UZASADNIENIE

B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. zażądał zasądzenia od pozwanego R. C. kwoty 68.664,27 złotych tytułem zadłużenia z umowy pożyczki powiększonego o skapitalizowane odsetki oraz koszty windykacji należności. Na poparcie twierdzeń ujętych w pozwie powód przedstawił wyciąg z rachunków bankowych na dzień 29 marca 2016 roku, kserokopię umowy pożyczki, poświadczoną za zgodność z oryginałem umowę przelewu wierzytelności wraz z poświadczonym za zgodność wyciągiem z elektronicznej wersji załącznika do tej umowy.

Pozwany nie stawił się na rozprawę i nie zajął żadnego stanowiska w sprawie.

Wyrokiem zaocznym z dnia 27 września 2016 roku Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej oddalił powództwo. W uzasadnieniu Sąd meriti stwierdził, że twierdzenia powoda przytoczone w pozwie budzą uzasadnione wątpliwości, co stało na przeszkodzie przyjęcie ich za prawdziwe w rozumieniu art. 339 § 2 k.p.c. Wskazał, że powód nie podał jakie były warunki umowy pożyczki, w jaki sposób pozwany im uchybił, w jaki sposób zostały naliczone dochodzone odsetki, a także podstawy uprawnieni powoda i wierzyciela pierwotnego do ich naliczenia. Okoliczność ta, zdaniem Sądu Rejonowego, przesądzała o konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego z dokumentów załączonych do pozwu. Z kolei dokumenty te w znacznej części nie posiadają waloru wiarygodności- umowa cesji z uwagi na jej niekompletność i zanonimizowanie, wyciąg elektroniczny z załącznika do tej umowy z uwagi na jego nieprecyzyjność oraz brak podpisu, wyciąg z rachunku ksiąg bakowych z uwagi na fakt, że jest on jedynie dokumentem prywatnym. W ocenie Sądu I Instancji powód nie sprostał ciężarowi udowodnienia przedstawionych twierdzeń w związku z czym oddalił powództwo w całości.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia wywiódł powód, zaskarżając je w całości i żądając uwzględnienia powództwa. Skarżący zarzucił Sądowi naruszenie art. 233 k.p.c., art. 128 § 1 k.p.c. w zw. z art. 129 § 1 i 2 k.p.c. oraz w zw. z art. 308 i 309 k.p.c., art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c., art. 230 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c., art. 6 k.c. w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 230 k.p.c. w zw. z art. 339 k.p.c., art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych, a także nierozpoznanie sprawy. Jednocześnie powód wniósł o dopuszczenie dowodów z dokumentów załączonych do apelacji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 stycznia 2010 roku R. C. zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną z siedzibą we W. umowę pożyczki nr NP\ (...)- pożyczki powtórnej na łączną kwotę 56.090,11 złotych. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki w 60 ratach, zgodnie z harmonogramem spłat. Zgodnie z § 1 pkt 6 oprocentowanie nominalne pożyczki wynosiło 11,75% w stosunku rocznym i nie mogło w stosunku rocznym przekraczać stopy odsetek maksymalnych, wynoszących czterokrotność stopy kredytu lombardowego. Zgodnie z § 2 pkt 9 oprocentowanie od zadłużenia przeterminowanego liczone jest jako czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP. W § 2 pkt 10 umowy szczegółowo wskazano koszty windykacji, jakimi może być obciążony pożyczkobiorca w przypadku niewykonania zobowiązania.

Umowa w § 2 pkt 11 przewidywała uprawnienie banku do wypowiedzenia umowy w przypadku zwłoki z zapłatą co najmniej dwóch pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności.

R. C. nie spłacił zadłużenia, w następstwie czego umowa pożyczki została wypowiedziana.

W dniu 26 września 2013 roku powód nabył od (...) Bank S.A. wierzytelność z wyżej opisanej umowy, w łącznej kwocie 55.814,30 złotych, w tym 38.974,92 złotych tytułem kapitału, 16.215,27 złotych tytułem odsetek umownych naliczanych przez bank w wysokości zgodnej z treścią umowy pożyczki, 624,11 złotych tytułem kosztów windykacji.

Po nabyciu wierzytelności powód prowadził działania zmierzające do pozasądowego rozwiązania sporu, w szczególności dobrowolnego spełnienia przez pozwanego świadczenia. Nie przyniosły one jednak rezultatu.

Łączna wysokość zadłużenia pozwanego na dzień wniesienia pozwu wynosiła 68.664,27 złotych, w tym 38.974,92 złotych tytułem kapitału, 29.095,15 złotych tytułem odsetek, 594,20 złotych tytułem kosztów windykacji.

Okoliczności przyjęte za prawdziwe zgodnie z twierdzeniami powoda na podstawie art. 339 § 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się zasadna i musiała skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia zgodnie z żądaniem skarżącego.

Kluczowym zarzutem podniesionym w środku odwoławczym, a warunkującym jego skuteczność był zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 230 k.p.c. w zw. z art. 339 k.p.c. Sąd meriti doszedł bowiem do przekonania, że w następstwie niezupełności twierdzeń pozwu odnośnie zasadności i wysokości żądania, istnieją tego rodzaju wątpliwości, które uniemożliwiają przyjęcie twierdzeń powoda za prawdziwe. Stanowiska tego jednak Sąd Okręgowy nie podziela z przyczyn wskazanych poniżej.

W myśl art. 339 § 2 podstawa faktyczna wyroku zaocznego ma charakter jednostronny, tj. budowana jest w oparciu o przytoczenia faktyczne powoda jako strony aktywnej, bez twierdzeń faktycznych pozwanego. Chodzi głównie o twierdzenia o okolicznościach faktycznych przytoczone w pozwie. Przepis art. 339 § 2 in principio jako zasadę ustanawia założenie, że twierdzenia o okolicznościach faktycznych zawarte w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą stają się podstawą faktyczną wyroku zaocznego bez ich weryfikacji w postępowaniu dowodowym. Odpada więc konieczność przeprowadzenia co do nich dowodów (por. Weitz, Karol. Art. 339. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. V. Wolters Kluwer, 2016).

Jednocześnie przepis art. 339 § 2 in fine przewiduje dwa wyjątki od opisanej wyżej zasady. Dotyczą one sytuacji kiedy twierdzenia faktyczne powoda budzą uzasadnione wątpliwości, albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Punktem zaś wyjścia do oceny czy zostały spełnione te przesłanki jest treść pozwu, a nie dowody doń załączone. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 maja 2017 roku VI ACa 280/16).

W literaturze i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych budzą uzasadnione wątpliwości wtedy, gdy są one wzajemnie sprzeczne lub niezgodne albo się wzajemnie wykluczają, względnie są ze swej istoty nieprawdopodobne bądź sprzeczne z faktami, które są znane powszechnie (art. 228 § 1) albo znane sądowi urzędowo (art. 228 § 2).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, w ocenie Sądu Okręgowego, niestawiennictwo pozwanego na rozprawę i nie zajęcie przez niego żadnego stanowiska wobec żądań pozwu, musiało skutkować przyjęciem twierdzeń powoda za prawdziwe. Twierdzenia te były bowiem spójne i wzajemnie niesprzeczne, zaś okoliczności w nich ujęte nie mogą być poczytywane za nieprawdopodobne.

Strona powodowa w pozwie precyzyjnie wskazała podstawy faktyczne swojego żądania, odwołując się przy tym do treści załączników. Powód wskazał, że pozwanego łączyła z pierwotnym wierzycielem umowa pożyczki, że dłużnik nie spłacił zadłużenia oraz że przedmiotowa wierzytelność została przez niego nabyta w drodze umowy cesji. Strona powoda podniosła także sposób wyliczenia odsetek przez odwołanie się do treści umowy kredytu gotówkowego. Wskazując na wysokość aktualnego zadłużenia pozwanego, powód dokładnie sprecyzował elementy wchodzące w skład dochodzonej kwoty. W tym miejscu należy też zauważyć, iż wysokość żądanych pozwem odsetek również nie może budzić poważnych wątpliwości, gdyż wydaje się zgodna z warunkami umowy kredytu, zwłaszcza gdy zwróci się uwagę na fakt, że w chwili zawierania umowy cesji, po 3 latach od zawarcia umowy pożyczki, kwota odsetek wynosiła 16.215,27 złotych, zaś po upływie kolejnych 2,5 roku, kwota odsetek wyniosła 29.095,15 złotych. Wysokość zadłużenia odsetkowego rosła zatem adekwatnie do upływu czasu i brak jest podstaw by a limine uznać ją za zawyżoną, sprzeczną z rzeczywistym stanem zadłużenia.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest uzasadnionych podstaw do odmowy powyższym twierdzeniom waloru prawdziwości, przyznanego im brzmieniem art. 339 § 2 k.p.c. W związku z tym Sąd Rejonowy winien odstąpić od prowadzenia postępowania dowodowego, a ustalenia faktyczne poczynić wyłącznie w oparciu o twierdzenia pozwu, czego w postępowaniu I instancyjnym nie uczynił.

Sąd Okręgowy oczywiście podziela stanowisko Sądu meriti, poparte zresztą orzecznictwem Sądu Najwyższego, że przyjęcie za prawdziwe twierdzeń faktycznych powoda w trybie art. 339 § 2 k.p.c. nie zwalnia Sądu od oceny, że przytoczone twierdzenia faktyczne uzasadniają zgłoszone roszczenie z punktu widzenia prawa materialnego, w związku z czym strona powodowa w pozwie winna podawać wszelkie fakty niezbędne dla materialnoprawnej oceny roszczenia. Tym niemniej w sprawie niniejszej zdaniem Sądu Okręgowego fakty takie zostały przez powoda podane, w tym w szczególności okoliczności zawarcia umowy kredytu, niewykonania jej przez pozwanego oraz nabycia wierzytelności w drodze cesji. Na ich podstawie Sąd władny jest ocenić żądanie powoda pod kątem materialnoprawnym.

Reasumując dotychczasowe rozważania stwierdzić trzeba, że Sąd Rejonowy wadliwie przystąpił do prowadzenia postępowania dowodowego, wobec błędnego przekonania o istnieniu uzasadnionych wątpliwości co do twierdzeń powoda ujętych w pozwie. Rozstrzygnięcie w wyroku zaocznym winno zatem zostać oparte na tych twierdzeniach, bez oceny złożonych przez stronę powodową dokumentów pod kątem ich wiarygodności czy mocy dowodowej. Taka zaś konstatacja czyni bezprzedmiotowym analizę dalszych zarzutów procesowych podniesionych w apelacji, bowiem dotyczą one właśnie postępowania dowodowego, a w szczególności błędnej oceny dowodów.

Na marginesie wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosków dowodowych skarżącego zgłoszonych w apelacji, jako że rozstrzygnięcie oparł na twierdzeniach podniesionych w pozwie, bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Nadto wniosku te były oczywiście spóźnione w świetle 381 k.p.c., zaś podnoszona przez powoda okoliczność, że był on przekonany o tym, iż przedłożone do pozwu dokumenty są wystarczające dla uwzględnienia żądania, nie może być uznana za argumentację uzasadniającą nieprzedłożenie tych dokumentów w piśmie wszczynającym postępowanie.

Całość powyższego wywodu wywołuje konieczność zmiany zaskarżonego orzeczenia, bowiem nie zachodzą żadne z przesłanek określonych w art. 386 § 2 i 4 k.p.c.

Powód opiera swoje roszczenie na fakcie niewykonania przez pozwanego zobowiązania z umowy pożyczki, a zatem na przepisie art. 720 § 1 k.c. Zgodnie z powyższą normą przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Pozwany w treści umowy pożyczki zobowiązał się do spłaty zadłużenia w 60 ratach zgodnie z harmonogramem spłat. Umowa przewidywała także wysokość odsetek umownych za korzystanie z kapitału, wysokość odsetek karnych od zadłużenia przeterminowanego, a także koszty windykacji, ryzyko których poniesienia obciążało pożyczkobiorcę w przypadku niewykonania zobowiązania.

Wobec faktu, że pozwany nie spełnił świadczenia wynikającego z umowy z dnia 11 stycznia 2010 roku, (...) Bank Spółka akcyjna wypowiedziała umowę pożyczki, stawiając zaległą należność w stan natychmiastowej wykonalności.

Zważając na powyższe roszczenie powództwa należało uznać za zasadne, tak w zakresie kapitału głównego jak i odsetek umownych, których kwota nie przekracza odsetek maksymalnych przewidzianych przepisami k.c. oraz kosztów poniesionych przez pierwotnego wierzyciela w celu windykacji należności. Zauważyć przy tym należy, że powód w sposób dopuszczalny, zgodny z przepisem art. 482 § 1 k.c. dokonał kapitalizacji odsetek i zażądał zasądzenia dalszych odsetek także od skapitalizowanej należności.

Z tych też względów powództwo okazało się zasadne w całości o czym orzeczono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c..

O kosztach postępowania I i II instancyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., jako że powód wygrał proces w całości.