UZASADNIENIE

Powód B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. S. kwoty 15.623,58 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie.

W uzasadnieniu podał, że nabył wierzytelność od pierwotnego wierzyciela (...) Banku S.A., z którym pozwany zawarł w dniu 15.11.2010 r. umowę pożyczki. Wobec braku spłaty zadłużenia wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki została sprzedana na rzecz powoda. Łączna wysokość zadłużenia pozwanego została stwierdzona dokumentem księgowym w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda.

Pozwany S. S. wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu przyznał, że w dniu 15 listopada 2010r. zawarł z E. umowę pożyczki. Wskazał, iż roszczenie stało się wymagalne w dniu 25.11.2011 r. na skutek wypowiedzenia umowy pożyczki. Bank jest podmiotem, który prowadzi działalność gospodarczą, a więc termin przedawnienia wynosi trzy lata. Podniósł zatem zarzut przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2017r. Sąd Rejonowy w Giżycku oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił, że na mocy umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 15.11.2010 r. (...) Bank S.A. z siedzibą we W. udzielił pozwanemu S. S. pożyczki w kwocie 10.070,51 zł.

Wobec braku spłaty należności w terminie w dniu 18 grudnia 2012 r. (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), któremu postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Giżycku nadal klauzulę wykonalności.

W oparciu o wskazany tytuł wykonawczy Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wołominie prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 7352/13. Postanowieniem z dnia 28 lutego 2014 r. postępowanie zostało umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.

Na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 2 września 2014 r. pożyczkodawca zbył na rzecz powoda B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G. szereg wierzytelności, w tym wierzytelność z tytułu umowy pożyczki z dnia 15.11.2010 r.

Powód bezskutecznie wzywał pozwanego do spłaty należności.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności odniósł się do podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia. Roszczenie powoda było związane z prowadzoną przez niego działalnością, a zatem zastosowanie znajdzie trzyletni termin przedawnienia. W niniejszym stanie faktycznym dokumenty przedłożone przez strony nie pozwalały, zdaniem Sądu Rejonowego, stwierdzić daty wymagalności roszczenia. Sąd uznał zatem, iż roszczenie stało się wymagalne najpóźniej z dniem wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego – tj. 18 grudnia 2012 r.

Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało do dnia 27 listopada 2015 r. jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. W konsekwencji nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie mógł powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie wszczęciem na jego podstawie postępowania egzekucyjnego. Sąd Rejonowy przyjął, że w niniejszej sprawie nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu na mocy postanowienia Sądu z dnia 31 grudnia 2012 r. oraz wszczęcie postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 7352/13 nie skutkowały przerwaniem biegu przedawnienia dochodzonego roszczenia.

W związku z powyższym, przyjmując datę wymagalności roszczenia na dzień 18 grudnia 2012 r. oraz 3-letni termin przedawnienia, Sąd Rejonowy stwierdził, że w dniu wniesienia pozwu, tj. 24 listopada 2016 r. należność składająca się na wierzytelność główną była już przedawniona. Powyższe odnosi się również do odsetek za opóźnienie.

Powód zaskarżył powyższy wyrok w całości. W apelacji zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

a) braku ustalenia, że strona powodowa w piśmie z dnia 24 stycznia 2017r. wskazała wpłaty strony pozwanej, co skutkowało zrzeczeniem się przez pozwanego zarzutu przedawnienia, a czego nieuwzględnienie skutkowało oddaleniem powództwa w sprawie;

b) nieprawidłowym ustaleniu, że brak było czynności odnoszących skutek w sferze biegu terminu przedawnienia, podczas gdy czynnościami wpływającymi na ten bieg były wpłaty dokonywane przez stronę pozwaną w okresach od dnia 5 maja 2015r. do dnia 4 kwietnia 2016r., które to wpłaty stanowiły o niewłaściwym uznaniu roszczenia przez stronę pozwaną;

2. naruszenie prawa procesowego poprzez obrazę przepisów art. 241 k.p.c. w zw. z art. 208 § 1 ust. 5 k.p.c., polegające na niezastosowaniu i braku przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego, a mianowicie:

a) wezwania powoda do wyjaśnienia spornych okoliczności dotyczących sprawy, a w szczególności wpłat strony pozwanej, podczas gdy Sąd bez uprzedniego wezwania powoda do wyjaśnienia tych kwestii całkowicie je pominął i uznał, że roszczenie uległo przedawnieniu;

b) wezwania strony pozwanej do złożenia wyjaśnień w zakresie wpłat dokonywanych przez stronę pozwaną od dnia 5 maja 2016r. do dnia 4 kwietnia 2016r.;

3. naruszenie prawa materialnego poprzez:

a) naruszenie art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. w zw. z art. 124 § 1 k.c. polegające na jego niezastosowaniu w sytuacji, w której strona pozwana dokonywała szeregu wpłat w okresie od dnia 5 maja 2015r. do dnia 4 kwietnia 2016r. na rzecz powoda, co wskazuje zamiar spłaty roszczenia i zrzeczenie się zarzutu przedawnienia;

b) naruszenie art. 117 k.c. polegające na jego błędnym zastosowaniu i uznaniu, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu przed dniem wniesienia pozwu do Sądu Rejonowego, co skutkowało oddaleniem powództwa.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z pozwem oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu za obie instancje. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Jednocześnie wniósł o dopuszczenie dowodów z dokumentów na okoliczność uznania roszczenia przez stronę pozwaną oraz dowodu z przesłuchania stron na okoliczność ustalenia zamiaru strony pozwanej przy dokonywaniu wpłat w okresie od 5 maja 2015r. do 4 kwietnia 2016r.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji, wskazując na trafność orzeczenia Sądu Rejonowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd drugiej instancji podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, że pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, co prowadziło do oddalenia powództwa. Wprawdzie zgodzić się należy z apelującym, że Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do podnoszonych przez powoda okoliczności zapłaty części roszczenia, jednak ostatecznie zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Bezspornym jest, że dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie związane jest z prowadzeniem przez powoda działalności gospodarczej. Zgodnie zatem z art. 118 k.c. termin przedawnienia wynosi trzy lata. Sąd Rejonowy jako termin wymagalności roszczenia wobec pozwanego przyjął najpóźniejszą możliwą datę, tj. datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego - 18 grudnia 2012r. Termin przedawnienia upływał zatem 18 grudnia 2015r. Jak słusznie przyjął Sąd Rejonowy czynność wszczęcia egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego wywołuje skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela uwidocznionego w treści bankowego tytułu egzekucyjnego. Wszczęcie więc postępowania egzekucyjnego o sygnaturze akt Km 7352/13 nie skutkowało przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem.

Natomiast już w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, w piśmie procesowym z dnia 24 stycznia 2017r. powód podał, że pozwany uiścił w okresie od 5 maja 2015r. do 4 kwietnia 2016r. 12 wpłat po 20 zł. Pismo powyższe było odpowiedzią powoda na podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Zdaniem powoda częściowe wykonanie zobowiązania przez pozwanego było uznaniem niewłaściwym długu i zniweczyło zarzut pozwanego przedawnienia roszczenia. Do pisma powód nie dołączył żadnych dowodów wpłat deklarowanych kwot.

Tymczasem w odpowiedzi na powyższe pismo powoda pozwany w piśmie z dnia 14 lutego 2017r. (doręczonym pełnomocnikowi powoda 20 lutego 2017r.) zaprzeczył aby uiścił na rzecz powoda jakąkolwiek kwotę na poczet zobowiązania dochodzonego pozwem. Swoje stanowisko podtrzymał na rozprawie apelacyjnej, dodając, że żaden z rachunków wskazanych na dołączonych do apelacji dowodów wpłat nie należy do pozwanego. Pomimo takiego stanowiska pozwanego powód nie wykazał żadnej inicjatywy dowodowej aby udowodnić, że doszło jednak do zniweczenia skutków przedawnienia wobec częściowej spłaty przez pozwanego zadłużenia. Zgodnie zaś z art. 6 k.c. to na powodzie spoczywał ciężar dowodu nieskutecznego zarzutu przedawnienia, gdyż to on z tego faktu chciał wywieść korzystne dla siebie skutki. Zupełnie niezasadne są zarzuty apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 241 k.p.c. w zw. z art. 208 § 1 ust. 5 k.p.c. poprzez niewezwanie powoda do wyjaśnienia spornych okoliczności. Brak było jakichkolwiek uzasadnionych podstaw do działania Sądu I instancji z urzędu. Powód jeszcze przed rozprawą otrzymał na piśmie stanowisko pozwanego, mimo to pozostał bierny. Nie sposób wymagać od Sądu aby z urzędu prowadził postępowanie dowodowe mające na celu wykazanie zasadności żądań pozwu, przy braku inicjatywy dowodowej powoda.

Sąd powinien podjąć z urzędu inicjatywę dowodową w szczególnych przypadkach, do których zalicza się między innymi sytuacje, gdy stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego grozi naruszenie interesu podlegającego szczególnej ochronie, wobec niepodjęcia przez nią właściwych czynności, mimo stosownych pouczeń sądu. Taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie, gdzie powód był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika.

Natomiast wymóg wydania zarządzenia na podstawie art. 208 § 1 ust. 5 k.p.c. obejmuje jedynie te sytuacje, w których strony złożyły już wnioski dowodowe w sprawie, wraz z wnioskami służącymi przygotowaniu rozprawy (art. 187 § 2 k.p.c.). Ograniczona możliwość dopuszczania i przeprowadzania dowodów przez sąd z urzędu wyklucza także działanie w tym zakresie z urzędu przewodniczącego przygotowującego rozprawę. Ustawodawca daje temu wyraz, uprawniając w art. 208 § 1 pkt 3 i 4 k.p.c. przewodniczącego do wezwania na rozprawę jedynie tych świadków i biegłych, którzy zostali przez stronę wskazani. Tym samym należy uznać, że przewodniczący zarządzi przedstawienie dokumentów, przedmiotów oględzin i innych dowodów tylko wówczas, gdy strona o to zawnioskuje.

Skoro zatem powód nie przedstawił żadnych dowodów uzasadniających jego stanowisko o uznaniu roszczenia przez pozwanego i zniweczeniu tym samym zarzutu przedawnienia, to ostatecznie słusznie Sąd Rejonowy przyjął skuteczność podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Tym samym zarzuty apelacji naruszenia prawa materialnego Sąd II instancji uznał za niezasadne.

Dowody zgłoszone przez powoda w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy pominął jako spóźnione (zresztą pozwany, jak wskazano wyżej, zaprzeczył aby którykolwiek z rachunków wskazanych na dowodach wpłat należał do niego).

W tych warunkach, mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

Krystyna Skiepko Bożena Charukiewicz Mirosław Wieczorkiewicz

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE