WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Sebastian Mazurkiewicz (spr.)

Sędziowie: SO Maciej Schulz

SR del. Justyna Dołhy

protokolant: p.o. protokolanta sądowego Anna Tarasiuk

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 17 stycznia 2018 r.

sprawy G. D., syna A. i H., ur. (...) w W.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie

z dnia 27 marca 2017 roku sygn. akt III K 279/16

I. zmienia zaskarżony wyrok, w ten sposób, że:

1. ustala, że czyn opisany w punkcie IV. komparycji skazany G. D. popełnił w dniu 16 listopada 2002 roku;

2. ustala, że drugi z czynów opisanych w punkcie VIII. komparycji skazany G. D. popełnił w dniu 23 sierpnia 2013 roku;

3. ustala, że w zakresie kary opisanej w punkcie VI. komparycji postanowieniem z dnia 5 października 2012 roku, w sprawie o sygn. akt III Kow 1536/12/wz skazany G. D. został warunkowo przedterminowo zwolniony z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, zaś postanowieniem z dnia 20 grudnia 2013 roku w sprawie o sygn. akt VIII Kow 3969/13 odwołano skazanemu warunkowe przedterminowe zwolnienie i zarządzono wykonanie reszty pozostałej do wykonania kary i kara ta obecnie podlega wykonaniu;

4. uchyla rozstrzygnięcia z punktów I., III. i IV sentencji;

5. na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 kk łączy kary łączne opisane w punktach VI. (sygn. akt III K 1374/08) i XII. (sygn. akt III K 186/14) komparycji oraz kary opisane w punktach X. (sygn. akt. III K 329/14) i XI. (sygn. akt III K 1101/13) komparycji i wymierza G. D. karę łączną 10 (dziesięciu) lat pozbawienia wolności;

6. na podstawie art. 572 kpk umarza postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego, obejmującego kary opisane w punktach od I. do V. oraz od VII. do IX. komparycji;

7. na podstawie art. 577 kpk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza skazanemu okresy od 6 marca 2014 roku do 7 marca 2014 roku, od 12 lipca 2013 roku do 13 lipca 2013 roku, od 3 stycznia 2014 roku do 4 stycznia 2014 roku, od 15 grudnia 2016 roku do 27 marca 2017 roku, od 25 września 2008 roku do 15 lutego 2011 roku oraz od 14 czerwca 2011 roku do 5 października 2012 roku;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. R. G. kwotę 177,12 zł, obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w drugiej instancji oraz podatek VAT;

V. wydatkami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Maciej Schulz SSR del. Justyna Dołhy

Sygn. akt VI Ka 791/17

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Wniesienie apelacji spowodowało zmianę zaskarżonego wyroku. Stało się to jednak na skutek okoliczności dostrzeżonych przez Sąd Okręgowy z urzędu. W tej sytuacji precyzyjne odnoszenie się do apelacji, która kwestionowała wymiar kary – na skutek konieczności nowego jej ukształtowania – stało się bezprzedmiotowe.

Powodem dokonania zmiany zaskarżonego orzeczenia było przeoczenie przez Sąd Rejonowy istotnej okoliczności, która zweryfikowana została w toku ustaleń poczynionych przez sąd odwoławczy. Sąd Okręgowy dokonując analizy akt sprawy zważył, iż w informacji o karalności skazanego G. D. widnieje zapis o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia ze sprawy o sygn. akt III K 1374/08. Sąd Rejonowy bez weryfikacji tegoż przyjął, że kara w tej sprawie nie podlega wykonaniu. Weryfikując zapis w karcie karnej Sąd Okręgowy zwrócił się o nadesłanie akt ww. sprawy. Lektura tych akt wskazuje, że rzeczywiście wobec skazanego G. D. postanowieniem z dnia 20 grudnia 2013 roku odwołano warunkowe przedterminowe zwolnienie i zarządzono wykonanie reszty pozostałej do odbycia kary, stąd – po przesłaniu akt Sądowi Rejonowemu - wydano w tej sprawie zarządzenie o wprowadzeniu kary do wykonania. W tej sytuacji niewątpliwie kara pozbawienia wolności, która po odwołaniu warunkowego zwolnienia podlegała wykonaniu, więc powinna zostać połączona w ramach wyroku łącznego. Stąd też Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok włączając karę ze sprawy o sygn. akt III K 1374/08 do uprzednio ukształtowanego przez Sąd Rejonowy zbiegu.

Działaniu takiemu nie sprzeciwiała się regulacja zawarta w art. 85 § 3 kk, która stanowi, że „ jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inna podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu”. Należy bowiem wskazać, iż wprawdzie G. D. w sprawach o sygn. akt III K 329/14 i III K 186/14 został skazany za czyny popełnione już po odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia, niemniej jednak zważyć trzeba, że po dniu 20 grudnia 2013 roku kara w sprawie o sygn. akt III K 1374/08 nie została wprowadzona do wykonania, a zatem skazany realnie jej nie odbywał. W tej sytuacji zakaz łączenia kar, wyrażony w art. 85 § 3 kk nie obowiązywał. Nie było więc przeszkód do połączenia kary pozbawienia wolności ze sprawy o sygn. akt III K 1374/08 z innymi takimi karami, podlegającymi wykonaniu.

Jednocześnie Sąd Okręgowy ponownie badał kwestię względności ustaw pod kątem kryteriów wypływających z art. 4 § 1 in fine kk, niemniej jednak obecna sytuacja w dalszym ciągu nakazuje jako korzystniejszą uznać ustawę obowiązującą po dniu 1 lipca 2015 roku.

Kształtując wymiar kary łącznej Sąd Okręgowy zastosował tzw. zasadę asperacji kierując się oceną stopnia związku podmiotowego, przedmiotowego i czasowego łączącego poszczególne przestępstwa. W orzecznictwie wskazuje się, że zasada absorpcji (najkorzystniejsza z możliwych) znaj­duje zastosowanie tylko w tych wypadkach, gdy zachodzi ścisły związek podmiotowy i przed­miotowy między pozostającymi w zbiegu przestępstwami sprawiający, że granica pomiędzy zbiegiem pomijalnym i zbiegiem realnym nie jest wyraźnie zarysowana. Przez związek pod­miotowo-przedmiotowy rozumie się głównie podobieństwo rodzajowe zbiegających się prze­stępstw, motywację i czas popełnienia każdego z nich (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 lipca 1992 roku, sygn. akt II AKr 117/92, opub. KZS 1992/3-9/50). Charakter więzi zachodzących między pozos­tającymi w realnym zbiegu przestępstwami, objawiającej się zwartością czasową, ale i popeł­nieniem czynów powiązanych ze sobą wspólnym zamiarem czy ciągiem działań sprawcy sprawia, że przy tego typu sytuacjach zaciera się indywidualny charakter poszczególnych przestępstw, a ponownej oceny wymaga całe zjawisko, na które złożyły się wszystkie przypi­sane czyny. Dopiero taka sytuacja może prowadzić do zastosowania pełnej absorpcji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 listopada 1998 roku, sygn. akt II AKa 260/98, opub. Biul. Sądu Apelacyjnego w Gdańsku 1999/1/108). Podob­nie Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 8 marca 2001 roku (sygn. akt II AKa 59/01, opub. Prok. i Pr. 2002/3/21) zauważył, że zasadę absorpcji stosuje się, gdy przestępstwa objęte realnym zbie­giem w liczbie nie więcej niż dwa wskazują na bliską więź przedmiotową i podmiotową, są jednorodzajowe i popełnione zostały w bliskim związku czasowym i miejscowym, stanowiąc jeden zespół zachowań sprawcy, objęty jednym planem, mimo godzenia w różne dobra oso­biste.

Łącząc kary pozbawienia wolności Sąd Okręgowy uprawniony był do ukształtowania kary łącznej w granicach od 4 lat pozbawienia wolności (minimum wyznaczone przez kary w sprawach o sygn. akt III K 1374/08 i III K 186/14) do 12 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności (suma wszystkich łączonych kar). Sąd Okręgowy połączył kary jednostkowe (z wyroków dotyczących tylko jednego przestępstwa) i łączne (tam, gdzie w wyroku jednostkowym je orzeczono) wymienione w komparycji zaskarżonego wyroku w punktach: VI – za przestępstwo z art. 279 § 1 w zb. z art. 286 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione w dniach 24/25 września 2008 roku, za przestępstwo z art. 279 § 1 kk popełnione od 12 czerwca 2008 roku do 29 lipca 2008 roku, za przestępstwo z art. 291 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione 25 września 2008 roku i za przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione w dniu 22 września 2008; XII – za przestępstwa z art. 279 § 1 kk popełnione od 17 grudnia 2013 roku do 3 stycznia 2014 roku; X – za przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione w dniu 6 marca 2014 roku; XI – za przestępstwa z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk popełnione w dniach 24 czerwca 2013 roku i 10 czerwca 2013 roku. Jakkolwiek więc były to przestępstwa jednorodzajowe (przestępstwa przeciwko mieniu), to jednak skazany do­konał ich na szkodę różnych pokrzywdzonych, ale co najważniejsze – zostały popełnione w znacznym odstępie czasowym (blisko 6 lat od pierwszego do ostatniego z nich). Zatem nie sposób było uznać, że przestępstwa te łączył ścisły związek przedmiotowy i podmiotowy. Tylko popełnienie przestępstw podobnych w bliskich odstępach czasu uzasadnia znaczną ab­sorpcję w wymiarze kary łącznej, ale już dopuszczenie się ich na szkodę różnych pokrzyw­dzonych – odstąpienie od absorpcji pełnej na rzecz częściowej kumulacji, gdyż oznacza nie­kompletność kryteriów ścisłego związku przedmiotowego i podmiotowego zbiegających się realnie przestępstw (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 marca 1991 roku, sygn. akt II AKr 15/91, opubl. KZS 1991/ 3/12). Normy prawa karnego materialnego określają w sposób ogólny zasady orzekania kary łącznej. Nie zawierają one nakazu kierowania się wyłącznie dyrektywą pełnej absorpcji w od­niesieniu do każdego skazanego. Skoro z przepisów nie wynika obowiązek kształtowania wy­miaru kary łącznej przy zastosowaniu tylko jednej dyrektywy, najbardziej korzystnej dla ska­zanego, to posłużenie się zasadą częściowego pochłaniania nie może stanowić jakiegokolwiek naruszenia prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 roku, sygn. akt IV KKN 39/99, Lex nr 51104).

Sąd Okręgowy uwzględniając powyższe orzekł karę łączną w wymiarze 10 lat pozbawienia wolności. Za absorpcją (ale tylko częściową) przemawiała jedynie jednorodzajowość przestępstw. Bez wątpienia na niekorzyść skazanego przemawiały zaś - znaczna odległość czasowa między przestępstwami, negatywna opinia z zakładu karnego oraz wielość przestępstw. Tym samym wymiar kary łącznej musiał być ustanowiony bliżej górnego progu możliwości jej orzeczenia. Przywołane okoliczności upoważniały do stwierdzenia, że orzeczona kara łączna w wymiarze 10 lat pozbawienia wolności sta­nowić będzie prawidłową syntetyczną, całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą oraz celową – z punktu widzenia prewencyjnego – reakcją na popełnione przez niego czyny.

Należy odnotować jeszcze, iż orzeczenie Sądu Okręgowego nie może być odczytywane jako pogorszenie sytuacji skazanego. Gdyby bowiem Sąd Okręgowy nie połączył kary ze sprawy o sygnaturze o sygn. akt III K 1374/08 skazany miałby do odbycia ukształtowaną przez Sąd Rejonowy karę łączną w wymiarze 7 lat i 6 miesięcy (bowiem brak było jakichkolwiek podstaw do jej złagodzenia) oraz osobno karę 4 lat pozbawienia wolności ze sprawy o sygn. akt III K 1374/08 (oczywiście zaliczając na jej poczet okres już odbytej kary). Tym samym formalnie skazany miałby do odbycia 11 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Bez wątpienia zatem ukształtowana przez Sąd Okręgowy kara łączna 10 lat pozbawienia wolności, jest dla skazanego korzystniejsza.

Na podstawie art. 577 kpk na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności zaliczono skazanemu odpowiednie okresy pozbawienia wolności.

Z uwagi na brak warunków do połączenia kar umorzono postępowanie w zakresie wydania wyroku łącznego w stosunku do kar opisanych w punktach od I. do V. oraz od VII. do IX komparycji zaskarżonego wyroku.

Jednocześnie w wyroku Sąd Okręgowy doprecyzował daty popełnienia przestępstw opisanych w punktach IV. i VI komparycji zaskarżonego wyroku oraz uwzględnił stosowne ustalenia w zakresie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia ze sprawy o sygn. akt III K 1374/08, co stanowi prawidłowy obraz faktyczny.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. R. G. wynagrodzenie za obronę skazanego z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT, stosownie do stawek przewidzianych we właściwym Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości (uwzględniając dwa terminy rozpraw), zaś wydatkami postępowania obciążono Skarb Państwa.