UZASADNIENIE

Zaskarżonym zarządzeniem z dnia 22 stycznia 2018 r. Przewodniczący w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy zwrócił wniosek dłużnika E. Ś., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) E. Ś. o ogłoszenie jego upadłości.

W uzasadnieniu tego zarządzenia Przewodniczący podniósł, że dłużnik został zobowiązany do uzupełnienia braków formalnych tego wniosku m.in. poprzez przedłożenie :

-: bilansu sporządzonego przez dłużnika dla celów postępowania (na dzień przypadający w okresie 30 dni przed dniem złożenia wniosku),
-: oświadczenia o spłatach innych długów niż wierzytelności dokonanych w terminie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku,
-: informacji o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczącymi majątku dłużnika

– w terminie 7 dni, pod rygorem jego zwrotu. Przesyłka zawierająca wskazane zobowiązanie została doręczona wnioskodawcy (dłużnikowi) w sposób zastępczy, tj. w trybie art. 139 k.p.c., a termin na uzupełnienie wskazanych braków upłynął bezskutecznie. Jako podstawę zarządzenia zwrotu wniosku Przewodniczący powołał przepis art. 29 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2017, poz. 2344 ze zm. - dalej jako „Pr. upadł.”) zgodnie z którym, jeżeli na skutek braku lub wskazania nieprawidłowego adresu dłużnika lub niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu, wniosek o ogłoszenie upadłości zwraca się.

Zażalenie na powyższe zarządzenie złożył dłużnik, który przede wszystkim podniósł, iż składając przedmiotowy wniosek wskazał adres do korespondencji inny niż ten pod który skierowana została do niego korespondencja z Sądu. Wniósł w związku z tym o to, aby wniosek o ogłoszenie upadłości jego – jako przedsiębiorcy – nie był mu zwrócony, a także o kierowanie wszelkich pism pod właściwy adres. Podniósł ponadto, że wszelkie wymagane dodatkowo oświadczenia złożone zostały wraz z wnioskiem, jako załączniki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zażalenie dłużnika podlegało uwzględnieniu.

Rację ma skarżący, że we wniosku o ogłoszenie upadłości wskazał on odrębny adres korespondencyjny ( por. k. 7 i 61 akt). Strona (uczestnik podstępowania) zawsze ma prawo wskazać adres do doręczeń inny niż miejsce zamieszkania (art. 135 § 1 k.p.c.), czy też – w przypadku przedsiębiorców – adres udostępniany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG; art. 133 § 2a k.p.c. w zw. z art. 35 Pr. upadł.), który będzie w takim przypadku wiążący i dla sądu (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002 r., II CZ 19/02, LEX nr 564002).

Nie można zaprzeczyć, że przyjęty przez skarżącego w niniejszej sprawie sposób wskazania tego adresu – poprzez podanie na pierwszej stronie wniosku wyłącznie innego adresu - pod którym prowadzona była działalność gospodarcza ( k. 1 akt) i wskazanie dopiero na stronie ostatniej – pośród wymienionych tam załączników – odrębnego pisma zatytułowanego „Adres korespondencyjny właściciela firmy” ( k. 7 akt), który to załącznik fizycznie znajdował się w końcowej części akt sprawy ( k. 61 akt) – w oczywisty sposób utrudniał, lecz nie uniemożliwiał, pozyskanie informacji o powyższym adresie do doręczeń. Podanie na stronie pierwszej wniosku innego adresu (prowadzonej działalności) doprowadziło ostatecznie do mylnego skierowania przez Sąd wezwania na adres inny niż ww. adres korespondencyjny ( zob. k. 66 akt), nie zmienia to jednak faktu, że adres taki znajdował się w aktach sprawy.

Przepisy o doręczeniach mają charakter obligatoryjny i nie dopuszczają swobody w zakresie sposobu doręczania pism sądowych (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2007 r., II PZ 28/07, LEX nr 964463). Nie można w konsekwencji uznać w niniejszej sprawie skuteczności doręczenia zastępczego – w trybie art. 139 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 Pr. upadł. – skierowanego do skarżącego wezwania do usunięcia braków formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości ( zob. k. 65 – 65 v. i 66 akt). Skoro więc nie rozpoczął jeszcze biegu tygodniowy termin wskazany tam przez Przewodniczącego (art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 Pr. upadł.), to przedwczesne jest wypowiadanie się na tym etapie postępowania przez Sąd odwoławczy co do pozostałych zarzutów skarżącego dotyczących zasadności samego wezwania, gdy chodzi o żądane tam dokumenty.

Na marginesie jedynie należy nadmienić, że Sąd odwoławczy, kontrolujący na podstawie art. 373 w zw. z art. 370 i art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r., V CZ 116/14, LEX nr 1713030), obowiązany był uwzględnić konieczność uiszczenia w niniejszej sprawie opłaty od zażalenia – w wysokości wynikającej z art. 19 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 74 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 300), tj. w kwocie 200 zł – co nie zostało zauważone przez Sąd pierwszej instancji. Nie można było bowiem uznać w niniejszej sprawie skuteczności zaliczenia przez ten Sąd na poczet opłaty od zażalenia kwoty 30 zł uiszczonej wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości bez wniosku samego skarżącego ( k. 2; zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r., I PZ 23/16, LEX nr 2273876), skoro obowiązujące przepisy nie przewidują – co do zasady – jako sposobu uiszczania opłat sądowych zaliczenia na poczet tych opłat wcześniej uiszczonych opłat, które podlegają nawet zwrotowi (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2007 r. , I CZ 1/07, LEX nr 274235 i z dnia 21 listopada 2012 r., I CZ 165/12, LEX nr 1293696). Wyjątkowo jedynie dopuszcza się możliwość dokonania takiego zaliczenia, lecz jedynie na wniosek – choćby dorozumiany – samej strony (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniach postanowień z dnia 21 grudnia 2006 r., III CZP 96/06, LEX nr 610094 i z dnia 17 września 2014 r., I CZ 60/14, LEX nr 1537552)

Mając na uwadze przytoczone okoliczności, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 i art. 398 k.p.c., a także w zw. z art. 35 Pr. upadł.

Artur Fornal Marek Tauer Eliza Grzybowska

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE