POSTANOWIENIE

Dnia 20 marca 2018r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący :

SSA Marek Żurecki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania A. M. (A. M.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o spłatę należności z funduszu alimentacyjnego

w związku z zażaleniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

na postanowienie zawarte w punkcie 4 wyroku

Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 17 stycznia 2018r., sygn. akt XI U 1242/17

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie zawarte w pkt 4 wyroku
Sądu Okręgowego w Katowicach z 17 stycznia 2018 roku, sygn.
XI U 1242/17 i zasądzić od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddziału w W. na rzecz A. M. kwotę
120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z urzędu;

2. przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Katowicach na rzecz radcy prawnego M. K. Radców Prawnych w K. - kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) powiększoną o 23% stawkę podatku od towaru i usług w kwocie
27,60 zł (dwadzieścia siedem zł 60/100 groszy), t ytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.

/-/SSA M. Żurecki

Sygn. akt III AUz 136/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem zawartym w pkt 4 wyroku z dnia 17 stycznia 2018r. Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w W. na rzecz A. M. kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika ustanowionego z urzędu.

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd ograniczył się do wskazania przepisów § 4 i § 8 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Powyższe rozstrzygnięcie było następstwem częściowego uwzględnienia odwołania A. M. od zaskarżonych decyzji organu rentowego
z dnia 12 maja 2017r. odmawiających skarżącemu rozłożenia na raty należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego wynoszących łącznie 54.642 zł.

W pkt 1 i 2 wyroku Sąd rozłożył kwotę w/w należności na raty w kwotach po 200 zł miesięcznie od lutego 2018r. oddalając w pkt 3 wyroku odwołanie w części określenia niższych rat należności podlegających spłacie.

W zażaleniu na postanowienie o nałożeniu obowiązku uiszczenia kosztów organ rentowy wniósł o jego zmianę poprzez „zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego na rzecz powoda od Skarbu Państwa w kwocie nieuzależnionej od wartości przedmiotu sprawy lub o orzeczenie o wzajemnym zniesieniu kosztów postępowania”.

Skarżący wskazał, że przedmiotem sporu zakończonego wyrokiem Sądu nie była kwestia wysokości należności podlegających spłacie przez zobowiązanego lecz jedynie ocena przesłanek dla udzielenia ulgi w spłacie należności poprzez rozłożenie ich na raty przy czym żądanie zobowiązanego wnioskodawcy nie zostało w całości uwzględnione. W związku z tym organ rentowy podniósł, że zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu od organu rentowego wg stawek minimalnych opłat zależnych od wartości przedmiotu sprawy było niewłaściwe
i niezgodne z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. powołanego przez Sąd i co najmniej uzasadniało zastosowanie art. 100 k.p.c. (zasady kompensaty kosztów).

W odpowiedzi na zażalenie pełnomocnik A. M. ustanowiony
z urzędu radca prawny M. M. wnosił o oddalenie zażalenia podnosząc, że sąd pierwszej instancji prawidłowo zasądził od organu rentowego koszty zastępstwa procesowego ustalone wg wartości przedmiotu sprawy którą wyznacza ogólna kwota należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego objętych postępowaniem.

Pełnomocnik wnosił również o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu zażaleniowym „wg norm przepisanych” stwierdzając, że koszty te nie zostały zapłacone w żadnej części.

Sąd Apelacyjny nie uwzględnił zażalenia w części w jakiej organ rentowy kwestionował obowiązek zwrotu niezbędnych kosztów procesu, tj. przyjęcia przez sąd pierwszej instancji zasady wynikającej z art. 98 § 1 k.p.c. (obowiązek zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi przez stronę przegrywającą sprawę).

Organ rentowy był stroną przegrywającą sprawę zważywszy na wynik postępowania odwoławczego w którym doszło do zmiany zaskarżonych decyzji organu rentowego w przedmiocie odmowy rozłożenia na raty zobowiązania publicznoprawnego obciążającego stronę skarżącą i uwzględnienia żądania odwołującego się co do zasady.

Powyższe uzasadniało zasądzenie kosztów obejmujących wynagrodzenie radcy prawnego ustanowionego w sprawie z urzędu w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. powołanego przez sąd pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny uwzględnił natomiast zarzut organu rentowego niewłaściwego zastosowania przez Sad Okręgowy przepisu § 8 pkt 6 w/w rozporządzenia, tj. określenia należnej opłaty w oparciu o wartość przedmiotu sprawy. Błędnie Sąd
uznał, że wartość tą stanowi łączna kwota zobowiązania skarżącego wobec Funduszu Alimentacyjnego wynosząca ponad 54.000 zł.

Należy dostrzec, że kwota należności nie była przedmiotem sporu oraz że odwołanie zobowiązanego do zapłaty należności nie zmierzało do ich pomniejszenia poprzez umorzenie całości lub części zobowiązania.

Wskutek wyroku Sądu doszło jedynie do zmiany sposobu spełnienia zobowiązania na świadczenie sukcesywne. Należy przy tym zaznaczyć, że zobowiązanie skarżącego (w określonej z góry wysokości i tworzące jedną całość) nie stało się świadczeniem okresowym lub powtarzającym się w rozumieniu art. 118 k.c. lub art. 22 k.p.c.

W okolicznościach sprawy należało stwierdzić, że wysokość należnej opłaty
za udzielenie pomocy prawnej powinna zostać określona przy uwzględnieniu § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu zgodnie z którym wysokość opłat w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się przyjmując za podstawę opłatę
w sprawach najbardziej zbliżonego rodzaju.

Niewątpliwie sprawy dotyczące należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego należą do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych – co wynika bezpośrednio z art. 68 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. jedynie w § 15 ust. 2 przewiduje opłatę dla spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych w wysokości 90 zł (sprawy o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego
i zaopatrzenia emerytalnego).

Mając na uwadze rodzajową tożsamość rozpoznawanej sprawy ze sprawami
o których mowa w § 15 ust. 2 rozporządzenia Sąd Apelacyjny przyjął, że podstawą
dla ustalenia opłaty radcy prawnego w sprawie powinna stanowić kwota 90 zł powiększona do kwoty 120 zł na zasadzie § 4 ust. 2 powołanego rozporządzenia po uwzględnieniu nakładu pracy radcy prawnego, tj. przygotowania pisma procesowego w sprawie i udziału w rozprawie z dnia 10 stycznia 2018r.

W związku z tym Sąd orzekł o zmianie zaskarżonego postanowienia jak w pkt 1 swego orzeczenia.

W pkt 2 postanowienia Sąd przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego
w Katowicach) na rzecz radcy prawnego M. M. kwotę 120 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z urzędu za prowadzenie sprawy
w postępowaniu zażaleniowym – zgodnie z § 16 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. (Dz. U. z 2017r., poz. 798) w brzmieniu obowiązującym od 3 października 2017r.

/-/SSA M. Żurecki