UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2017r. ubezpieczony K. K. złożył do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 25 sierpnia 2017r. znak: (...), odmawiającej mu prawa do wypłaty odsetek od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ustalonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017r. wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 1068/15.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż opóźnienie w wypłacie należnego mu świadczenia rentowego wynikało z błędu organu rentowego. Ponadto odwołujący wniósł o przyznanie na jego rzecz odsetek oraz zwrot kosztów poniesionych w trakcie dochodzenia swoich praw ( odwołanie, k.2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 września 2017r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477^{(
14)} § 1 k.p.c. W uzasadnieniu swojego stanowiska, organ rentowy wskazał, iż podstawą do wydania decyzji z dnia 4 sierpnia 2017r. znak: (...)o przyznaniu i wypłacie renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od dnia 1 lutego 2014r. do dnia 31 sierpnia 2014r. był prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 czerwca 2017r. sygn. akt III AUa 1068/15. Sąd Apelacyjny stwierdził, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W uzasadnieniu wyroku podniósł, iż „materiał dowodowy zgormadzony przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, poprzedzającym postępowanie sądowe nie pozwalał organowi rentowemu jednocześnie uznać, że ubezpieczony na datę wydania zaskarżonej decyzji był niezdolny do pracy. Wyjaśnienie szczegółowo wszystkich okoliczności w zakresie dotyczącym stanu zdrowia ubezpieczonego i jego wpływu na zdolność do pracy w spornym okresie, w szczególności wobec treści wcześniej wspomnianych opinii biegłych z zakresu neurologii i ortopedii, wymagało przeprowadzenie starannego, uzupełniającego postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym”.

Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że w dniu 11 sierpnia 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o wypłatę odsetek od przyznanej renty, argumentując, iż biegły sądowy ortopeda ustalił, że był on badany przez lekarzy orzeczników ZUS o niewłaściwym profilu medycznym, nieposiadających stosownych kwalifikacji do oceny jego schorzenia.

Z uwagi na powyższe okoliczności organ rentowy decyzją z dnia 25 sierpnia 2017r. znak: (...)odmówił K. K. prawa do wypłaty odsetek od renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ organ odwoławczy nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji ( odpowiedź na odwołanie, k.4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. K. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy okresowo do dnia 31 stycznia 2014r.

W dniu 29 stycznia 2014r. odwołujący złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania przed organem rentowym, K. K. został uznany za zdolnego do pracy w wyniku, czego decyzją z dnia 30 kwietnia 2014r., znak: (...)organ rentowy odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie.

W toku postępowania toczącego się pod sygn. akt VII U 1097/14, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii i neurologii. Biegły sądowy z zakresu neurologii dr med. B. A. w opinii z dnia 25 sierpnia 2014 r. wskazała, iż w jej opinii stwierdzone schorzenia odwołującego wymagają dalszego leczenia i rehabilitacji w okresach zaostrzeń dolegliwości, w ramach czasowej niezdolności do pracy. Biegły podkreślił, że przy aktualnym stopniu zaawansowania i nasileniu objawów, schorzenia te nie powodują upośledzenia funkcji organizmu, które mogłyby spowodować długotrwałą niezdolność do pracy. Biegły uznał, że aktualny stan neurologiczny K. K. nie stanowi o jego upośledzeniu do pracy, wobec czego nie spełnia on kryterium niezdolności do pracy ze względów neurologicznych. Biegły sądowy ortopeda traumatolog lek. med. M. G. w opinii z dnia 2 grudnia 2014 r. stwierdził, że badany aktualnie utracił zdolność do pracy. Po operacji, którą przeszedł 28 sierpnia 2014 r. stał się częściowo niezdolny do pracy. W opinii biegłego, ubezpieczony nie jest zdolny do pracy fizycznej po zastosowanym u niego leczeniu operacyjnym kolana prawego, jednakże do kwietnia 2015 r. ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy, tym bardziej, że w sensie czynnościowym wynik zastosowanego leczenia jest dobry. Biegły nie stwierdził niezdolności do pracy w okresie od ustania poprzednich świadczeń, tj. od lutego 2014 r. do dnia operacji, która miała miejsce 28 sierpnia 2014 r. Takiej niezdolności nie potwierdza zarówno dokumentacja przedstawiona przez ubezpieczonego, ani także badanie biegłego neurologa. Na tej podstawie biegły ortopeda uznał ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy od dnia operacji, tj. 28 sierpnia 2014 do końca kwietnia 2015 r.

W piśmie procesowym z dnia 5 stycznia 2014r. K. K. zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłego ortopedy.

W opinii uzupełniającej z dnia 13 stycznia 2015 r. biegły sądowy z zakresu ortopedii lek. med. M. G. wskazał, że u ubezpieczonego wykonano dnia 14 kwietnia 2011 r. artroskopię leczniczą z rekonstrukcją uszkodzonej łąkotki przyśrodkowej oraz że w badaniu (...) kolana prawego z dnia 8 czerwca 2013 r. stwierdzono cechy niewielkich zmian zwyrodnieniowych w postaci zaostrzenia na krawędziach trzonów w zestawieniu z badaniem przedmiotowym, które nie wykazało dysfunkcji ani objawów stanu zapalnego. Pozwoliło to stwierdzić, że z powodu stanu stawów kolanowych ubezpieczony nie jest całkowicie ani częściowo niezdolny do pracy. Biegły zapoznał się z badaniami USG stawów kolanowych na przestrzeni ostatnich lat i stwierdził, że mają jedynie wartość pomocniczą. Biegły potwierdził, że ubezpieczony po operacji dnia 28 sierpnia 2014r. jest częściowo niezdolny do pracy z powodu schorzenia kręgosłupa, ale do kwietnia 2015r. rokuje odzyskanie zdolności do pracy. Ponadto biegły podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko i tym samym stwierdził, że u badanego nie występowała niezdolność do pracy w okresie od ustania poprzednich świadczeń ZUS, tj. od lutego 2014r. do operacji w sierpniu 2014r. W piśmie procesowym z dnia 23 lutego 2015r. K. K. złożył zastrzeżenia do opinii uzupełniającej biegłego M. G., ponownie nie zgodził się z opinią ortopedy dotyczącą jego zdolności do pracy (opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii dr med. B. A. k. 19-20 a.s., opinia uzupełniająca biegłego z dnia 13 stycznia 2015 r. k. 50 a.s, decyzja organu rentowego, k. 28 a.r., wniosek, k. 36 a.r.).

Wydając rozstrzygnięcie w sprawie o sygn. akt VII U 1556/13, Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych oraz z opinii biegłych lekarzy specjalistów. W ocenie Sądu Okręgowego, wnioski zawarte we wszystkich sporządzonych przez biegłych opiniach należy podzielić w całości. Opinie zostały bowiem wydane po przeprowadzeniu szczegółowego badania przedmiotowego ubezpieczonego i wnikliwej analizie całości dokumentacji medycznej zawartej zarówno w aktach sądowych, jak i aktach rentowych ubezpieczonego. Opinie biegłych są wyczerpujące, a także zostały sporządzone w sposób jasny i logiczny oraz nie pozostawiają wątpliwości, co do dokładnego określenia stanu zdrowia ubezpieczonego.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie na mocy wyroku z dnia 19 marca 2015r. oddalił odwołanie K. K. ( wyrok z dnia 19 marca 2015r. k.70 a.s. VII U 1097/14, uzasadnienie wyroku, k.73-79 a.s. VII U 1097/14).

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie zaskarżył w całości, apelacją K. K.. Apelujący podniósł, że nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu, że słusznie organ rentowy odebrał mu rentę.

Ubezpieczony podniósł, że biegli lekarze podważyli opinie o stanie jego zdrowia wszystkich lekarzy prowadzących, wg których stan jego kręgosłupa wymagał operacji z powodu licznych przepuklin, które uciskały na rdzeń kręgowy powodując dożywotnie uszkodzenie nerwu strzałkowego (badanie (...) to potwierdza, tzw. opadająca stopa), jak i dysfunkcje innych nerwów powodujących ograniczone czucie i mrowienie w lewej nodze, z ciągłym przykurczami łydki. Mimo operacji stan ten utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

Ubezpieczony podniósł także, że wspomniane uciski nie pozwalają mu się swobodnie poruszać, powodują utykanie (rwące bóle od kręgosłupa po czubki palców stóp), bóle przy schylaniu się oraz uniemożliwiają bezbolesne siedzenie.

Apelujący zauważył także, że ZUS w pierwszej fazie choroby przyznał mu rentę okresową z tytułu częściowej niezdolności do pracy i przedłużył ją na kolejny okres z tych samych powodów. Później natomiast go cudownie ozdrowił na siedem miesięcy przed planowaną operacją, o której wiedział. Następnie po operacji przyznał mu rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W toku postępowania apelacyjnego ubezpieczony podniósł, że organ rentowy przyznał mu rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 września 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r. i z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 maja 2015 r. do 30 czerwca 2018 r.

K. K. ostatecznie wnioski apelacji sformułował na rozprawie apelacyjnej w dniu 9 czerwca 2017 r., wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie mu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 lutego 2014 r. do 1 sierpnia 2014 r. z odsetkami ( apelacja, k. 87 a.s. VII U 1097/14).

Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2017r., Sąd Apelacyjny w Warszawie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, zmienił zaskarżony wyrok Sądu I instancji i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 30 kwietnia 2014r. znak: (...)w ten sposób, że przyznał K. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności od dnia 1 lutego 2014r. do 31 sierpnia 2014r. nie stwierdzając odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, w pozostałej części oddalił apelację.

W ocenie Sądu II instancji, konieczne było uzupełnienie ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, gdyż są niepełne i to w istotnym dla oceny prawnej zakresie.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił, że K. K. ukończył technikum zawodowe – specjalność obróbka skrawaniem.

W stanie faktycznym sprawy, biorąc pod uwagę charakter schorzeń ubezpieczonego z powodu których miał przyznaną wcześniej - od 1 lutego 2013r. do 31 stycznia 2014 r. oraz ma przyznaną później - od 1 września 2014 r. do 30 czerwca 2018 r. - rentę z tytułu niezdolności do pracy, Sąd Apelacyjny uznał, że opinie biegłych lekarzy specjalistów, z których dowód przeprowadził Sąd Okręgowy, nie wyjaśniają w sposób dostateczny i przekonywujący stopnia naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonego w spornym okresie od 1 lutego 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. i wpływu tego naruszenia na zdolność ubezpieczonego do pracy, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego. Z powyższych względów, Sąd Apelacyjny za uzasadnione uznał przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu ortopedii.

Biegły sądowy lekarz specjalista ortopeda-traumatolog S. M. w opinii z dnia 3 czerwca 2016r. stwierdził, że z powodów czysto ortopedycznych u ubezpieczonego nie była orzekana niezdolność do pracy przed 1 lutego 2014 r., więc nie może być uznany za niezdolnego do pracy również z powodów ortopedycznych w okresie od 1 lutego 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r.. Z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS przyznającego ubezpieczonemu rentę z dnia 28 lutego 2013 r. wynika, że zostało ono oparte na opinii biegłego neurochirurga wydanej 13 listopada 2012r. Biegły ortopeda podkreślił, że stan wydolności organizmu ubezpieczonego do dotychczasowej pracy wymaga oceny lekarza medycyny pracy, gdyż w ocenie biegłego ortopedy-traumatologa, w okresie od 1 lutego 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. całościowo stan statyki narządu ruchu i wydolności organizmu ubezpieczonego uniemożliwiał mu wykonywanie pracy na stanowisku ślusarz remontowo-konstrukcyjny, co może stanowić podstawę uzasadniającą przyznanie mu dalszego uprawnienia do świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy zarobkowej jako pracownika fizycznego na stanowisku ślusarz remontowo-konstrukcyjny. W związku z powyższym, biegły zasugerował Sądowi Apelacyjnemu rozważenie dopuszczenia w przedmiotowej sprawie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, którego opinia w ocenie biegłego będzie w przedmiotowej sprawie wiążąca.

Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności niniejszej sprawy, Sąd Apelacyjny przeprowadził także dowód z opinii biegłego lekarza medycyny pracy.

W opinii z dnia 22 stycznia 2017 r. biegła sądowa z zakresu medycyny pracy J. P. (1) stwierdziła, że ubezpieczony - biorąc pod uwagę jego kwalifikacje zawodowe (technik mechanik obróbki skrawaniem) i wykonywaną pracę na stanowisku ślusarz remontowo-konstrukcyjny, spawacz, pracownik fizyczny - po dniu 31 stycznia 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. był nadal częściowo niezdolny do pracy. Schorzenia występujące u ubezpieczonego powodowały u niego niezdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Niezdolność do pracy, istniejąca od listopada 2012 r., w spornym okresie i po nim spowodowana była schorzeniami narządu ruchu powodującymi istotne upośledzenie sprawności organizmu. Oceniając retrospektywnie dokumentację medyczną dotyczącą stanu zdrowia ubezpieczonego, biegła stwierdziła, że w spornym okresie nie ustąpiły u niego dolegliwości, które były przyczyną uznania go za niezdolnego do pracy w lutym 2013r. Ubezpieczony w ostatnich latach pracy miał ograniczenia dotyczące pracy na wysokości ze względu na zawroty głowy. Prace wykonywane przez opiniowanego były średnio ciężką i ciężką pracą fizyczną, wiązały się z pracą na wysokości, pracą w pozycji wymuszonej, przodopochyleniu, klęku, pozycji kucznej, wymagały długotrwałego unoszenia rąk, dźwigania, pracy w obiektach o niewielkie kubaturze, które wymuszały niefizjologiczną pozycję ciała i nie pozwalały na zmianę pozycji ciała. W ocenie biegłej, w spornym okresie, ze względu na stan narządu ruchu (choroba dyskopatyczno-zwyrodnieniowa kręgosłupa z przewlekłym nasilonym zespołem bólowym i choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego prawego) opiniowany nie był zdolny do pracy we wskazanych powyżej warunkach. Ze względu na zawroty głowy był niezdolny do pracy na wysokości. Od 2009r. ubezpieczony nie był czynny zawodowo, podlegał leczeniu farmakologicznemu i rehabilitacji. Leczenie operacyjne, które odbył w sierpniu 2014r. nie było konsekwencją nagłego zdarzenia, a przewlekłego i postępującego procesu chorobowego narządu ruchu.

Na podstawie oceny całokształtu materiału dowodowego zebranego w pierwszej i drugiej instancji, w szczególności biorąc pod uwagę wnikliwe i wyczerpujące pod względem merytorycznym opinie biegłego ortopedy S. M. oraz biegłej z zakresu medycyny pracy J. P. (1), Sąd Apelacyjny uznał, że K. K. w okresie od 1 lutego 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. był nadal (po 31 stycznia 2014 r.) częściowo niezdolny do pracy w rozumieniu art.12 ust.1 i 3 w zw. z art.13 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.)Spełniał zatem warunki do nabycia w tym okresie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na podstawie art.57 ust.1 u.e.r.f.u.s. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017r. wydany w sprawie o sygn. akt III AUa 1068/15 k. 247 - akta sprawy o sygn. VII U 1097/14).

W wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 9 czerwca 2017r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 4 sierpnia 2017r. decyzję, znak: (...), mocą, której przyznał odwołującemu K. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 lutego 2014r., tj. od daty określonej w wyroku Sądu, do dnia 31 sierpnia 2014r. W dniu 11 sierpnia 2017r. K. K. zwrócił się do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę na jego rzecz odsetek od przyznanego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego świadczenia (decyzja, wniosek a.r.).

Na mocy decyzji z dnia 25 sierpnia 2017r. znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ustalonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017r. W uzasadnieniu ww. decyzji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 czerwca 2017r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1068/15 wpłynął do organu rentowego w dniu 14 lipca 2017r.. Wobec powyższego Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 4 sierpnia 2017r. wydał decyzje, w której dokonał wypłaty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lutego 2014r. do 31 sierpnia 2014r. wraz z należnym świadczeniem za miesiąc sierpień 2017r. Wobec powyższego organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności na opóźnienie w wypłacie świadczenia ( decyzja z dnia 25 sierpnia 2017r. akta rentowe).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, K. K. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie ( odwołanie, k.2 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumentację z akt rentowych odwołującego K. K., dokumentację akt niniejszej sprawy oraz akt sprawy rozpoznanej przez Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pod sygnaturą akt IIIAUa 1068/15. Dowody w postaci dokumentacji z akt rentowych oraz z akt postępowań sądowych korespondowały ze sobą i stanowiły spójny materiał dowodowy w sprawie. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał stanowił zatem wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego K. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 sierpnia 2017r. znak: (...)jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778)– dalej ustawa systemowa, jeżeli Zakład, w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych, nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Jednocześnie podnieść należy, że na mocy art. 85 ust. 1 ustawy systemowej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest obowiązany do wypłaty odsetek od świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Odsetki te należne są od daty wymagalności świadczenia do dnia wypłaty zasądzonego wyrównania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 10 czerwca 2014 r., w sprawie o sygn. akt III AUa 1023/13).

Odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń, do dnia wypłaty świadczeń (§2 ust.
1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 12 poz. 104).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uzasadniając odmowę wypłaty odsetek od świadczenia rentowego przyznanego od dnia 1 lutego 2014r., powołał się na treść art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383). Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 tej ustawy organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

Jednocześnie z treści art. 118 ust. 1a, wynika, że w razie ustalenia prawo do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy wydając orzeczenie stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, tj. przeprowadzenie dowodów i ich ocenę. Nie ulega wątpliwości, że z terminem do wydania decyzji łączy się problematyka odsetek. Przesłanką powstania obowiązku organu rentowego wypłaty odsetek jest opóźnienie tego organu w ustaleniu prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub wypłaty tego świadczenia. Błędy organu rentowego rodzące jego odpowiedzialność
w postaci zapłaty odsetek można zakwalifikować jako błędy w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędy ustaleniach faktycznych, będące skutkiem naruszenia przepisów proceduralnych.

W ocenie Sądu Okręgowego, na wstępie należało zinterpretować określenie „opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności”, zawarte w art. 85 ustawy systemowej. W tym zakresie doktryna i judykatura prawa wskazuje, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. wydany w sprawie I UK 159/04 opublikowany w OSNP 2005/19/308). Interpretacji pojęcia „wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji” dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 września 2007 roku wydanym w sprawie P 11/2007 stwierdzając, że art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U z 2004 r Nr 39, poz. 353, Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 100], Nr 120, poz. 1252, Nr 121, poz. 1264, Nr 144, poz. 1530, Nr 19], poz. 1954, Nr 210, poz. 2135 i Nr 236, poz. 2355, z 2005 r. Nr 167, poz. 1397 i Nr 169, poz. 1412 i 1421, z 2006 r Nr 104,poz. 708 i 711 i Nr 208, poz. 1534 oraz z 2007 r Nr 1 poz. 95 i Nr 82, poz. 558) rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. (publikowany w OTK-A 2007/8/97).

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gdyż decyzja o ustaleniu renty, uwzględniająca prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego, została wydana w dniu 4 sierpnia 2017r., tj. w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, za którą uznać należy dzień wpływu do organu rentowego prawomocnego wyroku Sądu II instancji

W ocenie Sądu Okręgowego, aby stwierdzić w takiej sytuacji, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za to opóźnienie, konieczne jest wykazanie, że
w przepisanym terminie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia z uwzględnieniem jednakże tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (Komentarze Becka, Emerytury i Renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (…) Komentarz pod redakcją B. Gudowskiej i K. Ślebzaka Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2013, str. 749).

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego zawarte w wyroku z dnia
19 listopada 2013 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 295/13, zgodnie z którym wydanie orzeczenia w przedmiocie niezdolności do pracy oraz jego kontrola dokonywana przez głównego lekarza orzecznika oddziału, stanowią niezbędne etapy postępowania prowadzonego przez organ rentowy w sprawach o świadczenia rentowe. Ponadto, zarówno lekarz orzecznik, jak i główny lekarz orzecznik oddziału, działają w ramach organu rentowego. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie, dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art. 85 ust. 1 u.s.u.s. (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 19 listopada 2013 r., w sprawie o sygn. akt
III AUa 295/13).

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt
III UK 11/10, lex nr 1227452, zwrócono uwagę, iż w kontekście prawa do odsetek istotne jest stwierdzenie, czy organ rentowy w ramach udzielonych kompetencji i nałożonych obowiązków podjął działania zmierzające do ustalenia prawa i związanych z tym okoliczności. Podkreślić jednak należy, że w myśl art. 14 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach, oceny niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a zgodnie z art. 14 ust. 3 tej ustawy, orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości albo orzeczenie komisji lekarskiej stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji
w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Minister Polityki Społecznej na podstawie delegacji art. 14 ust. 6 ustawy
o emeryturach i rentach, w dniu 14 grudnia 2004 roku wydał rozporządzenie
w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. Nr 273, poz. 2711 ze zm.),
w którym określił m.in. szczegółowe zasady i tryb orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie (§ 1 pkt 1). Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie
o niezdolności do pracy, zwane dalej „orzeczeniem”, na wniosek Oddziału Zakładu (§ 2 ust. 1).

Do wniosku dołącza się dokumentację obejmującą:

1) zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, wystawione
nie wcześniej, niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku;

2) wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju pracy;

3) dokumentację medyczną i rentową oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia, a w szczególności dokumenty, o których mowa w § 5, (nieistotną
w rozpoznawanej sprawie) kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej (ust. 3).

Następnie Oddział Zakładu w wyznaczonym terminie kieruje osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, na badania przeprowadzane przez lekarza orzecznika, lekarza konsultanta, psychologa, na badania dodatkowe lub na obserwację szpitalną (§ 3 ust. 1). Z kolei lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby,
w stosunku do której ma być wydane orzeczenie (§ 4 ust. 1). Lekarz orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, uzupełnić dokumentację dołączoną do wniosku, w szczególności
o opinie lekarza konsultanta lub psychologa albo o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej (ust. 3). Także komisje lekarskie wyposażone zostały w tożsame uprawnienia, co wynika z regulacji § 10 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, stanowiącego, iż do komisji lekarskich stosuje się odpowiednio przepisy § 2-7.

Analiza dokumentacji medycznej zawartej w aktach ubezpieczonego oraz opinii biegłych sądowych wskazywała na to, że wydanie takiej decyzji nie było możliwe. Zdaniem Sądu Okręgowego materiał dowodowy zgromadzony przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, poprzedzającym postępowanie sądowe, nie pozwalał organowi rentowemu jednoznacznie uznać, że ubezpieczony na datę wydania decyzji był niezdolny do pracy.

Należy mieć na uwadze, że do wydania przez organ rentowy odmownej decyzji doszło na skutek wydanych orzeczeń przez Lekarza Orzecznika ZUS w dniu 3 marca 2014r. i Komisji Lekarskiej ZUS w dniu 25 kwietnia 2014r. stwierdzających, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Nie można stwierdzić z jakich powodów lekarze orzecznicy ZUS ocenili odmiennie stan zdrowia ubezpieczonego niż biegli sądowi z zakresu ortopedii S. M. oraz z zakresu medycyny pracy J. P. (1). Niemniej jednak zostały zachowane wszystkie wymogi rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy.

Co prawda w postępowaniu pierwszoinstancyjnym Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii i neurologii, których to opinie nie wyjaśniły w sposób dostateczny i przekonywujący stopnia naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonego w spornym okresie od 1 lutego 2014r. do 31 sierpnia 2014r. i wpływu tego naruszenia na zdolność ubezpieczonego do pracy, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego, to na skutek apelacji odwołującego, Sąd Apelacyjny za uzasadnione uznał przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu ortopedii. Biegły ortopeda-traumatolog stwierdził, że z powodów czysto ortopedycznych u K. K. nie była orzekana niezdolność do pracy przed 1 lutego 2014r., więc nie może być uznany za niezdolnego do pracy również z powodów ortopedycznych w okresie od 1 lutego 2014r. do 31 sierpnia 2014r. Biegły ortopeda podkreślił ponadto, że stan wydolności organizmu ubezpieczonego do dotychczasowej pracy wymaga oceny lekarza medycyny pracy, gdyż w jego ocenie, w spornym okresie całościowo stan statyki narządu ruchu i wydolności organizmu ubezpieczonego uniemożliwiał mu wykonywanie pracy na stanowisku ślusarz remontowo-konstrukcyjny, co może stanowić podstawę uzasadniająca przyznanie mu dalszego uprawnienia do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy jako pracownika fizycznego. Biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, Sąd Apelacyjny przeprowadził także dowód z opinii biegłego lekarza medycyny pracy.

W opinii z dnia 22 stycznia 2017r. biegła sądowa z zakresu medycyny pracy J. P. (1) wskazała, iż ubezpieczony - biorąc pod uwagę jego kwalifikacje zawodowe (technik mechanik obróbki skrawaniem) i wykonywaną pracę na stanowisku ślusarz remontowo-konstrukcyjny, spawacz, pracownik fizyczny - po dniu 31 stycznia 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. był nadal częściowo niezdolny do pracy. Schorzenia występujące u ubezpieczonego powodowały u niego niezdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Niezdolność do pracy, istniejąca od listopada 2012 r., w spornym okresie i po nim spowodowana była schorzeniami narządu ruchu powodującymi istotne upośledzenie sprawności organizmu. Prace wykonywane przez opiniowanego były średnio ciężką i ciężką pracą fizyczną, wiązały się z pracą na wysokości, pracą w pozycji wymuszonej, przodopochyleniu, klęku, pozycji kucznej, wymagały długotrwałego unoszenia rąk, dźwigania, pracy w obiektach o niewielkie kubaturze, które wymuszały niefizjologiczną pozycję ciała i nie pozwalały na zmianę pozycji ciała. W ocenie biegłej, w spornym okresie, ze względu na stan narządu ruchu (choroba dyskopatyczno-zwyrodnieniowa kręgosłupa z przewlekłym nasilonym zespołem bólowym i choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego prawego) opiniowany nie był zdolny do pracy we wskazanych powyżej warunkach. Ze względu na zawroty głowy był niezdolny do pracy na wysokości.

Zatem ze względu na rozpoznaną u ubezpieczonego jednostkę chorobową brak jest podstaw, aby przypisać zaniedbanie, zawinione działanie lekarzy orzeczników ZUS, którzy nie stwierdzili u ubezpieczonego niezdolności do pracy, albowiem schorzenie, na które cierpi odwołujący może podlegać różnorodnej ocenie medycznej. Wyjaśnienie szczegółowo wszystkich okoliczności w zakresie dotyczącym stanu zdrowia ubezpieczonego i jego wpływu na zdolność do pracy w spornym okresie, wymagało przeprowadzenia starannego postępowania dowodowego.

W związku z powyższym w okolicznościach niniejszej sprawy termin do wydania decyzji dla organu rentowego powinien być liczony od daty doręczenia mu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017r., a powyższe miało miejsce w dniu 14 lipca 2017r. W ustawowym terminie, albowiem w dniu 4 sierpnia 2017r., organ rentowy wydał decyzję przyznająca ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, zgodnie z wyrokiem Sądu z dnia 9 czerwca 2017r., od dnia 1 lutego 2014r. do 31 sierpnia 2014r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne, o czym orzekł w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE