UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni D. B. złożyła odwołanie od decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 14 czerwca 2017 r ., odmawiającej jej przyznani prawa do zasiłku chorobowego za okres od 11 kwietnia 2017 r. do 28 czerwca 2017 r. od podstawy wymiaru w kwocie 2890,72 zł i przyznanie prawa do zasiłku chorobowego za okres od 11 kwietnia 2017 r. do 28 czerwca 2017 r. od podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości 2209,15 zł ( po odjęciu 13,71% składek na ubezpieczenie społeczne).

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawczyni podała, iż niesłusznie strona pozwana zarzuciła jej, że zmiana jej obowiązków była pozorna. Wnioskodawczyni wskazała, że posiada wyższe wykształcenie, pracuje w firmie od kilku lat, w związku z czym uważa, że zapracowała sobie na podwyżkę. Wnioskodawczyni wskazała, że uczciwie pracuje na swój awans i podwyżkę, czuje, że ZUS godzi w jej godność i godziwą pensję, na którą pracowała od początku zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniosło jego oddalenie z uwagi na brak podstaw prawnych do uwzględnienia.

Organ rentowy podniósł, iż zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Z kolei w myśl art. 40 tej ustawy, w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegający na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w miesiącach, o których mowa w art. 36.

W uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie, organ rentowy powtórzył argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a nadto wskazał, że zmiana wymiaru czasu pracy ubezpieczonej na niższy, przy jednoczesnym zwiększeniu zakresu jej obowiązków podyktowana była wyłącznie chęcią uzyskania przez ubezpieczoną wyższych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

W ocenie ZUS, powyższe okoliczności pozwalają na uznanie, że porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy ubezpieczonej jest nieważne, a to wobec treści art. 58 § 3 k.c., zgodnie z którym jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba, że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

W związku z tym organ rentowy, mając na uwadze treść art. 36 ustawy systemowej, ustalił podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przyjmując wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała pierwsza niezdolność do pracy ubezpieczonej. Tym samym podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za sporny okres stanowi kwota 2209,15 zł.

Zdaniem organu rentowego zaskarżona decyzja jest prawidłowa i zgodna ze stanem faktycznym sprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. B. została zatrudniona w (...) spółka jawna M. N., M. R. z siedzibą we W. od dnia 2 czerwca 2014r. do dnia 1 września 2014 r. na podstawie umowy o pracę na czas próbny w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. administracyjno-biurowych, za wynagrodzeniem wynoszącym 1770,16 zł brutto w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 2 września 2014 r. wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę na czas określony ze spółką (...) spółka jawna M. N., M. R. z siedzibą we W. na okres od 2 września 2014 r. do 1 września 2016 r. na stanowisku specjalisty ds. administracyjno – biurowych z wynagrodzeniem 2057,97 zł brutto w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 2 września 2016 r. wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę na czas nieokreślony ze spółką (...) spółka jawna M. N., M. R. z siedzibą we W. na okres od 2 września 2016 r. na stanowisku specjalisty ds. administracyjno – biurowych z wynagrodzeniem 2774,96 zł brutto w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od 1 listopada 2016 r wnioskodawczyni otrzymała podwyżkę wynagrodzenia do kwoty 3062,00 zł.

W dniu 15 grudnia 2016 r. na podstawie porozumienia stron strony zmieniły warunki pracy i płacy wnioskodawczyni w ten sposób, że została jej przyznana podwyżka wynagrodzenia do kwoty 3350 zł od 1 stycznia 2017 r.

Od 17 października 2016 r wnioskodawczyni miała cały czas ten sam zakres obowiązków tj.:

- zabezpieczenie dokumentów, sortowanie dokumentów, porządkowanie dokumentów oraz prowadzenie ułatwiające dostęp do dokumentów archiwum oraz czuwanie nad terminowym i prawidłowym obiegiem dokumentów

- utrzymywanie w tajemnicy dokumentów obwarowanych tajemnicą służbową

- zapewnienie odpowiedniej do potrzeb firmy ilości materiałów biurowych, poprzez stałą kontrolę potrzebnych artykułów, tworzenie listy artykułów zakupu i utrzymywanie materiałów w odpowiednim miejscu i porządku, weryfikacja rachunków poczynionych zakupów

- organizowanie spotkań, zebrań, wyjazdów służbowych i konferencji, zgodnie z poleceniami przełożonego

- asystowanie w koordynacji i planowaniu działań i funkcji firmy lub biura

- właściwe użytkowanie urządzeń biurowych i utrzymywanie ich w należytym stanie

- stosowanie się do przyjętych procedur i przepisów

- pomaganie w określonych zadaniach działu lub firmy

- przygotowanie raportów sprzedaży

- przygotowanie raportów fiskalnych

- wystawianie faktur VAT

- wprowadzanie do systemu SUBIEKT faktur VAT zakupów i kosztów

- wystawianie not księgowych

- sprawdzanie poprawności faktur VAT zakupów i sprzedaży

- sprawdzanie rejestrów VAT, ewidencji przebiegów pojazdów.

Dowód: - akta osobowe wnioskodawczyni

- umowa o pracę na czas próbny k. 22

- umowa o pracę na czas określony k. 24

- umowa o pracę na czas nieokreślony k. 25

- zakres obowiązków wnioskodawczyni k. 27

Z dniem 30 stycznia 2017 r. strony podpisały dokument pod nazwą: „zmiana warunków pracy i płacy” w którym wskazały, że dokonują zmiany wymiaru czasu pracy wnioskodawczyni w ten sposób, że następuje zmiana jej wymiaru czasu pracy tj. z pełnego wymiaru czasu pracy 8/8 na 7/8 etatu z dniem 1 lutego 2017 r.

Jednocześnie jednak nie doszło do żadnej zmiany warunków pracy i płacy tj. nie dokonano zmniejszenia jej wymiaru czasu pracy.

Od 1 lutego 2017 r. zdarzało się, że wnioskodawczyni nie pracowała w godzinach od 8 do 16 jak wcześniej, lecz wychodziła około godziny wcześniej, lecz nie doszło do faktycznej zmiany jej warunków pracy i płacy. W czasie nieobecności wnioskodawczyni pod koniec pracy wysyłaniem poczty zajmowała się inna pracownica tj. M. K. zatrudniona u pracodawcy wnioskodawczyni. W związku z tym, że M. K. przejmowała czasem część obowiązków wnioskodawczyni nie zostało jej zwiększone wynagrodzenie, nie został też jej zwiększony wymiar czasu pracy. M. K. zarówno przed 1 lutym 2017 r. jak i po 1 lutym 2017 r miała ten sam zakres obowiązków, co wiązało się z tym samym wynagrodzeniem i wymiarem czasu pracy.

M. K. nie pracowała w godzinach nadliczbowych wykonując czasem dodatkowo czynności wcześniej powierzone wnioskodawczyni.

Dowód: - akta osobowe wnioskodawczyni

- zeznania świadka M. K. (częściowo) k. 51 (płyta CD)

- zeznania świadka M. N. (częściowo) k. 51 (płyta CD)

- przesłuchanie wnioskodawczyni k. 41 (płyta CD)

W okresie od 9 marca 2017 r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy, w związku z czym płatnik składek wypłacił jej wynagrodzenie za czas choroby do dnia 10 kwietnia 2017 r.

Za okres od 11 kwietnia do 28 czerwca 2017 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego.

Strona pozwana powzięła wątpliwość co do zasadności zmniejszenia wymiaru czasu pracy wnioskodawczyni i dokonała kontroli. Pracodawca wnioskodawczyni nie wskazał na żadne okoliczności, które wskazywałyby na zasadność zmniejszenia wymiaru czasu pracy wnioskodawczyni od dnia 1 lutego 2017 r. zatem strona pozwana przyjęła, za podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za czas niezdolności do pracy wnioskodawczyni wynagrodzenie za okres:

- od marca 2016 r. do sierpnia 2016 r. w wysokości po 2057,97 zł brutto

- od września 2016 r. do października 2016 r. w wysokości po 2774,96 zł brutto

- od listopada 2016 r. do grudnia 2016 r w wysokości po 3062,00 zł brutto

- od stycznia 2017 r. do lutego 2017 r. w wysokości po 3350 zł brutto.

dowód: - akta orzecznicze ZUS (bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione.

W niniejszej sprawie niesporne było, iż wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) spółka jawna M. N., M. R. z siedzibą we W.. Organ rentowy nie kwestionował również wysokości wynagrodzenia wnioskodawczyni stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Strona pozwana nie zakwestionowała w żaden sposób zmiany warunków pracy i płacy dokonywanych przez wnioskodawczynię i jej pracodawcę zarówno od listopada 2016 r. jak i 1 stycznia 2017 r. gdyż uwzględniła te podwyżki wynagrodzeń przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla wnioskodawczyni.

Spór w sprawie dotyczył natomiast sposobu ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla wnioskodawczyni, w związku ze wskazaną przez wnioskodawczynię zmianą warunków pracy i płacy od 1 lutego 2017 r. tj. zmniejszeniem wymiaru czasu pracy wnioskodawczyni z 8/8 etatu na 7/8 etatu.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014r. poz. 159 ze zm.) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (ust.2). W myśl ust. 4 powołanego przepisu podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 40 tej ustawy, w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegający na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w miesiącach, o których mowa w art. 36.

Zgodnie z art. 47 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego w razie choroby i macierzyństwa, przepisy art. 36-42 i art. 45 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, zasiłku macierzyńskiego (…).

W ocenie Sądu trafnie uznał organ rentowy, iż w przypadku wnioskodawczyni brak podstaw do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia w oparciu o przepis art. 40 powołanej ustawy.

Komentowany przepis określa reguły ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, w sytuacji, gdy w okresie 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy nastąpiła istotna zmiana wynagrodzenia spowodowana zmianą wymiaru czasu pracy. Zasiłek chorobowy wylicza się wówczas od nowego wynagrodzenia odpowiadającego nowemu wymiarowi czasu pracy, a nie od przeciętnego zarobku z okresu poprzedzającego powstanie niezdolności do pracy.

Treść powołanego przepisu wynika z założenia, że zasiłek chorobowy zastępuje utracony zarobek. Jeśli więc w czasie niezdolności do pracy pracownik byłby zatrudniony w większym wymiarze czasu pracy niż dotychczas, to jego zasiłek nie może być wymierzany od zarobków osiąganych przy niższym wymiarze zatrudnienia. Natomiast zmniejszenie wymiaru czasu pracy powoduje wymierzenie zasiłku nie od przeciętnego zarobku z ostatnich 12 miesięcy, ale od nowego, niższego wynagrodzenia.

Mając powyższe na uwadze uznać należy w pierwszej kolejności, iż sytuacja wnioskodawczyni nie wyczerpuje dyspozycji powołanego przepisu.

W ocenie Sądu wyłącznie zmiana wymiaru czasu pracy powiązana ze zmianą wynagrodzenia ustalonego dla nowego wymiaru czasu pracy stanowić może podstawę do zmiany podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Wynika to zdaniem Sądu zarówno z literalnego brzmienia przepisu, wskazującego, iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jak i jego celu, którym, jak wyżej wskazano, jest zrekompensowanie ubezpieczonemu utraconego zarobku. W przypadku wnioskodawczyni sytuacja tak nie miała miejsca, ponieważ zmiana wynagrodzenia wnioskodawczyni nastąpiła już wcześniej tj. zarówno od 1 listopada 2016 r jak i następnie od 1 stycznia 2017 r. (co zostało uwzględnione przez stronę pozwaną przy obliczaniu wymiaru podstawy zasiłku chorobowego), natomiast od dnia 1 lutego 2017 r nastąpiło jedynie formalne, niczym nie uzasadnione podpisanie dokumentu „zmiana warunków pracy i płacy”, co nie miało związku ze zmianą wymiaru czasu pracy.

W ocenie Sądu, mając na uwadze zeznania świadków powołanych przez Sąd z urzędu tj. M. K. i M. N., nie można uznać, aby faktycznie doszło do zmiany warunków pracy i płacy wnioskodawczyni od 1 lutego 2017 r. Wprawdzie świadkowie zeznali, że rzekomo wnioskodawczyni przestała pełnić niektóre obowiązki np. związane z wysyłaniem poczty, czy też związane z zakupami, lecz nie pokryło się to w żaden sposób ze zmianą warunków pracy i płacy osoby, która rzekomo przejęła te obowiązki tj. M. K.. To, że nie zostały zmienione jej warunki pracy i płacy wynika jednoznacznie z zeznań zarówno świadka M. K., jak i M. N..

Logicznym byłoby, gdyby faktycznie M. K. przejęła obowiązki wnioskodawczyni w wymiarze 1/8 etatu, albo zostałoby jej zwiększone wynagrodzenie lub też wymiar czasu pracy ( o taką samą ilość wymiaru). Zatem skoro tzw. „przejęcie” obowiązków od wnioskodawczyni nie wiązało się dla M. K. z żadnym zwiększeniem jej wymiaru czasu pracy lub też wynagrodzenia, zatem należy uznać, że to tzw. „przejęcie” było albo nierzeczywiste, albo przejęła ona obowiązki w taki małym zakresie, że nie miało to znaczenia dla wymiaru czasu pracy.

Dlatego też Sąd przyjął, że być może czasem zdarzało się, że M. K. wykonywała czynności pierwotnie przynależne do wnioskodawczyni to nie wykonywała tego w sposób ciągły i stały.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy oparł się na dowodach z dokumentów, albowiem ich wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości stron ani Sądu. Sąd nie uwzględnił jedynie w materiale dowodowym dowodu w postaci porozumienia dotyczącego zmiany warunków pracy i płacy od 1 lutego 2017 r. gdyż uznał, że porozumienie to jest zawarte jedynie dla pozoru, nieważne.

Sąd oparł się także częściowo na osobowych źródłach dowodowych, tj. zeznaniach świadków M. K. i M. N., a także na wyjaśnieniach wnioskodawczyni. Przede wszystkim Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków i wnioskodawczyni w zakresie, w jakim wskazywali oni, że M. K. w sposób ciągły wykonywała częściowo obowiązki powódki w zakresie obsługi poczty i zakupów. Gdyby tak było, to M. K. winna była mieć albo zwiększony zakres obowiązków w tym zakresie (zwiększony wymiar czasu pracy) lub też musiałoby się to wiązać z podwyżką wynagrodzenia dla pracownika. Świadkowie zgodnie zeznali, że M. K. nie pracowała w godzinach nadliczbowych po przejęciu obowiązków wnioskodawczyni. Sąd w pełni uznaje swobodę pracodawcy w zakresie powierzania odpowiednich obowiązków odpowiednim pracownikom, lecz skoro M. N. jako przełożony wnioskodawczyni i M. K. uznał, że zmniejszenie obowiązków wnioskodawczyni od 1 lutego 2017 r. było tak duże, że wiązało się to ze zmniejszeniem jej wymiaru czasu pracy, to winno to pociągać konsekwencje w stosunku do pracownika, który te obowiązki przejął tj. M. K.. Skoro tego nie było, to należy uznać, że czynność zmniejszenia wymiaru czasu pracy wnioskodawczyni była pozorna.

Mając powyższe na uwadze, Sąd podzielił ustalenia strony pozwanej dotyczące pozorności zmiany warunków pracy i płacy wnioskodawczyni od 1 lutego 2017 r.

Podkreślenia wymaga to, że strona pozwana nie zakwestionowała wcześniejszych porozumień wnioskodawczyni i jej pracodawcy dotyczących zwiększenia jej wynagrodzenia od 1 listopada 2016 r, kiedy to wnioskodawczyni otrzymała podwyżkę wynagrodzenia do kwoty 3062,00 zł i od 1 stycznia 2017 r. na mocy porozumienia z 15 grudnia 2016 r. na podstawie którego wnioskodawczyni otrzymała podwyżkę do kwoty 3350 zł.

Zatem Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. N. i wnioskodawczyni, że pełniła ona prawidłowo swoje obowiązki co uzasadniało zwiększenie jej wynagrodzenia, lecz nastąpiło to już wcześniej tj. od 1 listopada 2016 r i od 1 stycznia 2017 r. – czego strona pozwana nie zakwestionowała ustalając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla wnioskodawczyni.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy uznał, iż decyzja organu rentowego przyznająca wnioskodawczyni prawo do zasiłku chorobowego za okres od 11 kwietnia 2017 r. do 28 czerwca 2017 r. zasiłku chorobowego od podstawy wymiaru w kwocie 2.209,15 jest prawidłowa.

Podobne stanowisko zajął tutejszy Sąd w sprawie sygn. akt X U 709/16, która to sprawa jest prawomocnie zakończona.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy na podstawie 477 (14) § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie wnioskodawczyni od zaskarżonej decyzji ZUS.

Orzeczenie o kosztach postępowania w pkt II wyroku, Sąd oparł o treść art. 102 kpc.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Reguła ta dotyczy także spraw rozpatrywanych przez sądy pracy. Jeżeli zatem pracownik przegra sprawę pracowniczą, czy też ubezpieczeniową winien liczyć się z obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów procesu obejmujących koszty sądowe (o ile były poniesione) oraz koszty zastępstwa procesowego strony reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika.

W niniejszej sprawie kosztami poniesionymi przez stronę pozwaną były koszty wynagrodzenia pełnomocnika ją reprezentującego, które zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804) winny wynosić 180 zł.

Jednak należy zważyć, że w momencie odwołania się do sądu w niniejszej sprawie wnioskodawczyni nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, a zatem mogła pozostawać w subiektywnym przekonaniu o słuszności dochodzonego żądania (choć okazało się ono mylne).

Zatem w ocenie Sądu, przynajmniej do wyroku Sądu I instancji należy zastosować przepis art. 102 kpc i nie obciążać wnioskodawczyni kosztami zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie, gdyż do czasu zapoznania się przez wnioskodawczynię z argumentacją Sądu, mogła ona być w subiektywnym przekonaniu co do zasadności swoich żądań.

Z uwagi na powyższe Sąd postanowił skorzystać z dobrodziejstwa przewidzianego w art. 102 k.p.c. i odstąpić od obciążenia wnioskodawczyni kosztami postępowania, o czym orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.

W pkt III sentencji wyroku Sąd orzekł, że nieuiszczone koszty sądowe w sprawie ponosi Skarb Państwa. Zgodnie z art. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE