Sygnatura akt I C 73/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: S.S.O. Dagmara Kos

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2018 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa D. M.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki D. M. kwotę 57.500,00 (pięćdziesiąt siedem tysięcy pięćset) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki D. M. kwotę 4.626,72 (cztery tysiące sześćset dwadzieścia sześć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 73/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26 lutego 2018 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Sieradzu powódka D. M. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. kwoty 87.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jaką poniosła na skutek śmierci matki E. G. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5.400,00 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł ewentualnie według spisu kosztów, który zostanie złożony na rozprawie.

(pozew- k.3-7)

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 kwietnia 2018 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego wedle norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew- k.33-38)

Na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2018 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:04:57 – 01:09:13- koperta k.55)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 listopada 2015 r. znajdujący się w stanie nietrzeźwości i kierujący samochodem marki H. (...) nr rej. (...) ojciec powódki R. M., który w samochodzie tym przewoził 5 pasażerów, na skutek niezachowania należytej ostrożności i niestarannej obserwacji przedpola jazdy poruszał się na autostradzie (...) w okolicy miejscowości S. pod prąd przez co doprowadził do czołowego zderzenia z prawidłowo jadącym zespołem ciężarowym w postaci ciągnika siodłowego marki R. (...) nr rej. (...) z naczepą L. nr rej. (...). Na skutek tego zderzenia zarówno on sam jaki i podróżująca z nim jako pasażerka matka powódki E. G. doznali rozległych obrażeń ciała skutkujących ich zgonem. Prowadzone w sprawie tego wypadku śledztwo zostało umorzone z powodu śmierci sprawcy wypadku.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55, kserokopia postanowienia Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 19 lutego 2016 r. wydanego w sprawie sygn. akt 2 Ds. 1414/15- k.11-12, odpis skrócony aktu zgonu R. M.- akta szkodowe na płycie CD- koperta k.39, odpis skrócony aktu zgonu E. G.- akta szkodowe na płycie CD- koperta k.39, odpis skrócony aktu urodzenia D. M.- akta szkodowe na płycie CD- koperta k.39)

Samochód, którym jechał R. M., był ubezpieczony w zakresie OC w (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W..

(bezsporne)

W chwili śmierci E. G. miała 27 lat.

(bezsporne, odpis skrócony aktu zgonu E. G.- akta szkodowe na płycie CD- koperta k.39)

Powódka D. M. w chwili śmierci swojej matki miała 5 lat i chodziła do przedszkola. Jest ona jedynaczką. Przed wypadkiem mieszkała ona z mamą, dziadkiem i wujkiem w domu w Z.. W domu tym dzieliła ona pokój z mamą i dziadkiem. Ojciec powódki mieszkał osobno i spotykał się z nią przeważnie raz w tygodniu.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Matka powódki przed wypadkiem pracowała jedynie dorywczo. Utrzymywała się ona wraz z powódką z dochodów z prac dorywczych a także z zasiłku rodzinnego i alimentów przekazywanych jej na utrzymanie powódki przez jej ojca.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Na co dzień powódka znajdowała się pod opieką mamy, z którą była bardzo zżyta. Powódka bardzo dużo czasu spędzała z mamą. To mama odprowadzała ją i przyprowadzała z przedszkola, chodziła z nią na zakupy, bawiła się z nią, uczyła ją pisać i czytać, chodziła z nią na spacery, na plac zabaw, jeździła na basen, do McDonalda i na wakacje, uczyła ją gotować i piec ciasta. Razem z mamą powódka też spała w jednym łóżku.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Po śmierci mamy życie powódki diametralnie się zmieniło. Nagle zabrakło przy niej mamy, która do tej pory była przy niej cały czas. Powódka bezpośrednio po wypadku, w którym zginęła jej mama, została też zabrana przez ciocię i wujka A. Ś. i G. Ś. do ich domu i musiała odnaleźć się w nowym miejscu, gdyż do dotychczasowego miejsca zamieszkania już nie wróciła. Ponieważ dorośli nie powiedzieli powódce od razu, że jej mama nie żyje, brakowało jej mamy i była ona rozżalona, że mama się nią nie interesuje, nie przychodzi do niej i nawet do niej nie dzwoni. Straciła ona poczucie bezpieczeństwa, gdyż przeczuwała, że wydarzyło się coś złego. Stała się smutna i zaczęła popłakiwać.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Powódka nie uczestniczyła w pogrzebach rodziców, gdyż jej udział w tych ceremoniach odradzał psycholog, z którym skontaktowali się opiekunowie powódki. O śmierci mamy dowiedziała się po jej pogrzebie od cioci A. Ś.. Na wiadomość tą powódka zareagowała płaczem. Nie mogą zrozumieć czemu to właśnie jej mama zginęła. Zaczęła się ona moczyć w nocy i wybudzała się w nocy. Bała się sama zasypiać i wołała do siebie ciocię. Gdy została przez ciocię zaprowadzona na cmentarze, gdzie leżą jej rodzice, sama przeczytała tabliczki nagrobne i upewniła się, że ciocia, mówiąc jej o śmierci rodziców, powiedziała jej prawdę.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Po śmierci mamy powódka stała się smutna i zamknięta w sobie. Wcześniej była ona radosnym i pogodnym dzieckiem. Brakowało jej nie tylko mamy ale też dawnego miejsca zamieszkania. Opiekunowie nie chodzili z nią po śmierci mamy do psychologa ani psychiatry. Nie podawali jej też leków uspokajających. Wspierali oni powódkę, rozmawiając z nią i starając się dużo z nią przebywać. Powódka jest z nimi bardzo zżyta i nie chce bez nich nigdzie jeździć, gdyż boi się ich utraty.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Powódka ma w domu wujostwa pamiątki po mamie i zdjęcia z nią, gdyż zostały one zabrane z jej rodzinnego domu podczas jej przeprowadzki. Jedno zdjęcie z mamą, które sama sobie wybrała, ma na widocznym miejscu na biurku. Zasadniczo nie chce ona przeglądać zdjęć z mamą, choć czasami woła ciocię aby obejrzała z nią album ze zdjęciami. Ciocia chodzi z powódką na grób mamy. W święta powódka chętnie tam idzie a w dni powszednie się przed tym wzbrania. Powódka rysuje mamę w formie anioła, gdyż ciocia powiedziała jej, że mama jest w niebie. Gdy powódka wykonuje z ciocią jakieś czynności domowe, wspomina mamę i mówi, jak ona to robiła.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55, rysunek powódki- k.24, kserokopie zdjęć- k.25-27)

Powódka mieszka obecnie z wujostwem i ich dwójką dzieci – córką w wieku 12 lat i synem w wieku 3 lat. Z córką wujostwa dzieli też pokój. Ma ona dobre relacje z wujostwem i ich dziećmi. Jest traktowana przez ciocię i wujka tak, jak ich dzieci. Powódka ma lepsze warunki materialne w domu wujostwa niż miała w domu rodzinnym. Otrzymuje ona obecnie rentę rodzinną po ojcu. Powódka dobrze się uczy, jest najlepszą uczennicą w klasie. Odrobione lekcje sprawdza jej ciocia. Ma ona koleżanki ze szkoły. Nie choruje na żadne przewlekłe choroby.

(bezsporne, zeznania świadka N. G. - protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 00:50:51 – 01:01:05- koperta k.55, zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych: A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, G. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:08:01 – 01:09:13 w zw. z 00:39:19 – 00:49:27- koperta k.55)

Pismem z dnia 23 marca 2016 r. powódka zażądała od pozwanego zadośćuczynienia za śmierć matki w kwocie 200.000,00 zł. Pozwany potwierdził otrzymanie tego pisma w dniu 30 marca 2016 r.

(bezsporne, kserokopia pisma powódki z dnia 23 marca 2016 r.- k.13-15, pismo pozwanego z dnia 30 marca 2016 r.- akta szkodowe na płycie CD- koperta k.39)

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. pozwany przyznał powódce zadośćuczynienie za śmierć matki w kwocie 25.000,00 zł i ustalając przyczynienie matki powódki do powstania szkody na poziomie 90 % wypłacił powódce kwotę 2.500,00 zł.

(bezsporne, zeznania reprezentującej powódkę opiekunki prawnej A. Ś.- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. na płycie CD 01:06:47 – 01:08:01 w zw. z 00:05:58 – 00:39:19- koperta k.55, kserokopia decyzji z dnia 4 marca 2016 r.- k.16)

Powyższych ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o korespondujące ze sobą zeznania reprezentujących powódkę opiekunów prawnych i przesłuchanego w sprawie świadka a także w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, których treści strony nie kwestionowały.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego o zobowiązanie powódki do złożenia listy placówek, w których korzystała ona z pomocy psychologicznej i psychiatrycznej po śmierci matki i zwrócenie się do tych placówek o nadesłanie dokumentacji z leczenia i konsultowania powódki, jako że powódka z pomocy lekarskiej i psychologicznej po śmierci matki nie korzystała. Sąd oddalił też wniosek pełnomocnika pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry i psychologa na okoliczność relacji łączących powódkę z matką i wpływu zerwania tych relacji na stan zdrowia powódki oraz komfort i jakość jej życia, uznając, iż przeprowadzenie tego dowodu jest zbędne a ustalenie wnioskowanych okoliczności nie wymaga wiadomości specjalnych. W ocenie Sądu oczywistym jest, iż w prawidłowo funkcjonującej rodzinie, a taką była rodzina, jaką tworzyła powódka z matką, dla tak małego dziecka, jakim była powódka w chwili śmierci matki, matka była centralnym punktem odniesienia, wzorcem postępowania i najważniejszą osobą na świecie. To matka bowiem daje tak małemu dziecku poczucie bezpieczeństwa i pokazuje mu świat. Oczywistym jest zatem również, że utrata matki jest dla małego dziecka traumatycznym przeżyciem, gdyż traci ono poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, jakiego gwarantem była matka, co z pewnością odbija się na stanie jego zdrowia i emocjach. Jakie konsekwencje zatem dla życia powódki ma śmierć jej matki, Sąd mógł ustalić kierując się doświadczeniem życiowym w oparciu o zeznania przesłuchiwanych w sprawie opiekunów prawnych powódki i świadka.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Właściciel samochodu, którym w czasie wypadku jako pasażerka jechała E. G., zawarł z pozwanym zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Zakres ochrony ubezpieczeniowej i odpowiedzialności ubezpieczyciela uregulowany został przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 473)

Zgodnie z art. 34 ust. 1 powołanego aktu prawnego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmieci, uszkodzenie ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Art. 36 ust. 1 ustawy stanowi, iż odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych – w przypadku szkód na osobie 5.000.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych – ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody.

Podstawę odpowiedzialności kierującego ubezpieczonym pojazdem R. M., który doprowadził do zderzenia z zespołem ciężarowym, jest art. 415 kc. Przepis ten stanowi, że kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia.

Prowadzone w sprawie wypadku, w którym zginęła E. G., postępowanie przygotowawcze wykazało, iż jego przyczyną było nieprawidłowe zachowanie prowadzącego pojazd, którego była ona pasażerką, R. M., który znajdując się w stanie nietrzeźwości nie zachował należytej ostrożności i niestarannie obserwował drogę przez co wjechał na autostradę pod prąd i zderzył się czołowo z prawidłowo jadącym pojazdem. Stwierdzenie odpowiedzialności za szkodę kierującego ubezpieczonym u pozwanego samochodem jest w związku z tym równoznaczne z odpowiedzialnością za nią pozwanego na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia OC pojazdu. Pozwany zresztą nie kwestionował, by R. M. ponosił winę za spowodowanie wypadku i już w toku likwidacji szkody przyjął swoją odpowiedzialność za szkodę wynikłą z tego zdarzenia drogowego wypłacając powódce zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmieć matki E. G..

Wyjątkiem od zasady, iż roszczenia odszkodowawcze przysługują jedynie osobom bezpośrednio poszkodowanym, w szczególności przeciwko którym skierowanym był czyn niedozwolony, są unormowania wynikające z art. 446 kc. Uruchomienie roszczeń z tych przepisów warunkuje bowiem śmierć poszkodowanego na skutek doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Powódka swoje roszczenie wywodziła z art. 446 § 4 kc. Uznając swoją odpowiedzialność za szkodę doznaną przez powódkę na skutek śmierci matki, pozwany wypłacił jej przed wszczęciem przedmiotowego procesu tytułem zadośćuczynienia kwotę 2.500,00 zł uznając, iż jej matka w 90 % przyczyniła się do powstania szkody. W przedmiotowym procesie powódka dochodziła od pozwanego zadośćuczynienia w dalszej kwocie 87.500,00 zł przy uznaniu, że jej matka przyczyniła się do powstania szkody w 50 %.

Zgodnie z art. 446 § 4 kc sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ponieważ do świadczenia tego mają prawo wyłącznie członkowie najbliższej rodziny zmarłego tym samym zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty, jest zatem prawo do życia w rodzinie. Naruszenie tego dobra stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego, niż w przypadku innych dóbr a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10, LEX nr 715515)

Ponieważ kodeks cywilny nie definiuje kogo należy uważać za członka najbliższej rodziny zmarłego, decyduje o tym układ faktycznych stosunków rodzinnych pomiędzy nim a członkami jego rodziny. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1970 r., II CR 313/70, OSNCP 1971, z.3, poz.56) Konkretyzacja zatem tego, kto jest najbliższym członkiem rodziny zmarłego, należy do sądu orzekającego, który przeanalizować musi jego stosunki rodzinne. W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawało, iż małoletnia powódka była najbliższym członkiem rodziny E. G. i że jako takiej przysługuje jej roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą ze śmierci matki.

Roszczenie z art. 446 § 4 k.c. ma na celu kompensatę doznanej krzywdy, to jest złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego. Takie też stanowisko wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012 r. wydanego w sprawie sygn. IV CSK 416/11, który wskazał, że czynnikami wpływającymi na wysokość zadośćuczynienia w sprawach z art. 446 § 4 kc są: faktyczna bliskość relacji, intensywność kontaktów, długotrwałość i stopień cierpień powoda, udzielane sobie wsparcie, wspólne zamieszkiwanie. Ustalając zatem wysokość należnego powódce zadośćuczynienia Sąd uwzględnił więc przede wszystkim intensywność więzi łączącej powódkę ze zmarłą, oraz rolę zmarłej w życiu powódki.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż pomiędzy powódką a jej matką E. G. istniała silna i pozytywna więź emocjonalna, charakterystyczna dla relacji pomiędzy rodzicem i dzieckiem w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. Dla powódki, która w chwili gdy doszło do wypadku była 5 – letnią dziewczynką, mama była najważniejszym członkiem rodziny i kobiecym wzorcem do naśladowania. Z nią bowiem powódka zamieszkiwała i z nią spędzała wolny czas. To ona uczyła ją czytać i pisać i to jej powódka towarzyszyła przy wykonywaniu prostych prac domowych. Ponieważ ojciec powódki mieszkał osobno, to mama na co dzień dbała o nią, odprowadzała ją i przyprowadzała z przedszkola i starała się zapewnić jej atrakcje. Nie ulega zatem wątpliwości, iż zdarzenie drogowe z dnia 1 listopada 2015 r. było źródłem cierpienia psychicznego małoletniej powódki, które w znacznym stopniu zaburzyło jej funkcjonowanie emocjonalne.

Jak wynika z przeprowadzonych dowodów śmierć matki wywołała u powódki znaczne cierpienia psychiczne. Po jej śmierci była ona zrozpaczona i stała się zamknięta w sobie a jej poczucie bezpieczeństwa zostało zachwiane. Miała ona problemy ze snem, budziła się w nocy i zaczęła się w nocy moczyć. Stała się też smutna i zamknięta w sobie. Śmierć matki przy tym niewątpliwie będzie miała wpływ na jej dalszy rozwój psychiczny i społeczny. Powódka pozbawiona bowiem została możliwości czerpania wzorca zachowań od matki a zważyć trzeba na to, że rola matki jest nie do przecenienia i nie da się jej zastąpić, nawet przy najwyższym poziomie zaangażowania innych osób bliskich w rodzinie. Powódka nie jest w stanie budować własnej tożsamości poprzez naśladownictwo matki, której jej zabrakło. Nie może też liczyć na wsparcie drugiego z rodziców, gdyż jej ociec także zginął w wypadku. Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, powódka niechętnie ogląda zdjęcia z mamą i niechętnie chodzi na jej grób, co wskazuje na to, iż ucieka ona od smutku związanego z jej śmiercią, próbuje wypierać trudną rzeczywistość i nie pogodziła się jeszcze ze stratą matki. Wiek, w jakim obecnie powódka się znajduje, nie pozwala jej przy tym na pełne zrozumienie tragizmu zaistniałej sytuacji. Niemniej jednak w miarę upływu lat zacznie ona coraz szerzej pojmować negatywne, nieodwracalne konsekwencje śmierci matki, a brak jej wsparcia będzie deficytem towarzyszącym jej zarówno w okresie dorastania, jak też w dorosłym życiu.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał zatem, iż zadośćuczynieniem, które zrekompensowałoby krzywdę powódki wynikającą ze śmierci jej matki byłoby zadośćuczynienie w kwocie 120.000,00 zł. Orzekając o tym zadośćuczynieniu Sąd nie mógł jednak nie wziąć pod uwagę faktu, iż matka powódki, która wsiadła do samochodu z nietrzeźwym kierowcą wraz z pięcioma osobami, mimo że samochód był przystosowany do przewozu jedynie pięciu osób, przyczyniła się do powstania szkody. Przyczynienie się matki powódki do powstania szkody powoduje natomiast zmniejszenie zadośćuczynienia na podstawie art. 362 kc, który stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

W ocenie Sądu stopień przyczynienia się matki powódki do powstania szkody ocenić należy na 50 %, na jaki zresztą oceniły je same strony, a w związku z tym o taki też procent winno być pomniejszone zadośćuczynienie. Przy uwzględnieniu zatem stopnia przyczynienia się matki powódki do powstania szkody powódce należy się zadośćuczynienie w kwocie 60.000,00 zł. Ponieważ powódka otrzymała już od pozwanego zadośćuczynienie w kwocie 2.500,00 zł, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia różnicę pomiędzy zadośćuczynieniem należnym a jego wypłaconą częścią w kwocie 57.500,00 zł a w pozostałym zakresie żądanie w zakresie zasądzenia zadośćuczynienia jako niezasadne oddalił.

Przyznane powódce zadośćuczynienie, zdaniem Sądu, jest adekwatne do rozmiaru jej cierpień i czasu ich trwania i uwzględnia nadal odczuwane przez nią negatywne emocje. Ponadto jest ono właściwe dla zatarcia negatywnych emocji lub co najmniej złagodzenia odczucia krzywdy i odpowiada aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa a także rekompensuje skutki zdarzenia, jakie powódka będą odczuwać jeszcze w przyszłości.

Świadczenie z tytułu zadośćuczynienia, jak każde odszkodowawcze świadczenie pieniężne, podlega co do odsetek zasadom art. 481 § 1 kc. Zgodnie z tym przepisem, odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy świadczenie pieniężne stało się wymagalne a dłużnik go nie spełnił. Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne dopiero od chwili, gdy wskazana została jego wysokość. Dopiero bowiem od tej chwili można mówić o "świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 § 1 kc.

Z charakteru świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość zależna jest od oceny rozmiaru doznanej krzywdy, ze swej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności związanych z następstwami naruszenia dobra osobistego, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r. II PR 257/70, OSNC 1971/6/103).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pozwany obowiązany był do zaspokojenia roszczenia powódki w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez nią zawiadomienia o szkodzie. Roszczenie o zadośćuczynienie zostało zgłoszone pozwanemu przez powódkę pismem z dnia 23 marca 2016 r. Pismo to pozwany odebrał z pewnością w dniu 30 marca 2016 r., co wynika z jego pisma z dnia 30 marca 2016 r. Stąd też od dnia 29 kwietnia 2016 r. pozostawał on w opóźnieniu z zapłatą dalszej kwoty tego zadośćuczynienia. Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki zadośćuczynienie za śmierć matki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 kwietnia 2016 do dnia zapłaty a w pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek oddalił.

Powódka dochodziła pozwem zasądzenia kwoty po 87.500,00 zł. Sąd uwzględnił jej żądanie w zakresie kwoty 57.500,00 zł. Jej żądania uwzględnione więc zostały w 66 %.

Na poniesione przez powódkę koszty procesu złożyły się opłata od pozwu w kwocie 4.375,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst. jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Łącznie więc poniosła ona koszty w kwocie 9.792,00 zł.

Pozwany w przedmiotowej sprawie poniósł jedynie koszty wynagrodzenia jego pełnomocnika w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

Łącznie zatem więc koszty postępowania wyniosły 15.192,00 zł. Powódka powinna ponieść 34 % tych kosztów a więc kwotę 5.165,28 zł. Ponieważ poniosła ona wyższe koszty Sąd zasądził od pozwanego na jej rzecz kwotę 4.626,72 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.