UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 listopada 2016r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) przeciwko I. K. o zapłatę oddalił powództwo i zasądził od powodów J. G. (1) i D. R. (1) solidarnie na rzecz pozwanej I. K. kwotę 1 217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 11 maja 2016 roku powódki J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) wniosły o zasądzenie od pozwanej I. C. kwoty 1.605,70 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty, a nadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, jak również uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

W uzasadnieniu pozwu powódki wskazały, że dochodzone roszczenie wynika z niezapłaconego przez pozwaną czesnego za uczęszczanie do szkoły prowadzonej przez spółkę powódek w kwocie 700 zł oraz skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia wypisania się pozwanej ze szkoły do dnia wniesienia pozwu w wysokości 905,70 zł.

W dniu 30 maja 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. w postępowaniu upominawczym wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty.

Od powyższego orzeczenia pozwana I. K. (uprzednio C.) w dniu 14 czerwca 2016 roku wniosła sprzeciw, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. Pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczenia.

Na terminie rozprawy w dniu 28 listopada 2016 roku ustanowiony w sprawie pełnomocnik pozwanej podtrzymał zgłoszony przez nią zarzut przedawnienia i wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy w oparciu o przedstawione dowody ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) są wspólniczkami spółki cywilnej prowadzącej działalność oświatową pod nazwą (...) spółka cywilna (...) z siedzibą w P..

W dniu 15 czerwca 2004 roku I. C. (obecnie K.) złożyła do (...) w P. podanie o przyjęcie do (...) na poziomie podstawowym na rok szkolny 2004/2005. Podanie nie zostało podpisane.

I. C. (obecnie K.) została wpisana do księgi uczniów i studentów we wrześniu 2004 roku.

W dniu 20.01.2014r. przez (...) spółka cywilna (...) z siedzibą w P. zostało sporządzone ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 700 złotych tytułem wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez (...) na rzecz I. C. (obecnie K.) usług edukacyjnych w roku szkolnym 2004/2005 wraz z odsetkami w kwocie 857,45 zł.

Mając takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszym procesie powódki dochodziły zapłaty czesnego za świadczenie na rzecz pozwanej usług edukacyjnych.

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy strony niniejszego procesu skutecznie zawarły umowę o świadczenie usług edukacyjnych.

Bezsporne w niniejszym procesie jest, że I. C. złożyła w dniu 15 czerwca 2004 roku podanie o przyjęcie do (...) na poziomie podstawowym na rok szkolny 2004/2005. Podanie nie zostało przez pozwaną podpisane. Bezsporne jest również to, że została ona wpisana do księgi uczniów i studentów prowadzonej przez szkołę. Pomimo, iż brak jest jakiegokolwiek dokumentu świadczącego o zawarciu przez strony umowy o świadczenie usług, to można przyjąć, iż strony łączyła ustna umowa, której treści Sąd nie miał możliwości ocenić w zakresie sposobu jej wykonania, bowiem na okoliczność treści umowy nie przedstawiono żadnego dowodu. Sąd nie miał również możliwości zweryfikować okoliczności, czy pozwana w ogóle podjęła naukę w szkole, wobec jej biernej postawy procesowej, wyrażającej się wyłącznie poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia.

Ustna umowa o świadczenie usług edukacyjnych łącząca strony stanowi umowę cywilną, do której na podstawie art. 750 k.c. znajdują zastosowanie przepisy o zleceniu, w tym także okresy przedawnienia z art. 750 ust. 2 k.c. Zgodnie z istotą tej umowy, szkoła ma obowiązek przeprowadzić zajęcia edukacyjne z należytą starannością oraz zgodnie z programem nauki, a obowiązkiem pobierającego naukę jest zapłata stosownego wynagrodzenia (art. 734 § 1 k.c. w zw. z art. 735 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c.).

Bez względu jednak na ocenę skuteczności zawarcia umowy nie ulega wątpliwości, że nawet gdyby pozwana była słuchaczem szkoły, to roszczenie powódek z tego tytułu jest przedawnione.

Zgodnie z art. 751 k.c. pkt 2 z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Przedawnienie wskazanych roszczeń w powołanym przepisie dotyczy osób przyjmujących zlecenie, o ile posiadają one status osób trudniących się zawodowo czynnościami w postaci utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, a więc usługami w tym zakresie albo osób utrzymujących zakłady przeznaczone do świadczenia usług polegających na utrzymaniu, pielęgnowaniu, wychowaniu lub nauce. Osobami „zawodowo trudniącymi się” wskazanymi usługami są osoby, które świadczą usługi w ramach wykonywanej profesjonalnej działalności. Zawodowe wykonywanie działalności odnosi się natomiast do wykonywania tej działalności w celach zarobkowych, w sposób ciągły i zorganizowany. Jednocześnie nie oznacza to, że muszą one być wykonywane w ramach działalności gospodarczej, bowiem działalność zawodowa nie może być utożsamiana z działalnością gospodarczą, chociażby z uwagi na nadanie tym pojęciom różnych zakresów przez przepisy Kodeksu cywilnego. W odniesieniu do drugiej grupy osób wskazanych w przepisie należy wskazać, iż utrzymywanie zakładu służącego świadczeniu określonych usług przesądza o stałym i zorganizowanym wykonywaniu działalności w tym zakresie, co dowodzi prowadzeniu we własnym imieniu działalności zawodowej. Wyjaśnienia wymaga jeszcze, że pojęcie „zakład” nie musi wiązać się z działalnością gospodarczą, w odróżnieniu od pojęcia „przedsiębiorstwo”, zdefiniowanego w art. 55 1 k.c., natomiast pojęciem „osoba” objąć należy nie tylko osoby fizyczne, ale również osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (art. 33 1 § 1 k.c.).

W ocenie Sądu, niepubliczna szkoła powódek jest podmiotem, który w sposób stały i zorganizowany świadczy usługi edukacyjne. Jest to placówka nastawiona na zysk poprzez odpłatne i systematyczne wykonywanie przez nią zajęć dydaktycznych, a więc wykonywaniem działalności w sposób zawodowy i we własnym imieniu oraz w sposób zorganizowany i ciągły. Ponadto działalność powódek charakteryzuje się niewątpliwie powtarzalnością działań i uczestnictwem w obrocie prawnym. Z powyższego wynika, iż działalność strony powodowej jest w ocenie Sądu działalnością zawodową w rozumieniu przepis art. 751 pkt 2 k.c.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż roszczenie powódek przedawniło się z upływem dwuletniego terminu określonego w art. 751 k.c., tj. 17 września 2007 roku (w związku z datą wypisania słuchacza ze szkoły, ujętą w księdze uczniów i studentów – tj. w dniu 17.09.2005 r.).

Na marginesie należy zaznaczyć także, iż nawet gdyby przyjąć, że w niniejszej sprawie mógł mieć zastosowanie ogólny termin przedawnienia wskazany w art. 118 k.c., to również i ten termin upłynął, skoro pozwana miała być studentką w roku akademickim 2004/2005, zaś pozew wpłynął do sądu dopiero 11 maja 2016r. Powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wiedząc o zgłoszonym zarzucie przedawnienia roszczenia nie wykazali bowiem żadnymi dokumentami daty wymagalności opłaty za rok akademicki 2004/2005 późniejszej, niż maj 2006 r.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c. i zasądził od powódek J. G. (1), D. R. (1), I. P. (1) solidarnie na rzecz pozwanej I. K. kwotę 1.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na zasądzoną kwotę składają się: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia w imieniu powódek złożył ich pełnomocnik zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił

I. mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

1.1. podanie o przyjęcie do (...) nie stanowi umowy obejmującej uczęszczanie przez Pozwaną do (...) [dalej: umowa edukacyjna] zawartej pomiędzy Stronami;

1.2. Powód nie złożył Pozwanej oświadczenia woli o zawarciu umowy edukacyjnej z Pozwaną;

1.3. Strony nie zawarły umowy edukacyjnej, w tym również nie zawarły umowy edukacyjnej w formie ustnej;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz fragmentu (...)w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Strony zawarły stosowną umowę edukacyjną a Powód złożył stosowne oświadczenie woli o zawarciu umowy edukacyjnej;

2. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

2.1. Pozwana nie była słuchaczem (...);

2.2. Pozwana nie uczęszczała do (...) w terminie wskazanym w pozwie;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz fragmentu (...) w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Pozwana była słuchaczem (...) oraz uczęszczała na zajęcia;

3. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

3.1. Strony umówiły się na czesne stanowiące świadczenie okresowe w wysokości 100 zł za miesiąc nauki;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz Postanowienia Organu Prowadzącego w sprawie opłat czesnego w (...)powołane w pozwie, prowadzą do wniosku, że Strony umówiły się na czesne stanowiące świadczenie jednorazowe w wysokości wskazanej w pozwie, które zostało podzielone na raty w wysokości 100 zł [płatne miesięcznie];

4. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

4.1. (...) stanowią szkołę wyższą w myśl przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych powołane w pozwie, prowadzą do wniosku, że (...) stanowią szkołę niepubliczną w myśl ustawy o systemie oświaty;

5. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

5.1. Pozwana nie pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia pieniężnego w postaci obowiązku zapłaty czesnego;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...), Postanowienia Organu Prowadzącego w sprawie opłat czesnego w (...) powołane w pozwie, oraz fragmentu (...) w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Pozwana nie uiściła należnego czesnego Powodowi;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. Art. 60 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że złożenie podania o przyjęcie do (...)nie jest wystarczające do stwierdzenia złożenia przez Pozwaną oświadczenia woli o chęci pobierania nauki w (...) i w konsekwencji uznanie, że nie doszło do zawarcia umowy edukacyjnej.

2. art. 751 pkt 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i w konsekwencji błędne uznanie, że Powód zawodowo trudni się czynnościami związanymi z utrzymaniem, pielęgnowaniem lub nauką lub że utrzymują zakład w postaci (...)na ten właśnie cel przeznaczony i w konsekwencji uznanie, że roszczenia z tytułu umowy edukacyjnej przedawniają się z upływem 2 lat, w konsekwencji uznanie, że Pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia;

3. art. 160a ust. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez jego błędne zastosowanie w konsekwencji błędne uznanie, że roszczenie Powoda o zapłatę czesnego przedawnia się z upływem lat trzech, w konsekwencji uznanie, że Pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia;

4. art. 118 k.c. w zw. z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zw. z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty poprzez ich częściowe niezastosowanie i częściowe błędne zastosowanie w konsekwencji błędne uznanie, że prowadzenie (...) stanowi działalność gospodarczą w myśl art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w konsekwencji uznanie, że doszło do przedawnienia roszczenia o zapłatę czesnego dochodzonego pozwem, podczas gdy zgodnie z art. 118 k.c. w zw. z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty działalność ta nie stanowi działalności gospodarczej a termin przedawnienia dla tego typu roszczeń wynosi 10 lat;

5. art. 481 § 1 k.c. poprzez błędne jego zastosowanie i w konsekwencji oddalenie powództwa w zakresie roszczenia o skapitalizowane odsetki ustawowe od świadczenia pieniężnego w postaci czesnego za okres od pierwszego dnia po ukończeniu przez Pozwaną nauki w ramach (...) do dnia złożenia pozwu oraz w zakresie roszczenia o odsetki ustawowe od świadczenia pieniężnego w postaci czesnego za okres od dnia następującego po dniu złożenia pozwu do dnia zapłaty;

III. Powołując się na powyższe zarzuty skarżące wnosiły o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez:

1. Zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda kwoty 1605,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następującego po dniu złożenia pozwu do dnia zapłaty;

2. ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto wniosły o obciążenie Pozwanej na rzecz Powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na apelacje pełnomocnik pozwanej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódek jest bezzasadna.

Niekwestyjnym jest bowiem, iż z samych przytoczonych przez powódki w pozwie okoliczności faktycznych wynika, iż powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia i to nawet wtedy gdyby przyjąć za stanowiskiem strony powodowej, że termin ten wynosi zgodnie z art. 118 k.c. lat 10.

W apelacji skarżące za pośrednictwem swojego pełnomocnika starają się dowodzić, iż powódka pozostawała uczennicą (...) do 01.03.2007 roku, a co za tym idzie termin przedawnienia jeszcze nie minął. Tymczasem twierdzenia te mają się nijak do materiału zgromadzonego w sprawie albowiem z księgi uczniów (...)wynika, iż pozwana została wypisana ze szkoły 17.09.2005 roku. Na dodatek w pozwie powódki jako datę wymagalność roszczenia wskazały 01.07.2005 roku. Zatem przyjmując rozumowanie strony powodowej wynikające z samego pozwu najpóźniej w dniu 01.07.2005 roku ewentualnie w chwili wykreślenia ze szkoły to jest 17.09.2005 roku roszczenie było wymagalne i mimo to najdłuższy termin przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c. upłynął jeszcze przed dniem wniesienia pozwu. Skoro zatem pozew został złożony do sądu w 2016 roku to powództwo z uwagi na podniesiony skutecznie zarzut przedawnienia podlegało oddaleniu o czym słusznie orzekł Sąd zaskarżonym wyrokiem.

W związku z powyższym nie zachodzi potrzeba oceny pozostałych zarzutów przytoczonych w apelacji gdyż z uwagi na przedawnienie są one bezprzedmiotowe i pozostają bez wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Dlatego też, mając na względzie wszystkie powyższe rozważania, Sąd II instancji na podstawie art. 385 kpc i art. 505¹² § 3 kpc oddalił apelację powódek jako nieuzasadnioną.

O kosztach procesu miedzy stronami za instancję odwoławczą orzeczono na zasadzie art. 98 kpc przez zasądzenie solidarnie od powódek, które przegrały proces w instancji odwoławczej na rzecz pozwanej kosztów, na które składają się poniesione przez pozwaną koszty zastępstwa procesowego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE