UZASADNIENIE

M. G. (1) wniósł przeciwko M. S. pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, ustalonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w S. (...) z dnia 23 kwietnia 2014 roku, wydanym w sprawie III RC 697/13, począwszy od dnia 1 października 2014 roku. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego i opłatą od pełnomocnictwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2014 roku, wydanym w sprawie III RC 697/13, Sąd Rejonowy w S. (...) zasądził od M. G. (2) na rzecz M. S. alimenty w kwocie po 1000 zł miesięcznie, począwszy od 1 lipca 2013 roku. Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w S. (...) z dnia 27 lutego 2015 roku, wydanym w sprawie X RCa 371/14. Określając wysokość obowiązku alimentacyjnego w kwietniu 2014 roku Sąd ustalił, że usprawiedliwionym potrzebom M. S., studenta I roku Wydziału Mechaniki i (...) w S., będzie odpowiadała kwota 1500 zł miesięcznie. Tymczasem z dniem 1 października 2014 roku, jeszcze przed uprawomocnieniem się ww. wyroku, M. S. rozpoczął stacjonarne studia wojskowe na Wydziale Elektroniki Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w W.. Jako student tej uczelni M. S. jest uprawniony do świadczeń w całości pokrywających jego usprawiedliwione potrzeby. Powód wskazał, że mając na uwadze obowiązujące przepisy, od października 2014 roku do czerwca 2015 roku pozwany otrzymywał miesięcznie tytułem uposażenia kwotę 875 zł, od lipca 2015 roku do grudnia 2015 roku – kwotę 1000 zł, zaś od stycznia 2016 roku – otrzymuje kwotę 1160 zł. Uczelnia pokrywa w całości koszty zakwaterowania studentów stacjonarnych w akademiku oraz ich wyżywienia.

W związku z powyższym powód zaznaczył, że od października 2014 roku M. S. osiąga dochody i pobiera świadczenia, dzięki którym może samodzielnie się utrzymać. Nadto nie ponosi wydatków związanych z zamieszkaniem i wyżywieniem, które ostatnio – wedle orzekających sądów – wynosiły łącznie 645 zł. Pozostałe potrzeby – w granicach 850-900 zł – jest w stanie pokryć z uposażenia. W rezultacie zachodzą przesłanki do uchylenia ciążącego na powodzie obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanego.

Powód wskazał, że w związku z tym, iż pozwany od października 2014 roku ma środki utrzymania, uchylenie obowiązku alimentacyjnego powinno nastąpić od tej właśnie daty. Nadto powód zaznaczył, że tę okoliczność pozwany zataił przed Sądem Okręgowym w S. (...), który sprawę rozpoznawał w postępowaniu apelacyjnym w dniu 27 lutego 2015 roku, albowiem w przedłożonym zaświadczeniu nie wskazał, iż otrzymuje dodatkowe świadczenia.

W odpowiedzi na pozew M. S. wniósł o oddalenie powództwa, a nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że powód jest obowiązany do płacenia alimentów na rzecz pozwanego w kwocie po 1000 zł miesięcznie od 1 lipca 2013 roku. Z tego obowiązku nie wywiązuje się. Jedynie kilka razy uiścił taką kwotę. M. S. podkreślił, że w czasie kiedy orzekał w poprzedniej sprawie sąd I instancji był jeszcze studentem (...) Technologicznego w S.. W czasie rozpoznawania apelacji pozwany skorzystał z urlopu długoterminowego i podjął studia w Wojskowej Akademii (...) w W., o czym sąd II instancji został zawiadomiony odpowiednim zaświadczeniem. Studia te mają charakter stacjonarny, planowany termin ich ukończenia to 28 lutego 2018 roku. Pozwany musiał zmienić uczelnię z uwagi na brak zapłaty alimentów przez powoda i niemożność ich wyegzekwowania, albowiem nie był w stanie utrzymać się na studiach w S..

M. S. zaznaczył, że jest studentem studiów stacjonarnych w Wojskowej Akademii (...) w W., ale nie jest żołnierzem. Nadto świadczenia uzyskiwane w związku ze studiami nie są wynagrodzeniem za pracę i nie stanowią również kwoty, która pozwala na samodzielne utrzymanie. Wojskowa Akademia (...) nie zaspokaja wszystkich potrzeb pozwanego, gdyż musi on korzystać z komputera i innych sprzętów, ze środków transportu, z własnego wyżywienia i realizowania swoich osobistych potrzeb i zainteresowań. Podjęcie studiów w W. podwyższa znacząco koszt przyjazdów do domu i życia poza uczelnią. Udzielone przez uczelnię wsparcie materialne dla studentów nie skutkuje tym, że przestaje istnieć obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka, zwłaszcza że pozwany ma bardzo duże możliwości finansowe.

Pozwany zaznaczył, że nie pracuje, nie otrzymuje zasiłku dla bezrobotnych, nie otrzymuje renty, emerytury ani świadczeń z MOPS.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Rejonowy w S. (...) w sprawie III RC 697/13 wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2014 roku zasądził od M. G. (1) na rzecz M. S. alimenty w kwocie po 1000 zł miesięcznie, płatne z góry do 20. dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami w wysokości ustawowej w razie opóźnienia w płatności danej raty, podwyższając w ten sposób wysokość alimentów ustalonych na kwotę po 350 zł miesięcznie w ugodzie sądowej zawartej w dniu 11 stycznia 2002 roku przed Sądem Rejonowym w S. (...) w sprawie III RC 1024/01.

Sąd Okręgowy w S. (...) wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 roku w sprawie X RCa 371/14 oddalił apelację od ww. wyroku.

Dowód:

- wyrok, k. 53 akt III RC 697/13,

- wyrok, k. 127 akt III RC 697/13 (X RCa 371/14).

W czasie wyrokowania w sprawie III RC 697/13 M. S. miał 21 lat. Był studentem (...) Technologicznego na I roku na Wydziale Mechaniki i (...), korzystającym z urlopu długoterminowego. Korzystając z tego urlopu podjął od października 2014 roku studia na Wydziale Elektroniki Wojskowej Akademii (...).

Koszt utrzymania M. S. wynosił 800 zł, przy czym 400 zł to kwota wyżywienia. Gdy brakowało jedzenia matka M. S. uzupełniała lodówkę zakupami. M. S. mieszkał razem z bratem. Opłacał prąd w kwocie 60 zł oraz gaz w kwocie około 15 zł miesięcznie. Czynsz wynosił 170 zł miesięcznie, zaś dojazdy do S. - 100 zł. Koszt internetu to kwota 60 zł. Na pomoce naukowe wydawał około 50 zł miesięcznie

M. S., mimo że cierpiał na egzemę na rękach, chodził na siłownię 2, 3 razy w tygodniu. Nie chodził na dyskoteki ani do kina. W weekendy czas poświęcał nauce, żeby mieć osiągnięcia na uczelni. Pieniądze wydawał tylko na pomoce typu: zeszyty, długopisy, ołówki. Uczelnia zapewniała oprogramowanie, które było wykorzystywane w czasie studiów.

Dowód:

- potwierdzenie złożenia dokumentów na studia, k. 9 akt III RC 697/13,

- nowy wymiar czynszu, k. 10 akt III RC 697/13,

- potwierdzenie dokonania przelewu raty kredytu hipotecznego, k. 11 akt III RC 697/13,

- potwierdzenie dokonania przelewu za gaz, k. 12 akt III RC 697/13,

- kopia rachunku za energię elektryczną, k. 13 akt III RC 697/13,

- protokół rozprawy, k. 49v-50 akt III RC 697/13,

- zaświadczenie z WAT, k. 123 akt III RC 697/13,

- decyzja w sprawie urlopu, k. 124 akt III RC 697/13.

W czasie wyrokowania w sprawie III RC 697/13 M. G. (3) miał 51 lat. Mieszkał i pracował w Norwegii. Był nauczycielem. Do lipca 2013 roku pobierano mu z pensji alimenty na rzecz syna M. w kwocie 1.000 złotych, co odpowiadało kwocie ok. 2.000 koron norweskich. W lipcu 2013 roku pracował jeszcze w dwóch miejscach, tj. w ośrodku dla narkomanów jako stróż nocny za wynagrodzeniem w kwocie około 9.000 koron oraz w prywatnej szkole, gdzie zarabiał 26.000 koron. Od grudnia 2013 roku zatrudniony był tylko w szkole. W zakładzie pracy, gdzie pracował jako stróż nocny, złożył wniosek o roczny urlop bezpłatny, który został mu udzielony do grudnia 2014 roku.

Pozwany miał zakupione przed 6 laty mieszkanie, na którego zakup zaciągnął kredyt w kwocie 2 milionów koron norweskich. 2 lata przed rozpoznaniem sprawy III RC 697/13 zmienił mieszkanie, przy czym na jego zakup również zaciągnął kredyt, tym razem na 2 miliony 900 tysięcy koron norweskich. Poprzedni kredyt spłacił z kwoty, którą uzyskał ze sprzedaży pierwszego mieszkania. Zakup nowego mieszkania pozwany uargumentował rosnącymi kosztami utrzymania dotychczasowego mieszkania, tj. comiesięcznego funduszu remontowego. Pozwany zajmował to mieszkanie sam.

Rata kredytu na zakup mieszkania wynosiła około 20.000 koron norweskich i była niższa od raty płaconej poprzednio.

M. G. (1) posiadał samochód R. (...), który zakupił za kwotę około 60.000 koron.

Koszt cotygodniowego wyżywienia M. G. (1) wynosił 600-700 złotych. Na wydatki pozwanego składały się również: opłata za prąd – około 800 koron miesięcznie, wywóz śmieci i wodę – 500 koron miesięcznie, ubezpieczenie samochodu, mieszkania oraz zdrowotne – 1.100 koron, utrzymanie samochodu – 2.000 koron.

Dowód:

- rachunki, zaświadczenia z pracy, od lekarza, z banku, potwierdzenie własności pojazdu, przyznanie urlopu bezpłatnego, kopia dowodu rejestracyjnego oraz ich tłumaczenia na język polski, k. 40 (skoroszyt w kopercie) akt III RC 697/13,

- protokół rozprawy, k. 50-51 akt III RC 697/13.

M. S. jest nadal studentem stacjonarnym w Wojskowej Akademii (...) w W.. Ma zapewnione wyżywienie (śniadania wydawane są między 7:50 a 8:05, obiady – między 13:00 a 16:00, kolacje – między 18:50 a 19:05, w razie niemożliwości pobrania kolacji można uzyskać tzw. suchy prowiant) oraz zakwaterowanie. Ma zapewnione również umundurowanie, które jest obowiązany nosić codziennie co najmniej do godziny 21:00. Z odzieży cywilnej korzysta w ramach przepustek, które ma średnio 2 razy w miesiącu, a które każdorazowo nie mogą być dłuższe niż 72 godziny. Ma możliwość nieodpłatnego korzystania z pralki, przy czym środki czystości, w tym proszek musi zakupić we własnym zakresie. Wydaje na ten cel ok. 50 zł miesięcznie.

M. S. – poza zajęciami obowiązkowymi – ma zapewnione nieodpłatne korzystanie z siłowni, basenu, boisk na terenie garnizonu, w którym przebywa – nawet w czasie weekendu. Mimo tego M. S. kupuje karnet na siłownię za ok. 150 zł miesięcznie. Korzysta z siłowni ok. 3 razy w miesiącu. Uczęszcza również na basen, za który płaci ok. 150 zł miesięcznie – nie ma wykupionego karnetu, płaci za pojedyncze wejścia.

M. S. ma nieodpłatny dostęp do podręczników, skryptów, publikacji naukowych czy innego rodzaju książek znajdujących się w Bibliotece Głównej WAT. Ma zapewnione również przybory piśmiennicze. Pozwany dokupuje przybory za ok. 40 zł, gdyż przydział z uczelni mu nie wystarcza. Nadto płaci za kserokopie notatek, książek czy skryptów, których nie ma w bibliotece – ok. 50 zł miesięcznie.

W ramach studiów (...) nie zgłaszał problemów zdrowotnych, w tym także w obrębie kolan.

M. S. otrzymuje uposażenie, które w kwietniu 2017 roku wyniosło 1280 zł netto.

M. S. opłaca abonament telefoniczny kwotą ok. 70 zł miesięcznie, ponosi koszty środków higieny – 80 zł, na dojazdy do domu wydaje ok. 60 zł miesięcznie.

M. S. zgromadził oszczędności w kwocie 3.000-4.000 zł.

Dowód:

- zeznania M. S. - zapis na płycie CD, k. 107,

- dokumentacja z WAT, k. 36-38, 150-165.

M. S. ma problemy z kolanami. W przeszłości uczęszczał na prywatne wizyty u ortopedy. Wykonał rezonans magnetyczny. Przyjmował zastrzyki w kolana, których koszt wyniósł 900 zł. Leki w związku ze schorzeniami kolan to wydatek rzędu 100 zł miesięcznie. M. S. ma również problemy skórne i koszt leków również wynosi ok. 100 zł miesięcznie.

Aktualnie M. S. nie ma problemów z kolanami, które wpływałyby na motorykę, ale pozwany obawia się, że po zaliczeniu z biegów problemy mogą się pojawić.

Dowód:

- zeznania M. S. - zapis na płycie CD, k. 107,

- faktury z apteki, k. 52-54, 56-59, 169, 171, 172,

- faktura za wizytę u ortopedy, k. 168,

- faktura za rezonans, k. 170,

- wynik badania, k. 173.

M. G. (1) nadal mieszka w Norwegii. Pracuje w dalszym ciągu jako nauczyciel. Wynagrodzenie powoda wynosi 25.136 koron norweskich. Spłaca pożyczkę mieszkaniową z ratą w kwocie 19.109 koron norweskich.

M. G. (1) mieszka ze swoim 31-letnim synem z pierwszego małżeństwa – S..

S. S. (2) studiuje informatykę i pracuje, uzyskując dochód na poziomie 6.000-7.000 koron norweskich. Środki przeznacza na własne utrzymanie i nie dokłada się ojcu do opłat.

M. G. (1) nie płaci zasądzonych w sprawie III RC 697/13 alimentów. Aktualnie toczy się w Norwegii postępowanie w zakresie egzekucji tych świadczeń.

Dowód:

- zeznania M. G. (1), k. 63v-64v,

- zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia wraz z tłumaczeniem, k. 30-31,

- potwierdzenie opłacania rat pożyczki, k. 32-33,

- zaświadczenie o miejscu zamieszkania z tłumaczeniem, k. 60-62.

Sąd rozważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Jak wynika z treści pozwu podstawę prawną żądania stanowi przepis art. 138 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zwanej dalej k.r.o., zgodnie z dyspozycją którego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Pokreślić jednak należy, że do stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu przepisu art. 138 k.r.o. należy wziąć pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na zakres obowiązku alimentacyjnego (tak w Uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988 nr 4, poz. 42, MoP 1988 nr 6, poz. 60, Legalis nr 26104).

Roszczenie M. G. (1) obejmuje ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec syna M. S. ustał z dniem 1 października 2014 roku. M.-prawną podstawą roszczenia powoda jest – jak już wskazano powyżej – art. 138 k.r.o. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 1999 roku (I CKN 1292/98, LEX nr 327911), Zmiana wyroku lub umowy, którą ma na względzie art. 138 k.r.o., może polegać między innymi na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego, wobec odpadnięcia którejś z przesłanek uzasadniających ten obowiązek, czy to po stronie uprawnionej, czy to po stronie zobowiązanej. W konsekwencji, dla ustalenia, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, należy odwołać się do treści wskazanego przepisu, zgodnie z którym dla oceny zmiany stosunków uzasadniających ingerencję w dotychczasowe orzeczenie o obowiązku alimentacyjnym, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowe i majątkowe stron.

W realiach niniejszej sprawy do okoliczności, o których mowa powyżej, należy ocena sytuacji osobistej, materialnej oraz możliwości zarobkowych M. G. (1) oraz M. S..

Zdaniem Sądu, rację ma strona powodowa, wskazując że obowiązek alimentacyjny M. G. (1) wobec córki M. S. ustał. Ustalenia w tym zakresie poczyniono w oparciu o przywołany już art. 138 k.r.o., a nadto art. 133 § 1 i 3 k.r.o. Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Natomiast zgodnie z art. 133 § 3 kro, Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Obowiązkiem rodziców jest – w miarę swych sił – umożliwienie dziecku zdobycia wykształcenia stosownego do jego uzdolnień ( orzeczenie SN z dnia 17 grudnia 1976 r., III CRN 280/76, OSPiKA 1977, z. 11–12, poz. 196; wyrok SN z dnia 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97, LEX nr 50545). Obowiązek rodziców istnieje dopóty, dopóki dziecko trud rodziców szanuje i czyni starania, by bez zbędnej – a zwłaszcza zawinionej – zwłoki osiągnąć adekwatny do uzdolnień pułap wykształcenia i ekonomiczną samodzielność ( W. Stojanowska (w:) W. Stojanowska (red.), Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r. Analiza – Wykładnia – Komentarz, Warszawa 2011, s. 301).

W kontekście zasadności roszczenia powoda niebagatelne znaczenie ma również dorobek orzeczniczy Sądu Najwyższego. I tak, dziecku, które podjęło wyższe studia, przysługuje w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. W wypadku jednak, gdy dziecko ukończyło średnią szkołę zawodową, uzyskało konkretny zawód dający możliwość zatrudnienia i nie podjęło od razu wyższych studiów, a jego wiek przekracza znacznie normalny wiek młodzieży rozpoczynającej wyższe studia, nie może żądać od rodziców finansowania znacznie opóźnionych studiów, lecz powinno podjąć pracę zarobkową i wykorzystać szerokie możliwości, jakie Państwo stwarza osobom dorosłym w zakresie zaocznych studiów wyższych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1976 r., III CRN 280/76, opublikowane w: OSP 1977/11/196 oraz LEX nr 5048). Rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w nauce się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata nauki i wskutek tego nie kończy edukacji w przewidzianym programem okresie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80, opublikowany w: OSNC 1981/1/20 oraz LEX nr 2546). W sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko, mając wyuczony zawód, zamierza kontynuować naukę na wyższej uczelni prywatnej, z którą to nauką - obok kosztów utrzymania - łączy się czesne, trzeba uwzględniać okoliczność, czy pozwala na to stopa życiowa rodziców (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 1999 r., III CKN 199/99, opublikowany w: LEX nr 503217). W odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już utrzymać się samodzielnie, gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia. Jedynie brak pozytywnych wyników w nauce uzasadniałby ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 1998 r., I CKN 521/98, opublikowany w: LEX nr 1232692). Należyte przygotowanie dziecka do przyszłej pracy zawodowej może także obejmować studia wyższe, jeżeli uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, ażeby studia te nie tylko rozpocząć, ale i kontynuować i pomyślnie zakończyć. Zaktualizowany przez podjęcie studiów obowiązek alimentacyjny rodziców może jednakże ustać w razie braku pozytywnych wyników studiów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97, opublikowany w: LEX nr 50545).

Z zaprezentowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego przebrzmiewa przede wszystkim jedna myśl – dorosłe dziecko ma prawo do alimentów od rodziców, jeżeli czyni ono jednocześnie starania o uzyskanie warunków do samodzielnego utrzymania w przyszłości. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że dotyczy to dzieci, które nie posiadają własnych środków utrzymania i muszą w tym względzie nadal polegać na rodzicach.

Mając na uwadze powyższe, jak również ustalony w sprawie stan faktyczny, przyjąć należy, że ziściły się przesłanki do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny M. G. (1) wobec M. S. ustał. Należy mieć bowiem na uwadze, że aktualnie M. S. ma 22 lata, studiuje w Wojskowej Akademii (...) w W., która zapewnia wszelkie podstawowe potrzeby, a nadto pozwany uzyskuje dochód pozwalający mu na samodzielne utrzymanie. Sąd w żadnym stopniu nie pozbawia ani nie ogranicza pozwanego w zakresie prawa do nauki na poziomie studiów wyższych. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że w ramach aktualnej uczelni M. S. ma zapewnione nieodpłatnie całodobowe wyżywienie, jak również zakwaterowanie. Nadto pozwany ma zapewnioną odzież – mundur, który ma obowiązek nosić na terenie garnizonu, w którym przebywa. Z odzieży cywilnej korzysta jedynie w ramach przepustek, a te nie trwają dłużej niż po 72 godziny i średnio mają miejsce 2 razy w miesiącu. Podkreślić również należy, że M. S. ma zapewnione zajęcia z wychowania fizycznego, a nadto może przez 6 dni w tygodniu nieodpłatnie korzystać z siłowni, basenu czy boiska na terenie garnizonu. Nadto ma zapewnione materiały do nauki i właściwie w niewielkim tylko zakresie musi czynić nakłady w postaci wydatków na ksero czy uzupełnienie przyborów. Jak bowiem wynika z pisma Rektora WAT w W. uczelnia zapewnia materiały naukowe, piśmiennicze i to w sposób nieodpłatny. Po wtóre, trzeba mieć na względzie i tę okoliczność, że M. S. jako student uczelni wojskowej otrzymuje uposażenie, którego wysokość netto wynosi ok. 1100 zł miesięcznie (jest ono zależne od liczby dni, które pozwany spędza w garnizonie – jeżeli przebywa poza nim dostaje wyższe uposażenie z uwagi na nieodliczanie kosztów wyżywienia w tym czasie).

W konsekwencji przyjąć należy, że M. S. jako student stacjonarny WAT ma zapewnione wszelkie potrzeby w zakresie wyżywienia, zakwaterowania, umundurowania, pomocy naukowych czy spędzania wolnego czasu (np. w siłowni, na basenie czy na boisku). Poza tym otrzymuje uposażenie w kwocie ok. 1100 zł netto miesięcznie, które może przeznaczać na jeszcze inne potrzeby. Co warte podkreślenia, M. S. był w stanie poczynić z tego uposażenia oszczędności rzędu 3.000-4.000 zł. Powoduje to tym samym, że M. S. – nawet wobec faktycznego nieuzyskiwania alimentów od ojca – jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd nie podziela zapatrywania pozwanego, iż po jego stronie zachodzi konieczność ponoszenia wydatków na zakup żywności w kwocie po 400 zł miesięcznie, odzieży w kwocie po 200 zł miesięcznie, rozrywkę w kwocie po 150 zł miesięcznie, siłownię i basen w łącznej kwocie ok. 300 zł miesięcznie oraz na zakup podręczników – 300 zł kwartalnie. Jakkolwiek podczas przesłuchania M. S. precyzyjnie wskazywał kwoty, jakie jego zdaniem musi ponosić poza utrzymaniem zapewnionym przez uczelnię, to jednak w ocenie Sądu wydatki te nie są uzasadnione. Jak już wskazano powyżej, pozwany ma zapewnione posiłki w ciągu doby i nawet gdyby chciał żywić się dodatkowo to powinien to wykazać i wskazać kwotę racjonalną. Przywołana kwota 400 zł miesięcznie oznaczałaby, że M. S. w niewielkim stopniu korzysta ze wsparcia uczelni w tym zakresie, a takiego stanu rzeczy akceptować nie można. Sąd nie podziela stanowiska pozwanego, że uzasadnione są wydatki na zakup odzieży w kwocie ok. 200 zł miesięcznie. Pamiętać bowiem należy, że M. S. jako student uczelni wojskowej przez większość czasu ma obowiązek nosić mundur, a odzież cywilna jest mu potrzebna tylko na czas przepustek. Trudno zatem racjonalnie wytłumaczyć wydatki w kwocie 200 zł miesięcznie na zakup odzieży potrzebnej na ok. 4 dni w miesiącu. W ocenie Sądu M. S. nie wykazał, aby ponosił wydatki na kulturę, rozrywkę w kwocie po 150 zł miesięcznie. Jakkolwiek podczas przesłuchania wskazał, że był w kinie na filmie, za który zapłacił 18 zł, to nie potrafił wskazać innych form kultury czy rozrywki, z których korzysta. Nadto jest on skoszarowany, a zatem nie ma nawet większej możliwości, aby z rozrywek korzystać. Jako zupełnie nieracjonalne Sąd uznał wydatki ponoszone na siłownię i basen. Pozwany ma zapewnione zajęcia tak na siłowni, jak i na basenie, a nadto może nieodpłatnie z nich korzystać także poza zajęciami. Warte podkreślenia jest i to, że – jak wskazał M. S. podczas przesłuchania – z siłowni w ramach karnetu korzysta 3 razy w miesiącu. Oznacza to, że za jedno wejście w istocie płaci po 50 zł, co można wręcz uznać za marnowanie pieniędzy, gdyż standardowe wejście jest z reguły dużo tańsze. M. S. nie wykazał, aby ponosił wydatki na zakup podręczników w kwocie aż po 300 zł kwartalnie, a przy uwzględnieniu dostępności do zasobów biblioteki nie sposób przyjąć, aby wydatki te zostały w ogóle w takiej kwocie poniesione.

Przy ustalaniu zakresu potrzeb i wydatków pozwanego Sąd nie brał pod uwagę wydatków poczynionych jednorazowo, tj. wydatków na wizyty lekarskie czy zastrzyki w kolana. Nadto Sąd nie brał pod uwagę wydatków na zakup butów do biegania czy butów specjalistycznych, albowiem wydatek ten pozwany poczynił ponad rok temu i obuwie te – jak sam wskazał – będzie mu jeszcze służyło. Trudno zatem uznać wydatki w tym zakresie poczynione jako wydatki na zaspokojenie bieżących potrzeb.

Zdaniem Sądu, doszło zatem do spełnienia się jednej z przesłanek uchylenia obowiązku alimentacyjnego, o których mowa w art. 133 k.r.o., tj. M. S. stał się osobą samodzielną (art. 133 § 1 k.r.o.). W tym miejscu wskazać należy, że powód nie wykazał, aby dalsze utrzymywanie obowiązku alimentacyjnego – stosownie do art. 133 § 3 k.r.o. – stanowiło dla niego nadmierny uszczerbek, gdyż– jak wynika z poczynionych ustaleń – jego sytuacja właściwie nie zmieniła się.

Sąd, ustalając stan faktyczny sprawy, miał na uwadze treść przepisu art. 227 kpc, a mianowicie, że przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Jako że meritum niniejszego postępowania stanowi rozstrzygnięcie w przedmiocie ustalenia, że prawo pozwanej do alimentów wygasło, jedynie fakty wpływające na tę okoliczność mogły stanowić przedmiot ustaleń faktycznych czynionych przez sąd.

Sąd ustalał stan faktyczny sprawy opierając się na zgromadzonych w sprawie, a powołanych wyżej, dokumentach.

W ocenie Sądu, zgromadzone w aktach sprawy dokumenty – jako sporządzone w sposób przewidziany prawem oraz przez podmioty do tego uprawnione – uznać należy za wiarygodne. Zdaniem Sądu, po bezpośrednim zapoznaniu się z materiałem dokumentarnym zastrzeżeń do tego materiału nie sposób sformułować, albowiem brak jest okoliczności, które wpływałyby negatywnie na ocenę tego materiału. Co istotne, żadna ze stron nie zgłaszała do przedłożonych dokumentów jakichkolwiek zastrzeżeń.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania obu stron, albowiem w części były one ze sobą zgodne, a nadto potwierdzały się w przedłożonym do akt materiale dowodowym.

W rezultacie, całokształt ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie, uprawnia do uwzględnienia roszczenia M. G. (1) odnośnie ustalenia, że obowiązek alimentacyjny, określony wyrokiem Sądu Rejonowego w S. (...) III Wydział Rodzinny i Nieletnich w dniu 23 kwietnia 2014 roku w sprawie o sygnaturze III RC 697/13 na kwotę 1000 zł miesięcznie, ustał z dniem 1 października 2014 roku (art. 138 k.r.o. w zw. art. 133 § 1 k.r.o.). Sąd przyjął, że datą ustania obowiązku jest 1 października 2014 roku, gdyż od tej daty M. S. nabył uprawnienia studenta stacjonarnego WAT, a tym samym warunki do samodzielnego funkcjonowania, o których była mowa powyżej.

W związku z tym, że pozwany proces przegrał winien ponieść koszty sądowe – art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Wysokość tych kosztów ustalono na podstawie art. 13 ust. 1 ww. ustawy, biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu, tj. 12.000 zł x 5% = 600 zł.

Sąd, kierując się art. 102 k.p.c., odstąpił od obciążania pozwanego kosztami procesu, które – z uwagi na przegranie procesu – co do zasady winien zwrócić powodowi. W tym względzie Sąd wziął pod uwagę, że M. S. nie osiąga znacznych kwot z tytułu uposażenia, a jedynie kwoty wystarczające na własne utrzymanie

SSR Paweł Kaczyński

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE