UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił Z. B. prawa do emerytury, z uwagi na brak 15- letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku ślusarz- spawacz, ponieważ w oparciu o przedłożoną dokumentację brak jest możliwości ustalenia we jaki okresie wnioskodawca wykonywał pracę przy spawaniu na stanowisku ślusarza gazowego i elektrycznego, jak również w jakim okresie i w jakim charakterze pracował na stanowisku ślusarza.

Od decyzji powyższej odwołanie w dniu 16 sierpnia 2017 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy wskazując, że Z. B. w okresach od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w B. wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku spawacza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. B., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 3 lipca 2017 roku wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Wnioskodawca od dnia 1 czerwca 2017 roku jest uprawniony do emerytury pomostowej.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 20 czerwca 2017 roku k.17 akt o emeryturę pomostową)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 26 lat, 1 miesiąc i 18 dni w tym 25 lat 11 miesięcy i 11 dni okresów skałkowych oraz 2 miesiące i 7 dni okresów nieskładkowych.

ZUS zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych 11 lat 8 miesięcy i 20 dni.

ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku ślusarz- spawacz.

(dowód: decyzja ZUS z 1 sierpnia 2017 roku k. 14 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie
k. 8-9 akt sprawy)

Wnioskodawca ukończył zasadniczą szkołę zawodową zawód w zawodzi ślusarz-spawacz. Posiada on przeszkolenie spawalnicze w zakresie podstawowy ze spawania acetylenowego od 3 maja 1975 roku i ze spawania elektrycznego od 29 czerwca 1987 roku oraz ze spawania w osłonie CO2 od 28 grudnia 1990 roku

(dowód: książeczka spawacza 8-11 akt emerytalnych, kwestionariusz osobowy akt osobowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2018 roku od minuty 12:29 do minuty 17:13k. 15-17 akt sprawy)

W okresie od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku ślusarza- spawacza w (...) – Zakładzie Produkcji (...) w B. na Oddziale (...).

Następnie w okresie od dnia 15 września 1987 roku do dnia 24 lutego 1988 ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w Bułgarii w miejscowości K. na stanowisku monter rurociągów, monter konstrukcji stalowych- spawacz.

Po powrocie z budowy eksportowej w dniu 15 marca 1988 roku wnioskodawca wrócił do macierzystego zakładu pracy na poprzednie stanowisko ślusarza-spawacza oddział (...).

Następnie w okresie od dnia 17 września 1988 roku do dnia 22 grudnia 1988 roku oraz od 16 stycznia 1989 roku do 21 kwietnia 1989 roku ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w Czechosłowacji w miejscowości O. na stanowisku ślusarza-spawacz. Następnie do 30 kwietnia 1989 roku wnioskodawca przebywała na urlopie.

Po powrocie z budowy eksportowej w dniu 2 maja 1989 roku wnioskodawca wrócił do macierzystego zakładu pracy na poprzednie stanowisko ślusarza-spawacza na oddział (...) , które pełnił do końca zatrudnienia tj. 30 kwietnia 1992 roku.

Od dnia 1 kwietnia 1990 roku Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. przejęło Zakład Produkcji (...) w B..

Od dnia 1 marca 1991 roku wnioskodawca rozpoczął prace na oddziale (...).

Dnia 1 września 1991 roku w Przedsiębiorstwo Produkcji (...) k. B. wydzierżawiło wydziały produkcyjne (...), (...) oraz (...) wraz ze środkami produkcji Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowemu (...) Spółce z o.o. i wnioskodawca przeszedł na zasadzie porozumienia między zakładami na podstawie art. 23^{(

1)} k.p.

(dowód: świadectwo pracy z 3 kwietnia 2001 roku k. 7 akt emerytalnych, umowa o pracę z dnia 11 stycznia 1983 roku akt osobowych, umowa o pracę na czas określony z dnia 28 sierpnia 1987 roku akt pracowniczych, angaż z dnia 15 marca 1988roku akt osobowych, umowa na czas określony z dnia 6 września 1988 roku akt osobowych, umowa na czas określony z dnia 10 stycznia 1989 roku akt osobowych, rozwiązanie umowy o prace na budowie eksportowej akt osobowych, angaż z dnia 5 maja 1989 roku akt osobowych, angaż z dnia 21 marca 1991 roku akt osobowych, pismo z dnia 7 maja 1990 roku akt osobowych, pismo z dnia 25 lipca 1991 roku akt osobowych, rozwiązanie umowy o pracę z dnia 23 marca 1992 roku akt osobowych )

Zakłady pracy, w których pracował wnioskodawca zajmowały się wytwarzaniem konstrukcji stalowych, na potrzeby budowy (...). Wnioskodawca pracował w brygadzie spawaczy. Była jeszcze osobna brygada monterów.

Do obowiązków skarżącego w całym spornym okresie tj. od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku należało spawanie konstrukcji stalowych na gotowo. Spawanie odbywało się metodą CO² i elektryczną.

Stanowiska spawalnicze znajdowały się na hali, która znajdowała się na terenie budowy (...). Stanowiska spawaczy były oddzielone od innych stanowisk kotarą. Na hali panowało duże zapylenie i duży hałas.

Wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia wykonywał te same obowiązki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: zeznania świadka W. W. protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2018 roku od minuty 3:21 do minuty 8:35 k. 15-17 akt sprawy, zeznania świadka P. K. protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2018 roku od minuty 8:35 do minuty 12:29 k. 15-17 akt sprawy, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2018 roku od minuty 12:29 do minuty 17:13k. 15-17 akt sprawy, książeczka spawacza 8-11 akt emerytalnych)

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., k/B. w dniu 3 kwietnia 2001 roku wystawiła Z. B. świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych. W świadectwie tym zaświadczył, że w okresie od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1989 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku

wnioskodawca będąc zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarz-spawacza wykonywał prace w warunkach szczególnych, wymienione w Wykazie A, Dz. XIV, poz.12 oraz pkt 9 i 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 3 kwietnia 2001 roku k.7 akt emerytalnych )

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
-: ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami pozostawało to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) ukończył 60 lat i nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., k/B. (wcześniej Kombinat (...) oraz Przedsiębiorstwo Produkcji (...)) był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach osobowych i emerytalnych Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresach od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1989 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że organ rentowy uznał, iż stanowisko ślusarz-spawacz nie zostało wymienione w Zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku i nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wprawdzie w świadectwie pracy oraz dokumentach pracowniczych z tego okresu stanowisko wnioskodawcy jest określane jako ślusarz-spawacz, nie mniej o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy.

Charakter pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: W. W. oraz P. K., którzy w spornym okresie pracowali razem z Z. B. oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych.

Świadkowie W. W. oraz P. K. potwierdzili, że spornych okresach od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze. Do obowiązków skarżącego należało spawanie na gotowo. Spawanie odbywało się metodą CO² i elektryczną. Prace te były wykonywane na hali produkcyjnej, gdzie panowało duże zapylenie oraz hałas. Wnioskodawca nie miał innych obowiązków, pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jakichkolwiek dowodów, które podważałyby wiarygodność złożonych zeznań.

Prace przy spawaniu ustawodawca zalicza do prac w warunkach szczególnych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w Wykazie A Dziale XIV, poz. 12 - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Wnioskodawca takie prace wykonywał w całym spornym okresie. Okoliczności tej nie niweczy fakt, iż w dokumentacji pracowniczej stanowisko zajmowane przez skarżącego było określane jako ślusarz-spawacz. O szczególnych warunkach zatrudnienia nie decyduje bowiem nazwa stanowiska pracy, jak chce tego organ rentowy, ale faktycznie wykonywane obowiązki, a te jak wynika zeznań świadków, polegały na wykonywaniu prac przy spawaniu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie świadkowie potwierdzili, że w zakładzie pracy była praktyka, iż w angażach wpisywano pracownikom zawód wyuczony a nie faktycznie wykonywany.

Dlatego też Sąd Okręgowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia od dnia 12 stycznia 1983 roku do dnia 14 września 1987 roku oraz od dnia 2 maja 1989 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki do nabycia emerytury, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem (...) 2017 roku tj. z pierwszym dniem miesiąca w którym złożył wniosek o emeryturę , gdyż była to ostatnia przesłanka, od spełnienia której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu obowiązującym od 17 października 2016 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm. )

WYROK

UZASADNIENIE