UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni H. D. wniosła o podział majątku wspólnego zgromadzonego w czasie trwania związku małżeńskiego z uczestnikiem postępowania A. D., w skład którego wchodzą składniki:

- nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym położona w Ś. przy ul. (...) na działkach gruntu nr (...) o powierzchni łącznej 550 m², dla której Sąd Rejonowy w Ś.prowadzi księgę wieczystą numer (...), o wartości 800.000 zł;

- nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym położona w Ś. przy ul. (...) na działkach gruntu nr (...) o powierzchni łącznej 457 m², dla której Sąd Rejonowy w Ś.prowadzi księgę wieczystą numer (...), o wartości 1.400.000 zł;

- dochody z umów dzierżaw powyższej nieruchomości przy ul. (...) za okres od początku 2003r. do marca 2011r. w łącznej kwocie 1.336.500 zł;

- dochody z sezonowego najmu pokoi w budynku przy ul. (...) w kwocie 3.165 zł rocznie, co za lata 2003-2010 daje kwotę 25.320 zł;

- samochód marki V. rok produkcji 1994 o wartości 7.000 zł.

Zaproponowała dokonanie podziału majątku wspólnego przez przyznanie wnioskodawczyni na własność nieruchomości przy ul. (...) oraz połowy dochodów stanowiących różnicę pomiędzy kwotami z tytułu dochodów z obu nieruchomości, a uczestnikowi przyznanie na własność nieruchomości przy ul. (...) i samochodu marki V. oraz zasądzenie obowiązku spłaty na rzecz wnioskodawczyni kwoty 303.500 zł z tytułu różnicy wartości przyznanych składników. Wniosła ewentualnie o zarządzenie sprzedaży obu nieruchomości i samochodu z jednoczesnym podziałem po połowie kwot uzyskanych ze sprzedaży oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy dochodów w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy dochodami z obu nieruchomości wynoszącej 655.590 zł. Wniosła nadto o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że strony pozostawały w związku małżeńskim od dnia (...). do dnia (...)., kiedy to uprawomocnił się wyrok orzekający rozwód stron z wyłącznej winy uczestnika. W trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej strony nabyły do majątku wspólnego nieruchomości opisane wyżej. Od ponad 7 lat przed ustaniem wspólności majątkowej strony przebywały w faktycznej separacji i wnioskodawczyni zamieszkiwała w nieruchomości przy ul. (...), a uczestnika przy ul. (...). Nieruchomość przy ul. (...) składa się z 5 lokali mieszkalnych, lokalu gastronomicznego, zakładu fryzjerskiego oraz rozległego terenu wykorzystywanego na działalność handlową (teren ten jest dzierżawiony pod 8 stoisk handlowych), który przynosi comiesięczne wysokie dochody w kwocie nie niższej niż 13.500 zł. Stoiska przeznaczone na działalność handlową dzierżawione są za około 300 euro miesięcznie każde, co po odliczeniu kosztów daje dochód w wysokości 1000 zł za każde stoisko, łącznie 8.000 zł. Dochód z 4 wynajmowanych lokali mieszkalnych wynosi 4 x 800 zł 3.200 zł miesięcznie, z lokalu gastronomicznego 1.500 zł, z lokalu usługowego – zakładu fryzjerskiego powstałego z wyremontowanego pomieszczenia piwnicznego – 800 zł. Daje to łącznie kwotę 13.500 zł miesięcznie, natomiast za okres od początku roku 2003r. do marca 2011r. daje łączną kwotę 1.336.500 zł. W ubiegłych latach kwoty te były znacznie wyższe. Do końca 2002 roku wnioskodawczyni korzystała i pobierała dochody z jednego z lokali użytkowych położonych przy ul. (...), jednak od początku 2003r. całość tych dochodów przypadała wyłącznie uczestnikowi mimo, iż jako korzyści uzyskane z rzeczy wspólnej stanowią majątek wspólny stron. Uczestnik nie dba w żadnej mierze o zaspokajanie potrzeb rodziny, a wnioskodawczyni zabrania wstępu na teren nieruchomości przy ul. (...). W ten sposób wnioskodawczyni została całkowicie pozbawiona dochodów z majątku wspólnego. Dotyczy to również nieruchomości przy ul. (...), w której kilka pokoi było wynajmowanych w sezonie letnim wczasowiczom przynosząc skromne przychody i pozwalając tym samym na utrzymanie domu, a także osiągnięcie skromnego dochodu wystarczającego wnioskodawczyni na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych rodziny, w tym niepełnosprawnej córki i wnuka. W 2010r. dochód ten wyniósł 3.165 zł, zaś obecnie wskutek systematycznie dokonywanych przez uczestnika aktów dewastacji oraz trwonienia majątku wspólnego stanowiącego wyposażenie domu, dom przy ul. (...) nie nadaje się do zamieszkiwania ani też wynajmu.

Na rozprawie w dniu 17 czerwca 2011r. wnioskodawczyni wskazała, że nabyła w trakcie małżeństwa lokal mieszkalny przy ul. (...) w Ś., lecz z jej majątku osobistego w postaci darowizny od matki wnioskodawczyni, dlatego lokal ten stanowi majątek osobisty wnioskodawczyni. W piśmie procesowym z dnia 30 czerwca 2011r. podała, że opisany lokal nabyła w wyniku przysądzenia własności w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przeciwko jej dłużnikowi, a na zapłatę za lokal zaciągnęła pożyczkę, którą spłaciła z otrzymanej od matki darowizny.

Uczestnik postępowania A. D. w odpowiedzi na wniosek wniósł o ustalenie, że:

- nieruchomość przy ul. (...) w Ś. ma wartość 3.700.000 zł,

- nieruchomość przy ul. (...) w Ś. ma wartość 400.000 zł,

- dochody z umów dzierżawy z nieruchomości przy ul. (...) za okres lat 2003-2011 i z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do 1998r. wyniosły łącznie kwotę 66.686 zł,

- dochody z najmu pokoi w budynku przy ul. (...) w okresie 30 lat wyniosły łączną kwotę 8.100.000 zł,

- samochód marki V. ma wartość 4.000 zł,

- samochód marki T. (...) nr rej. (...) ma wartość 70.000 zł i jest darowizną z 2007r. na rzecz uczestnika od syna jego brata Z. D.,

- własnościowy lokal mieszkalny przy ul. (...) w Ś. nabyty w trakcie małżeństwa ma wartość 300.000 zł,

- na podstawie art. 43 § 2 i 3 krio, że uczestnik ma udział w majątku wspólnym wynoszący 3/4, a wnioskodawczyni ma udział wynoszący 1/4.

Wniósł o dokonanie podziału majątku w ten sposób, aby nieruchomość przy ul. (...) przyznać wnioskodawczyni ze spłatą 3/4 wartości dla uczestnika, jak też spłatę pozostałych składników majątkowych, a 1/4 wartości dla wnioskodawczyni, zaś nieruchomość przy ul. (...) przyznać uczestnikowi ze spłatą 3/4 wartości dla uczestnika i 1/4 dla wnioskodawczyni, przyznać samochód V. uczestnikowi oraz zobowiązać wnioskodawczynię do wydania samochodu matki T. (...) uczestnikowi. Wniosła nadto o zniesienie kosztów postępowania między stronami.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że uczestnik od 1967r. zarabiał i cały czas bardzo ciężko pracował, a cały majątek został wypracowany w małżeństwie przez uczestnika, co zapłacił zdrowiem, bardzo ciężko chorując ostatnimi laty na raka prostaty. Wnioskodawczyni nie pomagała uczestnikowi ani w bycie moralnym, ani w bycie intelektualnym, ani w bycie materialnym i pracowała w latach 1975-1982 jako recepcjonistka, potem nie pracowała, lecz przebywała w różnych towarzystwach co do zasady sama, bez udziału uczestnika. Uzasadnia to wniosek uczestnika żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z ważnych powodów z uwzględnieniem stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania tego majątku, czyli przy uwzględnieniu nakładu osobistej pracy, bowiem strony nie miały wspólnych dzieci. Podał, że nieruchomość przy ul. (...) została wybudowana przez uczestnika w 1980r. z jego zasobów uzyskanych z pracy i uczestnik czynił dalsze nakłady w postaci ocieplenia budynku, założenia instalacji gazowej, elektrycznej. Nieruchomość przy ul. (...) jest poniemiecka z 1934r., kupiona w 1992r. w wyniku przetargu. Kwota dochodów z tej nieruchomości 66.686 zł wynika z pisma Urzędu Skarbowego z dnia 06 czerwca 2011r. Natomiast wnioskodawczyni wynajmowała pokoje przy ul. (...) przez 30 lat w okresie od czerwca do sierpnia każdego roku dla 40 osób dziennie po 30 zł, co daje 1.200 zł dziennie przez 30 dni, czyli 36.000 zł co przez 3 miesiące daje kwotę 118.000 zł, a za 30 lat otrzyma się kwotę 3.240.000 zł. Po sezonie letnim od stycznia do maja i od września do grudnia mieszkało w miesiącu 20 osób, od osoby pobierana była stawka 30 zł, co daje 600 zł dziennie, a za 30 dni 18.000 zł i przez 9 miesięcy 162.000 zł rocznie, zaś za 30 lat daje to kwotę 4.860.000 zł.

W piśmie procesowym z dnia 10 sierpnia 2011r. uczestnik podniósł, że lokal przy ul. (...) stanowi majątek wspólny z mocy art. 31, art. 35, art. 36 krio i także dlatego, że wierzytelność ciążąca na dłużniku pochodziła z majątku wspólnego małżonków.

