UZASADNIENIE

I. S. (1) w dniu 16 czerwca 2015 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 14 maja 2015 r., nr: (...). Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie,
że jako pracownik u płatnika składek Fundacji (...), podlega
od dnia 1 września 2013 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Ubezpieczona zarzuciła naruszenie zasad swobodnej oceny zgromadzonych dowodów poprzez przyjęcie wątpliwych domniemań faktycznych sprzecznych z zasadami doświadczenia życiowego i logiki formalnej dotyczących rzekomej pozorności stosunku pracy ( k. 2-19 a. s.).

Fundacja (...) również złożyła odwołanie od ww. organu rentowego wskazując, że odwołująca począwszy od dnia 1 września 2013 r. świadczyła obowiązki w ramach zawartej umowy o pracę. Fundacja wskazała, że ubezpieczona początkowo od dnia 1 kwietnia 2013 r. pomagała przy codziennych czynności w ramach wolontariatu. W ocenie Fundacji zwiększenie wynagrodzenia odwołującej spowodowane było podniesieniem jej kwalifikacji zawodowych poprzez ukończenie przez nią szkolenia z pełnej księgowości oraz przejęciem obowiązków zastępcy dyrektora placówki. Fundacja stwierdziła, że praca odwołującej była nadzorowana przez Dyrektora Przedszkola M. S. oraz Prezesa Zarządu E. P. (1) ( k. 169-171 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi
na odwołania z dnia 8 lipca 2015 r. wniósł o ich oddalenie na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oraz zasądzenie od odwołujących na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie organu rentowego w toku postępowania wyjaśniającego strony poza dokumentacją kadrowo-płacową nie dostarczyły żadnych dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu pracy przez odwołującą. Oddział stwierdził, że stanowisko, na którym została zatrudniona ubezpieczona, powstało
z chwilą jej zatrudnienia, a w trakcie niezdolności do pracy, nikt nie został zatrudniony
na zastępstwo. Ponadto organ rentowy podniósł, że Fundacja posiada zaległości z tytułu nieopłaconych składek w kwocie 263000,00 złotych. Zdaniem Oddziału umowa pomiędzy odwołującymi nie została zawarta w celu faktycznego świadczenia pracy, a miała na celu jedynie uzyskanie świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podniósł,
że sytuacja finansowa Fundacji wskazuje, że nie była ona w stanie zatrudnić odwołującej
z tak wysokim wynagrodzeniem. Zatem uznano, że zawarcie umowy o pracę miało charakter pozorny w celu uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego
( k. 217-220 a. s.).

J. S. w dniu 19 czerwca 2015 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 14 maja 2015 r.,
nr: (...). Odwołująca wskazała, że począwszy od dnia 20 maja 2014 r. świadczyła obowiązki w ramach zawartej umowy o pracę zgodnie z definicją zawartą
w art. 22 k.p. Ubezpieczona wskazała, że zanim podjęła pracę, wykonywała swoje obowiązki na rzecz Fundacji w ramach zawartej umowy wolontariackiej ( k. 2 a. s. VII U 1033/15).

Fundacja (...) również złożyła odwołanie od ww. decyzji organu rentowego wskazując na tożsame okoliczności, jak J. S.. Dodatkowo Fundacja wskazała, że zostało wypłacone wynagrodzenie odwołującej za czas świadczenia pracy, co udokumentowane jest na listach płac oraz, że na jej miejsce nikt nie został nowo przyjęty, ponieważ obowiązki przejęła Prezes Fundacji oraz Dyrektor Przedszkola – M. S. ( k. 4-5 a. s. VII U 1033/15).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi
na odwołania wniósł o ich oddalenie na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o zasądzenie
od odwołujących na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie organu rentowego w toku postępowania wyjaśniającego strony poza dokumentacją kadrowo-płacową nie dostarczyły żadnych dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu pracy przez odwołującą. Oddział stwierdził, że stanowisko, na którym została zatrudniona ubezpieczona, powstało z chwilą jej zatrudnienia, a w trakcie niezdolności do pracy, nikt nie został zatrudniony na zastępstwo. Ponadto organ rentowy podniósł, że Fundacja posiada zaległości z tytułu nieopłaconych składek w kwocie 263000,00 złotych. Zdaniem Oddziału umowa pomiędzy odwołującymi
nie została zawarta w celu faktycznego świadczenia pracy, a miała na celu jedynie uzyskanie świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podniósł, że sytuacja finansowa Fundacji wskazuje, że nie była ona w stanie zatrudnić odwołującej z tak wysokim wynagrodzeniem. Zatem uznano, że zawarcie umowy o pracę miało charakter pozorny w celu uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego ( k. 42-45 a. s. VII U 1033/15).

Na rozprawie w dniu 18 stycznia 2016 r. Sąd postanowił na podstawie art. 219 k.p.c. połączyć sprawę z odwołania J. S. i Fundacji do wspólnego rozpoznania
ze sprawą z odwołania I. S. (1) i Fundacji ( k. 135 a. s. VII U 1033/15).

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii biegłego sądowego ginekologa celem ustalenia, czy w świetle posiadanej dokumentacji medycznej J. S. była zdolna do podjęcia pracy od dnia 20 maja 2014 r., a I. S. (1) od dnia 1 września 2013 r. ( k. 712 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Fundacja (...) została zarejestrowana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 23 stycznia 2009 r. Siedziba Fundacji początkowo znajdowała się przy ulicy (...), lok. (...) w W.. Prezesem Zarządu Fundacji została ustanowiona E. P. (1) ( k. 163-168 a. s.).

Naczelnik Urzędu Skarbowego W. pismem procesowym z dnia
18 marca 2016 r. poinformował, że w okresie od 2013 r. Fundacja posiadała i posiada zaległości w podatkach, a zaległości na dzień 10 marca 2016 r. wynoszą 14236,50 złotych,
w tym łączna kwota należności głównej w kwocie 10362,36 złotych, łączna kwota odsetek obliczonych na dzień 10 marca 2016 r. w kwocie 3540,20 złotych, łączne kwoty egzekucyjne w kwocie 316,34 złotych oraz łączne koszty upominawcze w kwocie 17,60 złotych
( k. 457 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawarł z Fundacją umowę w dniu 22 czerwca 2016 r. o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek. Wierzyciel rozłożył na raty należności z tytułu składek w ogólnej kwocie 439332,60 złotych
( k. 517-522 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny dotyczący I. S. (1) :

Odwołująca była zatrudniona w Firmie (...) w okresie od dnia 1 czerwca 2007 r. do dnia 31 sierpnia 2009 r. na stanowisku asystentki
w połowie pełnego wymiaru czasu pracy ( k. 137 a. s.).

Odwołująca w dniu 10 lutego 2009 r. ukończyła Wyższą Szkołę (...)uzyskując w dniu 16 stycznia 2009 r. tytuł zawodowy licencjata ( k. 156 a. s.).

Fundacja w dniu 1 kwietnia 2013 r. zawarła z odwołującą umowę wolontariacką
na czas nieokreślony. Wolontariusz zobowiązany był do wykonania prac związanych
z uaktualnieniem strony internetowej, założenia konta Fundacji na (...) oraz jego aktualizacji, zamieszczania ogłoszeń o prowadzonych zajęciach i programach, projektach ulotek i banerów dotyczących Fundacji, wykonywania zdjęć podczas codziennej pracy Fundacji, uczestniczenia w imprezach dotyczących Fundacji, pomocy w pracach biurowych zleconych przez Prezesa Fundacji lub członków zarządu oraz załatwiania spraw dotyczących Fundacji w Urzędach ( k. 175 a. s.).

Fundacja (...) zawarła z odwołującą w dniu 1 września 2013 r. umowę o pracę na czas określony do dnia 30 września 2013 r. na stanowisku pracownika biurowego w ramach 6/10 pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem 1000,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( akta ZUS).

Odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek
od dnia 1 września 2013 r. ( k. 174 a. s., akta ZUS).

Zgodnie z zakresem obowiązków, do czynności wykonywanych przez odwołującą
na stanowisku pracownik biurowy – referent księgowy należało:

- porządkowanie i segregacja dokumentów;

- gromadzenie i przechowywanie dokumentów;

- czuwanie nad terminowym realizowaniem poleceń;

- ewidencjonowanie faktur;

- wykonywanie innych czynności zleconych przez kierownika Biura oraz stała współpraca
z pozostałymi pracownikami;

- administrowanie oraz obsługa biura;

- obsługa wszelkiego rodzaju urządzeń biurowych;

- przygotowywanie i sporządzanie dokumentów firmowych, raportów i zestawień oraz zestawień z każdego miesiąca i dnia

- odbieranie telefonów i przeprowadzanie rozmów;

- prowadzenie raportów kasowych;

- przyjmowanie wpłat i wypisywanie druków KP ( akta ZUS).

Odwołująca w dniu 1 września 2013 r. została przeszkolona w dziedzinie BHP
i została dopuszczona do pracy na stanowisku pracownika biurowego ( akta ZUS).

Odwołująca otrzymywała wynagrodzenie za wykonaną pracę przelewem na osobiste konto bankowe ( k. 65-71 a. s.).

Odwołująca w dniu 20 września 2013 r. uzyskała zaświadczenie lekarskie, zgodnie
z którym została uznana za zdolną do wykonywania praca na stanowisku pracownika biurowego ( k. 109 a. s., akta ZUS).

Odwołująca podpisywała listę obecności w okresie od dnia 2 września 2013 r. do dnia 10 lipca 2014 r. oraz od dnia 13 sierpnia 2014 r., z wyłączeniem zwolnień lekarskich
i urlopów wypoczynkowych ( akta ZUS).

Odwołująca widniała również na liście płac ( akta ZUS).

Fundacja (...) zawarła z odwołującą w dniu 1 października 2013 r. umowę o pracę na czas określony do dnia 30 września 2014 r. na stanowisku pracownika biurowego w ramach 6/10 pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem 1000,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( akta ZUS).

Odwołująca uzyskała dyplom Fundacji (...)
za ukończenie szkolenia w zakresie współpracy organizacji pozarządowej z biznesu zorganizowanego w dniach 16-18 października 2013 r. ( k. 151 a. s., akta ZUS).

Odwołująca w dniu 21 października 2013 r. ukończyła szkolenie w zakresie wspierania pracy grupowej – rozwijanie umiejętności facylitacyjnych służących efektywnemu prowadzeniu spotkań ( k. 152 a. s., akta ZUS).

Fundacja (...) zawarła z odwołującą w dniu 1 listopada 2013 r. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku pracownika biurowego w ramach 7/8 pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem 1600,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( akta ZUS).

Odwołująca uzyskała dyplom Fundacji (...)
za ukończenie szkolenia w zakresie podstawy rachunkowości w organizacji pozarządowej zorganizowanego w dniach 4-5 grudnia 2013 r. ( k. 153 a. s., akta ZUS).

Odwołująca w dniu 25 marca 2014 r. została ponownie przeszkolona w dziedzinie BHP i została dopuszczona do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego ( akta ZUS).

Odwołująca w dniu 31 marca 2014 r. otrzymała certyfikat uczestnictwa w kursie
e-learningowym na temat ,,zrozumieć pełną księgowość’’ ( k. 149 a. s., akta ZUS).

Fundacja (...) zawarła z odwołującą w dniu 26 maja
2014 r. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora ds. finansowych
i kadrowych Przedszkola w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 5000,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( akta ZUS).

Zgodnie z zakresem obowiązków, do czynności wykonywanych przez odwołującą
na stanowisku dyrektora ds. finansowych i kadrowych Przedszkola należało:

- zastępowanie dyrektora podczas jego nieobecności;

- ustalanie potrzeb kadrowych;

- prowadzenie naboru pracowników, załatwianie formalności, kompletowanie dokumentów związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników;

- prowadzenie i przechowywanie akt osobowych;

- prowadzenie rejestracji obecności i rozliczanie czasu pracy;

- sporządzanie niezbędnych rejestrów kadrowych;

- kontrolowanie terminów szkoleń BHP i okresowych badań lekarskich;

- opracowywanie zakresu obowiązków poszczególnych pracowników Przedszkola;

- nadzorowanie i kontrolowanie całokształtu dyscypliny i przebiegu pracy w Przedszkolu;

- zatwierdzanie planów urlopowych;

- sporządzanie umów dotyczących stosunku pracy;

- wydawanie zaświadczeń oraz innych dokumentów osobowych na potrzeby pracowników;

- prowadzenie księgowości, ewidencji analitycznej i ewidencji ilościowo-wartościowej składników majątkowych;

- przechowywanie oraz zabezpieczanie ksiąg i dowodów księgowych, a także przestrzeganie właściwego obrotu dokumentów finansowych;

- prowadzenie działań marketingowych;

- organizowanie finansów i rachunkowości;

- archiwizowanie dokumentów;

- zakup materiałów biurowych;

- przygotowywanie zarządzeń, regulaminów i innych dokumentów regulujących organizację pracy i przedkładanie ich dyrektorowi;

- usprawnianie organizacji pracy ( akta ZUS).

Odwołująca z końcem czerwca 2014 r. otrzymała certyfikat z udziału w seminarium upowszechniającym wypracowane zasady zarządzania finansami w (...) ( k. 150 a. s.).

Odwołująca w dniu 3 lipca 2014 r. otrzymała zaświadczenie, zgodnie z którym ukończyła szkolenie na temat ,,składanie i rozpatrywanie wniosków o realizację zadania publicznego zgłaszanego z inicjatywy organizacji’’ ( k. 154 a. s., akta ZUS).

Odwołująca w dniu 1 października 2014 r. uzyskała zaświadczenie lekarskie, zgodnie z którym została uznana za zdolną do wykonywania pracy na stanowisku Dyrektora ds. Finansowych ( k. 109 a. s., akta ZUS).

Odwołująca początkowo przed zatrudnieniem wspierała pracę Fundacji w ramach wolontariatu. Odwołująca pracowała w siedzibie Fundacji. Ubezpieczona w pierwszych miesiącach stosunku pracy pracowała w biurze zajmując się sprawami kadrowymi poprzez przyjmowanie dokumentów od pracowników Fundacji, min. podań o urlop, a także sporządzała umowy oraz aneksy do umów. Odwołująca uaktualniała także stronę internetową Fundacji, która była założona na portalu społecznościowym (...). Ubezpieczona
w grudniu 2013 r. zdała egzamin z zakresu księgowości,, co w konsekwencji wiązało się
ze zwiększonym zakresem jej obowiązków. Ubezpieczona w związku z tym zajmowała się również księgowością poprzez wprowadzanie faktur zakupowych. Ubezpieczona pełniła swoje obowiązki w ramach pełnego wymiaru czasu pracy. Odwołująca wspólnie z prezesem Fundacji zajmowała się sprawami związanymi ze zwolnieniami lekarskimi. Ubezpieczona
po dniu 26 maja 2014 r. posiadała pełnomocnictwa do podpisywania dokumentów w imieniu Fundacji. Wynagrodzenie było wypłacane pracownikom Fundacji ( zeznania świadków B. C., K. D., M. M., M. K., D. K. i M. W. oraz odwołującej i zainteresowanej – k. 293-294,
710-712 i 750-753 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego ginekologa Sąd ustalił, że odwołująca była zdolna do pracy od dnia 1 września 2013 r. Analiza całości dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy nie dała podstaw do uznania ubezpieczonej za osobę niezdolną do podjęcia pracy od dnia 1 września 2013 r. ( k. 722 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w oparciu o własne ustalenia wydał zaskarżoną decyzję z dnia 14 maja 2015 r., nr: (...)
na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 oraz art. 38 ustawy z dnia 13 października 1998 r. w związku z art. 58 § 1 i 2 k.c. oraz art. 22 § 1 i art. 300 k.p. Organ rentowy stwierdził, że I. S. (1) jako pracownik
u płatnika składek Fundacji (...)nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia
1 września 2013 r. Oddział wskazał, że na miejsce odwołującej nie została zatrudniona nowa osoba, a obowiązki przejęła prezes fundacji oraz, że strony w trakcie postępowania
nie przedstawiły dokumentów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy. Organ rentowy stwierdził, że płatnik składek posiada bardzo duże zaległości w opłacaniu składek
na ubezpieczenia społeczne, a podstawa wymiaru składki została zwiększona odwołującej tuż przed wystąpieniem u niezdolności do pracy. Oddział stwierdził również, że pracodawca
nie zatrudnił nowego pracownika na miejsce ubezpieczonej. Opisywane okoliczności zdaniem organu rentowego wskazują, że odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń wyłącznie
w celu uzyskania świadczeń, a nie faktycznego wykonywania zatrudnienia ( akta ZUS).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny dotyczący J. S.:

Odwołująca w dniu 18 października 2011 r. ukończyła Wyższą Szkołę(...)w W. na kierunku turystyka i rekreacja w specjalności programowanie i organizacja turystyki z tytułem zawodowym licencjata ( akta ZUS).

Fundacja (...) w dniu 20 maja 2014 r. zawarła
z odwołującą umowę o pracę na okres próbny do dnia 19 czerwca 2014 r. na stanowisku specjalisty ds. rozliczeń projektów i dotacji w ramach 3/5 pełnego wymiaru czasu pracy
za wynagrodzeniem 2400,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( k. 22-23 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych w dniu 20 maja 2014 r. ( akta ZUS).

Zgodnie z zakresem obowiązków, do czynności wykonywanych przez odwołującą
na stanowisku specjalisty ds. rozliczeń projektów i dotacji należało:

- porządkowanie i segregacja dokumentów dotyczących prowadzonych projektów;

- gromadzenie i przechowywanie dokumentów projektowych w oddzielnych segregatorach;

- terminowe realizowanie obowiązków związanych z rozliczaniem projektów;

- ewidencjonowanie faktur projektowych i nanoszenie ich na dokumenty sprawozdawcze;

- pilnowanie terminów poszczególnych rozliczeń i stały kontakt z instytucjami, od których otrzymywane są dotacje;

- wykonywanie innych czynności zleconych przez kierownika Biura oraz stała współpraca
z pozostałymi pracownikami;

- obsługa urządzeń biurowych;

- przygotowywanie i sporządzanie dokumentów firmowych, raportów i zestawień
oraz wyjaśnień związanych z projektami;

- odbieranie telefonów dotyczących projektów, przeprowadzanie rozmów telefonicznych
i wyjazdy do instytucji dotujących ( k. 24-25 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Odwołująca w dniu 20 maja 2014 r. została przeszkolona w dziedzinie BHP przez Prezesa Zarządu Fundacji i dopuszczono ją do wykonywania pracy na stanowisku specjalisty ds. rozliczania projektów i dotacji ( k. 30 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Odwołująca w dniu 20 maja 2014 r. uzyskała zaświadczenie lekarskie, zgodnie
z którym została uznana za zdolną do pracy na stanowisku pracownika rozliczeń projektów dotacji ( k. 33 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Odwołująca podpisywała listy obecności w okresie od dnia 20 maja 2014 r. do dnia
12 sierpnia 2014 r., z wyłączeniem urlopów wypoczynkowych ( akta ZUS).

Odwołująca widniała na listach płac ( akta ZUS).

Fundacja (...) w dniu 20 czerwca 2014 r. zawarła
z odwołującą umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku kierownika ds. rozliczeń projektów i dotacji w ramach ¾ pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem 3000,00 złotych brutto miesięcznie. Miejsce wykonywania pracy zostało ustalone przy ulicy (...) w W. ( k. 20-21 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Zgodnie z zakresem obowiązków, do czynności wykonywanych przez odwołującą
na stanowisku kierownika ds. rozliczeń projektów i dotacji należało:

- porządkowanie i segregacja dokumentów dotyczących prowadzonych projektów;

- gromadzenie i przechowywanie dokumentów projektowych w oddzielnych segregatorach;

- terminowe realizowanie obowiązków związanych z rozliczaniem projektów;

- ewidencjonowanie faktur projektowych i nanoszenie ich na dokumenty sprawozdawcze;

- pilnowanie terminów poszczególnych rozliczeń i stały kontakt z instytucjami, od których otrzymywane są dotacje;

- wykonywanie innych czynności zleconych przez kierownika Biura oraz stała współpraca
z pozostałymi pracownikami;

- obsługa urządzeń biurowych;

- przygotowywanie i sporządzanie dokumentów firmowych, raportów i zestawień
oraz wyjaśnień związanych z projektami;

- odbieranie telefonów dotyczących projektów, przeprowadzanie rozmów telefonicznych
i wyjazdy do instytucji dotujących

- całkowite rozliczenie każdego projektu, wszystkich niezbędnych załączników i materiałów, sprawdzanie pracy osób prowadzących projekty, pomoc im w prowadzeniu projektu przez wszystkie etapy: od powstania projektów do sprawozdania z przeprowadzenia projektów
( k. 26-27 a. s. VII U 1033/15, akta ZUS).

Odwołująca w dniu 12 stycznia 2015 r. uzyskała zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie opanowania wiedzy
i umiejętności dotyczących aktualizacji i ugruntowania wiadomości oraz umiejętności nabytych podczas szkolenia wstępnego, a także zaznajomienia się z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi ( k. 31-32 a. s. VII U 1033/15).

Odwołująca początkowo wspomagała Fundację w ramach wolontariatu.
Do obowiązków ubezpieczonej należały sprawy biurowe związane z gromadzeniem, segregacją i przechowywaniem różnego rodzaju dokumentów. Odwołująca starała się również o uzyskanie dotacji dla Fundacji. Ubezpieczona wykonywała swoje obowiązki w siedzibie Fundacji. ( zeznania świadków M. K., D. K., M. W. oraz odwołującej i zainteresowanej – k. 710-712 i 752-753 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego ginekolog Sąd ustalił, że na podstawie zebranej dokumentacji medycznej nie można w sposób właściwy ocenić zdolności odwołującej do pracy od dnia 20 maja 2014 r. Nie wiadomo bowiem, czym spowodowana była dwutorowość prowadzenia ciąży u ubezpieczonej i różnica w ocenie lekarskiej zdolności do wykonywania w tym okresie pracy, a wizyty lekarskie przeplatały się ze sobą od stycznia do maja 2014 r. ( k. 718-720 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w oparciu o własne ustalenia wydał zaskarżoną decyzję z dnia 14 maja 2015 r., nr: (...)
na podstawie art. 83 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 i art. 38 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
w związku z art. 58 § 1 i 2 k.c. oraz art. 22 § 1 i art. 300 k.p. Organ rentowy stwierdził,
że J. S. jako pracownik u płatnika składek Fundacji (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 20 maja 2014 r. W ocenie Oddziału strony
nie przedstawiły dokumentów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy przez odwołującą. Ponadto organ rentowy wskazał, że płatnik składek posiada bardzo duże zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia, a odwołująca została zgłoszona
do ubezpieczeń tuż przed wystąpieniem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Oddział stwierdził również, że pracodawca nie zatrudnił nowego pracownika za ubezpieczoną. Opisywane okoliczności zdaniem organu rentowego wskazują, że odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń wyłącznie w celu uzyskania świadczeń, a nie faktycznego wykonywania zatrudnienia ( akta ZUS).

Powyższe stany faktyczne Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego zawartego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych, a także na podstawie zeznań świadków B. C., K. D., M. M., M. K., D. K. i M. W. oraz przesłuchania odwołujących i zainteresowanej, jak również dwóch opinii biegłego sądowego z zakresu ginekologii.

Sąd ocenił jako wiarygodne wszystkie dokumenty złożone przez odwołujących w toku postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym oraz w trakcie postępowania sądowego. Fundacja posiada zaległości w stosunku do ZUS, jednakże w ramach podpisanego układu ratalnego, uległy one spłaceniu w znacznej większości. Należy wskazać, że dla uwiarygodnienia wykonywania pracy przez ubezpieczone na rzecz zainteresowanego zebrano dokumenty takie, jak umowy o pracę, zakresy obowiązków, zaświadczenia lekarskie, listy płac, listy obecności, przeszkolenia w dziedzinie BHP a także dowody związane
z posiadanym wykształceniem przez odwołujące się. O wiarygodności zebranych dowodów świadczą również zeznania świadków, którzy zbieżnie i w sposób korelujący ze sobą wskazali, że w spornych okresach czasu widzieli odwołujące wykonujące prace biurowe
w siedzibie Fundacji. Należy wskazać, że co prawda ubezpieczone zajmowały odmienne stanowiska, a ich zakresy obowiązków znacząco się różniły, jednakże obie miały na co dzień do czynienia z dokumentacją Fundacji. Świadek M. W. dysponowała największą wiedzą, która odnosiła się do zakresu wykonywanych czynności przez odwołujące. Świadek wskazała, że obydwie pracownice początkowo wspierały Fundację
w ramach wolontariatu. Dopiero w późniejszym okresie zostały zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a ich zakres obowiązków uległ zwiększeniu. Również strony procesu
w sposób zbieżny wskazały, że I. S. (1) oraz J. S. świadczyły pracę
na rzecz Fundacji.

Sąd również posiłkował się opiniami sporządzonymi przez niezależnego biegłego sądowego z zakresu ginekologii. W ocenie Sądu treść oraz wnioski zawarte w opinii były rzetelne i oparte o dokumentację medyczną zgromadzoną uprzednio w aktach niniejszej sprawy. Należy również wskazać, że strony procesu nie zakwestionowały treści opinii nie wnosząc przy tym zastrzeżeń, co powoduje ich rzetelność i wiarygodność w kontekście oceny materiału dowodowego. Należy wskazać, że biegła sądowa w przypadku J. S. nie zajęła jednoznacznego stanowiska dotyczącego zdolności J. S. do pracy
od dnia 20 maja 2014 r., dlatego też Sąd posiłkował się w tej materii zaświadczeniem lekarskim, które znajdowało się w dokumentacji zalegającej w aktach rentowych.

Sąd pominął przy tym opinie główną i uzupełniające sporządzone przez biegłego sądowego ginekologa E. P. (2) z dnia 12 kwietnia 2016 r. oraz z dnia
4 października 2016 r. k. 476 i 592 a. s.) Należy wskazać, że tezy dowodowe zawarte
w postanowieniach o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego sądowego zostały wskazane błędnie na skutek niedokładności. W związku z powyższym, w niniejszej sprawie Sąd
za w pełni wartościowe uznał opinie ww. biegłego sporządzone na dalszym etapie postępowania ( k. 718-720 i 722 a. s.).

W związku z powyższym Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy
za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania I. S. (1) i Fundacji (...)
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 14 maja
2015 r., nr: (...) oraz odwołania J. S. i Fundacji (...) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia 14 maja 2015 r., nr: (...) są zasadne i podlegają uwzględnieniu.

Zasadniczą kwestią w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odwołujące I. S. (1) i J. S. podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy
o pracę zawartej z płatnikiem składek odpowiednio od dnia 1 września 2013 r. oraz od dnia 20 maja 2014 r. Aby te kwestie rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
( Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’.

Art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

W myśl art. 13 pkt 1 w/w ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, tj. pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Zgodnie z cytowanym przepisem art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – ubezpieczeniu społecznemu podlegają pracownicy. Stosownie zaś do zawartej w art. 2 k. p. definicji – pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy
o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym,
tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k. p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

W ocenie Sądu płatnik składek dochował wszystkich formalnych czynności, które
są wymagane przepisami ustaw. Odwołujące zawarły z Fundacją umowy o pracę, w których były sporządzone wszystkie treści oznaczające warunki umowne. W podpisanych dokumentach wyszczególnione zostały rodzaj umowy, miejsce wykonywania pracy oraz jej wymiar, otrzymywane wynagrodzenie, jak również dzień rozpoczęcia pracy. Należy również zauważyć, że w trakcie wykonywania stosunku pracy ubezpieczone otrzymywały podwyżkę wynagrodzenia. I. S. (1) w dniu 26 maja 2014 r. otrzymała podwyżkę wynagrodzenia z kwoty 2300,00 złotych na kwotę 5000,00 złotych, która spowodowana była zdobytym wykształceniem w grudniu 2013 r. z zakresu księgowości oraz licznie ukończonymi kursami, a także zmianą stanowiska pracy. Natomiast J. S. w dniu 20 czerwca 2014 r. otrzymała podwyżkę wynagrodzenia z kwoty 2400,00 złotych na kwotę 3000,00 złotych, ponieważ do jej zakresu obowiązków doszło całkowite rozliczenie każdego projektu, wszystkich niezbędnych załączników i materiałów, sprawdzanie pracy osób prowadzących projekty oraz pomoc im w prowadzeniu projektu przez wszystkie etapy: od powstania projektów do sprawozdania z przeprowadzenia projektów spowodowane zmianą stanowiska pracy. W ocenie Sądu zwiększenie składników uposażenia pracownic Fundacji było uzasadnione i potwierdzone dokumentami zgromadzonymi w toku postępowania sądowego.

Zgromadzony materiał dowodowy pozwolił zważyć, że zarówno I. S. (1),
jak i J. S. wykonywały swoje obowiązki pracownicze w siedzibie spółki zgodnie z postanowieniami umownymi. Sąd doszedł do przekonania, że odwołujące będące stronami swoich stosunków pracy, realizowały faktycznie czynności wynikające z umowy pracy. Ujawnione dokumenty w toku postępowania, jak również osobowe źródła dowodowe
w postaci zeznań świadków, jak i przesłuchania stron procesu, pozwoliły ustalić,
iż ubezpieczone wykonywały czynności w imieniu i na rzecz swojego pracodawcy. Strony odwołujące przedstawiły cały szereg wniosków dowodowych, które zostały przeprowadzone przed Sądem I instancji za pomocą, których ustalono, że ubezpieczone faktycznie wykonywały czynności zgodnie z ustalonym zakresem obowiązków. W okresie zatrudnienia odwołujące przychodziły do pracy, podpisywały listy obecności, figurowały na listach płac oraz miały ustalone zakresy obowiązków. Powyższe potwierdziła w całej rozciągłości treść zeznań świadka M. W., która posiadała największą wiedzę w zakresie wykonywanych obowiązków przez pracownice, zarówno w trakcie istniejącego stosunku pracy od dnia 1 września 2013 r. oraz od dnia 20 maja 2014 r., jak również wcześniej, kiedy ubezpieczone wspierały Fundację w ramach podpisanej umowy wolontariatu. Sąd doszedł
do przekonania, iż zeznania świadka były rzetelne, logiczne i korelowały z zeznaniami pozostałych świadków, którzy widzieli odwołujące podczas świadczenia obowiązków
na rzecz Fundacji, oraz stron odwołujących.

Ponadto Sąd zważył, że Fundacja wypłacała odwołującym wynagrodzenie
za wykonane prace oraz odprowadzała należne składki na ubezpieczenia społeczne i opłacała podatki do Urzędu Skarbowego, pomimo ich zaległości. Sąd również doszedł do przekonania, że odwołujące miały wyznaczone miejsce i czas pracy. Zgodnie z zeznaniami świadków
oraz stron, ubezpieczone realizowały stosunek pracy w pełnym wymiarze czasu pracy
w siedzibach Fundacji, które w trakcie trwania ich stosunku pracy zmieniały swą lokalizację. Sąd zważył również, że praca ubezpieczonych podlegała nadzorowi pracowniczemu. Odwołujące realizowały swoje czynności w biurze płatnika składek, w którym również urzędowała prezes zarządu Fundacji. W związku z powyższym miała ona możliwość nadzorowania swoich pracownic w wykonywaniu przez nich pracy, co też nie zostało zakwestionowane w zaskarżonych decyzjach przez organ rentowy. Sąd z uwagi
na specyficzną sytuację faktyczną zważył, że nie należy w tym przypadku przyjmować literalnie przesłanki zawartej w art. 22 k.p. odnoszącej się do nadzoru pracowniczego.
W ocenie Sądu w niniejszej sprawie pomiędzy pracownicami a pracodawcą istnieje stosunek rodzinny. Logicznym jest to, że w opisywanej sytuacji kwestia wzajemnego zaufania podczas zatrudnienia miała nadrzędny charakter. W związku z tym również nie należy traktować dosłownie rygoryzmu narzuconego przez ustawę.

Zdaniem Sądu fakt niezatrudnienia na miejsce odwołujących nowych pracowników jest w gestii prezesa zarządu Fundacji, który ma pełną swobodę w decydowaniu o liczbie zatrudnionych pracowników. Nie bez znaczenia pozostaje, że ubezpieczone jako członkowie rodziny pracodawcy legitymowały się niewątpliwie zaufaniem, które pozwoliło na pełnienie ważnych funkcji w Fundacji. Dodatkowo należy też wskazać, że obie odwołujące powróciły do pracy po zakończeniu odbywania zwolnień lekarskich związanych z ciążą. Zdaniem Sądu powroty do pracy świadczą o braku pozorności zatrudnienia. Gdyby przyjmować, że decyzja o zatrudnieniu ubezpieczonych była podjęta dla pozoru z premedytacją, to po zakończeniu zwolnienia lekarskiego stosunek pracy przestałby istnieć. Dalsze świadczenie pracy przez odwołujące świadczy również o faktycznym zrealizowaniu przesłanek wynikających
z dyspozycji art. 22 § 1 k.p. W ocenie Sądu zarzut podnoszony przez organ rentowy odnoszący się do powiązań rodzinnych na linii pracownik-pracodawca jest nieuprawniony, gdyż prawo oraz obowiązujące przepisy nie zabraniają zatrudniania takich osób w ramach prowadzenia Fundacji.

Sąd zważył również, że posiadanie przez Fundację zaległości składkowych w stosunku do podmiotów takich, jak Urząd Skarbowy czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych pozostaje bez znaczenia w niniejszej sprawie, bowiem Sąd rozważał, czy odwołujące faktycznie realizowały stosunek pracy zgodnie z art. 22 § 1 k.p., co zostało potwierdzone w toku postępowania sądowego. Jak wskazano również w trakcie prowadzenia sprawy, Fundacja podpisała układ ratalny z organem rentowym i na bieżąco spłaca zadłużenie. Jak wynika
z zeznań Prezesa zarządu Fundacji, zadłużenie ulega stopniowemu zmniejszeniu. Sąd zważył ponadto, że w zaskarżonych decyzjach nie podlega ocenie wysokość wynagrodzenia zatrudnionego pracownika w kontekście możliwości objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi.

W związku z powyższym, Sąd na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł mając na względzie zasadę odpowiedzialności za przegranie procesu ujętej w art. 98 k.p.c. Sąd zasądził wynagrodzenie na rzecz odwołującego od organu rentowego na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2013 r., poz. 461) obowiązującego na dzień złożenia odwołania zaskarżonej decyzji. Ustalona kwota została wyliczona na podstawie wysokości przedmiotu sporu uzależnionego od wysokości wynagrodzenia pobieranego przez odwołującą w ciągu 12 miesięcy.

Zarządzenie: (...)

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE