UZASADNIENIE

Powód K. M. wystąpił do Sądu Okręgowego w Gliwicach z pozwem, w którym domagał się stwierdzenia nieistnienia uchwały Rady Nadzorczej pozwanej (...) w R. nr (...) z dnia 22 grudnia 2014r., co uzasadniał nieprawidłowym składem tego organu w chwili podjęcia uchwały, wniósł nadto o zasądzenie na swą rzecz kosztów procesu.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa, wnosząc również o zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, że przy wyborze członków Rady Nadzorczej Spółdzielni nie doszło do żadnych nieprawidłowości, a niezależnie od tego wywodziła, że zagadnienie to jest przedmiotem oceny w innym toczącym się postępowaniu.

Postanowieniem z 2 kwietnia 2015r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zawiesił niniejsze postępowanie na podstawie art.177 § 1 pkt 1 k.p.c., a o jego podjęciu orzekł po prawomocnym rozstrzygnięciu sprawy I C 166/14, dotyczącej prawidłowości wyboru członków Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni.

W toku postępowania powód rozszerzył żądanie pozwu w ten sposób, że dodatkowo domagał ustalenia nieważności opisanej na wstępie uchwały, ewentualnie jej uchylenia. Uzasadniając te żądania podał, że uchwała nie spełnia wymogów z art.4 ust.7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych ponieważ pozwana nie doręczyła swoim członkom pisemnego zawiadomienia o wysokości opłat, ani nie udostępniła tekstu samej uchwały, co z kolei stanowi naruszenie art.8^{(
1 )}ust.3 u.s.m. oraz art.18 § 1 pr. spółdz. Powód argumentował również, że uchwała narusza także § 5 ust.1 i § 7 ust.2 Regulaminu Rady Nadzorczej (...) (dalej: Regulamin), naruszając tym samym art.35 § 5 pr. spółdz.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa także w odniesieniu do rozszerzonego żądania, zakwestionowała interes prawny powoda w uzyskaniu dochodzonego rozstrzygnięcia oraz wskazała, że uchylenie uchwały organu spółdzielni może nastąpić w wypadkach przewidzianych w ustawie (tj. w art.42 pr. spółdz.) i wyłącznie co do uchwał walnego zgromadzenia spółdzielni.

Wyrokiem z 12 stycznia 2017r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwa i zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty procesu w wysokości 197zł. Sąd ten ustalił, że powództwo K. M. przeciwko (...)w R., którego przedmiotem było stwierdzenie nieważności, ewentualnie ustalenie nieistnienia, ewentualnie uchylenie uchwały nr (...) walnego zgromadzenia członków pozwanej Spółdzielni, które odbyło się w dniach 20-22 i 26-29 maja 2014r. w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej pozwanej na kadencję 2014-2017, toczące się pod sygnaturą I C 166/14 i oparte na tych samych zarzutach, zostało prawomocnie oddalone. Sąd Okręgowy ustalił również, że w dniu 22 grudnia 2014r. Rada Nadzorcza wybrana na podstawie opisanej wyżej uchwały walnego zgromadzania o numerze (...) podjęła uchwałę nr (...) w sprawie zatwierdzenia wysokości opłat eksploatacyjnych oraz innych składników opłat należnych od spółdzielni w ramach planów ekonomiczno – finansowych. Rada Nadzorcza liczy siedmiu członków. W posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 22 grudnia 2014r. uczestniczyli wszyscy jej członkowie. Przewodniczący Rady Nadzorczej przekazał obecnym na posiedzeniu, iż materiały przygotowane na posiedzenie wraz z porządkiem obrad zostały dostarczone wszystkim członkom w regulaminowym terminie. Nie zgłoszono uwag do porządku obrad. Zaskarżoną uchwałą Rada Nadzorcza zatwierdziła na wniosek Zarządu plany ekonomiczno - finansowe (...) na rok 2015, obejmujące szczegółowo wyliczone w uchwale części składowe, w tym plan kosztów i przychodów gospodarki nieruchomościami budynków mieszkalnych, plan eksploatacji i utrzymania nieruchomości stanowiących ogólne mienie spółdzielni, plan funduszu remontowego, plan kosztów administrowania, plan kosztów ogólnospółdzielczych, plan osobowego funduszu płac i zatrudnienia, plan bezosobowego funduszu płac, plan działalności społeczno – kulturalnej, plan kosztów eksploatacji i utrzymania części wspólnej w nieruchomościach w zasobach mieszkalnych spółdzielni, kalkulację stawki opłat eksploatacji dźwigów osobowych, domofonów, opłat za mycie klatek schodowych, opłat za podatek od nieruchomości, opłat za korzystanie z garażu zbiorczego, opłat za korzystanie z gazu zbiorczego, plan kosztów eksploatacji i utrzymania lokali użytkowych w budynkach mieszkalnych i pawilonach, kalkulację stawki opłat za nieruchomości garażowe i garaże wybudowane na nieruchomościach w budynkach mieszkalnych. Rada zatwierdziła również na wniosek zarządu cennik wynajmu lokali użytkowych, dzierżawy terenu, połaci dachowych, miejsc pod reklamy i miejsc postojowych na 2015r., a także zatwierdziła na wniosek zarządu cennik najmu i zasady odpłatności w osiedlowych domach kultury na rok 2015r. Za podjęciem uchwały zagłosowało wszystkich siedmiu członków Rady. Sąd Okręgowy ustalił również, że na skutek podjęcia uchwały z dniem 1 kwietnia 2015r. doszło do zmiany wysokości opłaty eksploatacyjnej, opłaty na działalności kulturalno – oświatową i opłaty na fundusz remontowy, o czym pozwana informowała członków pismem zatytułowanym „ Zawiadomienie o zmianie wysokości opłat na pokrycie kosztów zależnych od spółdzielni za lokale w (...)”, w którym przedstawiono ogólną informację o podjęciu uchwały i jej krótkie uzasadnienie. Załącznikiem do „Zawiadomienia” była informacja o wysokości opłat od 1 kwietnia 2015r.

Ponieważ przebieg posiedzenia Rady Nadzorczej z dnia 22 grudnia 2014r. oraz obecność członków Rady na tym posiedzeniu Sąd ustalił w oparciu o protokół z posiedzenia, którego treść nie była kwestionowana przez strony, a także wobec faktu, iż na posiedzeniu obecni byli wszyscy członkowie Rady Nadzorczej, Sąd uznał, że zbędne było dopuszczenie dowodu z zeznań świadków w osobach wszystkich członków Rady na okoliczność spełnienia przez pozwaną wymagań, o których mowa w § 5 ust. 1 i § 7 ust. 2 regulaminu rady nadzorczej. Z tych samych względów jako niecelowe ocenił dopuszczenie dowodu z pisemnych zawiadomień, wniosków i innych materiałów zgłoszonych w pkt 2 pisma powoda z 26 października 2016r., stwierdzając przy tym, że okoliczności jakie miały być wykazane były w sprawie bez znaczenia.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd doszedł do przekonania, że żadne z żądań pozwu nie zasługiwało na uwzględnienie. W pierwszej kolejności wskazał, że na mocy art. 365 § 1 k.p.c. wyrok z dnia 12 maja 2015r. w sprawie I C 166/14 z powództwa m.in. K. M. przeciwko (...) w R. o stwierdzenie nieważności, ewentualnie ustalenie nieistnienia, ewentualnie uchylenie opisanej uchwały nr (...) walnego zgromadzenia członków pozwanej Spółdzielni w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej pozwanej na kadencję 2014-2017, przesądził w sposób wiążący o istnieniu, ważności i skuteczności dokonanego przez walne zgromadzenie wyboru Rady Nadzorczej. W tej sytuacji Sąd, będąc związany orzeczeniem w sprawie I C 166/14, nie dokonywał ponownie badania podnoszonych przez powoda okoliczności odnoszących się do wyboru Rady Nadzorczej, a ponieważ nieważność tego wyboru była jedyną przesłanką, jaką powód powoływał w uzasadnieniu żądania nieistnienia zaskarżonej uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z 22 grudnia 2014r., w oparciu o art.189 k.p.c. w związku z art.365 § 1 k.p.c. oddalił powództwo o stwierdzenie nieistnienia uchwały Rady nr (...). Rozpoznając następnie żądanie ustalenia nieważności tej uchwały wskazał, że powód opierał je na twierdzeniu o naruszeniu wymogów art. 4 ust. 7 u.s.m., art. 8 ^{(

1)} ust. 3 u.s.m , art.18 § 2 pkt 3 pr. spółdz. (omyłkowo podając art.18 § 1) oraz naruszeniu § 5 ust. 1 i § 7 ust. 2 regulaminu Rady Nadzorczej (...) i art. 35 § 5 pr. spółdz. Wskazując na wynikające z art.18 § 2 pkt 3 pr. spółdz. prawo członka spółdzielni do otrzymania odpisu statutu i regulaminów, zaznajamiania się z uchwałami organów spółdzielni, protokołami obrad organów spółdzielni, protokołami lustracji, rocznymi sprawozdaniami finansowymi, umowami zawieranymi przez spółdzielnię z osobami trzecimi, a także na uregulowanie zawarte w art. 8^{(

1)} ust. 1 u.s.m., z którego wynika, że statut spółdzielni mieszkaniowej, regulaminy, uchwały i protokoły obrad organów spółdzielni, a także protokoły lustracji i roczne sprawozdanie finansowe powinny być udostępnione na stronie internetowej spółdzielni stwierdził, że regulacje te mają zapewnić członkom spółdzielni dostęp do informacji o działaniach podejmowanych przez spółdzielnię w zakresie nimi objętym i określają między innymi tryb publikowania i podawania do wiadomości członkom spółdzielni uchwał jej organów. Sąd Okręgowy stwierdził, że ustawodawca nie przewidział żadnych sankcji związanych z niewykonaniem przez organy spółdzielni wymienionych obowiązków. W konsekwencji uznał, że niedopełnienie obowiązku publikowania uchwał nie skutkuje nieważnością tych uchwał i nie eliminuje ich z obrotu prawnego. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że ustawa nie łączy ważności uchwały i jej mocy wiążącej z aktem jej publikacji przewidzianym w art. 8 ^{(

1)} ust 3 u.s.m., wskazuje jedynie na powinność dokonania takiej publikacji, a tym samym brak odpowiedniej publikacji nie jest naruszeniem przepisów, które wpływa na ważność uchwały. Do nieważności uchwały nie prowadzi też naruszenie obowiązku wynikającego z art. 18 § 2 ust. 3 pr. spółdz., a jedynie rodzi po stronie członka roszczenie o umożliwienie mu zaznajomienia się z tą treścią. Sąd Okręgowy wskazał także na szczególny tryb zawiadamiania członków o treści podjętej uchwały, jaki przewidziano w art.4 ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych – zgodnie z tym przepisem o zmianie wysokości opłat spółdzielnia jest obowiązana zawiadomić osoby, o których mowa w ust. 1-2 i 4 (członków spółdzielni i właścicieli lokali nie będących członkami spółdzielni), co najmniej na 3 miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego, a zmiana wysokości opłat wymaga uzasadnienia na piśmie. W ocenie Sądu Okręgowego, również niedopełnienie tego obowiązku nie skutkuje nieważnością uchwały, lecz co najwyżej może mieć wpływ na skuteczność uchwały wobec członka, który nie otrzymał prawidłowego zawiadomienia, a więc wywołać skutek jedynie w zakresie indywidualnych stosunków pomiędzy spółdzielnią a jej członkiem, któremu w tych wypadkach przysługują roszczenia opisane w art.4 ust. 8 u.s.m. Sąd Okręgowy miał również na uwadze art. 35 § 5 pr. spółdz oraz § 5 ust. 1 Regulaminu Rady Nadzorczej (...), zgodnie z którym o czasie, miejscu i porządku obrad Rady Nadzorczej jej członkowie i Zarząd zawiadamiani są pisemnie co najmniej na 7 dni przed terminem posiedzenia. Do zawiadomień powinny być dołączone wnioski i inne materiały w sprawach, które mają być rozpatrywane przez Radę, a wymagają wcześniejszego zapoznania się z nimi. Przywołał również § 7 Regulaminu, w myśl którego Rada Nadzorcza zdolna jest do podejmowania uchwał przy obecności przynajmniej połowy liczby członków Rady (ust. 1) i może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członkom Rady w sposób określony w § 5. (§ ust. 2). Wskazał też, że od zasady głosowania wyłącznie w sprawach objętych porządkiem obrad w § 7 ust. 3 regulaminu przewidziano wyjątek – w przypadku gdy w posiedzeniu Rady Nadzorczej uczestniczą wszyscy jej członkowie żaden z nich nie sprzeciwia się wniesieniu do porządku obrad sprawy dotychczas w nim nie ujętej, a także wszyscy zgadzają się na jej głosowanie, uchwały podjęte we wniesionej sprawie są ważne, za wyjątkiem odwołania członków Zarządu. Ponieważ w posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 22 grudnia 2014r. brali udział wszyscy jej członkowie, w świetle przywołanych regulacji zarzut naruszenia § 5 ust. 1 i § 7 ust. 2 Regulaminu Sąd Okręgowy ocenił jako bezzasadny. Wskazał, że nawet gdyby członkowie Rady nie otrzymali w odpowiednim trybie i terminie zawiadomienia, o jakim mowa w § 5 ust. 1 Regulaminu (co wbrew zapisowi protokołu posiedzenia Rady zarzuca powód), to w myśl § 7 ust. 3 wobec braku sprzeciwu i wyrażenia zgody na głosowanie i tak byli uprawnieni do podejmowania uchwał we wszystkich sprawach, a zatem również tych nie objętych porządkiem obrad, poza sprawami dotyczącym odwołania członków zarządu. Wobec zgodnego przystąpienia do głosowania nad sporną uchwałą przez pełny skład Rady bez znaczenia dla ważności uchwały było czy jej członkowie otrzymali zawiadomienie i materiały określone w § 5 Regulaminu i w jakim terminie. W konsekwencji Sąd uznał za zbędne przeprowadzanie dowodów wnioskowanych przez powoda na te okoliczności – ich przedmiotem dowodu były fakty, które nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.). Ostatecznie zatem i w tym zakresie powództwo zostało oddalone na podstawie art.189 k.p.c. Również w części dotyczącej żądania uchylenia uchwały Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo jest niezasadne, a to ze względu na brak podstawy prawnej takiego żądania. Wskazał, że ustawodawca – inaczej niż w przypadku uchwał walnego zgromadzenia członków spółdzielni (art. 42 pr. spółdz.) – nie przewidział generalnej zasady przyznającej członkom spółdzielni prawo do zaskarżania uchwał rady nadzorczej. Prawo takie przysługuje wyłącznie w sytuacjach wprost przewidzianych w ustawie, do których rozpoznawany wypadek się nie zalicza. O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 98 k.p.c.

W apelacji od tego wyroku w części dotyczącej roszczeń o stwierdzenie nieistnienia, ewentualnie o ustalenie nieważności uchwały Rady Nadzorczej pozwanej (...)nr (...)z dnia 22 grudnia 2014r., powód zarzucił nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie obejmującym żądanie ustalenia nieważności uchwały, naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art.189 k.p.c., art.4 ust.7 i art.8^{(

1 )}ust.3 u.s.m. oraz art.18 § 2 pkt 3 i art.35 § 3 pr. spółdz. poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, naruszenie prawa procesowego, to jest art.227 k.p.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie, art.233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasad oceny dowodów w kwestii istnienia pisemnego uzasadnienia uchwały, błąd w ustaleniach faktycznych polegający na stwierdzeniu, że obecność wszystkich członków Rady Nadzorczej podczas posiedzenia tego organu odbytego w dniu podejmowania zaskarżonej uchwały zwalniała ten organ z przestrzegania § 5 ust.1 i § 7 ust.2 Regulaminu Rady Nadzorczej (...), a nadto na stwierdzeniu, że pozwana zawiadomiła powoda (oraz innych członków spółdzielni) o zmianie wysokości opłat. Powód domagał się również zbadania na podstawie art.380 k.p.c. prawidłowości postanowień w przedmiocie oddalenia wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność spełnienia wymogów zawartych w § 5 ust.1 i § 7 ust.2 przywołanego Regulaminu oraz z pisemnych zawiadomień, wniosków i innych materiałów, zgłoszonego w piśmie z 26 października 2016r. W oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania apelacyjnego powód domagał się dopuszczenia dalszych dowodów celem wykazania, że członkowie pozwanej Spółdzielni nie zostali zawiadomieni o podstawach podwyższenia opłaty. Ponadto domagał się wystąpienia z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego celem rozstrzygnięcia czy uchwała, której nie opublikowano, wiąże członków spółdzielni.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja nie może odnieść skutku.

Sąd Apelacyjny podziela aprobuje ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, bez zbędnego powtarzania czyniąc je własnymi. Nie można zgodzić się z powodem, że w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd ten dopuścił się uchybień w zakresie gromadzenia czy oceny materiału dowodowego, skutkujących następnie wadliwymi ustaleniami faktycznymi bądź nierozpoznaniem istoty sprawy. O tej ostatniej wadliwości można mówić w wypadkach, w których sąd pierwszej instancji zaniechał rozpoznania materialnej podstawy żądania pozwu mające wpływ na istnienie prawa powoda lub kwalifikację całego stosunku prawnego, oddalił powództwo na podstawie jednej tylko przesłanki materialnoprawnej lub procesowej niweczącej roszczenie, bez zbadania podstaw żądania - uwzględnienia zarzutu przedawnienia, upływu terminu zawitego, braku legitymacji procesowej, albo w wyniku uznania, że powództwo jest przedwczesne, pominął merytoryczne zarzuty pozwanego, których uwzględnienie mogłoby prowadzić do unicestwienia roszczenia, np. potrącenie, zarzut nieważności umowy, rozstrzygnął o żądaniu powoda na innej podstawie faktycznej i prawnej albo rozstrzygnięcie nie o tym, co było przedmiotem żądania, rozstrzygnął o żądaniu pozwu bez zbadania podstawy faktycznej albo pominął zaistniałe w sprawie przekształceń podmiotowych i rozpoznał roszczenia przypisanego innemu podmiotowi niż to wynika ze stanu ukształtowanego w wyniku tych zmian.

Żaden z wymienionych wypadków w niniejszej sprawie nie wystąpił, a Sąd Okręgowy rozstrzygnął wszystkie zagadnienia konieczne dla oceny czy wystąpiły: nieważność kwestionowanej uchwały, podstawy jej uchylenia albo okoliczności świadczące o tym, że uchwała ta ma charakter nie istniejącej.

