UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 grudnia 2015 roku R. Z. wniósł o uznanie wypowiedzenia z dnia 30 listopada 2015 roku za bezskuteczne, ewentualnie o przywrócenie do pracy na dotychczasowym stanowisku i warunkach oraz zasądzenie od pozwanej (...) (dalej: (...)) w W. na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że od 23 grudnia 2010 roku był zatrudniony w Oddziale Terenowym (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony na stanowisku zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S.. W dniu 29 października 2013 roku powodowi powierzono pełnienie obowiązków dyrektora tego oddziału terenowego (...), zaś w dniu 12 lutego 2014 roku został on powołany na stanowisko dyrektora. Pozwana decyzją z dnia 14 października 2015 roku zawiesiła R. Z. w wykonywaniu obowiązków na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S., zaś w dniu 30 listopada 2015 roku – odwołała z tego stanowiska, jednocześnie rozwiązując z powodem stosunek pracy za uprzednim, 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia. Jako przyczynę odwołania i wypowiedzenia umowy o pracę wskazano utratę zaufania, polegającą na niemożności porozumienia się i współpracy w związku z odmienną wizją kierowania oddziałem, brak należytego nadzoru w zakresie przetargów ofertowych ograniczonych, organizowanych przez oddział terenowy w S., a także nienależyte relacje z rolniczymi organizacjami społecznymi. Powód podniósł, że wypowiedzenie umowy o pracę było niezgodne z przepisami kodeksu pracy, to jest art. 41 kp, ponieważ w okresie od 3 grudnia 2015 roku do 16 grudnia 2015 roku R. Z. znajdował się na zwolnieniu lekarskim, o którym został powiadomiony pracodawca. Ponadto wskazał, że przytoczone przez pozwaną przesłanki odwołania i wypowiedzenia umowy o pracę są nieprawdziwe, nie mają uzasadnienia w rzeczywistości, a także nie odnoszą się do zajmowanego stanowiska pracy przez powoda. Skoro bowiem pozwana odwołała powoda z funkcji dyrektora oddziału terenowego, to tym samym przywróciła go do stanowiska zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S., zajmowanego przed ww. powołaniem.

Pozwana (...) w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Wskazała, że stosunek pracy powoda na stanowisku zastępcy kierownika sekcji wygasł w dniu 12 lutego 2014 roku, z dniem powołania R. Z. do pełnienia obowiązków dyrektora oddziału (...) w S.. Zawiązał się wówczas pomiędzy powodem a pozwaną nowy stosunek pracy o nowej treści, którego celem było uchylenie dotychczasowej umowy o pracę i zawarcie nowej umowy. Powód musiał mieć świadomość, że jego umowa o pracę na stanowisku zastępcy kierownika sekcji wygasła, skoro już jako dyrektor oddziału terenowego pozwanej nawiązał z innym pracownikiem stosunek pracy na swoim poprzednim stanowisku. Pozwana wskazała także, że niezasadne są zarzuty co do nietrafności podanych przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę. W trakcie półrocznej nieobecności powoda w pracy możliwość porozumiewania się przez pracodawcę z powodem nie istniała lub była co najmniej bardzo ograniczona, zaś pozostałe zarzuty, to jest odmienna wizja kierowania oddziałem, brak należytego nadzoru w zakresie przetargów, a także nienależyte relacje z rolniczymi organizacjami społecznymi, są wprawdzie sformułowane ogólnie, lecz dobrze zrozumiałe dla powoda, ponieważ dotyczą napięcia społecznego, do którego powstania i eskalacji przyczynił się powód jesienią 2015 roku.

Pismem procesowym z dnia 30 listopada 2016 roku powód R. Z. zmienił powództwo w ten sposób, że zamiast pierwotnie dochodzonego roszczenia wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 27.902,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia 1 stycznia 2016 roku oraz odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z tytułu nieuzasadnionego oraz niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę oraz kwoty 9.300,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia 1 stycznia 2016 roku oraz odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za dyskryminację powoda ze względu na jego poglądy polityczne, które stanowiły prawdziwą przesłankę dla wypowiedzenia umowy o pracę oraz odwołania ze stanowiska.

Pismem procesowym z dnia 8 marca 2017 roku powód zmienił powództwo, wnosząc o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kwoty 57.570,84 zł z tytułu nieuzasadnionego oraz niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia 1 stycznia 2016 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 19.190,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia 1 stycznia 2016 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za dyskryminację powoda ze względu na jego poglądy polityczne, które stanowiły prawdziwą przesłankę dla wypowiedzenia umowy o pracę oraz odwołania ze stanowiska.

W piśmie procesowym z dnia 10 marca 2017 roku powód sprostował oczywistą omyłkę rachunkową w ten sposób, że zamiast kwoty 19.190,28 zł z tytułu odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania w zatrudnieniu wniósł o zasądzenie kwoty 17.190,28 zł (k. 192).

Z dniem 31 sierpnia 2017 roku (...) w W. została zniesiona, a w jej miejsce powołano Krajowy Ośrodek (...).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. Z. został zatrudniony z dniem 3 stycznia 2011 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony na stanowisku administratora w oddziale terenowym (...) w S. Jednostce Gospodarczej Zasobu w D.. Wraz z likwidacją tej jednostki z dniem 31 grudnia 2012 roku jej prawa i obowiązki wynikające z ww. stosunku pracy nabyła (...) Oddział Terenowy w S.. Z dniem 1 marca 2013 roku R. Z. zmieniono warunki pracy i płacy powierzając mu stanowisku zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S..

Dowody:

- umowa o pracę z dnia 23 grudnia 2010 roku (k. 7),

- pismo (...) w S. z dnia 30 listopada 2012 roku (k. 8),

- pismo p.o. dyrektora (...) w S. z dnia 30 stycznia 2013 roku (k. 9) .

Z dniem 2 listopada 2013 roku prezes (...) w W. L. Ś. powierzył R. Z. pełnienie obowiązków Dyrektora Oddziału Terenowego (...) w S. na czas określony. Z kolei w dniu 12 lutego 2014 roku powód objął to stanowisko na czas nieokreślony. R. Z. i L. Ś. nie prowadzili wówczas rozmów na temat tymczasowego charakteru zatrudnienia powoda w charakterze dyrektora oddziału terenowego, w szczególności na temat ewentualnego powrotu powoda na poprzednie stanowisko. R. Z. nie udzielono wówczas urlopu bezpłatnego w ramach stosunku pracy zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S., lecz zaproponowano nowe warunki pracy i płacy, na które powód przystał. Na jego uprzednio zajmowane stanowisko pracy zatrudniona została inna osoba.

Dowody:

- pism a prezesa (...) w W. (k. 10 -12 ) ,

- zeznania świadka L. Ś. (k. 239-240v.) .

Jako dyrektor oddziału terenowego (...) w S., R. Z. odpowiadał m.in. za nadzór i organizację przetargów na dzierżawę i ziemię rolną pozostającą w zasobach (...), a także za spotkania z organizacjami rolniczymi.

Dowody:

- zeznania świadka K. F. (k. 184-185),

- zezn ania świadka P. K. ra (k. 185-186).

W województwie (...) od 2012 roku dochodziło do regularnych protestów rolników przeciwko sprzedaży polskiej ziemi przez Agencję Nieruchomości Rolnych spółkom z zagranicznym kapitałem. Przedstawiciele komitetu protestacyjnego rolników województwa (...) sprzeciwiali się takim praktykom, twierdząc że po tym jak zagranicznym podmiotom kończy się okres dzierżawy nieruchomości, grunty te powinny trafiać z powrotem do zasobów (...), by następnie mogły być rozdysponowane między rolników m.in. z gminy P.. Takie protesty odbywały się także w okresie, gdy dyrektorem oddziału terenowego (...) w S. był R. Z.. Od połowy stycznia 2014 roku, przez 48 dni, rolnicy zajmowali pomieszczenia (...) oddziału (...). Ponadto w różnych okresach okupowali także ulicę przed tym budynkiem.

Na początku 2015 roku R. Z. zawiadomił prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, to jest utrudniania i zakłócania przetargów na sprzedaż i dzierżawę ziemi rolnej. Na skutek zawiadomienia prokuratura wszczęła postępowania karne. W wyniku przeprowadzonego postepowania przygotowawczego prokuratura postawiła w październiku 2015 roku zarzuty jedenastu rolnikom, w szczególności dotyczące kierowania lub udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz utrudniania przetargów. Sąd uwzględnił wówczas wnioski o zastosowanie wobec tych osób środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Pod koniec 2016 roku prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko 39 osobom, mający związek z wyżej opisanymi zatrzymaniami.

Dowody:

- artykuł prasowy „Odwrót z agencji” (k. 17),

- artykuł prasowy „Ziemi i pracy” (k. 18) ,

- pismo KP (...) z dnia 12 października 2015 roku (k. 63),

- artykuł prasowy „Koniec śledztwa przeciwko rolnikom. Jest akt oskarżenia” (k. 180),

- zeznania świadka E. K. (1) a (k. 135-136) ,

- zeznania świadka W. K. (k. 136-139) ,

- zeznania świadka A. M. (k. 139-140),

- zeznania świadka J. K. (k. 182-183) ,

- zeznania świadka P. K. (k. 185-186)

- zeznania świadka L. Ś. (k. 239-240v.).

R. Z. z dniem 14 października 2015 roku został zawieszony przez ówczesnego prezesa (...) w W. L. Ś. w wykonywaniu obowiązków na stanowisku Dyrektora Oddziału Terenowego (...) w S.. Jednocześnie zwolniono go w tym okresie z obowiązku świadczenia pracy. Jako przyczynę tej decyzji wskazano toczące się postępowanie karne prowadzone przez prokuraturę, dotyczące przetargów ofertowych ograniczonych, organizowanych przez oddział terenowy w S.. Decyzję o zawieszeniu R. Z. podjęła ówczesna premier E. K. (2).

W dniu 30 listopada 2015 roku pełniący obowiązki prezesa (...) w W. W. H. sporządził i podpisał oświadczenie o odwołaniu R. Z. ze stanowiska Dyrektora Oddziału Terenowego (...) w S. za uprzednim trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, którego bieg miał rozpocząć się po upływie okresu usprawiedliwionej nieobecności. Jako przyczynę tej decyzji wskazał utratę zaufania, polegającą na niemożności porozumienia się i współpracy w związku z odmienną wizją kierowania oddziałem, brak należytego nadzoru w zakresie przetargów ofertowych ograniczonych, organizowanych przez oddział terenowy w S., a także nienależyte relacje z rolniczymi organizacjami społecznymi. R. Z. otrzymał to oświadczenie w dniu 7 grudnia 2015 roku. Powyższa decyzja nie miała związku z poglądami politycznymi powoda.

