UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 marca 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1. zasądził od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.:

a) 1.802,89 złotych z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, jednak nie więcej niż odsetki maksymalne za opóźnienie, od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b) 795,30 złotych;

2. umarzył postępowanie co do 310 złotych;

3. oddalił powództwo w pozostałej części;

4. zasądził od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. 30,57 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

5. zasądził od pozwanej M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi 1.470,62 złotych tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok wynikał z uznania za częściowo zasadne żądania zapłaty należności wynikających z łączących strony umowy pożyczki. Sąd I instancji ocenił, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dostarczył dowodów na wywiązanie się przez pożyczkobiorcę z warunków umowy, co skutkuje obowiązkiem zwrotu udzielonej pożyczki w części niespłaconej wraz z należnymi odsetkami umownymi. Jednocześnie uznał, że żądana kwota opłat z udzielenie pożyczki nie stanowi obejścia przepisów odsetkach maksymalnych, a zakwestionował jedynie koszty korespondencji jako nieadekwatne do rzeczywiście poniesionych przez pożyczkodawcę.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia w części uwzględniającej powództwo oraz co do koszów procesu i kosztów tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa wniosła pozwana, podnosząc zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, a także z ostrożności procesowej zarzut przedawnienia roszczenia.

W konkluzji pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i obciążenie pozwanej kosztami postępowania za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności ustosunkować należy się do kwestii zasadności żądania przez powoda zwrotu opłaty za skorzystanie z opcji obsługi pożyczki w domu pozwanej. Skarżąca oponując przeciwko żądaniu pozwu w tym zakresie wskazuje, że obciążenie jej wzmiankowaną opłatą nastąpiło bez jej zgody. Ze stanowiskiem tym nie można się jednak zgodzić, albowiem z przedłożonego do akt sprawy dokumentu w postaci umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 30 grudnia 2010 roku pomiędzy stronami niniejszego postępowania jednoznacznie wynika, że pozwana wyraziła wolę skorzystania z opcji pożyczki w miejscu zamieszkania, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem. Zgodzić trzeba się jednocześnie z Sądem I instancji, że uczynienie przez strony takiego zastrzeżenia w stanie faktycznym niniejszej sprawy, biorąc pod uwagę jego treść, wysokość świadczenia i okoliczności zawarcia umowy, nie stanowi postanowienia niedozwolonego w rozumieniu przepisu art. 385 ¹ k.c. Stąd też wbrew odmiennemu przekonaniu pozwanej, powód był uprawniony do zaliczenia według swego wyboru dokonywanych przez nią wpłat także na poczet zaległości z tego tytułu.

Podobnie, podstaw do stwierdzenia abuzywności postanowień umowy nie można łączyć z ogólną wysokością opłat związanych zawarciem przedmiotowej umowy. W szczególności dotyczy to ubezpieczenia pożyczki, opłaty wstępnej i odsetek umownych. Nie powtarzając słusznych w tej mierze wywodów Sądu Rejonowego, podkreślić należy, iż nie doszło w ten sposób do zachwiania ekwiwalentnością świadczeń stron umowy, a z całą pewnością nie w sposób rażący, wymagający przez to ingerencji w treść łączącego strony stosunku prawnego.

Chybiony jest także zarzut podważający prawidłowość wydanej w sprawie opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność wysokości zadłużenia pozwanej wynikającego z umowy pożyczki zawartej z powodem. Sąd I instancji słusznie bowiem uznał opinię biegłego za pełnowartościowy materiał dowodowy, mogący stanowić podstawę dokonania istotnych w sprawie ustaleń faktycznych. Prawidłowości powyższego stwierdzenia w niczym nie podważają uzasadnione skądinąd zastrzeżenia Sądu Rejonowego do niezbyt przejrzystego sposobu zaprezentowania przez biegłego wniosków w sporządzonej opinii. Uwagi te nie stanowią o wadach formalnych opinii – jak sugeruje skarżąca, gdyż odnoszą się jedynie do jej technicznej strony, a nie merytorycznej zawartości, przez co nie pozbawiają tejże opinii mocy dowodowej. W ocenie Sądu Okręgowego wydana opinia spełnia stawiane jej wymogi, odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiada w sposób wyczerpujący na postawione pytanie. Opinia ta była zatem w pełni adekwatna dla ustalenia wysokości zadłużenia pozwanej z tytułu umowy pożyczki. Zachodzi jednocześnie potrzeba wyjaśnienia, że sąd nie ma obowiązku dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych, gdy wydana dotychczas opinia jest kompletna, odpowiadają na postawione tezy dowodowe i w rezultacie pozwala organowi orzekającemu zweryfikować zawarte w niej rozumowanie co do trafności wniosków końcowych. Nie można przyjąć, iż sąd zobowiązany jest dopuścić dowód z opinii kolejnego biegłego w wypadku, gdy złożona dotychczas opinia jest niekorzystna dla strony. W innym wypadku sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie zostałaby złożona opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne. Potrzeba dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonych opinii. Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy, w przeciwnym razie wniosek ten musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego oddaleniem. W konsekwencji brak było też podstaw do uwzględnienia ponowionego w postępowaniu apelacyjnym wniosku pozwanej w tym względzie.

Nie można również zgodzić się z twierdzeniem apelującej, że roszczenie powoda jest przedawnione. Skoro dokonane skutecznie przez powoda wypowiedzenie umowy pożyczki postawiło wynikającą z niej wierzytelność w stan wymagalności w dniu 7 kwietnia 2012 roku, to trzyletni termin przedawnienia upłynąłby dopiero z dniem 7 kwietnia 2015 roku. Pozew w przedmiotowej sprawie wniesiono zaś w dniu 1 października 2013 roku, czyli przed upływem terminu przedawnienia. Skarżąca poza wyrażeniem własnego przekonania o odmiennych skutkach upływu czasu dla możliwości dochodzenia w niniejszym postępowaniu przez powoda swojego roszczenia, nie poparła go jakimkolwiek wywodem stanowiącym choćby próbę zakwestionowania prawidłowej w tym względzie konkluzji Sądu Rejonowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie może przynieść oczekiwanego przez skarżącą rezultatu powoływanie się w apelacji na zarzut naruszenia prawa podmiotowego. Pozwana upatruje sprzeczności żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego przede wszystkim ze względu na trudną sytuację majątkową, w której się znalazła. Gwoli wyjaśnienia wskazać należy, iż w orzecznictwie panuje jednoznacznie zgodne stanowisko, iż stosowanie art. 5 k.c. odbywać winno się zupełnie wyjątkowo. Unormowanie art. 5 k.c. ma wyjątkowy charakter, gdyż przełamuje zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej. Jej odmowa musi więc być uzasadniona faktem zachodzenia okoliczności rażących i nieakceptowanych ze względów społecznych. W orzecznictwie panuje zatem zgodnie przekonanie o potrzebie powściągliwego i ostrożnego stosowania, albowiem istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego przypadku. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie można dopatrzyć się takiej wyjątkowej sytuacji. Dochodzenie przez powoda należności od pozwanej znajduje usprawiedliwioną podstawę w powołanych przez Sąd Rejonowy przepisach prawnych i powodowi żadną miarą nie można postawić jakiegokolwiek zarzutu, że korzysta ze swego prawa sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Przed wystąpieniem na drogę sądową powód wezwał pozwaną do dobrowolnego spełnienia żądania. Posiadała ona zatem wiedzę o fakcie i wysokości swego zadłużenia, nie wywiązała się jednak ze swego zobowiązania, a zatem nie może bronić się zarzutem nadużycia przez przeciwnika prawa podmiotowego.

Brak było też podstaw do rozłożenia zasądzonej w wyroku kwoty na raty mimo bezspornie trudnej sytuacji finansowej pozwanej. Ocena dotycząca zastosowania art. 320 k.p.c. nie może być bowiem oderwana od realnych możliwości wypełnienia zobowiązania przez dłużnika w zmodyfikowanym zakresie, a tym samym od ochrony usprawiedliwionego interesu wierzyciela. Wierzyciel winien mieć bowiem pewność, że świadczenie, jakkolwiek odsunięte w czasie, zostanie spełnione w przewidzianym terminie. Strona pozwana nie dostarczyła jakichkolwiek argumentów za przyjęciem, iż w realiach jej aktualnej sytuacji materialnej będzie w stanie wywiązać się z ratalnej spłaty zobowiązania, niezależnie od ilości i wysokości rat. Dostrzec wszakże trzeba, iż pozwana od kilku lat nie dokonała żadnych wpłat na rzecz wierzyciela dowodzących woli wypełnienia swojego zobowiązania. Stąd też uzasadniona jest konstatacja , że wniosek w przedmiocie zastosowania art. 320 k.p.c. został złożony tylko i wyłącznie w celu przesunięcia spłaty bez realnej możliwości wykonania tego obowiązku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Sąd Okręgowy przyznał także pełnomocnikowi pozwanej radcy prawnemu A. C. kwotę 369 złotych wraz z podatkiem VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym na podstawie § 2 w związku z § 8 pkt 3 i § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016 r. poz. 1715 ze zm.).