Niezasadnie też powód zarzuca Sądowi Okręgowemu, że oddalając wnioski dowodowe zawarte w jego piśmie z 26 października 2016r. naruszył art.227 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. A contrario, oddaleniu podlegają wnioski dowodowe zmierzające do ustalenia okoliczności faktycznych, które znaczenia takiego nie mają. Odnosząc to do niniejszej sprawy – zgodzić się trzeba z Sądem Okręgowym, że zbędnym było prowadzenie postępowania dowodowego celem wykazania czy spełniono wymagania przewidziane w § 5 ust.1 i § 7 ust.2 Regulaminu oraz czy członkom Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni doręczono pisemne zawiadomienia, wnioski i inne materiały odnoszące się do przedmiotu zakwestionowanej uchwały. Ani w samej apelacji, ani w dalszym toku postępowania apelacyjnego powód nie kwestionował prawidłowości ustalenia poczynionego na podstawie protokołu posiedzenia Rady Nadzorczej Spółdzielni z 22 grudnia 2014r., że wszyscy członkowie tego organu byli obecni na posiedzeniu, na którym zapadła kwestionowana uchwała i wyrazili zgodę na procedowanie. Skoro po myśli § 7 ust.3 regulaminu, w opisanej sytuacji Rada była uprawniona do podjęcia uchwały, nawet jeśli jej członkowie nie otrzymali uprzednich zawiadomień, ani dokumentów odnoszących się do przedmiotu uchwały, to zbędne – jako nie mające znaczenia dla sprawy – było badanie czy istotnie zawiadomienia takie zostały doręczone. Nawet bowiem ustalenie, że zawiadomienia i materiały doręczone nie zostały, nie miałoby wpływu na ocenę ważności uchwały jako takiej. Nie można także podzielić zarzutu apelacji, że Sąd Okręgowy popełnił błąd w ustaleniach faktycznych poprzez stwierdzenie, że obecność wszystkich członków Rady Nadzorczej podczas posiedzenia tego organu odbytego w dniu podejmowania kwestionowanej uchwały zwalniała ten organ z obowiązku przestrzegania przepisów § 5 ust.1 i § 7 ust.2 Regulaminu. Po pierwsze, § 7 ust.3 powołanego już Regulaminu w wyraźny sposób przewiduje wyjątki od zasady, że zawiadomienie członka rady nadzorczej o porządku obrad jest obligatoryjne i wskazuje wypadki, kiedy brak zawiadomienia nie stanowi przeszkody do podjęcia uchwały (obecność wszystkich członków rady i brak ich sprzeciwu co do procedowania w zakresie nie objętym porządkiem obrad). Bez wątpienia sytuacja tego rodzaju w rozpoznawanej sprawie wystąpiła. Po wtóre, rozstrzygnięcie omawianej kwestii stanowi element oceny prawnej, co wyklucza podważenie stanowiska sądu w drodze zarzutu odwołującego się do błędu w ustaleniach faktycznych. Odmiennie też niż wywodzi skarżący, dla rozstrzygnięcia sprawy nie miało znaczenia czy pozwana opublikowała podjętą uchwałę w sposób przewidziany w art.8¹ ust.3 u.s.m., czym wypełniła obowiązek wynikający z art.18 § 2 ust.3 pr. spółdz. Zgodzić się bowiem trzeba z Sądem Okręgowym, że ogłoszenie uchwał organów spółdzielni nie jest przesłanką ich ważności. Nie można też podzielić stanowiska powoda dotyczącego naruszenia art.233 § 1 k.p.c. Zarzut ten nie jest zasadny już chociażby z tej przyczyny, że odnosi się do braku pisemnego uzasadnienia zmiany wysokości opłat wprowadzonej kwestionowaną uchwałą. Twierdzenia o naruszeniu wskazanego przepisu skarżący uzasadnił tym, że na wypadek sporu ze Spółdzielnią co do zasadności zmiany opłaty nie będzie miał możliwości umotywowania swojego stanowiska. Przedmiotem uchwały było min. zatwierdzenie planów finansowych przygotowanych przez zarząd Spółdzielni, a zgodnie z art.4 ust.7 u.s.m. dokładnego uzasadnienia wymaga nie tyle sama uchwała, lecz zmiana wysokości opłaty, która powinna wynikać z przedstawionego i zatwierdzonego planu. Ponadto podkreślić trzeba, że kwestionowanie wysokości podwyższenia opłaty może odbyć się w drodze odrębnego powództwa, o czym stanowi art.4 ust.8 u.s.m. Co więcej, przepis ten przewiduje, że w przypadku wystąpienia na drogę sądową członkowie spółdzielni i inne osoby, na których ciąży obowiązek uiszczania opłat, ponoszą je w dotychczasowej wysokości, a ciężar udowodnienia zasadności ich zmiany wysokości spoczywa na spółdzielni.

Podsumowując – ustalenia Sądu Okręgowego są prawidłowe i wystarczające dla oceny zasadności dochodzonych roszczeń, wobec czego Sąd Apelacyjny akceptuje je i bez zbędnego powtarzania uznaje za własne. Wnioski dowodowe powoda zgłoszone w toku postępowania apelacyjnego podlegały natomiast oddaleniu jako spóźnione w rozumieniu art.381 k.p.c. Obejmowały one bowiem wydruki z korespondencji prowadzonej przez strony jeszcze przed wydaniem zaskarżonego wyroku, a powód nie wskazał by nie miał możliwości ich przedstawienia w trakcie postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym. Podobnie ocenić trzeba oświadczenie żony powoda B. M.. Nie tylko – z uwagi na zasadę bezpośredniości – oświadczenie to nie mogło zastąpić zeznań świadka, lecz dotyczyło roku 2015, a zatem także nie odnosiło się do okoliczności nowej lub takiej, która powodowi nie była znana już uprzednio.

Na aprobatę zasługuje ocena prawna roszczeń o ustalenie nieistnienia, ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni nr (...) z dnia 22 grudnia 2014r. (w swej apelacji powód nie kwestionował wyroku w części dotyczącej oddalenia powództwa o uchylenie tej uchwały).

Zagadnienie uchwał nieistniejących jest przedmiotem kontrowersji w literaturze i orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Powszechnie przyjmuje się, że uchwała nieistniejąca nie wywiera żadnych skutków prawnych, a więc w rozumieniu prawa nie istnieje i nigdy nie istniała. O uchwale nieistniejącej można mówić w wypadkach szczególnie rażących naruszeń prawa, np. gdy uchwała została powzięta przez osoby niebędące w rzeczywistości członkami organu, gdy posiedzenie organu zostało samorzutnie zwołane przesz osoby nieuprawnione i bez zachowania wymaganej procedury, gdy brak było niezbędnego do jej podjęcia kworum, uchwała nie uzyskała wymaganej większości głosów, wyniki głosowania zostały sfałszowane, zaprotokołowano uchwałę bez głosowania, gdy zastosowano przymus fizyczny wobec osób uczestniczących w podjęciu uchwały, uchwała została powzięta nie na serio albo treść uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalić jej sensu w drodze wykładni. Powód opierał swe żądanie ustalenia nieistnienia uchwały na twierdzeniu, że skład rady nadzorczej został wadliwie wyłoniony. Ponieważ – jak już o tym była mowa – jego powództwo o uchylenie uchwały w przedmiocie wyboru członków tego organu zostało prawomocnie oddalone, a w rozpoznawanej sprawie nie miały miejsca żadne okoliczności, chociażby zbliżone do wyżej opisanych, słusznie Sąd Okręgowy uznał żądanie ustalenia nieistnienia uchwały nr (...) z dnia 22 grudnia 2014r. za niezasadne.

Odnosząc się natomiast do żądania stwierdzenia nieważności uchwały wskazać trzeba, że ocena ważności uchwał organów spółdzielni innych niż walne zgromadzenie (to jest rady nadzorczej lub zarządu) następuje na podstawie art. 58 k.c. – organy te mogą podejmować uchwały jedynie w granicach swego działania, a jego przekroczenie oznacza naruszenie prawa. W konsekwencji uchwała podjęta niezgodnie z ustawą jest bezwzględnie nieważna, podobnie jak uchwała zmierzająca do obejścia prawa lub naruszająca zasady współżycia społecznego. W odniesieniu do zaskarżonej uchwały należy stwierdzić, że została podjęta w granicach umocowania ustawowego, tj. art. 46 § 1 pr. spółdz. Przepis ten, powielony w § 39 ust.1 pkt 1 Statutu Spółdzielni, stanowi, że do zakresu działania rady należy uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej i kulturalnej. Nie zachodzi także sprzeczność z innymi przepisami prawa, w tym art.18 § 2 pkt 3 pr. spółdz. oraz art.8¹ust.3 u.s.m. Pozwany upatrywał nieważności uchwały w braku jej ogłoszenia, jednak stanowisko to nie znajduje oparcia w obowiązującym prawie. Sąd Apelacyjny podziela w całości rozważania Sądu Okręgowego odnoszące się także do tego zagadnienia. Dość powiedzieć, że opublikowanie uchwały nie stanowi condictio iuris jej ważności, a uchybienie temu obowiązkowi rodzi inne skutki niż nieważność uchwały. W odniesieniu do uchwały regulującej wysokość przewidziano obowiązek odrębnego zawiadomienia członków spółdzielni o powstałej zmianie. Zawiadomienie to jest adresowane imiennie do oznaczonej osoby i ma na celu dokonanie przeobrażenia w dotychczasowych stosunkach cywilnoprawnych pomiędzy spółdzielnią a tą osobą. W istocie rzeczy jest ono jednostronną czynnością prawną spółdzielni w jurydycznym tego słowa znaczeniu, wywołującą – po upływie oznaczonych w art. 4 ust. 7 i 7¹ u.s.m. okresów – zmiany w zakresie wysokości pobieranych dotychczas opłat eksploatacyjnych. Taka czynność prawna jest działaniem, które nie może zostać zrealizowane, jeżeli oświadczenie woli spółdzielni nie dojdzie do wiadomości adresata. Według art. 61 § 1 k.c. złożenie oświadczenia woli innej osobie zostaje dokonane, gdy doszło do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią (zob. A.Stefaniak, Komentarz do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, [w:] Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, Lex 2014, uwaga do art.4). Oznacza to, że przed dniem doręczenia zawiadomienia po stronie członka spółdzielni nie powstaje obowiązek ponoszenia opłat w wyżej niż dotąd kwocie. Gdyby sankcją za brak ogłoszenia uchwały (tu: doręczenia odpowiedniego zawiadomienia) była jej nieważność, zbędne byłoby wprowadzenie odrębnego roszczenia o ustalenie wysokości opłaty bezpośrednio na drodze sądowej (art.4 ust.8 u.s.m.) czy chociażby prawo żądania przedstawienia przez spółdzielnię kalkulacji wysokości opłat (art.4 ust.6¹u.s.m.). W sprawie nie doszło również do naruszenia art.35 § 5 pr. spółdz. – przewiduje on, że tryb zwoływania posiedzeń organów, o których mowa w § 1 pkt 2-4 i § 3, oraz sposób i warunki podejmowania uchwał przez te organy określa statut lub przewidziane w nim regulaminy tych organów. Jak już o tym była mowa, sposób i warunki podjęcia uchwały bez uprzedniego zamieszczenia jej w porządku obrad i zawiadomienia członków rady przewidziano w § 7 ust.3 Regulaminu. Wymogi te, tj. to obecność wszystkich członków rady oraz brak ich sprzeciwu wobec procedowania co do uchwały nie objętej porządkiem posiedzenia, zostały w odniesieniu do kwestionowanej uchwały spełnione, co ostatecznie czyniło powództwo bezzasadnym.

Na marginesie jedynie należy zauważyć, że w sprawie nie wystąpiły przesłanki do skierowania pytania prawnego do Sądu Najwyższego (art.390 k.p.c.), a zagadnienie, którego wnioskowane przez powoda pytanie miało dotyczyć, nie odnosiło się do przedmiotu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Mając to na uwadze Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w jakiejkolwiek części i na podstawie art.385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art.98 k.p.c. w związku z § 8 ust.1 pkt 1 i § 10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz.1800 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji.

SSA Lucjan Modrzyk SSA Irena Piotrowska SSA Aleksandra Janas

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE