niego zajęcy. W związku z tym w dniu 28.06.2012 r. lekarz weterynarii R. W. przeprowadził sekcję zwłok zająca szarego i zalecił przebadanie skarmionej paszy. W protokole sekcji wskazał, że można przypuszczać, iż przyczyną śmierci zająca była ostra enerotoksemia. Powód zlecił także badanie padniętego zająca w Zakładzie (...) w B..

Pismami z dnia 04.07.2012 r. i 21.07.2012 r. powód poinformował pozwanego o nagłym wzroście padnięć zajęcy oraz o sugestii lekarza weterynarii, iż powodem tego była sprzedana przez pozwanego pasza.

Powód zlecił także zbadanie mieszanki paszowej Instytutowi (...) w L.. W opiniach sporządzonych przez w/w instytut stwierdzono niezgodność deklarowanych przez producenta zawartości białka ogólnego, popiołu, wapnia i fosforu z wynikami badań laboratoryjnych. Uzyskane wyniki badań zawartości poszczególnych składników były wyższe od zalecanych w Normach Ż. Mięsożernych i Roślinożernych (...) Futerkowych.

Za przeprowadzenie sekcji zwłok zająca oraz badanie bakteriologiczne Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w B. wystawił powodowi fakturę VAT nr (...) na kwotę 189,42 zł brutto. Z kolei za utylizację padniętych zwierząt PPUH (...) Sp. z o.o. w B. wystawiła powodowi trzy faktury VAT o nr (...) na łączną sumę 1.757,03 zł. W dniu 23.09.2014 r. PPUH (...) Sp. z o.o. w B. wystawiła fakturę korygującą VAT (...) do faktury VAT Nr (...) z dnia 31.07.2012 r. zmniejszając koszt utylizacji padniętych zajęcy z korygowanej faktury o kwotę 393,66 zł brutto.

Powód domagał się także od pozwanego zwrotu kosztów usług weterynaryjnych, w tym kosztów leczenia zajęcy w kwocie 4.723,70 zł, a na dowód ich poniesienia przedłożył do akt sprawy 10 faktur VAT.

Sąd ustalił także, iż w 2012 roku (do czasu zaistnienia padnięć zajęcy) powód używał do karmienia wyłącznie paszy pozwanego.

Pismem z dnia 10.08.2012 r. powód odstąpił od umów kupna-sprzedaży 5000 kg paszy K. (...) i 500 kg paszy K. (...) oraz 2000 kg paszy K. G. KG i zażądał od pozwanego zwrotu ceny zapłaconej za paszę, tj. kwoty 5.929,20 zł oraz odmówił zapłaty ceny za fakturę nr (...) z 28.06.2012 r. Jako przyczynę odstąpienia od umowy wskazał na wady przedmiotu umowy polegające na niezgodności deklarowanych zawartości składników z rzeczywistym składem pasz, co uczyniło paszę szkodliwą dla zwierząt futerkowych – zajęcy w przypadku paszy (...).

W dniu 11.12.2012 r. powód wniósł do Sądu Rejonowego w Białymstoku pozew przeciwko (...) spółka jawna z siedzibą w S. o zapłatę kwoty 8.848,44 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zwrotu ceny zapłaconej za paszę, tj. kwoty 5.929,20 zł z faktury VAT nr (...) z 23.05.2012 r. oraz kwoty 2.919,24 zł tj. kosztów badania paszy i opinii do sprawozdań z badań przez Instytut (...) w L.. Prawomocnym wyrokiem z dnia 21.02.2014 r. w sprawie VII Ga 291/13 Sąd Okręgowy w Białymstoku uwzględnił powyższe roszczenie powoda w całości.

Sąd Rejonowy ustalił również, iż pozwany zlecił dr n. wet. P. L. i dr hab. M. W. sporządzenie prywatnych opinii lekarsko-weterynaryjnych. Z opinii z dnia 05.09.2014 r. sporządzonej przez dr n.wet. P. L. wynikało, że mając na uwadze zawarte w sprawozdaniach poziomy popiołu surowego oraz wapnia w badanych mieszankach paszowych nie wydaje się prawdopodobnym, aby w analizowanym przypadku zwiększony poziom w/w składników pokarmowych mógł być bezpośrednią przyczyną zejść śmiertelnych skarmionych danymi mieszankami paszowymi zwierząt. W opinii z dnia 29.09.2014 r. dr hab. M. W. stwierdził zaś, że nie dostrzega powiązania pomiędzy przekroczeniem poziomu popiołu surowego oraz wapnia z wynikami sekcji padłego zająca szarego.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji uznał roszczenie powoda za niezasadne.

Jako podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego Sąd Rejonowy wskazał art. 471 k.c., stwierdzając przy tym, iż powód nie wykazał przesłanek odpowiedzialności pozwanego za szkodę w jego mieniu w postaci padniętych zajęcy, gdyż nie udowodnił istnienia związku przyczynowego między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a szkodą. W szczególności Sąd ten uznał, że powód nie wykazał, aby rzeczywista ilość składników paszy zakupionej przez niego u pozwanego na podstawie faktury nr (...) z dnia 23.05.2012 r. i faktury nr (...) z dnia 28.06.2012 r., określona w opiniach do sprawozdania z badań o nr: 891/12, nr (...) i nr (...)- (...) - sporządzonych przez Instytut (...) w L. była przyczyną padnięcia zajęcy, które były karmione tą paszą.

Sąd Rejonowy powołał się na opinię instytutu naukowego – Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w W. W. (...) sporządzonej przez pracowników tego instytutu dr hab. I.. T. N. i dr inż. A. Ł. z której wynikało, że sposób pobrania próbek pasz do analizy nie daje gwarancji co do reprezentatywności całej partii paszy. Próbki pasz zostały bowiem pobrane niezgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 152/2009 z dnia 27.01.2009 r. Zdaniem przedstawicieli instytutu posiadając informacje o ogólnej zawartości popiołu surowego w paszy nie ma podstaw do wnioskowania o jego negatywnym wpływie na zwierzęta. Tylko analiza stężenia wszystkich mikro i makro elementów „podejrzanej paszy” może dać rzetelną informację o ewentualnym zagrożeniu ze strony przekroczonych norm dla poszczególnych pierwiastków. Pracownicy instytutu wskazali, że w opracowaniach naukowych brak jest norm zawartości popiołu surowego w mieszankach paszowych. Nie można więc wnioskować jednoznacznie o szkodliwym wpływie wysokiej zawartości popiołu paszy na stan zdrowia zwierząt. W ocenie przedstawicieli instytutu pomimo niewątpliwych uchybień producenta rzeczywiste stężenie wapnia i fosforanu w mieszankach nie mogło być przyczyną padnięć zajęcy. Przedstawiciele instytutu zajęli stanowcze stanowisko, że większa niż w zaleceniach zwartość wapnia i fosforu w spornych mieszankach nie daje jednoznacznych podstaw do stwierdzenia, iż mogło to być niebezpieczne dla zwierząt, a tym bardziej powodować ich śmierć. Z opinii instytutu naukowego wynikało też, że faktycznie analizy Instytutu (...) wykazały odstępstwo od deklarowanych przez producenta zwartości białka w paszy. Jednak w ocenie pracowników instytutu wątpliwym jest, że zawartość białka w spornej paszy mogła mieć wpływ na zdrowie zwierząt. Przedstawiciele instytutu podali w opinii, że na podstawie analizy akt nie stwierdzili użycia pasz objętościowych w żywieniu zajęcy przez firmę (...). Jeżeli zaś mieszanki paszowe zakupione od pozwanego nie były jedynymi paszami stosowanymi w żywieniu zajęcy, koniecznym było także we właściwym czasie oddanie do szczegółowych analiz chemicznych innych komponentów dawki. Opiniujący zaznaczyli też, że ocenie jakości poddana powinna być również woda. Podkreślili również, że brakuje badań mytkotoksykologicznych dawki pokarmowej.