Dowody:

- pismo prezesa (...) w W. z dnia 14 października 2015 roku (k. 13),

- pismo p.o. prezesa (...) w W. z dnia 30 listopada 2015 roku (k. 14),

- artykuł prasowy „Karuzela decyzji, czyli wszyscy bronią rolników” (k. 23),

- zeznania świadka J. K. (k. 182-183) ,

- zeznania świadka K. F. (k. 184-185).

R. Z. przebywał od 25 listopada 2015 roku do 10 marca 2016 roku na zwolnieniu lekarskim. Po tym okresie R. Z. wystąpił do (...) w W. o udzielenie mu zaległego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 28 dni, w okresie od 11 marca 2016 roku do 20 kwietnia 2016 roku, na co pracodawca wyraził zgodę.

Niesporne, a nadto:

- zaświadczenia lekarskie (k. 15, 128-129),

- wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego (k. 62).

Wysokość wynagrodzenia R. Z. na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S., liczonego według zasad jak ekwiwalent za urlop za jeden miesiąc, to kwota 20.692,90 złotych.

Dowód:

- listy płac (k. 57-60),

- obliczenie (k. 61).

R. Z. był członkiem partii (...), zaś jego następca na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S. (obecnie Krajowego Ośrodka (...)) J. B. – partii (...).

Dowód:

- zeznania świadka J. K. (k. 182-183).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że w toku postępowania nastąpiło przekształcenie strony pozwanej w inny podmiot. W dniu 1 września 2017 roku weszła bowiem w życie ustawa z dnia 10 lutego 2017 roku o Krajowym Ośrodku (...) (Dz. U. 2017 r., poz. 624). Na podstawie zaś art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 10 lutego 2017 roku – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku (...) (Dz. U. z 2017 r., poz. 624), z dniem 31 sierpnia 2017 roku (...) została zniesiona, a w jej miejsce utworzono z dniem 1 września 2017 roku Krajowy Ośrodek (...) (art. 45 ust. 2 ww. ustawy). Stosownie zaś do art. 47 ust. 2 ww. ustawy, w sprawach sądowych, w których stroną są organy (...), stroną stają się, z dniem wejścia w życie ww. ustawy, stosownie do swojej właściwości Krajowy Ośrodek (...) lub organy (...) albo Agencja (...) lub organy (...). W niniejszej sprawie, dotyczącej żądań wynikających ze stosunku pracy dyrektora (...) oddziału (...) w S., legitymowanym biernie do występowania po stronie pozwanej w toku postępowania jest niespornie następca prawny (...) w W. - Krajowy Ośrodek (...) z siedzibą, który na mocy art. 46 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wprowadzającej, stał się z mocy prawa stroną umów, których stroną jest (...) w W.. Pracodawcą powoda na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S. była właśnie (...) w W., co zostało potwierdzone zgodnie przez obie strony procesu (k. 131). Jakkolwiek zatem powód pozostawał w stosunku pracy z tym podmiotem, tak wskutek wyżej opisanego przekształcenia podmiotowego to Krajowy Ośrodek (...) jest odpowiedzialny z zobowiązania wynikające z tego tytułu.

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądania pozwu R. Z. domagał się zasądzenia od pozwanej odszkodowania w wysokości 76.761,02 złotych (k. 174 i 192). Powód wskazywał przy tym na dwie osobne podstawy prawne swoich roszczeń. Kwota 57.570,84 zł odnosiła się do żądania zasądzenia odszkodowania z związku z nieuzasadnionym oraz niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę, zaś kwota 17.190,28 zł – do odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu.

Odnosząc się do pierwszego z ww. roszczeń, należy wskazać, że jego podstawę prawną stanowi art. 45 § 1 kp, który przewiduje, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka m. in. o odszkodowaniu. Zgodnie z art. 47 ¹ kp, przysługuje ono w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Z zakresie tego żądania sporne pomiędzy stronami pozostawało to, na jakiej podstawie powód nawiązał z pozwaną stosunek pracy na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S., biorąc pod uwagę katalog z art. 2 kp – powołania czy też umowy o pracę. Pozwana podnosiła, że powód nawiązał z nią stosunek pracy na stanowisku dyrektora oddziału terenowego na podstawie powołania w rozumieniu art. 68 § 1 kp. Twierdzenie to nie zasługuje jednak na uwzględnienie. Zauważyć należy, że kompetencja do nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania, stosownie do treści art. 68 § 1 kp, musi mieć swoje źródło w odrębnych przepisach, które regulują szczegółowo status prawny pracownika zatrudnionego na podstawie powołania. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę akceptuje pogląd, że z uwagi na charakter aktu powołania, przepisy stwarzające kompetencje organów publicznych do powoływania pracowników na określone stanowiska pracy, winny mieć rangę ustawową ( por. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 21 lutego 2003 roku, III PZP 19/02, Legalis nr 55997). Powodowi zaś zostało powierzone pełnienie obowiązków dyrektora (...) oddziału (...) z dniem 12 lutego 2014 roku. Obowiązujące wówczas przepisy załącznika do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 grudnia 2011 roku w sprawie nadania statutu (...) (Dz. U. z 2011 r., nr 262, poz. 1567) w §7 ust. 1 przewidywały, że prezes (...) powołuje i odwołuje m.in. dyrektorów oddziałów terenowych. Jako że były to przepisy aktu normatywnego rzędu podustawowego, nie mogły one stwarzać kompetencji do kreowania stosunku pracy na podstawie powołania. Taką zaś podstawę prawną wskazano w dokumencie, w którym prezes (...) w W. powierzył R. Z. stanowisko dyrektora oddziału terenowego tej jednostki. Nie można zatem skutecznie twierdzić, że zatrudnienie powoda miało ww. charakter, skoro powołanie go na stanowisko dyrektora oddziału terenowego (...) stanowiło jedynie czynność techniczną, odnosiło się do powierzenia mu tego stanowiska (tzw. powołanie pozorne). Tak zatem należy rozumieć sformułowanie zawarte w piśmie prezesa (...) w W. z dnia 11 lutego 2014 roku (k. 11), dotyczące powołania powoda na stanowisko dyrektora oddziału terenowego (...) w S..

Za przyjęciem powyższej wykładni przemawia również fakt, że prawodawca dopiero ustawą z dnia 22 grudnia 2015 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustawy (Dz. U. z 2016 r., poz. 50), która weszła w życie 11 stycznia 2016 roku, wprowadził do ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 1491) aktualnie nieobowiązujący już art. 9 ust. 15b ustawy, który stanowił, że powołanie na stanowisko określone w art. 15a ustawy, a zatem m.in. stanowisko dyrektora oddziału terenowego, jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Regulacja ta została powtórzona w art. 6 ust. 1 ww. ustawy o Krajowym Ośrodku (...). Skoro zatem w momencie, gdy powodowi zostało powierzone stanowisko dyrektora (...) oddziału Agencji takiego przepisu rangi ustawowej nie było, to tym samym nie mógł z nim zostać nawiązany stosunek powołania.

Należy zauważyć, że w toku postępowania dowodowego ustalono, że w (...) w W. powstały wątpliwości interpretacyjne odnośnie charakteru stosunku pracy zawartego z dyrektorami oddziałów terenowych. Zeznawał o tym ówczesny prezes (...) w W., L. Ś. (k. 230). Wiązały się one z występowaniem dyrektorów oddziałów terenowych do prezesa agencji o zmianę stosunku pracy z powołania na umowę o pracę. Uznano wówczas, że powołanie na stanowisko dyrektora oddziału terenowego stanowi w istocie zawarcie umowy o pracę, a nie akt powołania i tym samym nie jest konieczna żadna modyfikacja tego stosunku pracy. Jakkolwiek te wątpliwości mają przełożenie na stanowisko strony pozwanej w toku niniejszego postępowania, tak należy podkreślić, że wybór powołania jako podstawy nawiązania stosunku pracy nie należy do jego stron. Może być ona stosowana jedynie w ściśle określonych ustawowo przypadkach, co w tej sprawie nie mogło mieć miejsca. Z uwagi bowiem na to, że stosunek pracy z powołania charakteryzuje się łatwością jego rozwiązania przez pracodawcę, interpretacja art. 68 § 1 kp winna być rygorystyczna, a w żadnym razie rozszerzająca.

Ponadto strona powodowa podnosiła, aczkolwiek niekonsekwentnie, że na skutek objęcia przez powoda ww. stanowiska doszło pomiędzy stronami do powstania odrębnego stosunku pracy, mającego charakter tymczasowy (k. 114). W tym zakresie powód wskazywał, że na czas pracy w charakterze dyrektora oddziału terenowego (...) w S. został mu udzielony w sposób konkludentny bezpłatny urlop na poprzednim stanowisku zastępcy kierownika w Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S. (k. 109). W toku postępowania strona powodowa zmodyfikowała to stanowisko, podając że powód poprzez podjęcie pracy w charakterze dyrektora oddziału terenowego (...) w S. nie nawiązał nowego stosunku pracy, a jego dotychczasowy stosunek pracy został uzupełniony o nowe funkcje w ramach trwającego stosunku pracy (k. 179). W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy nie można przyjąć, że pomiędzy R. Z. a pozwaną doszło do powstania tzw. dualizmu stosunków pracy. Wskazać należy, że przepisy co do zasady nie regulują sytuacji, w której strony łączy równolegle więcej niż jedna więź pracownicza. Jako zasadę przyjmuje się jednak pozostawanie tych samych stron w jednym stosunku pracy i takie domniemanie należy stosować w razie wykonywania na rzecz pracodawcy kilku rodzajów pracy podporządkowanej ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2002 r., I PKN 876/00, OSNP 2004/4/60). Z drugiej strony niekiedy w orzecznictwie Sądu Najwyższego dopuszcza się możliwość połączenia się pracownika i pracodawcy więcej niż jednym stosunkiem pracy. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy sprzeciwia się jednak, aby w taki sposób zakwalifikować stosunek pracy stron niniejszego postępowania. Wprawdzie dopuszczalne jest porozumienie stron w sprawie zmiany więzi pracowniczej z umowy o pracę na stosunek powołania na czas określony, po upływie którego następuje reaktywowanie umownego stosunku pracy ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1997 r., I PKN 164/97, OSNP 1998/7/213), to z uwagi na to, że R. Z. nie mógł zostać powołany na stanowisko dyrektora oddziału terenowego w rozumieniu art. 68 kp, należy odrzucić powyższą możliwość.

Na gruncie niniejszej sprawy objęcie przez powoda nowego stanowiska wiązało się tylko z zawarciem przez R. Z. i jego pracodawcę porozumienia co do zmiany warunków pracy i płacy. Należy wskazać, że powód z obiektywnych względów nie mógł sprawować - po objęciu funkcji dyrektora oddziału terenowego (...) w S. - poprzedniego stanowiska, ponieważ wcześniej pracował on jako zastępca kierownika Terenowej Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S.. Zmiana ta wiązała się zatem z dodatkowymi obowiązkami, których wypełnienie wymagało obecności zarówno w siedzibie agencji, jak również w terenie, chociażby na spotkaniach z rolnikami. W sprawie nie mamy zatem do czynienia z wykonywaniem kilku rodzajów pracy podporządkowanej przez jednego pracownika. W związku z powierzeniem powodowi nowego stanowiska otrzymał on podwyżkę wynagrodzenia – wcześniej było one obliczane z zastosowaniem mnożnika kwoty bazowej w wysokości 2,4, a po zmianie – wg mnożnika 5,0. Ponadto przewidziano, że pozostałe warunki umowy o pracę pozostaną bez zmiany (k. 10). R. Z. zaproponowano zatem nowe stanowisko wraz ze zwiększonym wynagrodzeniem, przy zachowaniu dotychczasowych warunków umowy o pracę (wynikających z §3 umowy z dnia 23 grudnia 2010 roku – k. 7). Wystąpienie z taką propozycją stanowiło w istocie ofertę zgodnej modyfikacji warunków umowy (art. 66 kc w zw. z art. 300 kp). Taka zmiana, nawet jeśli wiązała się z wyższym wynagrodzeniem pracownika, wymagała dla swej skuteczności jego zgody ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r.,I PK 512/02, OSNP 2004/22/380), co też powód uczynił. R. Z. podpisał się bowiem pod pismem z dnia 29 października 2013 roku (k. 10), wskazując że akceptuje owe warunki, a następnie wykonywał przez okres niespełna dwóch lat obowiązki dyrektora (...) oddziału (...) w S..

Tym samym nie ulega wątpliwości, że strony nie zawarły wówczas nowej umowy o pracę, a jedynie porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy powoda. Odrębny stosunek pracy musiałby wynikać w takiej sytuacji – wobec domniemania istnienia jednej więzi pracowniczej - wprost z ustaleń stron, a takich w sprawie brak. W szczególności nie potwierdziły się twierdzenia R. Z. (zawarte w jego pismach procesowych), że był zapewniany przez ówczesnego prezesa (...) w W. L. Ś. o tym, że w każdej chwili może wrócić do wykonywania poprzednich obowiązków. Miało to według strony powodowej przemawiać za tymczasowym charakterem jego zatrudnienia na stanowisku dyrektora oddziału terenowego. Świadek L. Ś. zeznał (k. 239v.-240), że nie istniały pomiędzy nim a powodem uzgodnienia, aby R. Z. miał wrócić na poprzednie stanowisko. Wskazał, że nie było takiej możliwości z uwagi na to, że obowiązki zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S. zostały przejęte przez inną osobą. Zaprzeczył przy tym, aby R. Z. miał otrzymać bezpłatny urlop na tym stanowisku. Ponadto dodał, że objęcie przez powoda funkcji dyrektora oddziału terenowego wiązało się wprawdzie ze zmianą warunków jego zatrudnienia, jako że był to awans wewnątrz jednostki, ale jednocześnie stanowiło kontynuację dotychczasowej pracy. Świadek zeznał, że nie można było mówić o dwóch równoległych stosunkach pracy łączących powoda z pozwaną, ponieważ R. Z. byłby wówczas swoim pracodawcą.

W świetle tych okoliczności brak jest podstaw, by uznać, że pozwana udzieliła powodowi w sposób dorozumiany urlopu bezpłatnego na stanowisku zastępcy kierownika Sekcji Zamiejscowej Gospodarowania Zasobem w S.. Ponadto należy zauważyć, że pracodawca prowadził dla powoda jedne akta osobowe, co także sprzeciwia się przyjęciu, że strony łączyły dwa stosunki pracy. Także same strony, jak wynika z zeznań świadka L. Ś., nie traktowały zatrudnienia powoda na stanowisku dyrektora oddziału terenowego jako odrębnego i nowego stosunku pracy, lecz jego kontynuację. Tym samym oświadczenie pełniącego wówczas obowiązki prezesa (...) w W. W. H. o rozwiązaniu z powodem stosunku pracy za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia (k. 14), należy rozumieć jako oświadczenie o wypowiedzeniu R. Z. umowy o pracę; wypowiedzeniu jedynego stosunku pracy łączącego strony. W dokumencie tym powołano się wprawdzie na art. 70 kp, który odnosi się do stosunku pracy na podstawie powołania, za czym przemawia wykładnia systemowa, to jest umiejscowienie tego przepisu w oddziale 1 rozdziału III kodeksu pracy (art. 68-72 kp), dotyczącym właśnie stosunku pracy na podstawie powołania. Jednakże podaną przez stronę pozwaną podstawą prawną, a co za tym idzie, oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę, sąd nie jest w żaden sposób związany. Ocena ta stanowi jedynie oświadczenie wiedzy, a tym samym może być zakwestionowana w toku postępowania, co miało miejsce w rozpoznawanej przez sąd sprawie. Należy zauważyć, że treść tego dokumentu świadczy o tym, że strona pozwana również nie miała pewności co do zakwalifikowania stosunku pracy powoda na podstawie powołania. We wskazanym wyżej oświadczeniu została bowiem wskazana również przyczyna wypowiedzenia, zaś w przypadku rozwiązania stosunku pracy na podstawie powołania z zachowaniem okresu wypowiedzenia, pracodawca może odwołać pracownika ze stanowiska w każdym czasie, bez wskazywania przyczyny (art. 70 § 1 kp).

Po poczynieniu rozważań na temat charakteru stosunku pracy łączącego strony należy przejść do oceny zgodności z prawem oraz zasadności oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę, które R. Z. złożył pracodawca. Powód wypowiedzenie otrzymał w dniu 7 grudnia 2015 roku. Tym samym złożył on odwołanie do sądu zgodnie z obowiązującym wówczas siedmiodniowym terminem na dokonanie tej czynności procesowej, liczonym od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę – art. 44 kp w zw. z art. 264 § 1 kp (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502). Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę zostało złożone na piśmie (art. 30 § 3 kp), zawiera – jak już wskazano wyżej – przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy (art. 30 § 4 kp), a także okres wypowiedzenia, z którego upływem umowa miała zostać rozwiązana (art. 36 § 1 kp w zw. z art. 32 § 2 kp). Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez pracodawcę art. 41 kp, należy wskazać, że okazał się on zasadny. Zgodnie z ww. przepisem, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. W niniejszej sprawie bezspornym było to, że R. Z. przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresie od 25 listopada 2015 roku do 10 marca 2016 roku (k. 53). Tym samym skoro oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę zostało złożone powodowi w dniu 7 grudnia 2015 roku, ponieważ wówczas mógł się zapoznać z jego treścią (art. 61 § 1 kc w zw. z art. 300 kc), to nie ulega wątpliwości, że oświadczenie to zostało złożone w tzw. krótkim okresie ochronnym, w którym obowiązuje zakaz wypowiadania umów o pracę.

Należy zauważyć, że ochrona wynikająca z przepisu art. 41 kp odnosi się jedynie do wypowiedzenia umowy o pracę, nie dotyczy natomiast innych niż umowa źródeł nawiązania stosunku pracy, w tym powołania. Tym też należy tłumaczyć to, że pozwana – twierdząc że strony łączył stosunek pracy na podstawie powołania – nie kwestionowała samego faktu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę w trakcie usprawiedliwionej nieobecności powoda w pracy. Przy przyjęciu, że strony łączył stosunek pracy na podstawie powołania, oświadczenie nie byłoby w tym zakresie prawnie wadliwe. Błędna ocena charakteru stosunku pracy łączącego strony przez pozwaną nie ma jednak znaczenia dla przyjęcia, że do wypowiedzenia powodowi umowy o pracę doszło z naruszeniem przepisu art. 41 kp, dotyczącego wypowiadania umów o pracę.

Jednocześnie powyższe stwierdzenie, biorąc pod uwagę zgłoszone przez powoda żądanie, ograniczające się do odszkodowania na podstawie art. 45 § 1 kp, zwalnia sąd od badania, czy oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę jest uzasadnione. Tym samym ostatecznie sprecyzowane przez powoda żądanie jest w całości uzasadnione. Odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, jednak nie niższej od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Powodowi zaś, jako zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony przez okres ponad 3 lat u pozwanej, przysługiwał trzymiesięczny okres wypowiedzenia (art. 36 § 1 pkt 3 kp). Jako wysokość miesięcznego wynagrodzenia za pracę powoda Sąd przyjął wskazane przez pozwaną miesięczne wynagrodzenie R. Z. wyliczone według zasad jak ekwiwalent za urlop (k. 61). W konsekwencji roszczenie powoda było co do zasady uzasadnione w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę, to jest co do kwoty 62.078,70 zł (20.692,90 zł x 3). Z uwagi jednak na to, że powód wnosił o zasądzenie z tego tytułu odszkodowania w kwocie 57.570,84 zł, sąd – związany granicami żądania (art. 321 § 1 kpc) – uwzględnił je tylko co do wskazanej wyżej kwoty.

W dalszej kolejności Sąd badał zasadność drugiego ze zgłoszonych przez R. Z. roszczeń, dotyczącego odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu. W tym zakresie powództwo znajdowało podstawę prawną w przepisie art. 18 ^3d kp, który stanowi, że osoba wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Taka kumulacja roszczeń majątkowych, to jest wystąpienie z żądaniem odszkodowawczym zarówno na podstawie art. 45 kc, jak i art. 18 ^3d kp, jest dopuszczalna. Naruszenie zasady równego traktowania może mieć bowiem miejsce także w razie różnicowania przez pracodawcę sytuacji pracownika ze względu na jedną z kliku prawnie zabronionych przyczyn, którego efektem jest rozwiązanie stosunku pracy ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2016 r., III PZP 3/16, OSNP 2017/3/27). Do naruszenia zasady równego traktowania pracowników (art. 11 ² kp) może dojść wtedy, gdy różnicowanie sytuacji pracowników wynika z zastosowania przez pracodawcę niedozwolonego kryterium, a więc w szczególności, gdy dyferencjacja praw pracowniczych nie ma oparcia w odrębnościach związanych z ciążącymi obowiązkami, sposobem ich wypełnienia, czy też kwalifikacjami ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II PK 14/07, Lex nr 112134)

Powód wskazywał, że bezpośrednią przyczyną wypowiedzenia mu stosunku pracy były jego przekonania polityczne i w tym upatrywał naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania. Powyższe kryterium jest wskazane wprost w art. 18 ^3a § 1 kp jako przesłanka, którą co do zasady nie może kierować się pracodawca przy rozwiązania stosunku pracy. Jednakże, aby zaktualizowały się podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej, powód miał obowiązek w pierwszej kolejności przytoczyć okoliczności faktyczne, które potwierdzałyby, że został on potraktowany nierówno ze względu na niedozwoloną przyczynę w porównaniu do innej osoby. Powód w toku postępowania ograniczył się jedynie do wskazania, że rzeczą powszechnie znaną jest to, że w dniu 25 października 2015 roku wybory parlamentarne wygrała partia (...), podczas gdy powód objął stanowisko dyrektora oddziału terenowego (...) w S. za rządów (...). Powyższe w żadnym stopniu nie może świadczyć o zasadności żądań R. Z., zwłaszcza w kontekście okoliczności sprawy i przeprowadzonego postępowania dowodowego. Jakkolwiek rację ma powód, że do wypowiedzenia mu umowy doszło już po zmianach politycznych w 2015 roku, to pomija on jednak przy uzasadnieniu swoich twierdzeń to, że zawieszenie go w funkcji dyrektora oddziału terenowego miało miejsce jeszcze w dniu 14 października 2015 roku (k. 13). Doszło do tego zatem przed ww. wyborami parlamentarnymi. Dodatkowo powód został zawieszony w czynnościach przez prezesa (...) w W., L. Ś., czyli tą samą osobę, która powierzyła mu pełnienie funkcji dyrektora oddziału terenowego. Jako przyczynę tej decyzji wskazano toczące się postępowanie karne prowadzone przez prokuraturę dotyczące przetargów organizowanych przez oddział terenowy w S.. Na te okoliczności – jako przyczynę zawieszenia, a następnie odwołania powoda - wskazywali również świadkowie K. F. (k. 184), J. K. (k. 182). Ten ostatni zeznał, że decyzję o zawieszeniu powoda podjęła ówczesna premier E. K. (2), polityk (...). Ponadto świadkowie E. K. (1) (k. 135) i P. K. (k. 185) wskazali, że powód został odwołany ze stanowiska dyrektora oddziału terenowego (...) w S. z uwagi na powstałe napięcia pomiędzy nim a rolnikami.