W piśmie procesowym z dnia 23 sierpnia 2011r. wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzą również dochody z renty otrzymywanej przez uczestnika w kwocie 545,37 zł miesięcznie, co za okres 2003-listopada 2010r. daje kwotę 51.810,15 zł i wniosła o dokonanie podziału majątku z uwzględnieniem tej kwoty. Z ostrożności procesowej podniosła, że w razie uznania za majątek wspólny lokalu przy ul. (...), to strony dokonały w tej części podziału majątku we własnym zakresie, skoro uczestnik wziął kapitał na budowę nieruchomości przy ul. (...) ze sprzedaży placu za kwotę 250.000 zł, a plac został kupiony za środki stanowiące majątek wspólny. Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, gdyż uczestnik pracując za granicą nie przesyłał wnioskodawczyni pieniędzy na utrzymanie rodziny i nie wnosił wkładu w jej funkcjonowanie, wnioskodawczyni nigdy nie znała wysokości jego zarobków za granicą, wiedziała że z tego wynagrodzenia kupiona została nieruchomość przy ul. (...). Podczas pobytu uczestnika za granicą wnioskodawczyni utrzymywała dom przy ul. (...) pozyskując środki z wynajmu pokoi i przeznaczając je na utrzymanie rodziny, troszczyła się o je sferę fizyczną i duchową, wychowując jednocześnie wspólnie adoptowaną w (...) córkę, a następnie także bratanicę, dla której strony zostały ustanowione rodziną zastępczą. Po powrocie uczestnika z zagranicy jedynym jego wkładem w dobro rodziny było znęcanie się fizyczne i psychiczne nad wnioskodawczynią, jego alkoholizm oraz demolowanie domu przy ul. (...). Nie zgodziła się z tym, że cały majątek został wypracowany przez uczestnika, a wnioskodawczyni w niczym nie pomagała, a nawet opuściła go w chorobie. Wskazała, że nawet próbowała pomóc uczestnikowi w wyjściu z zespołu zależności alkoholowej, lecz bezskutecznie. Wyjaśniła, iż w końcu 2007r. dochody z najmu pokoi przy ul. (...) były stosunkowo wysokie, a to dlatego, że o kwatery dla pracowników zwróciła się do wnioskodawczyni firma budowlana, lecz był to incydent jednorazowy. W tym czasie uczestnik mieszkał wspólnie z wnioskodawczynią i dochody z najmu zostały przeznaczone na utrzymanie rodziny. Wyjaśniła, że oszczędności z najmu pozwoliły na zakup samochodu T. (...) w marcu 2008r. Zaprzeczyła, aby samochód ten stanowił darowiznę dla uczestnika. Zmuszona została do sprzedaży tego samochodu, kiedy oszczędności z najmu pokoi przy ul. (...) wyczerpały się. Potrzebowała środków na utrzymanie domu i rodziny, w tym uczestnika i oszczędności te wystarczyły na kilka miesięcy na opłaty związane z utrzymaniem domu, drobne remonty, żywność i inne rzeczy. Nabywcą pojazdu była siostra wnioskodawczyni, która w razie konieczności użyczała pojazdu wnioskodawczyni.

Pismem procesowym z dnia 20 kwietnia 2012r. uczestnik postępowania wniósł o ustalenie rzeczy ruchomych należących do majątku osobistego uczestnika i ich wydanie uczestnikowi przez wnioskodawczynię. W piśmie tym wymienił te przedmioty, stanowiące odzież, zegarki, obrączki, sygnety. Wniósł również o ustalenie rzeczy wspólnych będących w posiadaniu wnioskodawczyni w postaci: lodówki, dwóch foteli, wersalki, dwóch kompletów pościeli, dwóch poduszek, telewizora, stolika, dwóch kompletów kluczy do kłódek, dwóch kompletów kluczy do bramy ogrodzenia.

W piśmie procesowym z dnia 15 maja 2012r. wnioskodawczyni wniosła o oddalenie żądania uczestnika zawartego w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012r. jako pozbawionego podstaw i nie popartego dowodami oraz o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzą rzeczy wywiezione przez uczestnika z domu przy ul. (...), czyli trzy wersalki, dwa tapczaniki, cztery fotele, pralka, dwa krzesła, cztery części segmentu, dwie ławy, wieszak na ubrania z lustrem, szafka kuchenna, 50 kompletów pościeli, szafa, wyposażenie wszystkich wynajmowanych lokali przy ul. (...) oraz o ustalenie, że do majątku osobistego wnioskodawczyni wchodzi kożuch i futro pozostające w posiadaniu uczestnika.

W piśmie procesowym z dnia 03 marca 2016r. wnioskodawczyni wniosła o przyjęcie, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzi 68 udziałów w (...) Spółce z o.o., które zostały nabyte z majątku wspólnego stron, a następnie darowane bratu uczestnika i ustalenie, że wartość wszystkich udziałów w Spółce opiewa na kwotę wartości nieruchomości należącej do Spółki, czyli 4.972.198 zł, z czego 68 udziałów nabytych z majątku wspólnego stron opiewa na kwotę 3.314.798,04 zł i przyznanie ich uczestnikowi z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawczyni połowy tej kwoty w wysokości 1.657.399,02 zł. Wskazała, że do majątku wspólnego należy również wypracowany przez tą Spółkę dochód w wysokości 3.314.798,04 zł, który odpowiada wielkości udziałów uczestnika w tej Spółce i został obliczony na podstawie wartości nieruchomości przy ul. (...).

Na rozprawie w dniu 23 marca 2016r. wnioskodawczyni cofnęła żądania:

- podziału ruchomości jako wchodzących w skład majątku wspólnego i wchodzących w skład majątku osobistego wnioskodawczyni (w postaci kożucha i futra);

- rozliczenia dochodu z renty uczestnika;

- podziału samochodu osobowego marki V.,

a uczestnik postępowaniu wyraził zgodę na cofnięcie.

Wnioskodawczyni nadto zmieniła swoje żądanie co do sposobu podziału wspólnych rzeczy i wniosła o przyznanie jej nieruchomości przy ul. (...), a uczestnikowi nieruchomości przy ul. (...). Wskazała, że gdyby musiała spłacić uczestnika, chciałaby to zrobić jak najszybciej.

Uczestnik postępowania na rozprawie oświadczył, że:

- nie chce, aby wnioskodawczyni rozliczała się z nim z dochodu z wynajmu pokoi przy ul. (...) i w związku z tym cofnął wniosek o rozliczenie dochodów z wynajmu pokoi w nieruchomości przy ul. (...);

- cofa wniosek o podział ruchomości zgłoszonych pismem z dnia 20 kwietnia 2012r. obejmujących rzeczy wspólne i rzeczy osobiste. Wskazał, że gdyby wnioskodawczyni musiała spłacić uczestnika, to chciałby otrzymać pieniądze do roku czasu.

Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na powyższe cofnięcie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. D. i A. D. zawarli w dniu (...). związek małżeński, który został rozwiązany przez rozwód z dniem (...). z winy uczestnika postępowania. Z pozwem o rozwód wystąpił w 2009r. A. D..

W trakcie małżeństwa stron uczestnik postępowania pracował przez kilka lat za granicą, lecz nie przysyłał wnioskodawczyni zarobionych pieniędzy. Wnioskodawczynie nie wiedziała też, w jakiej wysokości uzyskiwał wynagrodzenie. Z dochodów uzyskanych przez uczestnika za granicą strony nabyły nieruchomość przy ul. (...). Kiedy uczestnik przebywał za granicą, wnioskodawczyni utrzymywała się z dochodów z wynajmu pokoi w budynku przy ul. (...) oraz wychowywała adoptowaną w (...) przez strony córkę, która ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Strony zostały ustanowione rodziną zastępczą dla córki zmarłej bratowej wnioskodawczyni. Po powrocie z zagranicy uczestnik zaczął znęcać się fizycznie i psychicznie nad wnioskodawczynią oraz nadużywać alkoholu.

( dowód: wyrok SO w Szczecinie z 13.05.2010r., sygn. (...) – k. 7,

uzasadnienie wyroku – k. 155-161,

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213,

postanowienie z 07.05.1997r.- k. 265, z 10.08.2004r.- k. 266, z 03.04.2009r.- k. 267,

opinia sądowo-psychiatryczna – k. 268-271 )

A. D. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 22 stycznia 2007r. za znęcanie się fizyczne i psychiczne nad swoją żoną H. D. w okresie od 1992r. do dnia 25 czerwca 2004r. Sąd nałożył w wyroku na skazanego obowiązek powstrzymywania się od nadużywania alkoholu.

( dowód: wyrok SR w Świnoujściu z 22.01.2007r., sygn. (...)– k. 11 )

Strony nie zawierały umów majątkowych małżeńskich.

( bezsporne )

W trakcie małżeństwa strony nabyły w 1978r. na własność nieruchomość położoną w Ś. przy ul. (...) składającą się z działek numer (...) o łącznej powierzchni 550 m^{(

2)}, zabudowaną budynkiem mieszkalno – usługowym. Nabyły samą działkę gruntu i wzniosły od podstaw na niej budynek. Przy budowie finansowo pomagali stronom rodzice wnioskodawczyni i brat uczestnika. Pieniądze na wynagrodzenia robotników i na materiały budowlane pochodziły ze wspólnych dochodów stron. Wnioskodawczyni gotowała też posiłki dla robotników i kuzynów pomagających przy budowie. W 1980r. strony wprowadziły się do tego domu będącego wówczas w stanie surowym i sukcesywnie prowadzone były dalsze prace. Wnioskodawczyni pracowała wówczas w B. (...) do 1982r., a uczestnik pływał w (...) przez 4 lata. Wcześniej pracował w p. (...) w S.. W (...) wyjechał do brata do N. do pracy. Wrócił w (...) i wtedy podjęta została decyzja o zakupie nieruchomości przy ul. (...). Od (...) wnioskodawczyni nigdzie nie pracowała, gdyż wtedy podjęta została decyzja o adopcji córki i wnioskodawczyni zajęła się wychowaniem córki, która okazała się dzieckiem chorym, wymagającym opieki. Miała indywidualny tok nauczania, ukończyła specjalną szkołę podstawową, a następnie dwie klasy przyuczenia do zawodu (...). Uczestnik zarabiał zawsze więcej od wnioskodawczyni.

