UZASADNIENIE

Powódka M. Ł. wniosła do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew przeciwko Towarzystwu (...) w W., żądając zasądzenia na swoją rzecz kwoty 3.220,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu podniosła, że dochodzona kwota stanowi różnicę pomiędzy kwotą 5.180,00 zł żądaną od pozwanego z tytułu najmu pojazdu zastępczego a kwotą 1.960,00 zł uznaną przez pozwanego i faktycznie jej wypłaconą. Wskazała, że tę wierzytelność nabyła na mocy umowy cesji od poszkodowanej T. B..

Pozwany Towarzystwo (...) w W. wnosił o oddalenie powództwa, nie zgadzał się z okresem najmu pojazdu zastępczego, który w jego ocenie został niezasadnie wydłużony, albowiem poszkodowana w rzeczywistości podjęła działania zmierzające do naprawienia uszkodzonego pojazdu. Zarzucił także wadliwość umowy cesji.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 26 czerwca 2015 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego został uszkodzony pojazd marki A. (...) o nr rej. (...), należący do T. B.. Samochód, którym poruszał się sprawca kolizji objęty był w dniu zdarzenia ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez Towarzystwo (...) w W..

bezsporne

Poszkodowana T. B. zgłosiła szkodę w dniu 29 czerwca 2015 r. Towarzystwo (...) w W. po przyjęciu zgłoszenia wszczęło postępowanie likwidacyjne w przedmiotowej sprawie. W oparciu o ocenę techniczną pojazdu z dnia 1 lipca 2015 r., kosztorys E.’s nr (...) z dnia 6 lipca 2015 r. i wyliczenie szkody nr (...) z dnia 6 lipca 2015 r., ubezpieczyciel stwierdził, że naprawa uszkodzonego pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona, a zatem szkoda zostanie rozliczona jako szkoda całkowita. O powyższych ustaleniach, poszkodowana została powiadomiona e-mailem z dnia 9 lipca 2015 r.

dowód: akta szkody nr (...)

Towarzystwo (...) w W., pismem z dnia 31 lipca 2015 r. przyjął swoją odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 26 czerwca 2015 r. i przyznał poszkodowanej T. B. odszkodowanie w wysokości 6.650,00 zł, które zostało ustalone według reguł obowiązujących przy likwidacji szkody całkowitej. Towarzystwo (...) wypłaciło w/w kwotę poszkodowanej w dniu 3 sierpnia 2015 r.

dowód: decyzja Towarzystwa (...) z dnia 31 lipca 2015 r. (k. 14) oraz potwierdzenie wykonania operacji z dnia 3 sierpnia 2015 r. (k. 17)

W związku z przedmiotową szkodą, w okresie między 29 czerwca 2015 r. a 4 sierpnia 2015 r., poszkodowana T. B. wynajęła od M. Ł. samochód zastępczy, tj. samochód marki B. nr rej. (...). Koszty najmu tego pojazdu w w/w okresie wyniosły łącznie 5.180,00 zł, przy stawce dobowej za najem pojazdu wynoszącej 140,00 zł i długości okresu najmu wynoszącym 37 dni.

dowód: umowa najmu samochodu nr (...) z dnia 29 czerwca 2015 r. (k. 18) oraz faktura VAT nr (...) z dnia 11 sierpnia 2015 r. (k. 21)

W dniu 29 czerwca 2015 r. M. Ł. nabyła na podstawie umowy cesji wierzytelność od poszkodowanej T. B.. Umowa dotyczyła wierzytelności powstałej w związku ze szkodą z dnia 26 czerwca 2015 r., w części obejmującej koszty najmu pojazdu zastępczego.

dowód: umowa cesji wierzytelności z dnia 29 czerwca 2015 r. (k. 19)

M. Ł., pismem z dnia 11 sierpnia 2015 r., wystąpiła do Towarzystwa (...) o wypłacenie kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 5.180,00 zł.

dowód: pismo powódki z dnia 11 sierpnia 2015 r. (k. 23)

Towarzystwo (...), w wyniku czynności podjętych we wrześniu 2015 r., w tym następnych oględzin uszkodzonego pojazdu i kolejnego kosztorysu, zweryfikował swoje wcześniejsze stanowisko i szkodę ostatecznie zakwalifikował jako szkodę częściową. W efekcie pismem z dnia 6 października 2015 r. poinformował poszkodowaną, że czas najmu samochodu zastępczego musi być ściśle powiązany z technologicznym czasem naprawy uszkodzonego pojazdu, co w tym przypadku oznaczać powinno jedynie 14 dni najmu. Zakwestionował długość najmu pojazdu zastępczego, ale również wysokość stawki dobowej za najem w/w pojazdu. W związku z tym tylko częściowo uznał żądanie poszkodowanej i przyznał w związku z poniesionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego kwotę 1.400,00 zł, przyjmując stawkę dobową za najem w wysokości 100,00 zł.

dowód: akta szkody nr (...), pismo Towarzystwa (...) z dnia 6 października 2015 r. (k. 24) i zeznania świadka K. R. (k. 63-67 00:04:20 – 00:42:38)

M. Ł., za pośrednictwem swego pełnomocnika, pismem z dnia 4 lutego 2016 r., odwołała się od decyzji ubezpieczyciela o ustaleniu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Towarzystwo (...), po ponownej analizie akt szkody, dokonał na rzecz M. Ł., dopłaty w wysokości 560,00 zł. W swojej decyzji podtrzymał 14-dniowy okres najmu jako zasadny, przyjął natomiast wyższą stawkę dobową za najem, tj. w wysokości 140,00 zł.

dowód: pismo pełnomocnika M. Ł. z dnia 4 lutego 2016 r. (k. 26-27) i pismo Towarzystwa (...) z dnia 17 lutego 2016 r. (k. 29)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej dowodów. Okoliczności związane ze szkodą z dnia 29 czerwca 2015 r., odpowiedzialność Towarzystwa (...) za szkody wyrządzone w samochodzie powódki, będące wynikiem kolizji oraz wysokość uznanej i wypłaconej kwoty odszkodowania nie były sporne. Wynikają wprost z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy i aktach szkody.

Niekwestionowana przez pozwanego była także zasadność najmu pojazdu zastępczego dokonanego przez poszkodowaną.

Część ustaleń oparto także na zeznaniach świadka K. R., zwłaszcza w zakresie przebiegu postępowanie likwidacyjnego. Jego zeznania nie budzą wątpliwości, znajdują zresztą potwierdzenie w aktach szkody. Strona powodowa tych zeznań nie kwestionowała.

Rzeczywiście poniesione koszty wynajmu samochodu zastępczego wynikają zaś wprost z umowy nr (...) oraz z faktury VAT nr (...). Kwestia wysokości stawki dobowej najmu pojazdu ostatecznie nie była sporna między stronami.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, roszczenie powódki M. Ł. zasługuje na uwzględnienie w całości.

Powódka M. Ł. dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361-363 KC. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 w/w ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

W myśl art. 361 § 1 KC, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Art. 361 § 2 KC przewiduje zaś odpowiedzialność za straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powódki z tytułu najmu pojazdu zastępczego, należało określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – czy szkodą majątkową jest niemożność korzystania przez posiadacza z pojazdu mechanicznego spowodowana jego uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11 (OSNC 2012, nr 3, poz. 28) przyjął, że zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie lub zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Są to bowiem wydatki, które służą ograniczeniu lub zapobieżeniu negatywnym następstwom majątkowym doznanym przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia pojazdu. Negatywnym następstwem majątkowym jest w tym przypadku utrata możliwości korzystania z rzeczy, a więc utrata uprawnienia stanowiącego atrybut prawa własności. Z kolei z uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., III CZP 75/11, wynika, że teoria przyczynowości adekwatnej służy nie tylko do określenia czy dana osoba ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia szkodzącego, ale także do oznaczenia, jakie skutki pozostają w normlanym związku z tym zdarzeniem. Normalny związek może bowiem wykraczać poza konsekwencje bezpośrednie i umożliwia do zaliczenia do zwykłych następstw zdarzenia szkodzącego także tych wydatków wymuszonych na poszkodowanym przez wystąpienie tego zdarzenia. Przykładem właśnie tego typu wydatków są koszty poniesione na wynajem pojazdu zastępczego w czasie, w którym poszkodowany nie mógł korzystać z uszkodzonego pojazdu służącego mu do wykonywania działalności zawodowej lub gospodarczej czy też pomocnego w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W świetle tych uchwał Sądu Najwyższego nie sposób nie uznać kosztów najmu samochodu zastępczego jako szkody. Zresztą w niniejszej sprawie zasadność najmu pojazdu zastępczego nie była kwestionowana. Należało jedynie rozstrzygnąć, czy okres na jaki pojazd został wynajęty był zasadny.

Zgodnie z art. 363 § 1 KC, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, przez przywrócenie stanu poprzedniego lub przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. W przypadku odpowiedzialności gwarancyjnej zakładów ubezpieczeń, zgodnie z art. 805 § 2 pkt 1 KC i art. 822 § 1 KC, ubezpieczyciel zobowiązany jest do naprawienia szkody w formie zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Trzeba mieć przy tym na uwadze, że refundacji przez odpowiedzialnego w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, w granicach określonych art. 361 § 1 KC, powinny podlegać wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11).

W niniejszej sprawie – co bardzo istotne – szkoda została zakwalifikowana przez ubezpieczyciela najpierw jako szkoda całkowita. Bez znaczenia jest więc to, czy poszkodowana była zdecydowana na zakup nowego samochodu czy też była gotowa naprawić ten samochód. Istotne jest to, kiedy ostatecznie świadczenie z tego tytułu zostało jej wypłacone.

W orzecznictwie dominuje pogląd, a sąd orzekający w tej sprawie tę linię orzeczniczą w pełni aprobuje, według którego poszkodowany może żądać zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego do czasu wypłaty odszkodowania (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03).

W przedmiotowej sprawie Sąd nie dopatrzył się celowego przedłużania okresu najmu przez poszkodowaną. Dokonała ona najmu pojazdu zastępczego w okresie przypadającym między zdarzeniem wywołującym szkodę a wypłatą odszkodowania przez ubezpieczyciela. Poszkodowana dokonała zwrotu pojazdu zastępczego następnego dnia, po dniu wypłaty jej odszkodowania. Takie zachowanie zdaniem Sądu było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Nawet gdyby uznać, że poszkodowanej od początku nie zależało na spieniężeniu wraku (pozostałości) samochodu, a jedynie na naprawie tego samochodu, to cały czas krańcowym momentem odpowiedzialności ubezpieczyciela za najem pojazdu zastępczego będzie w tym wypadku moment wypłaty świadczenia. Przyjęcie na późniejszym etapie, że szkoda jednak nie miała charakteru całkowitego tylko częściowy nie może zmienić oceny, w jakim okresie najem pojazdu zastępczego był tu uzasadniony. Bez wątpienia będzie to okres liczony do momentu wypłaty odszkodowania.

Tym samym wysokość odszkodowania za najem pojazdu zastępczego powinna wynieść 5.180,00 zł, przy przyjęciu 37 dni okresu wynajmu, przy – niespornej między stronami – stawce dobowej na poziomie 140,00 zł.

Odejmując od tej wartości kwotę 1.960,00 zł, którą Towarzystwo (...) wypłaciło powódce M. Ł. w ramach kosztów najmu pojazdu zastępczego, pozostaje jeszcze kwota 3.220,00 zł (5.180,00 zł – 1.960,00 zł = 3.220,00 zł). Sąd zasądził więc w pkt 1 wyroku właśnie tę kwotę.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 KC jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wierzycielowi należą się więc odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczeń.

Należy jedynie w tym miejscu dodać, że z dniem 1 stycznia 2016 r. weszła w życie zmiana przepisów kodeksu cywilnego, która zmieniła m.in. przepisy dotyczące wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Oznacza to, że w zakresie zasądzonych odsetek, do dnia 31 grudnia 2015 r. – będą miały zastosowanie stawki odsetek obowiązujących do tego dnia, według przepisów dotychczasowych, a w zakresie odsetek od 1 stycznia 2016 r. – według nowych stawek, wprowadzonych ustawą z dnia z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 listopada 2015 r.). Odsetki od wymienionej wyżej kwoty zasądzono więc w następujący sposób: ustawowe od dnia 7 października 2015 r., tj. od dnia następnego po dniu wydania decyzji o wypłacie odszkodowania, do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Powódka M. Ł. posiada legitymację czynną do żądania tych należności, albowiem skutecznie nabyła wierzytelność przysługującą pierwotnie poszkodowanej T. B..

Stosownie do art. 509 § 1 KC, wierzyciel może bowiem bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiłaby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Umowa przelewu wierzytelności została dołączona do pozwu i w ocenie Sądu nie może budzić wątpliwości, że jej przedmiotem jest wierzytelność przysługująca poszkodowanej w stosunku do ubezpieczyciela jej samochodu uszkodzonego w wynika zdarzenia z dnia 26 czerwca 2015 r. Treść paragrafu 1 tej umowy nie może budzić wątpliwości, że chodzi o tę właśnie wierzytelność. Wskazano tam przecież nie tylko datę zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego doszło do uszkodzenia jej samochodu, ale nawet numer szkody, likwidowanej właśnie przez pozwane Towarzystwo (...). Bez znaczenia jest tu więc omyłkowo wskazana nazwa ubezpieczyciela.

Chybiony jest więc zarzut pozwanego, że umowa cesji wierzytelności nie dotyczy tej szkody.

W punkcie 2 wyroku, Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu. Sąd zasądził tam od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. Ł. kwotę 1.095,00 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą to kwotę złożyły się opłata od pozwu w wysokości 161,00 zł (k. 31), opłaty skarbowe od pełnomocnictw (k. 7 i k. 51) oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900,00 zł. Zgodnie bowiem z art. 98 KPC, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie Sąd uznał za zasadne zobowiązanie pozwanego do zwrotu wszystkich kosztów, ponieważ powództwo zostało uwzględnione w całości.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.