W toku postępowania dowodowego żaden z przesłuchanych świadków nie potwierdził, jakoby to poglądy polityczne R. Z. stanowiły wyłączną przyczynę wypowiedzenia mu umowy o pracę. Powód nie wykazał zatem, że to niedozwolone kryterium stanowiło podstawę do takiej decyzji jego pracodawcy. Niezależnie od powyższego, należy wskazać, że za dyskryminację nie można uznać każde nierówne traktowanie danej osoby w porównaniu z inną. Jest nią tylko takie zachowanie, które występuje ze względu na odmienność lub odrębność danej osoby i nie jest uzasadnione z punktu widzenia sprawiedliwości opartej na równym traktowaniu wszystkich, którzy znajdują się w takiej samej sytuacji faktycznej lub prawnej. Powód – jak już wspomniano – nie wskazał innej osoby, w stosunku do której został nierówno potraktowany, co uniemożliwia dokonania oceny, czy owe zachowanie miało z punktu widzenia powyższych przesłanek charakter dyskryminujący. W tym miejscu warto wskazać jednak na zeznania świadka J. K. (k. 183), który wprost zeznał, że nie jest tajemnicą, że dyrektor oddziału terenowego jest osobą z nadania politycznego. Jako przykład wskazał m.in. na powoda jako członka (...). Tym samym niezależnie od tego, że powód nie wykazał, że to jego poglądy polityczne stanowiły podstawę, dla której wypowiedziano mu umowę o pracę, to nawet gdyby przyjąć, że to kryterium zdecydowało o decyzji pracodawcy, to nie sposób uznać, że takie zróżnicowanie ma charakter dyskryminujący. W sytuacji, w której dana osoba obejmuje określone stanowisko ze względu na swoją przynależność partyjną, to wówczas musi liczyć się z tym, że wraz z nowym rozkładem sił politycznych będzie musiała ustąpić ze stanowiska. Znaczenie dla pracodawcy ma w tym zakresie zaufanie do pracownika i pewność, że będzie on realizował określoną wizję zarządzania jednostką. Zadaniami (...) było zaś gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa. Słusznie zatem wskazywała strona pozwana w głosach końcowych (k. 275), że zmiana filozofii zarządzania tym mieniem i przestawienie nacisku z zasad wolnorynkowych na politykę prorodzinną, mogło uzasadniać także zmianę na stanowisku dyrektora oddziału terenowego, odpowiedzialnego za realizację nowej wizji. Taki dobór pracownika, w odniesieniu do tej konkretnej sytuacji faktycznej i prawnej, nie może być uznany za obiektywnie nieuzasadniony. Okoliczność ta wyłącza odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 ^3b § 1 kp). Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, roszczenie powoda w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny w sprawie sąd ustalił na podstawie niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków, wymienionych w części faktycznej uzasadnienia. W pozostałym zakresie dowody te okazały się nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności te powołane na okoliczność, czy wypowiedzenie umowy o pracę powoda było uzasadnione czy też nieuzasadnione. Z uwagi bowiem na stwierdzenie, że wypowiedzenie umowy o pracę powoda zostało dokonane z naruszeniem przepisu art. 41 kp, sąd nie rozważał zasadności wypowiedzenia pod względem merytorycznym. Zeznania świadków przesłuchanych w sprawie okazały się jednak istotne dla ustalenia okoliczności związanych z zawieszeniem, a następnie odwołaniem powoda ze stanowiska. Tym samym – jak zostało wykazane powyżej – miały znaczenie w kontekście oceny, czy pracodawca naruszył wobec powoda zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania zeznań świadków. Jakkolwiek oceniali oni różnie pracę R. Z. na stanowisku dyrektora oddziału terenowego (...) w S., tak w sposób rzeczowy wypowiadali się na temat przyczyn odwołania go z tej funkcji. Zeznania te korespondowały ze sobą, jak również ze zgromadzonymi dowodami z dokumentów. Ponadto kluczowe znaczenie dla oceny charakteru stosunku pracy powoda miały zeznania świadka L. Ś.. Opisał on w sposób szczegółowy i wyczerpujący, jak wyglądała zmiana warunków zatrudnienia powoda. Zestawiając to także z problemami interpretacyjnymi na tym tle występującymi w (...) w W. za czasów, gdy był prezesem tej jednostki.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd w punkcie I wyroku zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 57.570,84 zł. Natomiast roszczenie dotyczące odsetek, jako oparte na podstawie art. 481 § 1 kc w zw. z art. 300 kp, zasługiwało na częściowe uwzględnienie. Powód domagał się zasądzenia odsetek od 30 listopada 2015 roku, to jest złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu mu umowy o pracę, co stanowiło za daleko idące roszczenie. Żądanie dotyczące odsetek od odszkodowania przysługującego pracownikowi z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę staje się bowiem wymagalne dopiero w dniu doręczenia pracodawcy odpisu pozwu. Jednakże z uwagi na fakt, że powód w toku procesu rozszerzał powództwo, zasadność roszczenia odsetkowego podlegała zróżnicowaniu. W zakresie kwoty 27.902,52 zł sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następującego po doręczeniu pozwu pozwanemu, to jest od 9 lipca 2016 roku (k. 49). Zaś w odniesieniu co do kwoty objętej rozszerzonym powództwem, to jest 29.668,32 zł, sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następującego po doręczeniu pisma procesowego obejmującego rozszerzenie powództwa, co miało miejsce na rozprawie w dniu 8 marca 2017 roku (k. 182), to jest od dnia 9 marca 2017 roku.

W punkcie II wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, to jest w całości co do żądania dotyczącego odszkodowania z tytułu naruszania zasad równego traktowania w zatrudnieniu oraz częściowo co do roszczenia odsetkowego w odniesieniu do żądania o zasądzenie odszkodowania w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę.

O kosztach procesu sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 100 kpc, zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód wygrał niemalże w całości sprawę, jeśli chodzi o żądanie dotyczące odszkodowania w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę. W związku z powyższym strona pozwana musi zwrócić mu koszty zastępstwa procesowego w wysokości 180 zł, obliczone na podstawie §11 ust. 1 pkt 1 obowiązującego na datę wniesienia pozwu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 490 ze zm) oraz opłatę od pozwu w zakresie, w jakim powód wygrał sprawę, to jest co do kwoty 2.879 zł (57.570,84 x 5%). Łącznie pozwana powinna zatem zwrócić powodowi kwotę 3.059 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Jednocześnie zauważyć należy, że to strona pozwana wygrała w całości sprawę w zakresie roszczenia dotyczącego odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu. Jednakże z uwagi na fakt, że żądanie to zostało zgłoszone w toku postępowania, zgodnie z §4 ust. 2 ww. rozporządzenia wartość stanowiąca podstawę obliczenia opłaty od tego roszczenia może być uwzględniona dopiero poczynając od następnej instancji. Stronie pozwanej nie przysługuje zatem roszczenie o zwrot kosztów zastępstwa procesowego w tym zakresie w odniesieniu do rozstrzygnięcia sądu I instancji.

W punkcie czwartym wyroku sąd zwrócił powodowi od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 1.842 zł tytułem nadpłaconej opłaty od pozwu. Powód uiścił opłatę w wysokości 5.581 zł od pierwotnie zgłoszonego żądania (przywrócenie do pracy), które w toku postępowania zmodyfikował. Zgodnie z ostatecznie sprecyzowanym roszczeniem powinien on ponieść opłatę w wysokości 3.739 zł (74.761,12 zł x 5%). Tym samym powodowi należy zwrócić różnicę pomiędzy tymi kwotami, to jest 1.842 złotych.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art. 477 ² § 1 kpc.

Z :

(...),

(...)

(...),

(...)

(...)