Powyższe wnioski opiniujący podtrzymali składając ustne wyjaśnienia na rozprawie w dniu 26.07.2016 r.

Sąd Rejonowy podzielił pisemną opinię instytutu naukowego, uzupełnioną ustnymi wyjaśnieniami pracowników ją sporządzających uznając ją za fachową, rzeczową, wnikliwą i wyczerpującą, przyjmując ją za wiarygodny dowód w sprawie, przesądzający o ustaleniu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia. Mając na uwadze treść i fachowość powyższej opinii Sąd Rejonowy oddalił wnioski strony powodowej w przedmiocie powołania biegłego z zakresu weterynarii z Państwowego Instytutu (...) w P..

Poza tym Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda o zakreślenie terminu do złożenia pisma (...) w W., uznając je za nieistotne w sprawie.

Sąd Rejonowy wskazał ponadto, iż także zeznania świadków w osobach R. W. - weterynarza, który przeprowadził sekcję zwłok, M. W. - lekarza weterynarii, który sporządził opinię prywatną z dnia 29.09.2014 r. na zlecenie pozwanego oraz P. L., który sporządził opinię prywatną z dnia 05.09.2014 r. na zlecenie pozwanego - nie potwierdziły istnienia związku przyczynowego pomiędzy składem paszy zakupionej przez powoda u pozwanego, a zgonem zajęcy, które były karmione tą paszą.

Z uwagi na to, że powód pismem z dnia 26.09.2014 r. (przed rozpoczęciem rozprawy) cofnął powództwo w przedmiocie kwoty 393,66 zł, na mocy art. 355 k.p.c. i art. 203 § 1 i § 2 zd. 1 k.p.c. Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w tym zakresie. W pozostałym zakresie Sąd ten oddalił powództwo na mocy art. 471 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c., pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku – zaskarżając go w części, tj. w pkt II i III - wniósł powód, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania:

1. art. 233 § 1 k.p.c poprzez dowolną ocenę dowodów tj. uznanie, że opinia wykonana przez biegłych T. N. i A. Ł. z Katedry Ż. i Biotechnologii (...) Głównej Gospodarstwa (...) w W. jest fachowa, rzeczowa, wnikliwa i wyczerpująca, podczas gdy została sporządzona przez naukowców o specjalności niewłaściwej do jej wydania, a ponadto biegli nie mieli żadnego doświadczenia teoretycznego ani praktycznego w zakresie hodowli zajęcy, potraktowali wybiórczo materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pomijając np. podstawowe dokumenty tj. protokoły sekcji zajęcy - z dnia z 28.06.2012r. przeprowadzonej przez lekarza weterynarii R. W. i Zakładu (...) w B. nr (...) z 28.06.2012r., oraz popełnili błędy, o których mowa w uzasadnieniu apelacji,

2. art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 227 i art. 232 oraz art. 278 § 1 i art. 290 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego weterynarza (na wniosek pełnomocnika powoda w pozwie), a następnie z opinii Państwowego Instytutu (...) w P. (na wniosek pełnomocnika powoda zawarty w piśmie procesowym z dnia 25.05. 2016r. podtrzymany w piśmie z dnia 1.06.2016r. oraz złożony na piśmie przez stronę powodową na rozprawie w dniu 26.07.2016r.) w sytuacji, gdy biegli powołani przez Sąd (z (...)) nie byli właściwej do wydania opinii specjalności, a ich opinia nie była wystarczająca dla poczynienia istotnych dla sprawy ustaleń faktycznych (opinia ta jako niewyczerpująca. niepełna, nierzetelna była niemiarodajna), a zachodziły podstawy, do dopuszczenia dowodu z opinii instytutu , badawczo-naukowego o specjalności medycyny weterynaryjnej.