Strony zamieszkiwały przy ul. (...) i uzyskiwały dochody z wynajmu pokoi znajdujących się na tej nieruchomości od (...)

( dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) – k. 8, 34-36,

zaświadczenie Urzędu Skarbowego w Ś. z 22.02.2011r. – k. 10,

rachunki z załącznikami – k. 119-124,

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213 ,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217 )

Nieruchomość przy ul. (...) w Ś. posiada wartość 1.250.374 zł. Składa się z budynku mieszkalnego wolnostojącego z dobudówką od północy mieszczącą garaż i pomieszczenia gospodarcze oraz drugim garażem wewnętrznym. Budynek ma zróżnicowaną ilość kondygnacji od dwóch do trzech plus piwnica. Budynek wydzielony jest fizyczne na część główną oraz mniejszą część. W części głównej znajduje się klatka schodowa, dwie kuchnie, dwie łazienki, dwie ubikacje, 12 pokoi. W części mniejszej jest łazienka, 5 pokoi, dwa aneksy kuchenne (jeden w pokoju, drugi w korytarzu wejściowym). W piwnicy jest kotłownia, pralnia, dwa pomieszczenia gospodarcze. W budynku są dwa garaże. Powierzchnia użytkowa budynku wynos 241,75 m², a garaży 17,03 m² i 19,78 m².

Po rozwodzie wnioskodawczyni wykonała w mniejszej części budynku nową konstrukcję dachu z pokryciem i ociepleniem, na pierwszym piętrze wykonała nowe ścianki działowe, stolarkę drzwiową, posadzki, podłogi, tynki, panele, okładziny w łazience, na parterze wymieniła panele na terakotę, zeskrobała farbę ze ścian i pomalowała tynki, wymieniła grzejniki c.o. z radiatorowych żeliwnych na nowoczesne konwektorowe, wymieniła przewody c.o. z miedzianych na PCV.

W części głównej budynku wnioskodawczyni wymieniła sufit na poddaszu z boazerii drewnianej na białe panele PCV, wymieniła popękane grzejniki c.o. z przewodami w pokojach, ułożeniem i cyklinowaniem parkietu w jednym pokoju, pomalowała ściany, wymieniła częściowo instalację elektryczną w klatce schodowej.

( dowód: opinia biegłego sądowego T. Z. z 15.10.2013r. – k. 616-664, z

12.01.2014r. - k. 707-713, z 10.06.2014r. - k. 773-777, z 19.02.2016r. - k. 921-926 )

W wyniku przetargu miejskiego strony nabyły w dniu 19 sierpnia 1992r. na własność nieruchomość zabudowaną położoną w Ś. przy ul. (...) składającą się z działek numer (...) o łącznej powierzchni 457 m².

( dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) – k. 9, 30-32,

umowa sprzedaży z 19.08.1992r. – k. 117 )

Nieruchomość przy ul. (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalno- usługowym. W budynku znajdują się dwa lokale użytkowe z przeznaczeniem na prowadzenie baru i zakładu fryzjerskiego. Przy budynku znajduje się plac, na którym postawione są tymczasowe pawilony, w których prowadzony jest handel (...). Teren pod te pawilony jest dzierżawiony.

( dowód: zaświadczenie Urzędu Skarbowego w Ś. z 06.06.2011r. – k. 118,

decyzja z 20.12.1994r. – k. 689-694 )

Nieruchomość przy ul. (...) w Ś. posiada wartość 955.588 zł. Jest to budynek wybudowany w 1934r., w którym znajduje się pięć lokali mieszkalnych (w tym dwa na poddaszu) o powierzchni użytkowej łącznej 218,81 m², dwa lokale użytkowe o powierzchni łącznej 78,03 m². Budynek typu bliźniak jest w przeciętnym standardzie oraz średnim stanie technicznym, piętrowy z poddaszem mieszkalnym, całkowicie podpiwniczony, murowany o ścianach ceglanych i stropach drewnianych, tylko nad piwnicami stropy ceramiczne. Klatka schodowa jest drewniana, podłoga z desek. Od 1945r. do 1992r. budynek był użytkowany przez rodziny (...) W 1994r. przystąpiono do jego remontu – przełożono pokrycie dachu, wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, odnowiono podłogi, tynki, wykonano nową instalację elektryczną, sanitarną, centralnego ogrzewania, wszystkie media. Około 1998r. ocieplono budynek. Na klatce schodowej poddasza i w mieszkaniu nr (...) są zawilgocenia spowodowane przeciekami z dachu, na elewacji są glony.

Każdy lokal mieszkalny posiada łazienkę ubikacją oraz kuchnię i wyposażony jest we wszystkie media. Ogrzewanie i ciepła woda zapewnione są z kotłowni znajdującej się w piwnicy. Lokal nr (...) na poddaszu posiada podwyższony standard. Pozostałe lokale są w jednakowym przeciętnym standardzie.

Na działce (...) znajduje się budynek, a działka (...) jest w całości zabudowana stoiskami – pawilonami handlowymi usytuowanymi na podłożu z płytek betonowych typu polbruk.

( dowód: opinia biegłego sądowego T. Z. (1) z 15.10.2013r. – k. 616-664, z

12.01.2014r. - k. 707-713, z 10.06.2014r. - k. 773-777, z 19.02.2016r. - k. 921-926 )

Od 2003r. strony przebywają w faktycznej separacji. Od tego czasu wnioskodawczyni mieszka przy ul. (...), a uczestnik przy ul. (...). Każda ze stron osiąga dochody z nieruchomości, którą zajmuje, nie dzieląc się nimi z drugą stroną. Z dochodów uzyskiwanych z wynajmu pokoi przy ul. (...) wnioskodawczyni utrzymywała rodzinę i budynek, robiła w nim konieczne remonty w łazienkach, pokojach, kupowała meble. W budynku przy ul. (...) można wynająć (...)pokoi. Dom ten niszczeje, bowiem nie podlega dalszym remontom, ma zniszczone centralne ogrzewanie.

Uczestnik postępowania sprzedał M. W. 6 stoisk znajdujących się na gruncie za kwotę – 5.000 zł za jedno stoisko i pięć stoisk za 3.000 zł. Otrzymał też od M. W. 1.000 zł za użytkowanie gruntu przez 3 lata. Oba lokale użytkowe, w których znajduje się bar i zakład fryzjerki są w posiadaniu również M. W., która z tego tytułu płaci uczestnikowi za dzierżawę po 210 zł miesięcznie za fryzjera i po 600 zł za zakład fryzjerski. Uczestnik wynajmuje lokale mieszkalne – dwa za 700 zł miesięcznie, dwa za 400 zł miesięcznie. Teren pod jedno stoisko handlowe uczestnik dzierżawi P., który uiszcza po 200 zł miesięcznie czynszu. Jeden lokal mieszkalny zajmowała córka stron z dzieckiem, a kolejny stał pusty.

( dowód: zeznania świadka M. W. – k. 128-129,

zeznania świadka C. W. – k. 129-130,

zeznania świadka A. T. – k. 130-131,

zeznania świadka K. C. – k. 131-132,

zeznania świadka K. P. – k. 132-133,

zeznania świadka Z. K. – k. 133,

zdjęcia – k. 148-149, 162-167,

umowy najmu mieszkania – k. 186-189,

umowy sprzedaży stoisk handlowych – k. 190, 192,

umowa dzierżawy – 191,

zeznania świadka A. K. – k. 195,

zeznania świadka W. K. – k. 195-198,

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217, 1044-1046,

oświadczenie z 20.10.2010r. – k. 263,

oferta na remont z 16.01.2011r. – k. 264,

postanowienie o umorzeniu dochodzenia z 29.0.2011r. – k. 458-461,

zaświadczenie Urzędu Skarbowego w Ś. z 27.01.2016r. – k. 913 )

H. D. i A. D. udzielili pożyczki K. T. i M. T., której dłużnicy nie spłacili. Wnioskodawczyni wystąpiła na drogę sądową z powództwem o zapłatę kwoty pożyczki przeciwko małżonkom T., jej powództwo zostało uwzględnione. Wnioskodawczyni skierowała tytuł wykonawczy na drogę przymusowej egzekucji, w toku której przyłączyła się do egzekucji z nieruchomości dłużników położonej w Ś. przy ul. (...). Nie było chętnych do nabycia tej nieruchomości na dwóch licytacjach. Wniosek nabycia nieruchomości dłużników zgłosiła wnioskodawczyni w dniu 18 maja 2006r. Uiściła w tym celu rękojmię w kwocie 11.297 zł w dniu 31 maja 2006r. Postanowieniem z dnia 11 października 2006r. uzyskała przybicie nieruchomości na swoją rzecz. W dniu 29 grudnia 2006r. uiściła opłatę sądową od przysądzenia własności nieruchomości, a w dniu 04 stycznia 2007r. resztę ceny nabycia nieruchomości w kwocie 64.016,33 zł. Postanowieniem z dnia 05 kwietnia 2007r. Sąd przysądził własność lokalu na rzecz H. D., a orzeczenie uprawomocniło się z dniem 12 lipca 2007r. Wierzytelność wnioskodawczyni w kwocie 117.376,39 zł zgłoszona w postępowaniu egzekucyjnym nie została uwzględniona w planie podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości.

( dowód: dokumenty w aktach Sądu Rejonowego w Ś.sygn. (...),

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217,

wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 27.06.2003r., sygn. (...) - k. 248 -249,

postanowienie Sądu Okręgowego w S.z 05.07.2004r., sygn. (...)- k. 351)

W dniu 15 maja 2006r. H. D. zawarła z J. K. umowę pożyczki kwoty 80.000 zł na zakup mieszkania. Wnioskodawczyni zobowiązała się w umowie spłacić kwotę pożyczki w miarę swoich możliwości finansowych w okresie pięciu lat, bez oprocentowania. W tym samym dniu wnioskodawczyni pokwitowała odbiór całej kwoty w gotówce. Umowa pożyczki nie została zgłoszona w urzędzie skarbowym.

( dowód: umowa pożyczki z 15.05.2006r. – k. 74 )

W dniu 10 lutego 2010r. wnioskodawczyni zawarła ze swoją matką H. M. umowę darowizny pieniędzy w kwocie 75.000 zł z przeznaczeniem na spłatę pożyczki zaciągniętej na zakup mieszkania. Pieniądze zostały przelane na rachunek bankowy wnioskodawczyni tego samego dnia. Również i ta umowa nie została zgłoszona w urzędzie skarbowym.

( dowód: umowa darowizny z 10.02.2010r. – k. 75,

potwierdzenie przelewu z 10.02.2010r. – k. 76 )

Lokal przy ul. (...) nadal pozostaje w dyspozycji wnioskodawczyni, która go wynajmuje w zamian za opłaty i wynagrodzenie w kwocie 300 zł. W lokalu tym wnioskodawczyni ma swoje dokumenty i większość osobistych rzeczy.

( dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 78-80,

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213 )

Lokal przy ul. (...) w Ś. posiada wartość 174.141 zł. Lokal ma standardowe wykonanie i jest w zadawalającym stanie technicznym. Do lokalu przynależy piwnica, w której znajduje się dwubiegowy piec c.o. W 2011r. wnioskodawczyni przeprowadziła w tym lokalu gruntowny remont – ułożyła panele, wymieniła na nowe drzwi wewnętrzne i wejściowe, położyła gładź gipsową na ścianach i sufitach wraz z malowaniem, obniżyła w łazience sufit i zamontowała w nim lampy, w łazience ułożyła nową glazurę, wymieniła na nowe przewody instalacji sanitarnej, urządzenia i przybory, wymieniła grzejniki c.o., zamontowała nowy piec c.o. w łazience, wymienia osprzęt elektryczny, doprowadziła instalację gazowa do pieca w łazience. Lokal znajduje się w budynku wybudowanym w latach 30-tych, murowanym, o drewnianych stropach, jednoklapkowym, sześciorodzinnym, piętrowym.

( dowód: opinia biegłego sądowego T. Z. z 15.10.2013r. – k. 616-664, z

12.01.2014r. - k. 707-713, z 10.06.2014r. - k. 773-777, z 19.02.2016r. - k. 921-926 )

Strony nabyły w trakcie małżeństwa samochód osobowy marki V. nr rej. (...), rok prod. 1994, który użytkował uczestnik do 2004r. Samochód ten znajduje się w garażu budynku przy ul. (...), do którego klucze ma uczestnik, który znajduje się rownież w posiadaniu dokumentów pojazdu i kluczyków do auta. Obecnie nikt z tego samochodu nie korzysta. Żadna strona nie jest zainteresowana dalszym posiadaniem tego pojazdu.

( dowód: kopia dowodu rejestracyjnego – k. 138

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213, 1042-1044,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217, 1044-1046 )

W trakcie małżeństwa w dniu 18 marca 2008r. wnioskodawczyni sprowadziła zza granicy samochód marki T. (...) rok prod. 2006, za który zapłaciła cenę ze swojego wynagrodzenia uzyskanego z pracy za granicą. Samochód ten sprzedała w dniu 25 maja 2009r. swojej siostrze W. M. za kwotę 25.000 zł, która prawa jazdy nie posiada i jest inwalidką pierwszej grupy. Pomimo sprzedaży auta, faktycznie korzysta z niego nadal wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie podzieliła się z uczestnikiem pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży pojazdu.

( dowód: dowód rejestracyjny – k. 150,

umowa sprzedaży pojazdu z 18.03.2008r. – k. 168-170,

umowa kupna sprzedaży pojazdu z 25.05.2009r. – k. 171-172,

zdjęcia – k. 173-174,

zeznania świadka W. K. – k. 195-198,

przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213, 1042-1044,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217, 1044-1046 )

Powyższy samochód marki T. (...) ma wartość 20.300 zł.

( dowód: opinia biegłego sądowego Z. N. z 21.04.2012r. – k. 472-479, 481-507, z

04.07.2012r.- k. 549-556, z 15.05.2014r.- k. 752-755, 762-767, z 26.01.2016r.- k. 888-899 )

Wnioskodawczyni i uczestnik postępowania posiadali na dzień ustania wspólności ustawowej w Banku (...)w Ś.trzy rachunki złotowe oraz rachunek dewizowy w walucie USD, których salda wynosiły: 502,70 zł, 233,59 zł, 0 zł, 3.110,96 USD, przy czym rachunki złotowe stanowiły własność wnioskodawczyni, a dewizowy własność uczestnika.

( dowód: pismo Banku z 12.10.2011r. – k. 343-348, z 28.04.2014r. – k. 739 )

Spółka z o.o. (...) w Ś. powstała w 1997r. A. D. został prezesem Zarządu Spółki uprawnionym do jej jednoosobowej reprezentacji. Wówczas kapitał zakładowy Spółki wynosił 4.500 zł i dzielił się na 45 równych i niepodzielnych udziałów po 100 zł każdy. Spółka została założona przez uczestnika i jego brata S. D. zamieszkałego w N.. A. D. objął 30 udziałów, a S. D. objął 15 udziałów. W dniu 29 września 2003r. wspólnicy połączyli udziały, które po połączeniu dały 9 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł każdy. Jednocześnie podwyższyli kapitał zakładowy Spółki do kwoty 51.000 zł przez utworzenie 93 nowych, równych i niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej po 500 zł każdy. Uczestnik objął 62 nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki na łączną kwotę 31.000 zł, a S. D. objął 31 nowych udziałów na łączną kwotę 15.500 zł. W dniu 02 lipca 2009r. uczestnik darował bratu 68 udziałów, czyli wszystkie, jakie posiadał, o łącznej wartości 34.000 zł.

Spółka nabyła w 1997r. w użytkowanie wieczyste od Gminy (...) nieruchomość gruntową przy ul. (...), na której wzniosła budynek mieszkalno- usługowy, a w 1998r. w użytkowanie wieczyste nieruchomość gruntową przy ul. (...).

( dowód: zdjęcia – k. 193, 1030,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217,

odpisy zwykłe ksiąg wieczystych – k. 239-245, 261-262,

dokumenty założenia Spółki – k. 257-260, 279-328,

umowy pożyczki wspólnika dla spółki – k. 331-335,

umowa przeniesienia własności z 16.07.2007r. – k. 336-338,

umowa zobowiązująca oraz przedwstępna z 01.10.2009r. – k. 339-342,

odpis z KRSu – k. 354-355,

oświadczenie z 21.07.1997r.- k. 1008, z 17.10.2011r.- k. 1009, z 08.11.1996r.- k. 1010,

pełnomocnictwo z 27.07.1996r. – k. 1011, z 30.05.2009r. – k. 1014,

zeznania świadka K. K. – k. 1041-1042 )

Uczestnik od 2007 roku leczy się z powodu zapalenia i rozrostu nowotworowego gruczołu krokowego. Operowany był w 2009r. Otrzymuje rentę z (...) w wysokości netto 422,23 zł oraz dochody z wynajmu lokali w budynku przy ul. (...). Mieszka przy ul. (...).

( dowód: zaświadczenie lekarskie z 08.06.2011r. – k. 115,

decyzja o waloryzacji renty z 05.03.2011r. – k. 116,

przesłuchanie uczestnika postępowania A. D. – k. 213-217, 1044-1046,

przekaz pocztowy – k. 1026 )

Wnioskodawczyni pobiera od 3 lat emeryturę w kwocie netto 843 zł. Do czasu uzyskania uprawnień do emerytury otrzymywała alimenty od uczestnika w kwocie po 700 zł miesięcznie, teraz nadal otrzymuje alimenty, lecz w kwocie po 500 zł miesięcznie. Utrzymuje się z dochodów z najmu pokoi w budynku przy ul. (...). Przez cały rok wynajmuje stale 5 pokoi, za 600 zł miesięcznie od osoby. W czasie sezonu letniego trwającego miesiąc – półtora miesiąca wynajmuje wszystkie pokoje ze stawką 30-40 zł od osoby za dzień. W sezonie może być jednorazowo 8 osób, po dwie w pokoju. W sezonie wynajmuje nie więcej niż 4 pokoje. Cały czas pomaga dorosłej już (...) córce, której wynajmuje mieszkanie i w tym celu płaci 400 zł za najem plus opłaty. Córka mieszka z (...)dzieckiem. Jest rodziną zastępczą dla (...) niepełnosprawnego wnuka i z tego tytułu otrzymuje kwotę 660 zł miesięcznie.

( dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni H. D. – k. 208-213, 1042-1044 )

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą prawną wniosku o podział majątku wspólnego są przepisy art. 31 § 1 i 2, art. 33, art. 37, art. 43, art. 46 krio w związku z art. 1038 § 1 kc, art. 211 kc, art. 212 kc.

Strony były zgodne, że w skład ich majątku wspólnego wchodzą dwie nieruchomości położone w Ś. przy ul. (...) i przy ul. (...). Spór dotyczył natomiast nieruchomości lokalowej położonej w Ś. przy ul. (...). Według uczestnika, również ta nieruchomość stanowi majątek wspólny, skoro nabyta została w trakcie trwania małżeństwa i ze wspólnych środków. Wnioskodawczyni natomiast twierdziła, że nieruchomość ta stanowi jej majątek osobisty, skoro nabyta została z pieniędzy pożyczonych od osoby trzeciej, a spłata pożyczki dokonana została z darowizny od matki wnioskodawczyni, ponadto w wyniku udziału w egzekucji z nieruchomości, gdzie wierzycielem była tylko wnioskodawczyni. Sąd przyznał rację uczestnikowi, co przełożyło się na uznanie, że przedmiotowa nieruchomość lokalowa wchodzi w skład majątku wspólnego małżeńskiego.

Zasadą wynikającą z art. 31 § 1 krio jest, że przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich stanowią majątek wspólny. Tylko przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Lokal przy ul. (...) nabyty został w czasie trwania wspólności ustawowej małżonków D., która obowiązywała od dnia zawarcia związku małżeńskiego, czyli od dnia (...) do dnia uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, czyli do dnia (...) Nabyty został przez jednego z małżonków – H. D., co nie oznacza, że nieruchomość stanowi majątek osobisty wnioskodawczyni. Przepis art. 33 krio stanowi, jakie składniki wchodzą w skład majątku osobistego każdego z małżonków. Sytuacja opisana przez wnioskodawczynię nie wypełnia dyspozycji żadnego z punktów art. 33 krio. Wnioskodawczyni podnosiła, że lokal stanowi jej majątek osobisty w wyniku surogacji, czyli otrzymała pieniądze od matki w drodze darowizny, za które spłaciła pożyczkę zaciągniętą na pokrycie ceny nabycia lokalu. Okoliczność ta nie wypełnia ani pkt 2), ani pkt 10) art. 33. Z porównania dat dokonania wpłaty środków pieniężnych na poczet ceny nabycia własności lokalu i dokonania darowizny pieniędzy przez matkę wnioskodawczyni wynika rozbieżność czasowa kilku lat (przejście własności lokalu – 12 lipca 2007r., darowizna – 10 lutego 2010r.). Nie może być w takiej sytuacji mowy o surogacji, bowiem liczy się stan prawny w momencie nabycia prawa własności lokalu, gdyż to wtedy składnik wchodzi do majątku osobistego bądź wspólnego. Dokonanie darowizny miałoby znaczenie, gdyby najpierw zostały przekazane środki przez matkę wnioskodawczyni, a potem za ich pomocą wnioskodawczyni nabyłaby lokal. Tutaj jednak sytuacja była odwrotna. Uczestnik zakwestionował także sam fakt przekazania darowizny wnioskodawczyni przez jej matkę. W takiej sytuacji wnioskodawczyni powinna była – zgodnie z art. 6 kc – wykazać, że kwotę darowizny otrzymała. Wnioskodawczyni przedłożyła jedynie umowę zawartą z matką, ale przy tak wysokiej kwocie darowizny, powinna była zgłosić umowę do urzędu skarbowego, czego nie uczyniła, a co potwierdziłoby, że faktycznie pieniądze zostały w tym celu przekazane. W aktach znajduje się potwierdzenie przelewu na kwotę 75.000 zł, lecz nie wiadomo jak wnioskodawczyni tę kwotę spożytkowała. Nie ma dowodu przelewu tej kwoty J. K.. Wnioskodawczyni podała, że pożyczyła kwotę 80.000 zł, a miała otrzymać od matki po kilku latach kwotę niższą 75.000 zł, która może nie mieć żadnego związku z zakupem lokalu, a tego związku wnioskodawczyni nie wykazała. Wszystkie te czynności prawne dokonane zostały już po przejściu własności lokalu na wnioskodawczynię i uczestnika. Wnioskodawczyni nie wykazała też, aby spłaciła pożyczkę. Nie wykazała również, że otrzymała kwotę pożyczki. Warto też zaznaczyć, że samo zaciągnięcie pożyczki w tak wysokiej kwocie 80.000 zł na zakup lokalu wymagało zgody uczestnika. Z art. 37 § 1 pkt 2 krio wynika, że zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal. Z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2012r., V CSK 408/11 (publ. LEX nr 1223738) wynika, że zawarcie umowy przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego z nich powoduje bezskuteczność zawieszoną takiej umowy (art. 37 § 2 i 3 krio w związku z art. 63 § 1 kc). Odmowa potwierdzenia umowy przez współmałżonka przekształca tą sankcję wadliwej umowy w nieważność bezwzględną, co oznacza, że umowa taka jest nieważna ze skutkiem ex tunc. Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy należałoby stwierdzić, że umowa pożyczki zaciągnięta bez zgody uczestnika, jest nieważna. Warto także wskazać, że umowa pożyczki zawarta została w dniu 15 maja 2006r., czyli w tej dacie wnioskodawczyni powinna dysponować całą kwotą 80.000 zł, a mimo tego wnosiła o przedłużenie terminu do uiszczenia ceny nabycia lokalu, co wskazuje na fakt, że jednak tych środków nie posiadała. Warto też zaznaczyć fakt, że podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 23 marca 2016r. podała, iż nie pokryła ceny za lokal z pożyczki, tylko za pieniądze darowane przez mamę. Nie ma tutaj znaczenia, że nabycie własności lokalu dokonane zostało w drodze licytacji publicznej. Wnioskodawczyni nabyła własność lokalu na takich samych zasadach, na jakich lokal nabyłby każdy inny licytant. Pomimo, iż była wierzycielem dłużników, jej wierzytelność nie została uwzględniona w planie podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości, nie została zaliczona w żadnej części na poczet ceny. Wnioskodawczyni zapłaciła całą cenę wywoławczą za nieruchomość. Zgodnie z art. 984 § 1 kpc, jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Okoliczność, że wierzycielem dłużników T. była tylko wnioskodawczyni nie oznacza, że zasądzona wierzytelność należała do majątku osobistego wnioskodawczyni. Oznacza tylko tyle, że to wnioskodawczyni podjęła się dochodzenia czynności zachowawczej od dłużników obojga małżonków. Pożyczka została udzielona dłużnikom w 2000r., czyli w trakcie małżeństwa stron, a środki na jej udzielenie pochodziły z wynajmu pokoi przy ul. (...), czyli ze wspólnych dochodów zgodnie z art. 31 § 2 pkt 2 krio. Gdyby wnioskodawczyni uczestniczyła w podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości, nastąpiłby zwrot do majątku wspólnego małżonków. Okoliczność, że proces przeciwko dłużnikom zmierzający do uzyskania zasądzenia kwoty pożyczki prowadziła sama wnioskodawczyni może potwierdzać tylko dbałość wnioskodawczyni o utrzymanie majątku wspólnego i przemawiać za oceną w trybie art. 43 krio, iż również wnioskodawczyni przyczyniła się do powstania majątku wspólnego. Dla porównania należy wskazać, że nieruchomość przy ul. (...) nabyta została w wyniku przetargu miejskiego, w którym brał udział tylko A. D. i przetarg ten wygrał. Pomimo tego, że w przetargu nie brała udziału wnioskodawczyni, Sąd uznał, że nieruchomość stanowi majątek wspólny stron. W podsumowaniu stwierdzić należy, że lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość położony w Ś. przy ul. (...) stanowi majątek wspólny małżeński stron.

Strony nie wypracowały spójnego stanowiska także w zakresie samochodu marki T. (...). Wnioskodawczyni wskazywała, że samochód ten nie stanowi majątku wspólnego, bowiem został sprzedany w trakcie małżeństwa, zaś uczestnik wskazywał, że pojazd ten stanowi jego majątek osobisty. Gdyby przyjąć stanowisko uczestnika, samochód ten nie powinien podlegać podziałowi, bowiem rzeczą niniejszego postępowania jest podział majątku wspólnego, nie zaś nakazanie wydania uczestnikowi składnika stanowiącego jego majątek osobisty. Samochód marki T. (...) nabyty został w trakcie małżeństwa, przy czym według wnioskodawczyni – ze wspólnych środków (zgodnie z art. 31 § 2 pkt 1 krio wynagrodzenie za pracę należy do majątku wspólnego), a według uczestnika – jako darowizna tylko dla uczestnika od jego kuzyna. Wnioskodawczyni złożyła do akt sprawy umowę z 2008r., w której to ona figuruje jako nabywca pojazdu. Żadne dowody nie wskazują na to, aby pojazd był darowany uczestnikowi. Należy zatem przyjąć, że jeżeli pojazd ten nabyła wnioskodawczyni w trakcie małżeństwa z pieniędzy stanowiących wynagrodzenie wnioskodawczyni bądź z dochodów ze wspólnego majątku, to pojazd ten jest składnikiem majątku wspólnego. Samochód został zbyty w 2009r., czyli również w czasie trwania małżeństwa, przez samą wnioskodawczynię, bez wiedzy i zgody uczestnika. Czynność zbycia powinna być potwierdzona przez uczestnika, natomiast uczestnik czynności tej nie potwierdził. Uczestnik słusznie podkreślił, że występują wątpliwości co do tego, czy nie była to umowa pozorna. Wnioskodawczyni sprzedała samochód swojej siostrze, która nie posiada prawa jazdy, jest inwalidą pierwszej grupy i samochodem tym nie porusza się. Faktycznie pojazd ten użytkuje cały czas wnioskodawczyni, która nie wykazała, aby otrzymała cenę sprzedaży pojazdu od siostry. Gdyby ją nawet otrzymała, powinna była podzielić się po połowie z uczestnikiem lub wykazać, że pieniądze zostały zużyte na zaspokojenie potrzeb rodziny. Wykazanie takiej okoliczności było niemożliwie, kiedy się uwzględni zwłaszcza, że sprzedaż pojazdu miała nastąpić już w czasie trwania sprawy rozwodowej stron, a więc kiedy strony były w konflikcie i w faktycznej separacji. Oczywistym było, że nie można w takiej sytuacji mówić o zaspokajaniu potrzeb rodziny, która wówczas nie funkcjonowała już prawidłowo i wnioskodawczyni wiedziała, że każde naruszenie stanu majątkowego spotka się z przeciwną reakcją uczestnika. Gdyby wnioskodawczyni otrzymała kwotę 24.500 zł w 2009r., mogła wówczas spłacić część pożyczki zaciągniętej na zakup lokalu przy ul. (...). Nie wykazała też racjonalnego celu sprzedaży pojazdu osobie, która z samochodu w ogóle nie korzysta. Własność pojazdu przeszła już na osobę trzecią i stało się tak w wyniku działania wnioskodawczyni, dlatego Sąd uznał, że w skład majątku wspólnego wchodzi nie samochód, lecz środki pieniężne pochodzące z jego sprzedaży. Wnioskodawczyni nie podzieliła się tymi środkami z uczestnikiem, dlatego zobowiązana jest zwrócić połowę wartości pojazdu uczestnikowi.

Wnioskodawczyni zasadnie zgłosiła do podziału jako składnik majątku wspólnego małżeńskiego udziały w spółce kapitałowej (...) Spółce z o.o. w Ś.. Udziały nabyte zostały w trakcie małżeństwa. Uczestnik darował w dniu 01 lipca 2009r. bratu wszystkie posiadane przez siebie 68 udziały w kwocie po 500 zł każdy, co łącznie daje kwotę 34.000 zł. Wskazał w akcie notarialnym, że udziały te stanowią jego majątek osobisty, lecz wnioskodawczyni okoliczności tej nie potwierdziła. Udziały w spółce kapitałowej wchodzą do majątku małżeńskiego i ich darowizna powinna być poprzedzona zgodą współmałżonka. Skoro uczestnik zgody takiej od wnioskodawczyni nie uzyskał, nie powinien był darować udziałów. Gdyby nawet przyjąć w ślad za uczestnikiem, że nabyte przez niego udziały w Spółce pokryte zostały z jego majątku osobistego (z darowizny od brata), to zgodnie z art. 33 pkt 10 krio w chwili zbywania tych udziałów nie stanowią one majątku osobistego, bowiem nie zostały nabyte „w zamian” za składniki majątku osobistego, tylko w „w następstwie” ich wydatkowania (por. orzeczenie SN z 16 stycznia 2013r., II CSK 193/12). Sąd przyjął w takiej sytuacji, że w skład majątku wspólnego wchodzi wartość zbytych 68 udziałów, czyli kwota 34.000 zł, z której połowę powinna otrzymać wnioskodawczyni. Udziały w spółce z o.o. nie są przedmiotem obrotu na rynku, dlatego trudno przewidzieć, jaką wartość mógłby wspólnik za te udziały uzyskać. W niniejszej sprawie określenie wartości tych udziałów innym sposobem aniżeli przyjęcie nominalnej ich wartości jest tym bardziej utrudnione, że Spółka od wielu lat nie działa aktywnie.

Przedmiotem ustalenia były również dochody z majątku wspólnego w postaci nieruchomości przy ul. (...) w Ś.. Dochody te wynikały z umów dzierżawy, umów najmu - lokali mieszkalnych, lokali użytkowych i miejsc targowych na gruncie. Wnioskodawczyni żądała rozliczenia tych dochodów od początku 2003r., czyli od czasu, kiedy strony pozostawały w faktycznej separacji i nie dzieliły się majątkiem oraz dochodami, do marca 2011r., czyli do złożenia wniosku o podział majątku wspólnego. Aby ustalić sporne dochody, Sąd skierował sprawę do biegłego z zakresu rachunkowości i księgowości, który uznał, że materiał dowodowy przedstawiony przez strony nie pozwala na określenie takich dochodów. Sąd dokonał więc oceny uzyskiwanych dochodów na podstawie materiału dowodowego przedstawionego przez same strony. Z zeznań świadka W. i z umowy wynika, że uczestnik sprzedał temu świadkowi pięć stoisk znajdujących się na gruncie za kwotę po 3.000 zł oraz jedno za kwotę 5.000 zł – łącznie 20.000 zł (5.000 zł + 5 x 3.000 zł). Dodatkowo otrzymał od świadka W. kwotę po 1.000 zł za korzystanie z gruntu za 3 lata, czyli łącznie 3.000 zł. Za korzystanie z dwóch lokali użytkowych, w których prowadzone są usługi fryzjerskie i bar uczestnik otrzymał od świadka W. kwoty: 2.000 zł za dzierżawę i po 210 zł miesięcznie za lokal z usługami fryzjerskimi, co daje za powyższy okres 123 miesięcy po 210 zł = 25.830 zł, za bar po 600 zł miesięcznie przez 123 miesiące, co daje kwotę 73.800 zł. Za najem dwóch lokali mieszkalnych uczestnik uzyskiwał kwotę po 700 zł miesięcznie za lokal, a za dwa inne lokale po 400 zł miesięcznie za lokal, co za 123 miesiące (wnioskodawczyni żądała rozliczenia od dnia 01 stycznia 2003r. do marca 2011r.) daje kwotę łączną 270.600 zł. Sąd dokonał omyłki matematycznej i przyjął połowę tej kwoty, czyli 135.300 zł (86.100 zł za lokale po 700 zł i 49.200 zł za lokale po 400 zł). Dodatkowo uczestnik otrzymywał w tym okresie od męża świadka P. po 200 zł miesięcznie za dzierżawę stoiska, co za okres 123 miesięcy daje kwotę 24.600 zł. Z jednego lokalu mieszkalnego korzystała też córka stron. W nieruchomości tej mieszka cały czas uczestnik. Wnioskodawczyni nie wykazała, aby uczestnik uzyskiwał wyższe dochody z tej wspólnej nieruchomości, w szczególności dokumentami, zeznaniami osób, które wynajmowały bądź dzierżawiły lokale albo teren, czy też opinią biegłego. Sąd przyjął zatem te wysokości, które rzeczywiście były uzyskiwane przez uczestnika w oparciu o zeznania osób i dokumenty w postaci umów. Z materiału dowodowego nie wynika wprawdzie, aby uczestnik uzyskiwał stałe dochody w tej samej wysokości przez cały okres 123 miesięcy (10 lat i 3 miesiące), ale skoro uzyskiwał za dwa lokale mieszkalne przez kilka miesięcy kwotę po 400 zł miesięcznie, za kolejne lokale przez kilka miesięcy kwotę po 700 zł miesięcznie, za dzierżawę baru i fryzjera od W. określone wyżej kwoty przez krótszy czas, to znaczy, że takie kwoty był w stanie uczestnik uzyskać za cały ten okres wskazany przez wnioskodawczynię. Łącznie dochody z tej nieruchomości wyniosły kwotę 417.830 zł (20.000 zł + 3.000 zł + 25.830 zł + 73.800 zł + 172.200 zł + 98.400 zł + 24.600 zł), nie zaś kwotę 282.530 zł.

Wnioskodawczyni załączyła do pisma procesowego z dnia 03 marca 2016r. umowę najmu lokalu mieszkalnego z 17 grudnia 2013r. wskazując na dochód w wysokości 1.000 zł, który osiąga uczestnik ze wspólnej nieruchomości. Wnioskodawczyni jednak nie zmieniła żądania w zakresie okresu rozliczenia dochodu. Żądanie obejmowało okres do marca 2011r., zaś umowa przedmiotowa dotyczy okresu od grudnia 2013r.

Podstawą do określenia faktycznie uzyskiwanych dochodów przez uczestnika nie może być odesłanie do wysokości opłaty targowej, ani też pobierane przez Gminę stawki czynszu za dzierżawę gruntów stanowiących własność Gminy oraz Skarbu Państwa. Uczestnik pobiera opłaty w oparciu o umowy najmu i dzierżawy zawarte z kontrahentami na zasadzie swobody umów. Sąd opierał się na faktycznych dochodach uzyskiwanych przez uczestnika, nie zaś na stawkach, jakie pobiera Gmina.

O składzie majątku wspólnego małżeńskiego Sąd orzekł w punkcie 1. sentencji postanowienia.

Wartość pojazdu marki T. (...) Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego sądowego Z. N., która nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Również wiadomości specjalnych wymagało określenie wartości trzech nieruchomości – przy ul. (...), przy ul. (...) i przy ul. (...). Zaznaczyć należy, że wartość pojazdu i nieruchomości ustalana była według stanu na dzień 02 grudnia 2010r., czyli na dzień ustania wspólności majątkowej, ale według cen obecnych, czyli na dzień orzekania. Opinia biegłego z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości T. Z. była kwestionowana przez obie strony, które zarzucały opinii odmienne nieprawidłowości – uczestnik zarzucił, że wartość nieruchomości przy ul. (...) jest zaniżona, zaś wartość nieruchomości przy ul. (...) jest zawyżona. Wnioskodawczyni natomiast zarzuciła, że biegły obrał do porównania nieruchomości położone w oddaleniu od wycenianej nieruchomości, a nadto niepodobne, bo wybudowane niedawno i nie uwzględnił stoisk znajdujących się na nieruchomości przy ul. (...). Zakwestionowała też standard nieruchomości. Biegły w opiniach uzupełniających odniósł się wyczerpująco i logicznie do stawianych opinii zarzutów, dlatego uznając wnioski biegłego za prawidłowe, Sąd oparł się na tych opiniach przyjmując na ich podstawie wartość nieruchomości. Niezasadnie wnioskodawczyni domagała się od biegłego uwzględnienia stoisk handlowych przy wycenie nieruchomości. Stoiska te to zabudowa tymczasowa, nie związana trwale z gruntem, dlatego biegły słusznie nie dokonał ich wyceny. Opinia biegłego sądowego T. Z. spełniła stawiane jej wymogi, odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiada w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytanie, a przytoczona argumentacja jest w pełni przekonująca, równocześnie opinia ta poparta jest głęboką wiedzą i wieloletnim doświadczeniem zawodowym biegłego. Z tych przyczyn Sąd dał wiarę opinii i ustalił stan faktyczny sprawy na wnioskach wynikających z tej opinii.

Strony nie zgłosiły potrzeby podziału oszczędności zgromadzonych w Banku (...)w Ś. na dwóch rachunkach złotowych oraz rachunku dewizowym w walucie USD.

W toku postępowania, na rozprawie w dniu 23 marca 2016r., wnioskodawczyni i uczestnik cofnęli część swoich żądań, a druga strona wyraziła zgodę na dokonanie takiego cofnięcia. Strony jednocześnie umotywowały przyczyny cofnięcia, dlatego też Sąd mógł dokonać oceny, czy taka czynność procesowa jest sprzeczna z prawem, z zasadami współżycia społecznego lub czy zmierza do obejścia prawa. Sąd uznał, że żadna z tych przesłanek w niniejszej sprawie nie zaistniała. Wnioskodawczyni cofnęła żądania: podziału ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego i wchodzących w skład majątku osobistego wnioskodawczyni, rozliczenia dochodu z renty uczestnika, podziału samochodu osobowego marki V.. Uczestnik postępowania i wnioskodawczyni (żądanie to zgłosili oboje) cofnęli żądanie dotyczące rozliczenia się wnioskodawczyni z dochodu z wynajmu pokoi przy ul. (...). Uczestnik postępowania cofnął wniosek o podział ruchomości zgłoszonych pismem z dnia 20 kwietnia 2012r. obejmujących rzeczy wspólne i rzeczy osobiste. Zgodnie z art. 512 § 1 kpc po rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez któregokolwiek z uczestników oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie wyznaczonym. Dla skutecznego cofnięcia żądań potrzebna była wzajemna zgoda wnioskodawczyni i uczestnika, i zgodę taką obie strony złożyły. Uznając cofnięcie wniosku w zakresie wymienionych wyżej żądań za dopuszczalne, na podstawie art. 355 § 2 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc Sąd orzekł jak w punkcie 2. sentencji postanowienia.

Skoro nastąpiło cofnięcie żądania dotyczącego rozliczenia dochodów z wynajmu pokoi przy ul. (...), to tym samym zbędna okazała się opinia z dnia 07 grudnia 2015r. biegłej sądowej E. L., która określiła dochody tylko z tej nieruchomości.

Brak podstaw było, aby uwzględnić wnioski dowodowe wnioskodawczyni mające na celu określenie wartości nieruchomości przy ul. (...) w Ś. stanowiącej własność Spółki z o.o. (...), bowiem nieruchomość należąca do innego podmiotu - poza byłymi małżonkami - nie podlega podziałowi. Poprzez określenie wartości tej nieruchomości nie można również ustalić wartości udziałów w Spółce, bowiem statut Spółki wyraźnie określa wartość poszczególnych udziałów. Majątek Spółki, do którego należy nieruchomość przy ul. (...) w Ś., a udziały w Spółce to dwa różne składniki. Nieruchomość ta nie stanowi również dochodu z majątku wspólnego małżonków, jakim są udziały w spółce. Nieruchomość jest dochodem spółki, a nie dochodem z udziałów Spółki. Przyrost masy majątkowej innego podmiotu – Spółki nie podlega podziałowi i były małżonek nie może domagać się podziału ani samej nieruchomości, ani też jej równowartości na zasadzie przyjęcia, że nieruchomość stanowi dochód z majątku wspólnego w postaci udziałów. Sąd oddalił wniosek wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu grafologii celem określenia, czy podpis pod dokumentami Spółki złożył uczestnik A. D. w imieniu swojego brata S. D., gdyż po pierwsze – uczestnik potwierdził, że składał w imieniu brata podpisy, a po drugie w postępowaniu o podział majątku wspólnego Sąd nie może rozstrzygnąć wiążąco, czy Spółka z o.o. istnieje, czy też jej założenie jest fikcyjne. Nie może też prowadzić postępowania zmierzającego do rozliczenia nakładów poczynionych z majątku wspólnego małżonków na rzecz takiej Spółki, np. na nieruchomość przy ul. (...), bowiem w podziale majątku można tylko żądać rozliczenia wydatków i nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty, a nie na majątek osoby trzeciej – w tym przypadku Spółki. Nie ma racji wnioskodawczyni twierdząc w piśmie procesowym z dnia 03 marca 2016r., że do majątku wspólnego należy wypracowany przez Spółkę dochód, przez który wnioskodawczyni rozumie powyższą nieruchomość. Zgodnie z art. 45 § 1 krio, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Żądanie wnioskodawczyni o zwrot nakładów poczynionych z majątku wspólnego małżeńskiego na majątek Spółki z o.o. (...) należało oddalić, o czym Sąd orzekł w punkcie 3. sentencji postanowienia. Jeżeli wnioskodawczyni uważa, że posiada jakiekolwiek roszczenie finansowe wobec Spółki, powinna dochodzić realizacji swojego roszczenia w odrębnym postępowaniu.

Sąd uznał za zbędne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kwestie wzajemnych rozliczeń i roszczeń pomiędzy Spółką z o.o. (...) a K. K., które dotyczą samej Spółki, nie zaś majątku byłych małżonków.

Wnioskodawczyni nie wykazała, aby strony dokonały w jakiejkolwiek części podziału majątku wspólnego, w szczególności, aby uczestnik zaakceptował, iż właścicielem lokalu przy ul. (...) jest wnioskodawczyni, zaś wnioskodawczyni w zamian za to miałaby zaakceptować zakup działki gruntu przez (...) Spółce z o.o. za środki pochodzące z majątku wspólnego małżeńskiego. Wskazane okoliczności nie znajdują odzwierciedlenia w materiale dowodowym, jak też nie zostały potwierdzone przez uczestnika.

W piśmie procesowym z dnia 15 maja 2012r. wnioskodawczyni zgłosiła do podziału rzeczy stanowiące wyposażenie lokali przy ul. (...), lecz nie określiła tożsamości tych rzeczy poprzez ich opisanie, ilościowe określenie, podanie wartości i wskazanie, kiedy i przez kogo zastały nabyte. Taka sytuacja powoduje, że Sąd nie mógł dokonać podziału nieustalonych rzeczy ruchomych.

W piśmie procesowym z dnia 01 marca 2016r. uczestnik wskazał, że żąda odszkodowania w kwocie 500.000 zł od wnioskodawczyni, która „okradała” uczestnika przez całe życie, a pieniądze trzyma na koncie siostry E. M.. Takie żądanie uczestnika również nie mogły być uwzględnione w ramach podziału majątku wspólnego. W czasie trwania wspólności majątkowej dochody uczestnika były wspólne, a zatem mogła z nich korzystać i wnioskodawczyni, i uczestnik. Uczestnik nie wykazał, aby wnioskodawczyni zagarnęła dla siebie część wspólnego majątku w postaci środków pieniężnych i posiadała je nadal z tym, że na koncie siostry. Gdyby posiadała wspólne pieniądze, uczestnik mógłby domagać się ich podziału, nie zaś zwrotu. Przedłożone wydruki z rachunku bankowego dotyczą okresu wspólności majątkowej, natomiast na dzień ustania wspólności wnioskodawczyni posiadała na dwóch rachunkach kwotę łączną 700-800 zł.

Nieuwzględnione wnioski wnioskodawczyni i żądania uczestnika oddalone zostały w punktach 4. i 5. sentencji postanowienia.

Na rozprawie w dniu 23 marca 2016r. obie strony zmieniły swoje stanowiska co do sposobu podziału majątku. Wnioskodawczyni dotychczas wnosiła o przyznanie jej nieruchomości przy ul. (...), natomiast na ostatniej rozprawie wniosła o przyznanie jej nieruchomości przy ul. (...), a uczestnikowi przy ul. (...). Zmianę stanowiska uzasadniła tym, że chciałaby wyremontować w budynku przy ul. (...) lokale mieszkalne i przeznaczyć je dla córki oraz wnuków. Uczestnik wnosił natomiast dotychczas o przyznanie jemu nieruchomości przy ul. (...), na ostatniej rozprawie wniósł o przyznanie jemu wszystkich trzech nieruchomości, które zamierzał sprzedać. Sąd uznał, że najracjonalniejszym sposobem podziału będzie zaaprobowanie dotychczasowego stanu posiadania stron. Uczestnik cały czas mieszka przy ul. (...). To uczestnik pozawierał z najemcami i dzierżawcami umowy na lokale w tej nieruchomości, zna stan techniczny tej nieruchomości. Jeżeli uczestnik nie chce posiadać żadnej nieruchomości, brak jest przeszkód, aby sprzedał nieruchomość przy ul. (...). Wnioskodawczyni natomiast od samego początku zajmowała się wynajmowaniem pokoi w domu przy ul. (...), robi to nadal. Ponadto zamieszkiwała i zamieszkuje cały czas w tym domu. Sąd zauważa również, że obie nieruchomości przekraczają znacznie potrzeby mieszkaniowe stron i nie służą jedynie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, ale też uzyskiwaniu dochodów. Wnioskodawczyni otrzymuje niską emeryturę, która wraz z alimentami nie daje wysokich dochodów, które są wystarczające dopiero po uzyskaniu dochodów z wynajmu pokoi. Jeżeli celem wnioskodawczyni nie jest jednak dalsze uzyskiwanie dochodów, tylko zapewnienie lokali dla córki i wnuków, brak jest przeszkód, aby sama zamieszkała z wnukiem będącym w rodzinie zastępczej w lokalu przy ul. (...), zaś dom sprzedała i za tą kwotę kupiła mieszkanie dla córki, a w przyszłości także dla drugiego wnuka. Wartość domu wystarczy zupełnie na zakup dwóch lokali w stanie nie wymagającym remontu. Strony są w konflikcie, nie mogą dojść do porozumienia nawet w najprostszych sprawach typu okazanie biegłemu samochodu do oględzin, dlatego aby ograniczyć dalsze czynności między stronami, w tym potrzebę wzajemnego wydania nieruchomości, należy zaakceptować obecny stan posiadania.

Sąd przyznał w punkcie 6. sentencji postanowienia wnioskodawczyni – nieruchomość przy ul. (...) i lokal przy ul. (...) oraz połowę kwot ze sprzedaży samochodu marki T. (...), z dochodów z nieruchomości przy ul. (...) i ze zbycia udziałów w Spółce. Uczestnikowi przyznał – nieruchomość przy ul. (...) oraz również połowę powyższych kwot.

Uczestnik żądał ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym wynoszących – 3/4 dla uczestnika, 1/4 dla wnioskodawczyni. Żądanie okazało się nieuzasadnione. Podstawą prawną żądania jest art. 43 § 2 zdanie pierwsze i 3 krio. Ustawodawca przyjął zasadę, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 2 krio). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Uczestnik wskazywał, że takim ważnym powodem żądania ustalenia nierównych udziałów jest wysokość dochodów uzyskiwanych z pracy każdego z byłych małżonków w trakcie trwania małżeństwa, czas poświęcony na świadczenie pracy oraz dbanie o sprawy rodziny. Wnioskodawczyni nie przeczyła temu, że to uczestnik przez cały okres małżeństwa zarabiał więcej oraz, że to z jego dochodów uzyskanych z pracy za granicą nabyta została nieruchomość przy ul. (...). Wskazała jednocześnie, że uczestnik nie informował ją o tym, ile zarobił, nie przysyłał pieniędzy i utrzymanie majątku, którym strony już dysponowały w postaci domu przy ul. (...) oraz utrzymanie rodziny w postaci wnioskodawczyni oraz adoptowanej córki spoczywało na wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni zajmowała się w tym czasie wynajmem pokoi w domu przy ul. (...), a uzyskane dochody przeznaczała na utrzymanie domu, siebie i córki. W ten sposób majątek nie niszczał pod nieobecność uczestnika. Przez wiele lat taki był właśnie układ w związku stron, że uczestnik więcej pracował i uzyskiwał wyższe dochody, a wnioskodawczyni zajmowała się zachowaniem majątku i dbaniem o istnienie rodziny. Uczestnik nie wskazywał, aby kiedykolwiek żądał od wnioskodawczyni zmiany tej sytuacji. Każdy z małżonków przyczyniał się do powstania majątku w inny sposób, ale te sposoby się uzupełniały, dlatego majątek utrzymał się. Gdyby oboje wyjechali do pracy za granicę na wiele lat, postawiliby nieruchomość przy ul. (...), która by niszczała. Nie mogliby również dbać o adoptowaną córkę. Podkreślić też należy, że z wyroku rozwodowego stron wynika, iż winnym rozpadu małżeństwa był uczestnik, nie zaś wnioskodawczyni. Gdyby więc uczestnik nie doprowadził do rozpadu małżeństwa, strony mogłyby dalej dbać o swój majątek i wzajemnie osiągać z niego dochody. W takiej sytuacji nie można uznać, że to uczestnik przyczynił się do powstania majątku wspólnego w większym stopniu. Zdaniem Sądu, przyczynienie się obu stron do powstania tego majątku jest równy. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2013r., IV CSK 553/12 (punl. LEX nr 1353257) art. 43 § 2 krio określa dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne "ważne powody" nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie - nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym "ważne powody". Przenosząc przywołane orzeczenie SN na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że w sprawie nie wystąpiła żadna z dwóch przesłanek, a więc nie zaistniały ani „ważne powody”, ani też strony nie przyczyniły się w różnym stopniu do powstania majątku, bowiem zgodnie art. 43 § 3 krio należy uwzględnić na korzyść wnioskodawczyni nakład osobistej pracy przy wychowywaniu córki stron (bez znaczenia, czy adoptowanej, czy biologicznej, skoro obowiązki przy wychowaniu są tożsame) i we wspólnym gospodarstwie domowym. Również Sąd Najwyższy we wcześniejszym postanowieniu z dnia 21 listopada 2002r., III CKN 1018/00 (publ. LEX nr 1223738) stwierdził, że warunkiem ustalenia nierównych udziałów jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, a mianowicie istnienia ważnych powodów oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Przez ważne powody rozumie się takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek nie przyczynił się. Istnienia takich okoliczności uczestnik nie wykazał. O powyższym Sąd orzekł w punkcie 7. sentencji postanowienia.

Wnioskodawczyni otrzymała składniki majątkowe o wartości: 1.250.374 zł (nieruchomość przy ul. (...)) + 174.141 zł (lokal przy ul. (...)), z których połowę wartości powinna zapłacić uczestnikowi, czyli kwotę 712.257,50 zł. Powinna też zapłacić uczestnikowi połowę wartości samochodu T. (...), czyli kwotę 10.150 zł. Łącznie powinna zapłacić uczestnikowi kwotę 722.407,50 zł.

Uczestnik natomiast otrzymał składniki majątkowe o wartości: 955.588 zł (nieruchomość przy ul. (...)), z którego powinien połowę wartości zapłacić wnioskodawczyni, czyli kwotę 477.794 zł. Powinien też zapłacić wnioskodawczyni połowę wartości udziałów w Spółce, czyli kwotę 17.000 zł i połowę uzyskanych dochodów w kwocie 208.915 zł (1/2 z 417.830 zł) zamiast orzeczonej kwoty 141.265 zł. Łącznie powinien zapłacić wnioskodawczyni kwotę 703.709 zł w miejsce kwoty uwzględnionej 636.059 zł.

Po wzajemnej kompensacie, to wnioskodawczyni zobowiązana jest zapłacić uczestnikowi różnicę w kwocie 18.698,50 zł (722.407,50 zł – 703.709 zł), nie zaś w kwocie orzeczonej 86.348,50 zł (722.407,50 zł – 636.059 zł).

Sąd uznał, że termin jednego roku jest wystarczający dla uzyskania przez wnioskodawczynię kwoty potrzebnej na spłatę uczestnika, czy to poprzez zgromadzenie środków z dochodów, czy też ze sprzedaży jednej z nieruchomości. Uczestnik nie jest w złej kondycji finansowej, aby nie móc oczekiwać rok na spłatę, bowiem również posiada nieruchomość, którą może sprzedać i uzyskać potrzebne środki pieniężne na własne cele.

O powyższym Sąd orzekł w punkcie 8. sentencji postanowienia.

Ustalenia w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie dokumentów, których wiarygodność omawiana była na bieżąco podczas rozważań poszczególnych zagadnień prawnych i faktycznych, na podstawie opinii biegłych sądowych, którym Sąd dał wiarę, co omówił już wyżej, na podstawie zeznań świadków, którym również Sąd dał wiarę, bowiem ich zeznania pokrywały się z treścią dokumentów. Sąd dał też wiarę zeznaniom stron w takim zakresie, jak już to zostało omówione wyżej. Między stronami pozostawały sporne kwestie prawne, które podlegają samodzielnej ocenie Sądu, nie zaś stron.

Na podstawie art. 520 § 1 kpc Sąd orzekł jak w punkcie 9. sentencji postanowienia nie znajdując podstaw do stosunkowego rozdzielenia tych kosztów pomiędzy wnioskodawczynię i uczestnika, jak też włożenia obowiązku zwrotu kosztów na jednego z uczestników w całości. Strony nie były w różnym stopniu zainteresowane w wyniku postępowania, jak też ich interesy nie były sprzeczne, gdyż każda ze stron domagała się podziału majątku wspólnego wskazując na istnienie takiego majątku. Brak było podstaw do odstąpienia od zasady obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym, iż każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

W sprawie pozostały nie uiszczone koszty sądowe w postaci wynagrodzeń biegłych sądowych na łączną kwotę 9.823,19 zł (k. 561 biegły Z. N. kwota 2.266,58 zł; k. 669 biegły T. Z. kwota 4.728,56 zł; k. 871 biegła E. L. kwota 432,55 zł; k. 927 biegły T. Z. kwota 600 zł; k. 928 biegły Z. N. kwota 1.260 zł; k. 995 biegły Z. N. kwota 535,50 zł). Zgodnie z art. 83 ust. 2 w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity – Dz.U. z 2014r., poz. 1025 ze zm.) w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113, który w ustępie 1 nakazuje obciążenie tymi wydatkami przeciwnika przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Zwrot kosztów procesu Sąd przyjął po połowie i w takim samym stosunku strony zobowiązane są uiścić koszty sądowe. Wnioskodawczyni zobowiązana jest zatem uiścić koszty sądowe w kwocie 4.911,59 zł i uczestnik postępowania w kwocie 4.911,59 zł (9.823,19 zł : 2), o czym Sąd orzekł w punkcie 10. sentencji postanowienia.

SSR Agnieszka Trytek Błaszak

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE