Sygn. akt VIII U 2102/15
Dnia 13 grudnia 2016 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
|
Przewodniczący: |
SSO Grzegorz Tyrka |
|
Protokolant: |
Igor Ekert |
po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r. w Gliwicach
na rozprawie
sprawy H. O.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
o ustalenie kapitału początkowego
na skutek odwołania H. O.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
z dnia 1 października 2015 r. nr (...)-2006
oraz decyzji zamiennej
z dnia 17 sierpnia 2016 r. nr (...)-2006
1) zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje:
a) za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1986 roku kwotę 407 720 zł (czterysta siedem tysięcy siedemset dwadzieścia złotych),
b) za 1987 rok 720 724 zł (siedemset dwadzieścia tysięcy siedemset dwadzieścia cztery złote);
2) umarza postępowanie za okres od 1 stycznia 1988 roku do 30 listopada 1989 roku;
3) oddala odwołania w pozostałym zakresie.
(-) SSO Grzegorz Tyrka
VIII U 2102/15
Ubezpieczony H. O. domagał się ponownego obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 18 lipca 1990 roku.
Decyzją z dnia 1 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 18 lipca 1990 roku przyjął minimalne wynagrodzenie za pracę, bowiem ubezpieczony nie wykazał z tego okresu wysokości dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Ubezpieczony H. O. nie zgodził się z treścią zaskarżonej decyzji i wniósł odwołanie, wskazując że wysokość zarobku za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 18 lipca 1990 roku można ustalić na podstawie zarobku pracowników J. Ł. (1), A. C., W. W. (1).
W toku postępowania sądowego pracodawca Z. L. przedstawił zachowane karty zarobkowe ubezpieczonego za okresy: 1988 rok, od 1 stycznia 1989 roku do 30 listopada 1989 roku. Nadto przedstawił karty zarobkowe pracowników J. Ł. (1), A. C., W. W. (1) za okresy: od 2 czerwca 1986 roku do 31 grudnia 1986 roku, 1987 rok. Z. L. oświadczył, że poza złożonymi dokumentami nie posiada innej dokumentacji płacowej za pozostały okres pracy w/w pracowników, w tym ubezpieczonego.
Na podstawie dokumentacji płacowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wydał decyzję z dnia 17 sierpnia 2016 roku, w której dokonał obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za okresy: 1988 rok, od 1 stycznia 1989 roku do 30 listopada 1989 roku.
Ubezpieczony zgodził się z decyzją z dnia 17 sierpnia 2016 roku w zakresie obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za okresy: 1988 rok, od 1 stycznia 1989 roku do 30 listopada 1989 roku; natomiast zakwestionował decyzję w zakresie nie uwzględnienia zarobków za okresy:
a) od 2 czerwca 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku,
b) od 1 grudnia 1989 roku do 18 lipca 1990 roku.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniósł o oddalenie obu odwołań, bowiem ubezpieczony nie przedstawił wykazu zarobków umożliwiający obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Ubezpieczony, J. Ł. (1), A. C., W. W. (1) byli zatrudnieni w Miejskim Klubie Sportowym (...) w Z. na stanowisku ślusarza-spawacza.
Z uwagi na likwidację zakładu pracy w/w pracownicy z dniem 2 czerwca 1986 roku przeszli do Zakładu (...) przy (...) w Ż., którym kierował Z. L..
Z w/w pracownikami Z. L. podpisał umowy o pracę, w których wskazano między innymi, że stawka wynagrodzenia akordowego wynosi od 60 zł/h do 140 zł/h. Do obowiązków pracowniczych w/w pracowników należały czynności ślusarskie, spawalnicze wykonywane na rzecz zleceniobiorców pracodawcy.
Pracodawca stosował inne stawki akordowe, aniżeli te o których stanowiły umowy o pracę.
W 1986 roku wynagrodzenie za pracę J. Ł. (1), A. C., W. W. (1) było takie samo, tj. 49 000 zł (wynagrodzenia akordowe), 4 900 zł (10% premii regulaminowej liczonej od wynagrodzenia akordowego), dodatek stażowy. Składniki wynagrodzenia za pracę były wypłacane miesięcznie w takiej samej wysokości. Poza tymi składnikami pracodawca stosował przyznawał także: dodatek brygadzistowski, premię motywacyjną. Jednakże te składniki Sąd nie brał pod uwagę, bowiem nie były to składniki wspólne dla wszystkich pracowników, a premia motywacyjna nie była stałym składnikiem wynagrodzenia za pracę.
Zarobek pracowników za 1986 rok został wpisany przez pracodawcę do kartoteki zarobkowej, co przedstawia poniższa tabela:
|
1986 |
||||||
|
wynagrodzenie x |
Premia |
stażowy |
RAZEM |
śr.kr. za 7 m. |
wwpw |
|
|
J. Ł. |
343 000,00 zł |
33 855,00 zł |
29 736,00 zł |
406 591,00 zł |
168 665,00 zł |
241,06% |
|
A. C. |
343 000,00 zł |
33 391,00 zł |
31 410,00 zł |
407 801,00 zł |
168 665,00 zł |
241,78% |
|
W. W. |
343 000,00 zł |
34 066,00 zł |
31 704,00 zł |
408 770,00 zł |
168 665,00 zł |
242,36% |
|
1 223 162,00 zł |
:3 |
|||||
|
407 720,00 zł |
x w skład wynagrodzenia ujęto także wynagrodzenie urlopowe i wynagrodzenie chorobowe.
Z zeznań uczestników postępowania wynika, że ubezpieczony wykonywał taką samą pracę, jak pracownicy J. Ł., A. C., W. W.. Rozbieżności w zakresie wysokości premii wynikają z faktu, że była ona obniżana za okres urlopu wypoczynkowego lub absencji chorobowej. Rozbieżności w zakresie wysokości dodatku stażowego wynikają z nieczytelnego sposobu jego obliczenia.
W ocenie Sądu należy przyjąć, że ubezpieczony w okresie od dnia 2 czerwca 1986 roku do 31 grudnia 1986 roku uzyskał zarobek w wysokości 407 720 zł.
W 1987 roku składniki wynagrodzenia pozostały bez zmian, tj. obejmowały: wynagrodzenie akordowe, premię regulaminową, dodatek stażowy. Analiza kartotek zarobkowych wskazuje, że pracownicy uzyskiwali w/w składniki stale co miesiąc. Wysokość premii była obniżana w związku z urlopem lub absencją chorobową. Dla przykładu A. C. w 1987 roku z powodu choroby był nieobecny w miesiącach styczniu, lutym (cały miesiąc), czerwcu, lipcu, sierpniu, co miało wpływ na wysokość wynagrodzenia za pracę.
Zarobek pracowników za 1987 rok został wpisany przez pracodawcę do kartoteki zarobkowej, co przedstawia poniższa tabela:
|
1987 |
||||||
|
Wynagrodzenie |
premia |
stażowy |
RAZEM |
śr.kr. |
wwpw |
|
|
J. Ł. |
628 479,00 zł |
70 061,00 zł |
34 018,00 zł |
732 558,00 zł |
350 208,00 zł |
209,18% |
|
A. C. |
598 149,00 zł |
40 739,00 zł |
33 176,00 zł |
672 064,00 zł |
350 208,00 zł |
191,90% |
|
W. W. |
631 606,00 zł |
78 248,00 zł |
47 698,00 zł |
757 552,00 zł |
350 208,00 zł |
216,31% |
|
2 162 174,00 zł |
:3 |
|||||
|
720 724,00 zł |
W ocenie Sądu należy przyjąć, że ubezpieczony w 1987 roku uzyskał zarobek w wysokości 720 724 zł.
Z. L. przedstawił oryginalne karty zarobkowe pracowników za część okresu ich zatrudnienia. Podane tam składniki wynagrodzenia zostały czytelnie opisane. Z analizy kart zarobkowych wynika, że w 1986 roku wszyscy pracownicy uzyskiwali takie samo wynagrodzenie. Rozbieżności były związane z absencją chorobową lub urlopem, kiedy to premie nie były w pełnej wysokości, 10% wynagrodzenia zasadniczego. W 1987 roku rozbieżności w wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia były większe, a było to spowodowane znaczną absencją chorobą A. C.. W ocenie Sądu kartoteki zarobkowe są wiarygodnym dowodem, umożlwiającym ustalenie wysokości zarobku ubezpieczonego. Z materiału dowodowego wynika, że wszyscy pracownicy wykonywali te same czynności pracownicze, tj. ślusarskie i spawalnicze. Nadto, że pracodawca przyznawał i wypłacał inną wysokość wynagrodzenia za pracę, aniżeli została podana w umowie o pracę lub aneksach do tych umów.
W ocenie Sądu fakt nie zachowania się dokumentacji płacowej za cały okres zatrudnienia ubezpieczonego, nie niweczy możliwości ustalenia wysokości zarobku na podstawie innych dowodów, w tym kart zarobkowych pracowników porównawczych. Istotne było ustalenie, że pracownicy porównawczy wykonywali taką sama pracę, co ubezpieczony, i byli uprawnienie do takich samych składników wynagrodzenia, co ubezpieczony.
Należy zauważyć, że za 1988 rok, to jest okres, za który zachowały się karty zarobkowe ubezpieczonego i pracowników porównawczych, wynagrodzenia (stałe składniki) pracowników zatrudnionych na stanowisku ślusarza-spawacza były bardzo zbliżone, co przedstawia poniższa tabela:
|
1988 |
||||
|
wynagrodzenie |
premia |
stażowy |
RAZEM |
|
|
J. Ł. |
643 294,00 zł |
45 000,00 zł |
40 410,00 zł |
728 704,00 zł |
|
A. C. |
712 279,00 zł |
44 500,00 zł |
33 516,00 zł |
790 295,00 zł |
|
W. W. |
722 551,00 zł |
78 100,00 zł |
47 698,00 zł |
848 349,00 zł |
|
ubezpieczony |
720 633,00 zł |
56 500,00 zł |
48 105,00 zł |
825 238,00 zł |
Z wyżej wymienionej tabeli wynika, że ubezpieczony nie zarabiał mniej, aniżeli pracownicy porównawczy.
Mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd przyjął zarobki pracowników porównawczych do obliczenia zarobku ubezpieczonego za lata: 1986 i 1987.
Niemożliwym było obliczenie zarobku ubezpieczonego za okres od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 18 lipca 1990 roku (data rozwiązania umowy o pracę), albowiem nie zachowała się jakakolwiek dokumentacja płacowa za ten okres. Natomiast stawki wynagrodzenia podane w umowie o pracę i aneksach do tej umowy są znacznie niższe, aniżeli minimalne wynagrodzenie za pracę.
Na marginesie należy zauważyć, że pracodawca błędnie wystawił zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu pracownikom porównawczym, bowiem albo błędnie przeniósł kwoty z kartotek zarobkowych na druk Rp-7, albowiem w rubryce „kwota roczna przeciętego wynagrodzenia ogłoszona za dany rok” podał wynagrodzenie za cały rok, podczas gdy pracownicy pracę zaczęli w 2 czerwca 1986 roku, a skończyli w czerwcu lub lipcu 1990 roku.
/dowód z: akt ZUS; kartotek zarobkowych ubezpieczonego i pracowników porównawczych; zeznań świadków: S. B., R. M., J. R., W. W. (1), R. C., A. N., J. Ł. (1), Z. L.; zeznań ubezpieczonego/.
Sąd zważył, co następuje:
Odwołania A. O. zasługują na częściowe uwzględnienie.
Zgodnie z ar. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2016 roku, Nr 887.) podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.
Istota sporu między stronami sprowadzała się do ustalenia dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 18 lipca 1990 roku. Ubezpieczony nie zgodził się z przyjęciem przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Należy zauważyć, że w postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym. Postępowanie sądowe oparte jest o zasadę swobodnej oceny dowodów. Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia czy wysokość osiąganych dochodów, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006r., I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/34, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).
W niniejszym postępowaniu organ rentowy ustalił wysokość wynagrodzenia na podstawie kart zarobkowych ubezpieczonego za okres od 1 stycznia 1988 roku do 30 listopada 1989. Natomiast Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ustalił wysokość wynagrodzenia za okres od dnia 2 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1987 roku. Z uwagi na brak dokumentacji płacowej i dalszych wniosków dowodowych ubezpieczonego niemożliwe jest ustalenie wynagrodzenia za okres od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 18 lipca 1990 roku.
W związku z powyższym na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku zmieniono zaskarżone decyzje; w punkcie drugim wyroku umorzono postępowanie za okres od dnia 1 stycznia 1988 roku do dnia 30 listopada 1989 roku na mocy art. 355 k.p.c., bowiem w tym zakresie organ rentowy uwzględnił odwołanie i wydanie wyroku było zbędne; w punkcie 3 wyroku na mocy art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalono odwołanie w pozostałym zakresie.
(-) SSO Grzegorz Tyrka