Mając na uwadze powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku z orzeczeniem o kosztach postępowania. Ponadto na podstawie art. 368 § 1 kpc powód wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii Państwowego Instytutu (...), Aleja (...) (...), w celu określenia czy rzeczywista ilość składników paszy zakupionej przez powoda od pozwanego na podstawie faktury nr (...) z 23.05.2012 roku i faktury nr (...) z 28.06.2012 roku, stwierdzona w opinii do sprawozdania z badań nr 891/12 Instytutu (...) w L. z 26.07.2012 roku, mogła być przyczyną padnięcia zajęcy, które były karmione tą paszą; w szczególności czy obrażenia zajęcy (stwierdzone protokołami sekcji zajęcy - z dnia z 28.06.2012r. przeprowadzonej przez lekarza weterynarii R. W. i Zakładu (...) w B. nr (...) z 28.06.2012r.), skutkujące ich padnięciem, mogły zostać spowodowane karmieniem zwierząt paszą wyprodukowaną przez pozwanego i zakupioną przez powoda.

Sąd Okręgowy, zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Na wstępie rozważań Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w Białymstoku, konieczne do rozstrzygnięcia o przedmiocie niniejszego procesu i przyjmuje je za własne z poniższym uzupełnieniem. Sąd Okręgowy aprobuje nadto stanowisko prawne Sądu I instancji i przywołane na jego uzasadnienie argumenty, uznając za tym Sądem, iż w sprawie brak było podstaw do uwzględnienia żądania powoda.

Z uwagi na zgłaszane przez powoda zarzuty apelacyjne, w celu uzupełnienia postępowania dowodowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z pisemnej opinii Państwowego Instytutu (...) w P. z zastrzeżeniem sporządzenia opinii przez specjalistów z zakresu weterynarii.

Opinię tę (k. 396-402) przygotowali pracownicy tego Instytutu: 1) Zakładu (...) – specjalista toksykolog z dorobkiem z zakresu fizjologii trawienia u zwierząt, 2) Zakładu (...) pasz – specjalista higieny żywności i pasz. Ponadto zagadnienia z zakresu biologii, hodowli i żywienia zająca skonsultowano ze specjalistami, pracownikami naukowymi U. P.w L., którzy dodatkowo dostarczyli tematyczne opracowania bibliograficzne. Zebrane dane i informacje stanowiące podstawę tej opinii ujęto w sekwencji weterynaryjnego postępowania diagnostycznego, co nie zostało w pełnym wymiarze uwzględnione w dotychczasowym postępowaniu w sprawie.

Opiniujący w swojej opinii rozszerzyli informacje na temat anatomii zająca, zwłaszcza fizjologii układu pokarmowego i porównania tych cech z królikiem. Mimo, iż obydwa gatunki należą do tej samej rodziny zajęczaków, istnieje jednak między nimi szereg znaczących różnic gatunkowych. Odmienności anatomiczne i fizjologiczne dotyczące układu pokarmowego są wynikiem selekcji naturalnej ukierunkowanej u zająca na duża wydolność biegową. W przypadku układu pokarmowego zająca selekcja rozwinęła jego organizm w przeciwnym kierunku. W efekcie masa jego przewodu pokarmowego jest relatywnie mniejsza. Odmienności te determinują fizjologiczne różnice funkcjonalne w zakresie trawienia u zająca w porównaniu z królikiem. Wskazali, iż zając zadawala się karmą zawierającą ok. 6,4% białka ogólnego, króliki najczęściej żywione są w warunkach hodowlanych roślinami wysokobiałkowymi. Opierając się na tych wiadomościach wskazali, iż pasza (...) skarmiona w hodowli 4-8 tyg. młodych zajęcy, nie należy do naturalnych źródeł pożywienia dla tego gatunku zwierząt zwłaszcza w okresie odsadzeniowym. Wystąpienie objawów wzdęć i zmian w przewodzie pokarmowym upadłych zajęcy sugeruje stan wywołany namnożeniem drobnoustrojów beztlenowcowych i innych warunkowo chorobotwórczych mikroorganizmów, którym sprzyjają zmiany karmy, jej skład i jakość. W ich ocenie ukierunkowanie fizjologicznego trawienia w przewodzie pokarmowym na intensywny proces metanogenezy (uwolnienia toksycznych gazów), uwolnienie toksycznych gazów, mogło być wynikiem nieodpowiedniej proporcji białka do innych składników paszy lub rodzaju samego białka roślinnego w składzie paszy. Ponadto czynnikami uwrażliwiającymi na zachorowanie był wiek zajęcy i okres odsadzeniowy, kiedy w świetle przewodu pokarmowego zachodzi adaptacja trawienia z podpuszczkowego mleka na pokarm roślinny. Dodatkowo wzrost aktywności wodnej sprzyjał rozwojowi drobnoustrojów i megabakteriozie, w następstwie wzmożonego pragnienia związanego ze zbyt dużą zawartością białka, równocześnie przy małej zawartości błonnika w karmie.

Odnosząc się do kwestii potencjalnego związku pomiędzy składem chemicznym pasz (wapnia, fosforu, popiołu surowego i białka) a upadkiem zajęcy na fermie powoda opiniujący za właściwe uznali wnioski opinii pracowników naukowych (...) (k. 286-289), ale z pominięciem zawartości białka ogólnego w paszy. Wskazali, iż związki wapnia i fosforu nie są substancjami bezpośrednio działającymi toksycznie. Podobnie, toksykologiczna ocena wyników zawartości popiołu surowego nie wskazuje na znaczenie tej niezgodności dla meritum przedmiotowej sprawy, gdyż nie stanowił on bezpośredniego czynnika sprawczego wystąpienia opisanych objawów klinicznych i zmian u badanych zajęcy, bezpośrednio nie stymulował też procesu fermentacji treści pokarmowej prowadzącej do enterotoksemii u młodych zajęcy. W ich ocenie zatem kilkuprocentowe przekroczenie normy paszowej można wykluczyć jako bezpośrednią przyczynę zagazowania treści pokarmowej i wzdęć oraz opisanych zmian żołądka i jelit młodych zajęcy. Można jedynie rozważać pośredni wpływ zawyżonych zawartości tych składników na fizjologię trawienia. Z zaburzeniami trawienia opiniujący wiązali natomiast podwyższony poziom białka ogólnego w odniesieniu do deklarowanego przez producenta, a zasadniczo głównie efekt „przebiałczenia” diety młodych zajęcy wobec ich fizjologicznego zapotrzebowania. Opiniujący zwrócili jednak uwagę na fakt, iż pobrane próbki do badań zostały pobrane niegodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 152/2009 z dnia 27 stycznia 2009 r. ustanawiającego metody pobierania próbek i dokonywania analiz do celów urzędowej kontroli pasz (Dz.Urz. UE L 54 z 26.02.2009), a zatem otrzymane wyniki badań paszy odnoszą się i są reprezentatywne tylko dla pojedynczego worka z danej partii, a nie całej partii. W związku z powyższym nie można jednoznacznie określić, czy skład paszy zakupionej przez powoda mógł być przyczyną padnięcia zajęcy, które karmiono zakupioną mieszkanką. Opiniujący wyjaśnili bowiem, iż zbadanie 4 worków paszy było niewystarczające do określenia jakości, składu i oceny całej partii mieszkanki na stan zdrowia i produkcyjność żywionych zajęcy. Zdaniem opiniujących przy założeniu reprezentatywności wyników badań poszczególnych worków paszy dla całej partii, mogła ona być pośrednią przyczyną problemów zdrowotnych w odchowie zajęcy i ich padnięć.

Odnosząc się do obrażeń stwierdzonych protokołami sekcji zajęcy, opiniujący wskazali, iż w przedmiotowej sprawie brak jest pełnych danych weterynaryjnego postępowania diagnostycznego, z uwagi na niezastosowanie laboratoryjnych metod izolacji i identyfikacji gatunku/szczepu mikroorganizmów z przewodu pokarmowego zajęcy.

Opiniujący stwierdzili zatem brak wystarczających danych do pełnej analizy wykluczającej lub wskazującej za jaką liczbę padnięć młodych zajęcy odpowiedzialne są jedynie składniki paszy w zakresie usposabiającym do enterotoksemii w wyniku skarmienia „przebiałczonej” karmy, a za jaką pozostałe, nierozpoznane czynniki (zakaźne, toksyczne) zaistniałe w tym zdarzeniu.

W pisemnych opiniach uzupełniających sporządzanych na skutek wnoszonych przez obie strony zastrzeżeń, w zakresie dotyczącym pobierania próbek opiniujący wyjaśnili, iż rozporządzenie (WE) nr 152/2009 może być także stosowane poza urzędową kontrolą, np. w kontroli wewnętrznej, w obrocie handlowym, gdyż nie ma w tym zakresie żadnego zakazu. Zwrócili też uwagę na to, iż w protokole pobrania próbek zacytowano to rozporządzenie jako zastosowane w procesie pobierania próbek badanych pasz, co oznacza, iż wyrażono zgodę na jego zastosowanie celem zapewnienia reprezentatywności i wiarygodności wyników badanej paszy.

Odnośnie niezgodności wyników zawartości białka, wapnia, fosforu i popiołu surowego opiniujący wyjaśnili, iż w związku z brakiem wyników badań toksykologicznych oraz wycinkowym badaniem mikrobiologicznym można jedynie pośrednio wnioskować o szkodliwych procesach zachodzących w organizmach młodych zajęcy skarmionych paszą pozwanego. Zwrócili ponadto uwagę, iż w dostępnych źródłach bibliograficznych nie ma informacji o obowiązujących normach żywieniowych dla zajęcy. Odnośnie przekroczenia zawartości białka wskazali zaś, iż w sprawie istotniejsza od zawartości ilościowej białka jest jego rodzaj i jakość. Surowce paszowe w zależności od pochodzenia i gatunku rośliny zawierają białka o różnym składzie aminokwasowym, niektóre są podatniejsze na szybki rozkład, któremu towarzyszy uwolnienie gazów oraz zła proporcja białka wobec innych składników paszy - w następstwie w jelitach nasila się metanogeneza. Przypuszczalnie pozwany zamiennie użył innego surowca roślinnego, niż w poprzednio wytworzonych partiach pasz, które w poprzednich latach były bezpieczne dla młodych zajęcy. Wskazali jednak, iż biorąc pod uwagę fakt, że pasza pozwanego była przeznaczona wyłącznie do tuczu królików, należy liczyć się z zaburzeniami funkcji trawiennych u gatunku zwierząt niedocelowych (tu młodych zajęcy).

Opiniujący zwrócili też uwagę, iż negatywny wpływ na wynik sekcji, jego reprezentatywność i wiarygodność, mógł mieć fakt braku schłodzenia zwłok padniętego zająca do temperatury ok. 4°C. Przechowywane w lipcowych temperaturach żołądek i jelita mogły być zagazowane w wyniku namnażania się kolejnych generacji bakterii przewodu pokarmowego. Biegli podzieli zdanie opiniującego w opinii prywatnej dr hab. M. W., iż zagazowanie jelita grubego mogło wynikać z procesu następującego po śmierci zwierzęcia, z zastrzeżeniem, że dotyczy to przetrzymywanych zwłok w temperaturze pokojowej lub wyższej.

W imieniu instytutu swoje ustne wyjaśnienia złożył w sprawie jeden z opiniujących – W. C. (znacz. czas. 00:03:01 i nast. k. 534v-535). Wskazał, iż gatunek zajęcy jest gatunkiem niszowym w zakresie hodowli, przez co nie są znane docelowe dla tego gatunku źródła i poziomy białek. Nie ma tez badań potwierdzających, które rośliny powodują metanogenzę u zajęcy. W praktyce hodowca poprzez swoje doświadczenie i obserwację dochodzi do wniosków w zakresie bezpieczeństwa paszy. Podtrzymał, iż wobec braku pełnych badań mikrobiologicznych w sprawie nie można wykluczyć, że źródłem wzdęć były bakterie. Opiniujący, odmiennie od poprzednich pisemnych stanowisk instytutu wskazał, iż bezpośrednią przyczyną padnięcia była zmiana paszy na paszę pozwanego.

Sąd Okręgowy przyjął za miarodajne ustalenia wskazane przez opiniujących pracowników Instytutu w sporządzonej przez nich opinii głównej (k. 396-402), uzupełnionej pisemnymi wyjaśnieniami (k. 444-448, 460-471, 505-509), nie znajdując podstaw do podważenia jej fachowości i rzetelności. Instytut na podstawie posiadanej specjalistycznej wiedzy i wieloletniego doświadczenia przedstawił wnioski w żądanym zakresie. Nie sposób dopatrzeć się w nich jakichkolwiek błędów, nieścisłości czy też braku logiki, dla których należałoby odmówić im waloru dowodowego. Opiniujący odnieśli się także do zgłoszonych zarzutów stron, które w większości stanowiły jedynie polemikę z twierdzeniami opinii, wskazując przekonywująco w ocenie Sądu na ich bezpodstawność. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że opinia zawiera błędy lub nieścisłości nie pozwalające na oparcie się na jej wnioskach przy rozstrzyganiu sprawy. Powyższego wniosku nie zmienia zajęte na rozprawie stanowisko W. C. wskazującego na karmę pozwanego jako bezpośrednią przyczynę padnięcia zajęcy. Stanowisko to jest sprzeczne z dotychczasowymi jednolitymi i spójnymi wnioskami instytutu, a także samym wnioskami opiniującego, który na rozprawie także podtrzymał treść wcześniejszych opinii. Zdaniem Sądu Okręgowego tak odosobnione stanowisko tylko jednej z trzech opiniujących osób, nie podważa całościowych wniosków instytutu.

Mając zatem na uwadze całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w ślad za Sądem Rejonowym uznać należało, iż w sprawie nie zostały spełnione przesłanki z art. 471 k.c., które uprawniałyby powoda do przyznania mu żądanej ochrony prawnej w zakresie roszczenia odszkodowawczego.

Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika powstaje, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą. Ciężar dowodu istnienia wyżej wymienionych przesłanek, faktu aktualizującego odpowiedzialność z art. 471 k.c., istnienia związku przyczynowego oraz powstania szkody, także w postaci utraconych korzyści, w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne. Nieudowodnienie przez wierzyciela którejkolwiek z trzech wymienionych wyżej przesłanek skutkować musi oddaleniem powództwa (wyrok SA w Lublinie z dnia 19 lutego 2013 r., I ACa 717/12, LEX nr 1314796, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 lutego 2013 r. I ACa 717/12, LEX nr 1314796).

Zdaniem Sądu Okręgowego prawidłowym ustaleniem Sądu Rejonowego był brak wykazania przez powoda związku przyczynowego pomiędzy faktem karmienia zajęcy paszą sprzedaną przez pozwanego a powstałą szkodą. Ani bowiem zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, ani opinie instytutów naukowych nie potwierdziły w sposób jednoznaczny, aby pasza sprzedana przez pozwanego była wyłączną przyczynę upadku zajęcy.

Nie należy przy tym trącić z pola widzenia okoliczności, iż podawana zającom karma była przede wszystkim dedykowana królikom i dostosowana do ich potrzeb żywieniowych. W opinii instytutu w sposób szczegółowy została zaś omówione różnice w zakresie anatomii układu pokarmowego obydwu gatunków zwierząt. Powód decydując się zatem na hodowle niszowego gatunku, żyjącego w naturalnym dzikim środowisku, winien liczyć się z ewentualnym ryzykiem niedopasowania karmy przeznaczonej dla innego gatunku i wynikłych stąd konsekwencji trawiennych. Bezsprzecznie bowiem, na co wskazuje opinia instytutu, stan chorobowy i następujące zejścia śmiertelne wywołała dieta wysokobiałkowa o wysokiej podatności na rozkład mikrobiologiczny, niemniej jednak opiniujący w sprawie w sposób kategoryczny wskazali, iż skład paszy mógł mieć jedynie pośredni wpływ na szkodliwe procesy zachodzące w organizmach młodych zajęcy. W sprawie nie można było też pominąć okoliczności, które uniemożliwiły biegłym sformułowanie pewnych wniosków, do których zaliczyć należy m.in. brak wykonania pełnych badań mikrobiologicznych w weterynaryjnym postępowaniu diagnostycznym, brak przeprowadzenia badania wody w czasie wystąpienia pierwszych zachorowań i zejść zajęcy (badanie to zostało przeprowadzone dopiero w dniu 22.09.2014 r.), jak też nieprawidłowe pobranie próbek paszy do badania. Sąd Okręgowy w tym zakresie podziela bowiem ustalenia obu opiniujących w sprawie instytutów, iż sposób pobrania próbek pasz do analizy, jako niezgodny z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 152/2009 z dnia 27 stycznia 2009 r. ustanawiającego metody pobierania próbek i dokonywania analiz do celów urzędowej kontroli pasz (Dz.Urz. UE L 54 z 26.02.2009), nie dawał gwarancji co do reprezentatywności całej partii paszy. Instytuty słusznie wskazały, iż nie ma żadnego zakazu do stosowania tego rozporządzenia poza urzędową kontrolą tym bardziej, iż sami badający w protokole pobrania próbek powołali się na treść tego aktu prawnego.

W rozstrzyganej sprawie, poza brakiem związku przyczynowego, nie sposób też doszukać się winy po stronie pozwanego. Żaden dowód nie potwierdził bowiem, aby w skład paszy wchodziły jakieś trujące, czy też niedozwolone składniki. Opinie instytutów jednoznacznie wykluczyły zaś jako przyczynę padnięcia stwierdzoną niezgodność składników paszy z deklarowanymi przez pozwanego. Nie sposób zaś obwiniać pozwanego, produkującego karmę dla królików za to, że podana zającom mogła być niedostosowana do ich potrzeb żywieniowych i odmienności trawiennych tym bardziej, że nie istnieją w tym zakresie żadne wiążące normy żywieniowe.

Reasumując, przeprowadzone w sprawie wszelkie możliwe dowody nie dały podstaw do wysnucia jednoznacznej tezy o bezpośrednim wpływie paszy pozwanego na zejścia śmiertelne zajęcy. Z uwagi na reżim odpowiedzialności kontraktowej i konieczność bezwzględnego kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek z art. 471 k.c., Sąd nie mógł opierać się w tym zakresie na przypuszczeniach i możliwych hipotezach.

W konsekwencji powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda jako pozbawioną uzasadnionych podstaw.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i 2 kpc w zw. z art. 99 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł ustaloną na podstawie § 2 pkt 6 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.), przy uwzględnieniu treści w/w rozporządzenia w dacie wywiedzenia apelacji.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2016r., poz. 623) Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od powoda kwotę 350,96 zł tytułem brakujących w sprawie wydatków za stawiennictwo na rozprawie reprezentanta Państwowego Instytutu (...) badawczego w P..

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE